Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oruç Reis veya Oruç Barbaros (1470 veya 1474, Midilli Adası - 1518, Tilimsan), Osmanlı denizci. Barbaros Hayreddin Paşa'nın ağabeyidir. Osmanlı'ya katılmadan önce Cezayir'i ele geçirip egemen olmuştur.
| Oruç Reis | |
|---|---|
 | |
| Oruç Reis'i tasvir eden bir çizim. | |
| Cezâyir Sultanı (Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı olarak) | |
| Görev süresi 1516 - 1518 | |
| Hükümdar | Yavuz Sultan Selim |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | Hızır Reis |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Yakub oğlu Oruç y. 1474 Midilli, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1518 (44 yaşında) Tilimsan, Cezayir |
| Akraba(lar) | Kardeşleri: Hızır Reis, İshak Reis, İlyas Reis |
| Ebeveyn(ler) | Sipahi Yakub Ağa (baba) Katerina Hatun (anne) |
| Mesleği | Denizci, korsan, asker |
| Dini | İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Takma adı | Barbaros Baba Oruç Kızıl Sakal |
| Bağlılığı | Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1516–1518 |
| Rütbesi | Cezâyir Sultanı |
Hayatı
Muhtemelen 1470'te (bazı kaynaklara göre 1474'te) Osmanlı yerleşkesi olan şu anki Midilli’nin Bonova köyünde doğdu. Babası, Vardari Yâkub Ağa, 1462’de Midilli’nin fethine katılmış ve Bonova köyü kendisine tımar olarak verilmişti. Burada yerleşip evlenen Yâkub Ağa'nın İshak, Oruç, Hızır ve İlyas adını verdiği dört oğlu oldu.
Eğitimi ve gençliği
İyi bir öğrenim gören kardeşler, devrin denizci milletlerinin lisanları olan İtalyanca, İspanyolca, Fransızca ve Rumca'yı öğrenerek yetiştiler. Gençliğinde gemiciliği ve deniz ticaretini çok iyi öğrenen Oruç Reis, cesareti, zekası ve girişimciliği ile kısa zamanda gemi sahibi oldu. Suriye, Mısır, İskenderiye ve Trablusşam’a mal taşıyarak, oradan aldıklarını Anadolu’ya getiriyordu.
Esareti
Oruç ve İlyas Reis, bir seferinde Midilli’den Trablusşam’a giderken, Rodos Şövalyeleri'nin büyük savaş gemileriyle karşılaştılar. Çarpışmada İlyas Reis hayatını kaybetti, Oruç Reis esir oldu. Uzun uğraşılardan sonra, buradan kurtuldu. Muhtemelen üç sene esir kalan Oruç Reis, esaretten kurtulduktan sonra, bir süre Memlûk Devleti hizmetinde amirallik yaptı. Ünlü sözü olan "yaşama hakkın mücadele gücün kadardır" dedi.
Donanma komutanı oluşu
Memlük emrinde uzun zaman kalmayıp, Şehzade Korkut’un verdiği on sekiz oturaklı Kalyata savaş gemisine komutan oldu. Bunlarla, Rodos kıyılarında ani bir baskın sonucunda gemilerini kaybetti. Leventleriyle birlikte bu baskından kurtulduktan sonra, Şehzâde Korkut’a tekrar başvurdu.1511 Yılında Kendisine, biri yirmi dört oturak, ikincisi yirmi iki oturak iki Kalyata savaş gemisi verildi. Şehzâde Korkut’un elini öpüp, hayır duasını aldıktan sonra Akdeniz’e açıldı. Seferlerinde pek çok ganimet, ticaret malı ve esir aldı.
İlk başarıları
Türk denizcilik tarihinde önemli bir yeri olan Cerbe Adası, Oruç Reis tarafından 1513 yazında fethedildi. Burayı kendisine üs edinip, Doğu ve Batı Akdeniz’de pek çok gemi zapt etti. Papa’ya ait, o zamanın dev savaş gemilerini, ince tekneleriyle ele geçirmesi, şöhretini Avrupa ve dünyaya ulaştırdı.
