Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Otlukbeli Muharebesi ya da Başkent Muharebesi, 11 Ağustos 1473 tarihinde Osmanlı padişahı II. Mehmed ile Akkoyunlu sultanı Uzun Hasan arasında yapılmış bir meydan muharebesidir.
| Otlukbeli Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı İmparatorluğu'nun Yakın Doğu'daki savaşları | |||||||
 Muharebeyi anlatan bir minyatür | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |  Akkoyunlu Devleti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| II. Mehmed Şehzade Mustafa (şehzade) II. Bayezid (şehzade) Koca Davud Paşa | Uzun Hasan Zeynel Mirza(şehzade) Uğurlu Mehmet Bey (şehzade) | ||||||
| Güçler | |||||||
| 70.000 - 100.000 | 80.000 - 110.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 1.000 | 20.000 - 34.000 4,000 kişi idam edildi, 2,050 esir | ||||||
Otlukbeli Muharebesi birçok tarihçiye göre döneme oranla kullanılan taktik, teknoloji ve insan gücü bakımından 15. yüzyılın en büyük savaşlarından biri olarak kabul edilir.
Muharebe öncesi
Osmanlı ve Akkoyunlu hanedanları arasındaki düşmanlık, Yıldırım Bayezid ve Kara Yölük Osman zamanına dek uzanıyordu. Osmanlılar Karakoyunlularla müttefikken Akkoyunlular da Timur'u desteklemişlerdi.
Uzun Hasan, 1458’de Trabzon İmparatoru IV. İoannis'in kızı Despina Hatun (Theodora Megale Komnini) ile evlenmiştir. Uzun Hasan, yeğeni Murad’ı İstanbul’a gönderdi. Osmanlı Sultanı II. Mehmed’ten, Trabzon İmparatorluğu vergisinin affedilmesinden başka, Despina Hatun'a çeyiz olarak verilmiş olan Kayseri bölgesini ve önceki hediyeleri istedi. Fatih, vergi işini bölgeye gelerek bizzat halledeceğini bildirdi. Fatih, Uzun Hasan ve müttefiki Trabzon İmparatorluğu ile Gürcülere karşı 1461’de harekete geçti. Uzun Hasan’ın, 1459’da zapt ettiği Koyulhisar’ı aldı. Akkoyunlu ordusu Erzincan’daki Munzur Dağlarında Osmanlılara yenildi. Uzun Hasan, annesini Fâtih’e gönderip, antlaşmayı sağladı. Uzun Hasan tarafsız kaldı ve Fatih, 26 Ekim 1461’de Trabzon'u fethedip, bölgedeki Rum hâkimiyetine son verdi.
1466'dan itibaren Osmanlı kuvvetleri Orta Anadolu'ya girerek Karamanoğullarını takibe başladı. Karamanoğlu kuvvetleri doğuya kaçarken Akkoyunlular sınırı geçti ve 1472'de Osmanlı birlikleriyle çatışmalar yaşandı. Ertesi yıl II. Mehmed, bizzat ordunun başına geçerek doğuya yürüdü.
Ordular ve taktikler
Uzun Hasan'ın ordusu Karamanoğullarından arda kalanlarla takviye edilmişti. Ordu, kalabalık fakat düzensiz bir Türkmen ordusuydu. Asıl gücünü hafif süvariler ve mızraklı piyadeler oluşturuyordu. Uzun Hasan'ın amacı Osmanlı sipahilerini mızraklı yayalarla devirmek ve süvarileriyle de kıskaca sarıp yok etmekti.
Osmanlı ordusunda her ne kadar topçu yeniçeriler olsa da asıl çarpışmalar sipahiler arasında oldu. Meydan savaşında sonucu belirleyecek olan da sipahiler ile akıncıların hücumu idi. Ancak II. Mehmed, İstanbul'un fethi sırasında gücünü ispatlayan topların meydan savaşında da kullanılmasını istiyordu. Bu amaçla ilk kez hafif havan topları üretildi ve bunlar, doğu seferine götürüldü.
Osmanlı ordusu Doğu Karadeniz dağları arasında ilerlerken Uzun Hasan'ın birlikleri gizlice yaklaştı. Uzun Hasan, dağlarda baskın yapmayı planlamıştı. Osmanlı keşif birlikleri çok yakına sokulan düşmanı son anda fark etti ve II. Mehmed, derhal savaş düzeni alınmasını emretti.
