Kardiyak tamponad veya perikardiyal tamponad birikmesi kalbin etrafındaki kese sonucu kalbin sıkışmasıdır Başlang

Kardiyak tamponad veya perikardiyal tamponad, birikmesi (kalbin etrafındaki kese) sonucu kalbin sıkışmasıdır. Başlangıcı ani veya kademeli olabilir. Bulgu olarak genellikle (obstrüktif şokta) görülen nefes darlığı, halsizlik, sersemlik ve öksürük görülür. Göğüs ağrısı görülebilir. Diğer görülen bulgular altta yatan sebebe bağlı olabilir.

Kardiyak tamponad
Diğer adlar	Perikardiyal tamponad

Kanser sonucunda gelişen çok büyük bir sonucunda gelişen tamponadın ultrasonda görünümü. Kapalı ok - kalp; açık ok - efüzyon
Uzmanlık	Kalp ve damar cerrahisi
Belirtiler	Nefes darlığı, halsizlik, sersemlik, öksürük, göğüs ağrısı
Süre	Ani veya daha kademeli gelişir
Nedenleri	Kanser, böbrek yetmezliği, , perikardit, tüberküloz
Tanı	Semptomlar ve kalp ultrasonu ile konur
Tedavi	Drenaj (, , perikardiyektomi)
Sıklık	Yılda 10,000'de 2 (ABD)

Kardiyak tamponadın en sık sebepleri arasında kanser, böbrek yetmezliği, , miyokardiyal enfarktüs ve perikardit sayılabilir. Diğer sebepler arasında , hipotiroidi, , otoimmün hastalık ve komplikasyonları vardır. Afrika'da, tüberküloz göreceli olarak sık bir sebeptir.

Düşük kan basıncı, veya duyulamaması (birlikte olarak bilinir) sonucunda tanıdan şüphelenilebilir. Enflamasyona bağlı olarak bazı vakalarda perikardiyal sürtünme sesi işitilebilir. Tanı ayrıca elektrokardiyogram (EKG) değişiklikleri, veya kalp ultrasonu ile desteklenebilir. Eğer sıvı miktarı yavaş yavaş artarsa perikardiyal kese 2 litreden fazla sıvıyı tutacak kadar genişleyebilir; ancak, eğer artış ani gelişirse, 200 mL kadar sıvı dahi tamponada sebep olabilir.

Tamponad bir tıbbi acildir. Semptomatik olduktan sonra, drenaj şarttır. Bu, , oluşturmak için cerrahi veya perikardiyektomi şeklinde yapılabilir. Drenaj aynı zamanda enfeksiyon veya kanser ihtimallerini elemek için de gerekebilir. Ayrıca tedavide dobutamin veya olanlarda intravenöz sıvı kullanılabilir. Az semptomu olan ve korkutucu özellik göstermeyenlerde yakın takip tercih edilebilir. Tamponadın sıklığı belirsizdir. ABD'de bir tahmini değer olarak yılda 10,000'de 2 belirlenmiştir.

Belirti ve bulgular

Gelişimi ani (akut) veya daha kademeli (subakut) olabilir. Belirti olarak genellikle (obstrüktif şokta) görülen nefes darlığı, halsizlik, sersemlik, öksürük ve aynı zamanda (juguler ven distansiyonu, kalp seslerinin alınmaması ve hipotansiyon) rastlanılabilir. Göğüs ağrısı görülebilir. Diğer bulgular altta yatan sebebe bağlı olabilir.

Şokun diğer genel bulguları (hızlı kalp atımı, nefes darlığı ve bilinç bozukluğu gibi) görülebilir. Ancak, bu belirtiler bazı vakalarda görülmeyebilir. Hızlı kalp atımı, normalde beklense de, üremi veya hipotiroidisi olan hastalarda görülmeyebilir.