O tarihe kadar, bir çektirinin, bir baştardayı ele geçirmesi işitilmemişti. Gemi elde edilince kendisi dahil bütün leventlerine İtalyan elbiselerini giydirdi. Oruç Reisin, arkadan gelen ikinci savaş gemisini ele geçirmesi, pek kolay oldu. Zira ateş başlayıncaya kadar İtalyanlar, bu gemiyi kendi gemileri zannetmişlerdi.
İtalyanlar bu başarıları ve tanınmasının ardından kızıl sakalından ötürü kendisine Barbarossa lakabını vermişlerdir. Oruç Reis'in ardından kardeşi Hızır da ağabeyine hürmeten aynı lakabla anıldı.
Cezayir'i Fethi
Cezayir’de bir devlet kurmaya karar veren Oruç Reis, kısa zamanda bu toprakları ele geçirdi. İspanya Kralı Şarlken, Cezayir’e donanma gönderdiyse de, Oruç Reis’i elde ettiği yerlerden çıkaramadı. Becâye kuşatması sırasında Oruç Reis, sol kolundan ağır yaralandı ve hekimlerin tavsiyesiyle bu kolu dirsekten kesildi. Tek kolla mücadelede de şevk ve azminden hiçbir şey kaybetmeyen Oruç Reis, iyileşince derhal denize açıldı ve pek çok gemi ele geçirdi.
Çok güç durumda olan Emevilere yardım ederek, onların binlercesini Kuzey Afrika’ya taşıdı. Bu hareketleri saygısını arttırdı. Kardeşleriyle Kuzey Afrika’yı İstilacılara karşı savunmakla kalmayıp, Emevileri iskan ediyor, yiyecek ve diğer ihtiyaçlarını temin ediyordu. Elindeki leventler, akıncılar ve serdengeçtilerle, devrin en büyük denizci devleti olan İspanyollarla bitmek tükenmek bilmeyen mücadelelerine devâm ediyordu. İspanya kralı o dönemde, Avrupa’nın pek çok ülkesini elinde bulundurduğu gibi, Amerika’da da sömürgelere sahipti.
Ölümü
Cezayir’in doğusunda, İspanya’ nın hakimiyeti altında bulunan Tilimsan’ı elde eden Oruç Reis, İspanyollardan yardım alan Tilimsan emirine karşı, elde ettiği yerleri savundu. Topraklarını yedi ay boyunca müdâfaa etti. Yerli halkın ihanet etmesi üzerine, Cezayir’e dönmek için düşman kuşatmasını yarıp dışarı çıkmaya çalıştı.
Düşmanı yararak bir kısım leventleriyle birlikte ırmağı geçti. Ancak, yirmi kadar levendi, düşman tarafında kalmıştı. Oruç Reis, kurtulma ümidi olmadığını bile bile, leventlerini yalnız bırakmamak için tekrar düşmanları arasına daldı. Nehri geçmeye çalışırken leventlerinin çoğu öldü. Tek kollu Oruç Reis, yanındaki son levendin de öldüğünü gördükten sonra, aldığı mızrak yarası sonucu öldü.
Oruç Reis'in ölümünü İspanya Kralı'na ispatlamak isteyen İspanyollar cesedin başını keserek almışlar ve bal dolu bir torba içerisine koyarak İspanya'ya götürmüşlerdir. Bunu yapmalarının nedeni, birçok kereler Oruç Reis'le çatışmaya giren İspanyolların, onu öldürdüklerini İspanyol Kralı'na bildirmelerine rağmen bunların hiçbirinin doğru çıkmamasıdır.
Oruç Reis'in başı kesik bedenini alan leventler onu Cezayir'e getirdiler ve Cezayir'in ulusal evliyalarından olan Sidi Abdurrahman'ın 'da bulunan Sidi Abdurrahman Camii yanındaki türbesine gömdüler. Bugün Oruç Reis ve Sidi Abdurrahman'ın birlikte yattıkları Cezayir Kasbah 'daki bu türbe, Arapça öğrenen çocuklar için mahalle okulu olarak kullanılmaktadır.
