Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pakistan Yahudileri (Urduca:یھودی "Yehudi") Pakistan'ın küçük bir dini azınlığını oluşturmaktadır. Çeşitli hesaplamalar 20. yüzyılın başlarında Karaçi'de yaklaşık 2500 Yahudinin, Peşaver'de küçük bir Yahudi cemaatinin ve diğer şehir merkezlerinde sayısı bilinmeyen Yahudilerin olduğunu gösterir. Bu iki şehirde de birer sinagog bulunmaktaydı, raporlara göre Peşaver'deki sinagog hala aktiftir. Diğer hesaplamalara göre Orta Asya, İran ve Afganistan'dan gelen Yahudilerle bu nüfus daha fazladır.
1947'den önce
1881 nüfus sayımına göre eyaletinde 153 Yahudi vardı. 1919'da bu sayı yaklaşık 650'ye kadar çıktı.
1947'den önce Pakistan'ın Sindh eyaletinde yaklaşık 2500 Yahudi bulunmaktaydı ardından İngiliz sömürge hakimiyeti altındaki Yahudilerin çoğu Karaçi'de yaşadı. Çoğunluğunu Bene Israel'in oluşturduğu Yahudiler zanaat, sanat, şiir, felsefe ve bürokrasiyle ilgilendiler. Şehirde Bağdadi Yahudiler ve Buhara Yahudileri de bulunmaktaydı.
Karaçi
Pakistan Yahudi cemaatine hizmet veren bazı örgütler bulunmaktaydı:
- Genç Erkeklerin Yahudi Birliği: 1903'te kurulan bu birlik Karaçi'deki Bene Israel gençlerini spor yapmaya, dini ve sosyal aktivitelere katılmaya teşvik etme amacıyla kurulmuştu.
- Karaçi Bene Israel Yardım Fonu: Karaçi'deki fakir Yahudilere yardım için kuruldu.
- Karaçi Yahudi Sendikası: 1918'de kurulan sendikanın amacı fakir Yahudilere uygun kira fiyatlarıyla ev tedarik etmekti.
Karaçi'de 1893'te kuruldu. Kurucuları Shalome Solomon Umerdekar ve oğlu Gershone Solomon'du (bazı bilgilere göre sinagog Karaçi belediye müfettişi Solomon David ve eşi Sheeoolabai tarafından kurulmuştur). Bu sinagog küçük ama canlı Yahudi cemaatinin merkezi haline geldi. Cemaat liderlerinden Abraham Reuben 1936'da şehir meclis üyeliğine seçildi.
Peşaver
İki ana Yahudi grubu olan Bene Israel ve Bağdadi Yahudileri dışında komşu ülke Afganistan'da da bulunan Buhara Yahudilerinin de küçük bir cemaati vardı. Bu cemaat bir kuzey şehri olan ve Hayber-Pahtunhva eyalatine bağlı Peşaver'de bulunmaktaydı. Peşaver'de hizmet veren iki sinagog vardı.
1947-1968
Bağımsızlık kazanıldıktan sonra çoğunluğunu Sefarad ibadetleri olan Bene Israel Yahudilerinin oluşturduğu 2000'den fazla Yahudi mevcuttu. İlk toplu göç 1948'de İsrail'in kurulmasıyla başladı; bu, Yahudilere karşı saldırıların ve sinagogların yakılışının tetikçisi oldu. Karaçi sinagogu anti-İsrail gösterilerinin merkezi haline geldi ve Yahudilere karşı ulusal alanda güvensizlik baş gösterdi. Yahudilere karşı saldırılar 1956'da Süveyş Krizi ve 1967'de Altı Gün Savaşı'yla devam etti. Her zaman önce Pakistan'lı olarak görülen Yahudiler Suudi Arabistan maddi destekli örgütlerin protestolarıyla karşılaştı.
Muhammed Eyüb Han döneminde Pakistan'daki Yahudilerin mevcudiyeti neredeyse yok olmak üzereydi; çoğu Yahudi İsrail'e, bir kısmı da Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'a göç etti. 1960'larda Peşaver'deki küçük Yahudi cemaati varlığını yitirdi ve her iki sinagog da kanadı. 1968'de Pakistan genelinde Yahudi nüfusu 250'ye kadar düştü ve bunların çoğu Karaçi'de yaşıyordu, hizmet veren tek bir sinagog vardı. Arap ülkeleriyle olan Müslüman bağları nedeniyle Pakistan İsrail'le diplomatik ilişki kurmadı. Siyonizm ile Yahudilikin karıştırılmaması gerektiğini anlatan politik çabalar Suudi Arabistan destekli aşırı görüşlü örgütler tarafından dikkate alınmadı.