İki ordunun karşılaştığı arazi, akarsu tarafından yarılmış bir vadiydi ve savaşa hiç müsait değildi. Kayalıklar ve engebe yüzünden atların kullanımı çok zordu. Osmanlı beyleri geri çekilip ova bulmayı önerdiyse de düşman bu kadar yakındayken geri çekilme manevrasının tehlikeli olacağını düşünen II. Mehmed muharebe yapmaya karar verdi.
Muharebe öncesinde Rumeli Beylerbeyi Has Murad Paşa, Uğurlu Mehmet Bey'in tuzağına düştü ve geri çekilirken Fırat Nehri'nde boğuldu. Bu asker içinde büyük üzüntüye neden olduysa da asıl muharebeler Tercan Ovası'nda Otlukbeli'nde yapıldı. Öncü birliklerle yapılan muharebede Davud Paşa galip gelip Akkoyunlu öncü birliklerini yenilgiye uğrattı. Sonra Akkoyunlu sağ cenah komutanı Zeynel Mirza'nın Davud Paşa'ya hücuma geçmesi üzerine Osmanlı sol cenah komutanı Karaman Valisi Şehzade Mustafa Akkoyunlu sağ cenahını bozguna uğratıp Zeynel Mirza'yı azapların içine çekip onu öldürdü. Böylece Akkoyunlu sağ cenahı bozguna uğrayıp dağıldı. Bu sırada Osmanlı sağ cenah komutanı Amasya Valisi Şehzade Bayezid önce Uğurlu Mehmet Bey'e saldırıp onun savaş alanından kaçmasına neden oldu. Uğurlu Mehmet Bey çekildikten sonra Akkoyunlu sol cenahını Mehmed Bakır komuta ediyordu. Şehzade Bayezid üzerine saldırıp Akkoyunlu sol cenahını bozguna uğratıp, kendisini esir aldıktan sonra Uzun Hasan'a saldırdı. Hem Şehzade Mustafa hem de Şehzade Bayezid'in hücumlarına karşı koyamayan Uzun Hasan yerine kendisine benzeyen bir askerini bırakıp savaş alanından kaçtı.
Muharebe sonrası
Zaferden sonra Osmanlı beyleri düşmanı takibi önerse de II. Mehmed ileri gitmedi. Arazi pusu kurmaya elverişliydi, keşif birliklerinin düşmanı fark etmede geç kalmasını da göz önünde bulunduran II. Mehmed, düşmanın gitmesine göz yumdu.
Ertesi yıl çatışmalar devam ettiyse de Akkoyunlular için çöküş dönemi başladı. Savaştan sonra Fatih Sultan Mehmed, pek çok ülkeye, çeşitli dillerde fetihnâmeler yolladı. Bunlardan biri de, Timurlular'a yollanan, Uygur alfabesiyle yazılmış olan fetihnâmedir.
Kaynakça
- ^ Babinger, Franz (1978). Mehmed the Conqueror and His Time (İngilizce). Princeton University Press. ISBN . 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ Har-El, Shai (1995). Struggle for Domination in the Middle East: The Ottoman-Mamluk War, 1485-91 (İngilizce). BRILL. ISBN . 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ a b Diyanet İslam Ansiklopedisi, Otlukbeli Maddesi,Erhan Afyoncu c.34, s.5
- ^ a b Franz Babinger, Fatih Sultan Mehmet ve Zamanı, çev. Dost Körpe, Oğlak Yayınları, İstanbul 2003
- ^ . islamansiklopedisi.org.tr. 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Erdem,İlhan. Akkoyunlu Kaynaklarına Göre Otluk Beli (Başkent) Savaşı[] Erişim tarihi:4 Ağustos 2020
- ^ Afyoncu, Erhan (2007). (PDF). İstanbul. ss. 4-6. 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
(...)Tercan yakınlarında Otlukbeli (Başkent) mevkiinde meydana gelen bu savaş(...)
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2023.