Oruç Reis'in 1518’de hayatını kaybettiğinde, kırk sekiz yaşında olduğu tahmin edilmektedir.
Karakteri
Sınır boylarında akıncıların yaptıkları, yıldırma ve fethe hazırlama faaliyetlerini denizde gerçekleştiren cesaret ve kahramanlık timsali deniz kurtlarından biri olan Oruç Reis, katıldığı muharebede can ve mal endişesi duymazdı. Elde ettiği ganimetleri fakir ve kimsesizlere, leventlerine dağıtır, varını yoğunu cihat ve gazâ için sarf ederdi. Cömert, âlicenap, yardımsever, merhametli olan Oruç Reis, ciddî ve sertti. Bütün leventleri tarafından, bir baba gibi sevilirdi. Çok iyi bir muharip, tehlikeli zamanlarda en iyi çareleri bulmakta zorluk çekmeyen bir komutandı.
Türk Deniz Kuvvetlerinde Oruç Reis onuruna bazı deniz araçlarına ismi verilmiştir.
Popüler kültürdeki yeri
- TRT 1'de yayınlanan Barbaroslar: Akdeniz'in Kılıcı dizisinde kendisini Engin Altan Düzyatan canlandırmıştır.
- Oruç Barbaros ve kardeşi Hızır Barbaros, Karayip Korsanları adlı film serisinin baş karakterlerinden olan Hector Barbarossa'nın prototipi'dir.
Hakkında yayımlanan kitaplar
- Oruç Barbaros Sultan - Dursun SARAL 4 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Efsane & Bir Barbaros Romanı - Prof. Dr. İskender PALA 23 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Rafferty, John P. "From Pirate to Admiral: The Tale of Barbarossa". www.britannica.com (İngilizce). 18 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ Konstam, Angus (2008). Piracy: The Complete History (İngilizce). Bloomsbury USA. s. 80. ISBN . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ Bostan, İdris. "ORUÇ REİS". TDV İslâm Ansiklopedisi. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 33, sayfa: 427-28
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oruc Reis veya Oruc Barbaros 1470 veya 1474 Midilli Adasi 1518 Tilimsan Osmanli denizci Barbaros Hayreddin Pasa nin agabeyidir Osmanli ya katilmadan once Cezayir i ele gecirip egemen olmustur Oruc ReisOruc Reis i tasvir eden bir cizim Cezayir Sultani Osmanli Imparatorlugu na bagli olarak Gorev suresi 1516 1518Hukumdar Yavuz Sultan SelimYerine geldigiYerine gelen Hizir ReisKisisel bilgilerDogum Yakub oglu Oruc y 1474 Midilli Osmanli ImparatorluguOlum 1518 44 yasinda Tilimsan CezayirAkraba lar Kardesleri Hizir Reis Ishak Reis Ilyas ReisEbeveyn ler Sipahi Yakub Aga baba Katerina Hatun anne Meslegi Denizci korsan askerDini IslamAskeri hizmetiTakma adi Barbaros Baba Oruc Kizil SakalBagliligi Osmanli ImparatorluguHizmet yillari 1516 1518Rutbesi Cezayir SultaniHayatiMuhtemelen 1470 te bazi kaynaklara gore 1474 te Osmanli yerleskesi olan su anki Midilli nin Bonova koyunde dogdu Babasi Vardari Yakub Aga 1462 de Midilli nin fethine katilmis ve Bonova koyu kendisine timar olarak verilmisti Burada yerlesip evlenen Yakub Aga nin Ishak Oruc Hizir ve Ilyas adini verdigi dort oglu oldu Egitimi ve gencligi Iyi bir ogrenim goren kardesler devrin denizci milletlerinin lisanlari olan Italyanca Ispanyolca Fransizca ve Rumca yi ogrenerek yetistiler Gencliginde gemiciligi ve deniz ticaretini cok