1969-1999
1974'teki İkinci İslam Zirvesi'nde Başbakan Zülfikar Ali Butto şunları söylemiştir: "Yahudi olan Yahudilere karşı kötü niyetimiz yoktur; militarizmiyle kendinden geçmiş ve teknolojik ukalalıklarından pis kokan Siyonist Yahudilere misafirperver olmayı reddediyoruz."
Karaçi'deki son sinagog olan Magen Shalome sinagogu 1980'lerde bir alışveriş merkezine yol açmak için yıkıldı.
2000'den günümüze
Karaçi'de küçük bir Yahudi cemaati varlıklarını hâlen sürdürmektedir. Karaçi Yahudilerinin çoğu İsrail'in Ramla kentine yaşamaktadır ve Pakistan'daki eski sinagoglarına atfen burada inşa ettirdikleri sinagoga Magen Shalome adını verdiler. Bazı Yahudiler kendilerini Zerdüştçü olarak tanıttığı için Pakistan'daki Yahudi sayısının düşünülenin üzerinde olma ihtimali bulunur.
İsrail'in Gazze şeridinden çekilmesi gibi Orta Doğu barış sürecindeki gelişmeler sayesinde Türkiye aracılığıyla iki ülkenin diplomatları İstanbul'da bir araya geldi. Pakistan seneler boyunca İsrail'i Filistin'e olan saldırıları nedeniyle kınadı. Pakistan ve İsrail arasındaki diplomatik tek sorun Filistin sorunudur.
Kaynakça
- ^ W. W. Hunter, The Imperial Gazetteer of India, vol XII, Trubner and Co, London, 2nd edition, 1887. Online at: http://www.panhwar.net/rarebooks/The%20Imperial%20Gazetteer%20of%20India%20Vol%20XII%201887.pdf 11 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Joan G. Roland, The Jewish Communities of India: Identity in a Colonial EraPg 149 Limited Preview : http://books.google.com/books?pg=PA149&lpg=PA149&dq=jews+karachi&sig=YzcQuJHDc7pllJ9pKs_lcxe2c_w&id=kHJccZ92IecC&ots=UATw6OEEDF&output=html 5 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Israel Goldstein, My World As a Jew: The Memoirs of Israel Goldstein, Herzl Press, New York, USA, vol 2, Pg 21 Limited preview: http://books.google.com/books?id=mCU0XsXUDOYC&pg=PA21&lpg=PA21&ots=Rf8WikzBrB&dq=jews+karachi&output=html&sig=5giViHwkF4nloob2TatlYnh0k6k 9 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- Bene Israel graveyard: buried in time or conscience? 13 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pakistan Yahudileri Urduca یھودی Yehudi Pakistan in kucuk bir dini azinligini olusturmaktadir Cesitli hesaplamalar 20 yuzyilin baslarinda Karaci de yaklasik 2500 Yahudinin Pesaver de kucuk bir Yahudi cemaatinin ve diger sehir merkezlerinde sayisi bilinmeyen Yahudilerin oldugunu gosterir Bu iki sehirde de birer sinagog bulunmaktaydi raporlara gore Pesaver deki sinagog hala aktiftir Diger hesaplamalara gore Orta Asya Iran ve Afganistan dan gelen Yahudilerle bu nufus daha fazladir 1947 den once1881 nufus sayimina gore eyaletinde 153 Yahudi vardi 1919 da bu sayi yaklasik 650 ye kadar cikti 1947 den once Pakistan in Sindh eyaletinde yaklasik 2500 Yahudi bulunmaktaydi ardindan Ingiliz somurge hakimiyeti altindaki Yahudilerin cogu Karaci de yasadi Cogunlugunu Bene Israel in olusturdugu Yahudiler zanaat sanat siir felsefe ve burokrasiyle ilgilendiler Sehirde Bagdadi Yahudiler ve Buhara Yahudileri de bulunmaktaydi Karaci Pakistan Yahudi cemaatine hizmet veren bazi orgutler bulunmaktaydi Genc Erkeklerin Yahudi Birligi 1903 te kurulan bu birlik Karaci deki Bene Israel genclerini spor yapmaya dini ve sosyal aktivitelere katilmaya tesvik etme amaciyla kurulmustu Karaci Bene Israel Yardim Fonu Karaci deki fakir Yahudilere yardim icin kuruldu Karaci Yahudi Sendikasi 1918 de kurulan sendikanin amaci fakir Yahudilere uygun kira fiyatlariyla ev tedarik etmekti Karaci de 1893 te kuruldu Kuruculari Shalome Solomon Umerdekar ve oglu Gershone Solomon du bazi bilgilere gore sinagog Karaci belediye mufettisi Solomon David ve esi Sheeoolabai tarafindan kurulmustur Bu sinagog kucuk ama canli Yahudi cemaatinin merkezi haline geldi Cemaat