Sebepleri

Kardiyak tamponad, büyük veya kontrol edilememiş bir (perikardiyumun içinde sıvı birikmesi) sonucu gelişir. Bu genellikle (künt veya delici) sonucunda olmakla birlikte, ayrıca miyokard enfarktüsü, , kanser (en sık Hodgkin lenfoma), üremi, perikardit, , nadiren retrograd , veya antikoagülan kullanımı sonucunda da gelişebilir. Efüzyon ani (travma veya miyokard rüptüründe olduğu gibi) veya zamana daha kademeli olarak yayılacak (kanserdeki gibi) şekilde gelişebilir. Biriken sıvı genellikle kandır, ancak bazı durumlarda püy de görülebilir.

Cerrahi

Kalp cerrahisinden sonraki ilk 7 gün, kardiyak tamponada en sık ortam hazırlayan durumlardan biridir. Kalp cerrahisinden sonra, kanı boşaltmak için yerleştirilir. Ancak kan bu göğüs tüplerinde pıhtı oluşturmaya meyillidir. Göğüs tüplerinden biri tıkandığında, boşaltılması gereken kan kalbin etrafında birikerek tamponada sebep olabilir.

Patofizyoloji

Perikardiyumun kanla dolduğu bir durum olan , kardiyak tamponadın sebeplerinden birisidir.

Kalbin etrafını saran çift tabakalı bir kese olan perikardiyum, dışta fibröz bir perikardiyum tabakası ve içte çift katmanlı seröz perikardiyum tabakasından oluşur. İki seröz perikardiyum katmanı arasında perikardiyal boşluk bulunur ve bu boşluk kalp kasıldığında sürtünmeyi önleyen kayganlaştırıcı seröz sıvı ile doludur. Kalbin dış tabakası, kolaylıkla esnemeyen fibröz dokudan oluşur, bu yüzden fazladan sıvı perikardiyal boşluğa dolmaya başladığında, basınç artmaya başlar. Sonuç olarak, kalp tam olarak gevşeyememesi nedeniyle sıkışır.

Eğer sıvı birikmeye devam ederse, devamında olan her diyastolik süreçte ventriküllere daha az kan dolar. Sonuçta, kalp üzerinde artan basınç doğru bükerek (stroke volüm) azalmasına sebep olur. Bu durum (obstrüktif şok) gelişmesine sebep olur ve eğer tedavisiz kalırsa, kardiyak arrest gelişebilir (genellikle nabızsız elektriksel aktivite olarak kendini gösterir). Atım hacmindeki (stroke volüm) azalma ayrıca kardiyak debide (kardiyak output) azalmaya sebep olabilir ve böylece taşikardi ve hipotansiyon gözükebilir.

Tanı

Kalbin kardiyak tamponadı gösteren bir ultrasonu.

olarak bilinen üç klasik belirti, düşük kan basıncı, jugüler venöz distansiyon ve boğuk . Diğer belirtiler arasında (nefes almayla arteriyel kan basıncının 10 mmHg düşmesi), ve elektrokardiyogramda değişiklikleri sayılabilir, ve ayrıca düşük voltajlı gözlenebilir.

Tıbbi görüntüleme

Tamponada genellikle radyografik olarak tanı konulabilir. Tercih edilen tanısal test olan ekokardiyografi, genel olarak genişlemiş bir perikardiyumu veya çökmüş haldeki ventrikülleri gösterir. Büyük bir kardiyak tamponad, göğüs x-rayi üzerinde daha küre şeklinde bir kalp olarak gözükebilir. Nefes alım sırasında, negatif basınç, sağ ventrikülde artmış basınca sebep olur. Sağ ventriküldeki bu artmış basınç, interventriküler septumun sol ventriküle doğru bükülmesine yol açıp, sol ventrikülün daha az dolabilmesine sebep olur. Aynı zamanda, sağ ventrikül hacmi belirgin şekilde azalmış olup, bazen ventrikül çöker.

Kardiyak tamponadlı bir kişinin kalbinin apikal ultrason görüntüsü. Sağ atriumun sistolde nasıl çöktüğüne dikkat ediniz.
Kardiyak tamponadlı bir kişide (IVC) ultrason görüntüsü. IVCnin büyüklüğüne ve nefes almayla çok az etkilenmesine dikkat ediniz.