iyi ogrenen Oruc Reis cesareti zekasi ve girisimciligi ile kisa zamanda gemi sahibi oldu Suriye Misir Iskenderiye ve Trablussam a mal tasiyarak oradan aldiklarini Anadolu ya getiriyordu Esareti Oruc ve Ilyas Reis bir seferinde Midilli den Trablussam a giderken Rodos Sovalyeleri nin buyuk savas gemileriyle karsilastilar Carpismada Ilyas Reis hayatini kaybetti Oruc Reis esir oldu Uzun ugrasilardan sonra buradan kurtuldu Muhtemelen uc sene esir kalan Oruc Reis esaretten kurtulduktan sonra bir sure Memluk Devleti hizmetinde amirallik yapti Unlu sozu olan yasama hakkin mucadele gucun kadardir dedi Donanma komutani olusu Memluk emrinde uzun zaman kalmayip Sehzade Korkut un verdigi on sekiz oturakli Kalyata savas gemisine komutan oldu Bunlarla Rodos kiyilarinda ani bir baskin sonucunda gemilerini kaybetti Leventleriyle birlikte bu baskindan kurtulduktan sonra Sehzade Korkut a tekrar basvurdu 1511 Yilinda Kendisine biri yirmi dort oturak ikincisi yirmi iki oturak iki Kalyata savas gemisi verildi Sehzade Korkut un elini opup hayir duasini aldiktan sonra Akdeniz e acildi Seferlerinde pek cok ganimet ticaret mali ve esir aldi Oruc Reis bir kadirga ele geciriyor Ilk basarilari Turk denizcilik tarihinde onemli bir yeri olan Cerbe Adasi Oruc Reis tarafindan 1513 yazinda fethedildi Burayi kendisine us edinip Dogu ve Bati Akdeniz de pek cok gemi zapt etti Papa ya ait o zamanin dev savas gemilerini ince tekneleriyle ele gecirmesi sohretini Avrupa ve dunyaya ulastirdi O tarihe kadar bir cektirinin bir bastardayi ele gecirmesi isitilmemisti Gemi elde edilince kendisi dahil butun leventlerine Italyan elbiselerini giydirdi Oruc Reisin arkadan gelen ikinci savas gemisini ele gecirmesi pek kolay oldu Zira ates baslayincaya kadar Italyanlar bu gemiyi kendi gemileri zannetmislerdi Italyanlar bu basarilari ve taninmasinin ardindan kizil sakalindan oturu kendisine Barbarossa lakabini vermislerdir Oruc Reis in ardindan kardesi Hizir da agabeyine hurmeten ayni lakabla anildi Cezayir i Fethi Cezayir de bir devlet kurmaya karar veren Oruc Reis kisa zamanda bu topraklari ele gecirdi Ispanya Krali Sarlken Cezayir e donanma gonderdiyse de Oruc Reis i elde ettigi yerlerden cikaramadi Becaye kusatmasi sirasinda Oruc Reis sol kolundan agir yaralandi ve hekimlerin tavsiyesiyle bu kolu dirsekten kesildi Tek kolla mucadelede de sevk ve azminden hicbir sey kaybetmeyen Oruc Reis iyilesince derhal denize acildi ve pek cok gemi ele gecirdi Cok guc durumda olan Emevilere yardim ederek onlarin binlercesini Kuzey Afrika ya tasidi Bu hareketleri saygisini arttirdi Kardesleriyle Kuzey Afrika yi Istilacilara karsi savunmakla kalmayip Emevileri iskan ediyor yiyecek ve diger ihtiyaclarini temin ediyordu Elindeki leventler akincilar ve serdengectilerle devrin en buyuk denizci devleti olan Ispanyollarla bitmek tukenmek bilmeyen mucadelelerine devam ediyordu Ispanya krali o donemde Avrupa nin pek cok ulkesini elinde bulundurdugu gibi Amerika da da somurgelere sahipti Oruc Reis heykeli Cezayir Olumu Cezayir in dogusunda Ispanya nin hakimiyeti