liderlerinden Abraham Reuben 1936 da sehir meclis uyeligine secildi Pesaver Iki ana Yahudi grubu olan Bene Israel ve Bagdadi Yahudileri disinda komsu ulke Afganistan da da bulunan Buhara Yahudilerinin de kucuk bir cemaati vardi Bu cemaat bir kuzey sehri olan ve Hayber Pahtunhva eyalatine bagli Pesaver de bulunmaktaydi Pesaver de hizmet veren iki sinagog vardi 1947 1968Bagimsizlik kazanildiktan sonra cogunlugunu Sefarad ibadetleri olan Bene Israel Yahudilerinin olusturdugu 2000 den fazla Yahudi mevcuttu Ilk toplu goc 1948 de Israil in kurulmasiyla basladi bu Yahudilere karsi saldirilarin ve sinagoglarin yakilisinin tetikcisi oldu Karaci sinagogu anti Israil gosterilerinin merkezi haline geldi ve Yahudilere karsi ulusal alanda guvensizlik bas gosterdi Yahudilere karsi saldirilar 1956 da Suveys Krizi ve 1967 de Alti Gun Savasi yla devam etti Her zaman once Pakistan li olarak gorulen Yahudiler Suudi Arabistan maddi destekli orgutlerin protestolariyla karsilasti Muhammed Eyub Han doneminde Pakistan daki Yahudilerin mevcudiyeti neredeyse yok olmak uzereydi cogu Yahudi Israil e bir kismi da Amerika Birlesik Devletleri ve Birlesik Krallik a goc etti 1960 larda Pesaver deki kucuk Yahudi cemaati varligini yitirdi ve her iki sinagog da kanadi 1968 de Pakistan genelinde Yahudi nufusu 250 ye kadar dustu ve bunlarin cogu Karaci de yasiyordu hizmet veren tek bir sinagog vardi Arap ulkeleriyle olan Musluman baglari nedeniyle Pakistan Israil le diplomatik iliski kurmadi Siyonizm ile Yahudilikin karistirilmamasi gerektigini anlatan politik cabalar Suudi Arabistan destekli asiri goruslu orgutler tarafindan dikkate alinmadi 1969 19991974 teki Ikinci Islam Zirvesi nde Basbakan Zulfikar Ali Butto sunlari soylemistir Yahudi olan Yahudilere karsi kotu niyetimiz yoktur militarizmiyle kendinden gecmis ve teknolojik ukalaliklarindan pis kokan Siyonist Yahudilere misafirperver olmayi reddediyoruz Karaci deki son sinagog olan Magen Shalome sinagogu 1980 lerde bir alisveris merkezine yol acmak icin yikildi 2000 den gunumuzeKaraci de kucuk bir Yahudi cemaati varliklarini halen surdurmektedir Karaci Yahudilerinin cogu Israil in Ramla kentine yasamaktadir ve Pakistan daki eski sinagoglarina atfen burada insa ettirdikleri sinagoga Magen Shalome adini verdiler Bazi Yahudiler kendilerini Zerdustcu olarak tanittigi icin Pakistan daki Yahudi sayisinin dusunulenin uzerinde olma ihtimali bulunur Israil in Gazze seridinden cekilmesi gibi Orta Dogu baris surecindeki gelismeler sayesinde Turkiye araciligiyla iki ulkenin diplomatlari Istanbul da bir araya geldi Pakistan seneler boyunca Israil i Filistin e olan saldirilari nedeniyle kinadi Pakistan ve Israil arasindaki diplomatik tek sorun Filistin sorunudur Kaynakca W W Hunter The Imperial Gazetteer of India vol XII Trubner and Co London 2nd edition 1887 Online at http www panhwar net rarebooks The 20Imperial 20Gazetteer 20of 20India 20Vol 20XII 201887 pdf 11 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Joan G Roland The Jewish Communities of India Identity in a Colonial EraPg 149 Limited Preview http books google com books pg PA149 amp lpg PA149 amp dq jews karachi amp sig YzcQuJHDc7pllJ9pKs lcxe2c w amp id kHJccZ92IecC amp ots UATw6OEEDF amp output html 5 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Israel Goldstein My World As a Jew The Memoirs of Israel Goldstein Herzl Press New York USA vol 2 Pg 21 Limited preview http books google com books id mCU0XsXUDOYC amp pg PA21 amp lpg PA21 amp ots Rf8WikzBrB amp dq jews karachi amp output html amp sig 5giViHwkF4nloob2TatlYnh0k6k 9 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarBene Israel graveyard buried in time or conscience 13 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizBene Israel