Ayırıcı tanı

Kardiyak tamponada ilk tanıyı koymak zor olabilir, çünkü fazlaca ayırıcı tanısı vardır. Ayrım bulgulara dayalı olası tanıları, gelişim zamanını, travma mekanizmasını ve hasta hikâyesini içerir. Ani gelişen kardiyak tamponad plevral efüzyona, şoka, pulmoner emboliye ve benzerlik gösterir.

Eğer bulgular daha kademeli olarak belirdiyse, ayırıcı tanı akut kalp yetmezliğini içermelidir.

Eğer travma sonucu bir kişide nabızsız elektriksel aktivite olup, hipovolemi veya tansiyon pnömotoraks gözükmüyorsa, en olası tanı kardiyak tamponaddır.

Göğüs ağrısında geniş kapsamlı ayırıcı tanının oluşturduğu tanısal zorluğa ek olarak, hastanın zayıf veya baygın halde oluşu tanıyı daha da zorlaştırır. Örneğin, hızlı solunum, eforla nefes almada zorlanma ve dinlenmeye geçince hava açlığı anahtar bir tanısal bulgu olabilir, ancak baygın veya konvülsiyon geçiren hastadan bu bilgiyi almak mümkün olmayabilir.

Tedavi

Hastane öncesi bakım

İlk bakım genellikle oksijen verilmesi ve monitörizasyon yapılması gibi, destekleyici tarzdadır. Hastane öncesinde şokun genel tedavisi dışında pek bir tedavi uygulanamaz. Bazı ekipler acil torakotomi ile penetran göğüs yaralanması sonucu gelişen perikardiyumdaki pıhtılaşmayı çıkarmışlardır.^[]

Hızlı tanı ve tedavi tamponadda sağkalım için çok önemlidir. Bazı hastane öncesi kuruluşların imkanı sağlayan, hayat kurtarıcı tesisleri olabilir. Eğer kişi zaten kardiyak arrest geçirdiyse, sadece perikardiyosentez sağkalımı sağlamaz ve hastanın bir hastaneye hızlıca taşınması daha doğru yaklaşımdır.^[].

Hastane yönetimi

Hastanede ilk yaklaşım perikardiyosentezdir. Bu işlem ciltten perikardiyuma bir iğne geçirerek altta yatan sıvıyı, ideal olarak ultrason eşliğinde aspire etmeyi içerir. Bu işlem interkostal araklıkların lateralinden (yan), genelde beşinci aralıktan veya bir subksifoid yaklaşım ile gerçekleştirilir. Sol parasternal yaklaşım, sternumun 3 ila 5 cm solundan başlanarak ve sol arteria thoracica internadan kaçınarak, beşinci yapılır. Genellikle, resüsitasyon döneminde hastada bir bırakılır, böylece ihtiyaç duyulması halinde prosedür tekrar gerçekleştirilebilir. Eğer uygun imkanlar varsa, acil bir açılabilir böylece perikardiyum kesiyle açılarak sıvının boşalması sağlanır. Hastanın stabilize olmasından sonra, kanama kaynağını mühürlemek ve perikardiyumu onarmak için cerrahi yapılır.^[]

Kalp cerrahisini takiben, göğüs tüpünden gelen miktar takip edilir. Eğer drenaj hacmi azalır ve kanın basıncı düşerse, bu göğüs tüpü tıkanması sonucu gelişen bir tamponada işaret edebilir. Bu durumda, kişi acil ameliyat için tekrar ameliyathaneye alınır.^[]

Eğer agresif şekilde tedavi hızlıca sağlandıysa ve bir komplikasyon gelişmezse (şok, AMI veya aritmi, kalp yetmezliği, anevrizma, kardit, emboli veya rüptür) veya hızlıca durum kontrol altına alındıysa, o zaman sağkalım belirgin bir olasılığa sahiptir.^[]