- ^ Kılıç, Remzi. . Dergipark. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ Erdem, İlhan. "Otlukbeli Sonrası Ak-Koyunlular (1473-1478)" (PDF). s. 1. 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ Aksoy, Hasan (Temmuz-Aralık 1997). "Tarihi Bir Belge ve Türk İslâm Edebiyatında Bir Tür Olarak Fetihnâmeler" (PDF). İLAM. Cilt 2. İSAM Kütüphanesi. s. 2. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.[]
- ^ Keskin, Mustafa Çağhan (Haziran 2011). "OSMANLI'NIN TİMURLU-TÜRKMEN DÜNYASINA BAKIŞI EKSENİNDE MİMARİ ETKİLENMELER (1402-1520)" (PDF). İstanbul Teknik Üniversitesi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Otlukbeli Muharebesi ya da Baskent Muharebesi 11 Agustos 1473 tarihinde Osmanli padisahi II Mehmed ile Akkoyunlu sultani Uzun Hasan arasinda yapilmis bir meydan muharebesidir Otlukbeli MuharebesiOsmanli Imparatorlugu nun Yakin Dogu daki savaslariMuharebeyi anlatan bir minyaturTarih11 Agustos 1473BolgeOtlukbeli ErzincanSonucKesin Osmanli zaferi TaraflarOsmanli ImparatorluguAkkoyunlu DevletiKomutanlar ve liderlerII Mehmed Sehzade Mustafa sehzade II Bayezid sehzade Koca Davud PasaUzun Hasan Zeynel Mirza sehzade Ugurlu Mehmet Bey sehzade Gucler70 000 100 00080 000 110 000Kayiplar1 00020 000 34 000 4 000 kisi idam edildi 2 050 esir Otlukbeli Muharebesi bircok tarihciye gore doneme oranla kullanilan taktik teknoloji ve insan gucu bakimindan 15 yuzyilin en buyuk savaslarindan biri olarak kabul edilir Muharebe oncesiOsmanli ve Akkoyunlu hanedanlari arasindaki dusmanlik Yildirim Bayezid ve Kara Yoluk Osman zamanina dek uzaniyordu Osmanlilar Karakoyunlularla muttefikken Akkoyunlular da Timur u desteklemislerdi Uzun Hasan 1458 de Trabzon Imparatoru IV Ioannis in kizi Despina Hatun Theodora Megale Komnini ile evlenmistir Uzun Hasan yegeni Murad i Istanbul a gonderdi Osmanli Sultani II Mehmed ten Trabzon Imparatorlugu vergisinin affedilmesinden baska Despina Hatun a ceyiz olarak verilmis olan Kayseri bolgesini ve onceki hediyeleri istedi Fatih vergi isini bolgeye gelerek bizzat halledecegini bildirdi Fatih Uzun Hasan ve muttefiki Trabzon Imparatorlugu ile Gurculere karsi 1461 de harekete gecti Uzun Hasan in 1459 da zapt ettigi Koyulhisar i aldi Akkoyunlu ordusu Erzincan daki Munzur Daglarinda Osmanlilara yenildi Uzun Hasan annesini Fatih e gonderip antlasmayi sagladi Uzun Hasan tarafsiz kaldi ve Fatih 26 Ekim 1461 de Trabzon u fethedip bolgedeki Rum hakimiyetine son verdi 1466 dan itibaren Osmanli kuvvetleri Orta Anadolu ya girerek Karamanogullarini takibe basladi Karamanoglu kuvvetleri doguya kacarken Akkoyunlular siniri gecti ve 1472 de Osmanli birlikleriyle catismalar yasandi Ertesi yil II Mehmed bizzat ordunun basina gecerek doguya yurudu Ordular ve taktiklerUzun Hasan in ordusu Karamanogullarindan arda kalanlarla takviye edilmisti Ordu kalabalik fakat duzensiz bir Turkmen ordusuydu Asil gucunu hafif suvariler ve mizrakli piyadeler olusturuyordu Uzun Hasan in amaci Osmanli sipahilerini mizrakli yayalarla devirmek ve suvarileriyle de kiskaca sarip yok etmekti Osmanli ordusunda her ne kadar topcu yeniceriler olsa da asil carpismalar sipahiler arasinda oldu Meydan savasinda sonucu belirleyecek olan da sipahiler ile akincilarin hucumu idi Ancak II Mehmed Istanbul un fethi sirasinda gucunu ispatlayan toplarin meydan savasinda da kullanilmasini istiyordu Bu amacla ilk kez hafif havan toplari uretildi ve bunlar dogu seferine goturuldu Osmanli ordusu Dogu Karadeniz daglari arasinda ilerlerken Uzun Hasan in birlikleri gizlice yaklasti Uzun Hasan daglarda baskin yapmayi planlamisti Osmanli kesif birlikleri cok yakina sokulan dusmani son anda