altinda bulunan Tilimsan i elde eden Oruc Reis Ispanyollardan yardim alan Tilimsan emirine karsi elde ettigi yerleri savundu Topraklarini yedi ay boyunca mudafaa etti Yerli halkin ihanet etmesi uzerine Cezayir e donmek icin dusman kusatmasini yarip disari cikmaya calisti Dusmani yararak bir kisim leventleriyle birlikte irmagi gecti Ancak yirmi kadar levendi dusman tarafinda kalmisti Oruc Reis kurtulma umidi olmadigini bile bile leventlerini yalniz birakmamak icin tekrar dusmanlari arasina daldi Nehri gecmeye calisirken leventlerinin cogu oldu Tek kollu Oruc Reis yanindaki son levendin de oldugunu gordukten sonra aldigi mizrak yarasi sonucu oldu Oruc Reis in olumunu Ispanya Krali na ispatlamak isteyen Ispanyollar cesedin basini keserek almislar ve bal dolu bir torba icerisine koyarak Ispanya ya goturmuslerdir Bunu yapmalarinin nedeni bircok kereler Oruc Reis le catismaya giren Ispanyollarin onu oldurduklerini Ispanyol Krali na bildirmelerine ragmen bunlarin hicbirinin dogru cikmamasidir Oruc Reis in basi kesik bedenini alan leventler onu Cezayir e getirdiler ve Cezayir in ulusal evliyalarindan olan Sidi Abdurrahman in da bulunan Sidi Abdurrahman Camii yanindaki turbesine gomduler Bugun Oruc Reis ve Sidi Abdurrahman in birlikte yattiklari Cezayir Kasbah daki bu turbe Arapca ogrenen cocuklar icin mahalle okulu olarak kullanilmaktadir Oruc Reis in 1518 de hayatini kaybettiginde kirk sekiz yasinda oldugu tahmin edilmektedir KarakteriOruc Reis ve kardesi Barbaros Sinir boylarinda akincilarin yaptiklari yildirma ve fethe hazirlama faaliyetlerini denizde gerceklestiren cesaret ve kahramanlik timsali deniz kurtlarindan biri olan Oruc Reis katildigi muharebede can ve mal endisesi duymazdi Elde ettigi ganimetleri fakir ve kimsesizlere leventlerine dagitir varini yogunu cihat ve gaza icin sarf ederdi Comert alicenap yardimsever merhametli olan Oruc Reis ciddi ve sertti Butun leventleri tarafindan bir baba gibi sevilirdi Cok iyi bir muharip tehlikeli zamanlarda en iyi careleri bulmakta zorluk cekmeyen bir komutandi Turk Deniz Kuvvetlerinde Oruc Reis onuruna bazi deniz araclarina ismi verilmistir Populer kulturdeki yeriTRT 1 de yayinlanan Barbaroslar Akdeniz in Kilici dizisinde kendisini Engin Altan Duzyatan canlandirmistir Oruc Barbaros ve kardesi Hizir Barbaros Karayip Korsanlari adli film serisinin bas karakterlerinden olan Hector Barbarossa nin prototipi dir Hakkinda yayimlanan kitaplarOruc Barbaros Sultan Dursun SARAL 4 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Efsane amp Bir Barbaros Romani Prof Dr Iskender PALA 23 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Rafferty John P From Pirate to Admiral The Tale of Barbarossa www britannica com Ingilizce 18 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2023 Konstam Angus 2008 Piracy The Complete History Ingilizce Bloomsbury USA s 80 ISBN 978 1 84603 240 0 Erisim tarihi 23 Agustos 2023 Bostan Idris ORUC REIS TDV Islam Ansiklopedisi 5 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2023 TDV Islam Ansiklopedisi cilt 33 sayfa 427 28