fark etti ve II Mehmed derhal savas duzeni alinmasini emretti Iki ordunun karsilastigi arazi akarsu tarafindan yarilmis bir vadiydi ve savasa hic musait degildi Kayaliklar ve engebe yuzunden atlarin kullanimi cok zordu Osmanli beyleri geri cekilip ova bulmayi onerdiyse de dusman bu kadar yakindayken geri cekilme manevrasinin tehlikeli olacagini dusunen II Mehmed muharebe yapmaya karar verdi Muharebe oncesinde Rumeli Beylerbeyi Has Murad Pasa Ugurlu Mehmet Bey in tuzagina dustu ve geri cekilirken Firat Nehri nde boguldu Bu asker icinde buyuk uzuntuye neden olduysa da asil muharebeler Tercan Ovasi nda Otlukbeli nde yapildi Oncu birliklerle yapilan muharebede Davud Pasa galip gelip Akkoyunlu oncu birliklerini yenilgiye ugratti Sonra Akkoyunlu sag cenah komutani Zeynel Mirza nin Davud Pasa ya hucuma gecmesi uzerine Osmanli sol cenah komutani Karaman Valisi Sehzade Mustafa Akkoyunlu sag cenahini bozguna ugratip Zeynel Mirza yi azaplarin icine cekip onu oldurdu Boylece Akkoyunlu sag cenahi bozguna ugrayip dagildi Bu sirada Osmanli sag cenah komutani Amasya Valisi Sehzade Bayezid once Ugurlu Mehmet Bey e saldirip onun savas alanindan kacmasina neden oldu Ugurlu Mehmet Bey cekildikten sonra Akkoyunlu sol cenahini Mehmed Bakir komuta ediyordu Sehzade Bayezid uzerine saldirip Akkoyunlu sol cenahini bozguna ugratip kendisini esir aldiktan sonra Uzun Hasan a saldirdi Hem Sehzade Mustafa hem de Sehzade Bayezid in hucumlarina karsi koyamayan Uzun Hasan yerine kendisine benzeyen bir askerini birakip savas alanindan kacti Muharebe sonrasiZaferden sonra Osmanli beyleri dusmani takibi onerse de II Mehmed ileri gitmedi Arazi pusu kurmaya elverisliydi kesif birliklerinin dusmani fark etmede gec kalmasini da goz onunde bulunduran II Mehmed dusmanin gitmesine goz yumdu Ertesi yil catismalar devam ettiyse de Akkoyunlular icin cokus donemi basladi Savastan sonra Fatih Sultan Mehmed pek cok ulkeye cesitli dillerde fetihnameler yolladi Bunlardan biri de Timurlular a yollanan Uygur alfabesiyle yazilmis olan fetihnamedir Kaynakca Babinger Franz 1978 Mehmed the Conqueror and His Time Ingilizce Princeton University Press ISBN 978 0 691 01078 6 1 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Har El Shai 1995 Struggle for Domination in the Middle East The Ottoman Mamluk War 1485 91 Ingilizce BRILL ISBN 978 90 04 10180 7 4 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2020 a b Diyanet Islam Ansiklopedisi Otlukbeli Maddesi Erhan Afyoncu c 34 s 5 a b Franz Babinger Fatih Sultan Mehmet ve Zamani cev Dost Korpe Oglak Yayinlari Istanbul 2003 islamansiklopedisi org tr 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Erdem Ilhan Akkoyunlu Kaynaklarina Gore Otluk Beli Baskent Savasi olu kirik baglanti Erisim tarihi 4 Agustos 2020 Afyoncu Erhan 2007 PDF Istanbul ss 4 6 1 Subat 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Tercan yakinlarinda Otlukbeli Baskent mevkiinde meydana gelen bu savas TDV Islam Ansiklopedisi 25 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2023 Kilic Remzi Dergipark 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Erdem Ilhan Otlukbeli Sonrasi Ak Koyunlular 1473 1478 PDF s 1 23 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Aksoy Hasan Temmuz Aralik 1997 Tarihi Bir Belge ve Turk Islam Edebiyatinda Bir Tur Olarak Fetihnameler PDF ILAM Cilt 2 ISAM Kutuphanesi s 2 Erisim tarihi 3 Agustos 2020 olu kirik baglanti Keskin Mustafa Caghan Haziran 2011 OSMANLI NIN TIMURLU TURKMEN DUNYASINA BAKISI EKSENINDE MIMARI ETKILENMELER 1402 1520 PDF Istanbul Teknik Universitesi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 olu kirik baglanti