Epidemiyoloji

Tamponadın sıklığı belirsizdir. ABD'de bir tahmin sıklığı yılda 10,000'de 2 olarak belirlemiştir. Göğsünden bıçaklanan veya silahla yaralananların %2'sinde geliştiği tahmin edilmektedir.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Spodick, DH (14 Ağustos 2003). "Acute cardiac tamponade". The New England Journal of Medicine. 349 (7): 684-90. doi:10.1056/NEJMra022643. (PMID) 12917306.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Richardson, L (November 2014). "Cardiac tamponade". Journal of the American Academy of Physician Assistants. 27 (11): 50-1. doi:10.1097/01.jaa.0000455653.42543.8a. (PMID) 25343435.
^ ^a ^b ^c Kahan, Scott (2008). In a Page: Medicine (İngilizce). Lippincott Williams & Wilkins. s. 20. ISBN . 2 Ekim 2016 tarihinde kaynağından .
^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
^ ^a ^b . Merck Manuals Consumer Version. 22 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.
^ Schiavone, WA (February 2013). "Cardiac tamponade: 12 pearls in diagnosis and management". Cleveland Clinic Journal of Medicine. 80 (2): 109-16. doi:10.3949/ccjm.80a.12052. (PMID) 23376916.
^ Khandaker, MH; Espinosa, RE; Nishimura, RA; Sinak, LJ; Hayes, SN; Melduni, RM; Oh, JK (June 2010). "Pericardial disease: diagnosis and management". Mayo Clinic Proceedings. 85 (6): 572-93. doi:10.4065/mcp.2010.0046. (PMC) 2878263 $2. (PMID) 20511488.
^ ^a ^b Sagristà-Sauleda, J; Mercé, AS; Soler-Soler, J (26 Mayıs 2011). "Diagnosis and management of pericardial effusion". World Journal of Cardiology. 3 (5): 135-43. doi:10.4330/wjc.v3.i5.135. (PMC) 3110902 $2. (PMID) 21666814.
^ ^a ^b Bodson, L; Bouferrache, K; Vieillard-Baron, A (October 2011). "Cardiac tamponade". Current Opinion in Critical Care. 17 (5): 416-24. doi:10.1097/mcc.0b013e3283491f27. (PMID) 21716107.
^ ^a ^b ^c Stashko, Eric; Meer, Jehangir M. (2019), "Cardiac Tamponade", StatPearls, StatPearls Publishing, (PMID) 28613742, 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 2 Ağustos 2019
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Porth, Carol; Carol Mattson Porth (2005). Pathophysiology: concepts of altered health states (7. bas.). Hagerstwon, MD: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN .
^ ^a ^b ^c ^d Gwinnutt CL, Driscoll PA (2003). Trauma Resuscitation: The Team Approach (2. bas.). Oxford: BIOS. ISBN .
^ Isselbacher EM, Cigarroa JE, Eagle KA (Nov 1994). "Cardiac tamponade complicating proximal (retrograde) aortic dissection. Is pericardiocentesis harmful?". Circulation. 90 (5): 2375-8. doi:10.1161/01.CIR.90.5.2375. (PMID) 7955196.
^ ^a ^b ^c Longmore, J. M.; Murray Longmore; Wilkinson, Ian; Supraj R. Rajagopalan (2004). Oxford handbook of clinical medicine (6. bas.). Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press. ISBN .
^ Carmona, Paula; Mateo, Eva; Casanovas, Irene; Peña, Juan J.; Llagunes, Jose; Aguar, Federico; De Andrés, Jose; Errando, Carlos (2012). "Management of Cardiac Tamponade After Cardiac Surgery". Journal of Cardiothoracic and Vascular Anesthesia. Elsevier BV. 26 (2): 302-311. doi:10.1053/j.jvca.2011.06.007. ISSN 1053-0770. (PMID) 21868250.
^ Vistarini, Nicola; Gabrysz-Forget, Fanny; Beaulieu, Yanick; Perrault, Louis P. (2016). "Tamponade Relief by Active Clearance of Chest Tubes". The Annals of Thoracic Surgery. Elsevier BV. 101 (3): 1159-1163. doi:10.1016/j.athoracsur.2015.10.098. ISSN 0003-4975. (PMID) 26897195.
^ Sharma, Nitish K.; Waymack, James R. (4 Ağustos 2021). "Acute Cardiac Tamponade". StatPearls. (PMID) 30521227. Erişim tarihi: 22 Kasım 2021.
^ Vogiatzidis, Konstantinos; Zarogiannis, Sotirios G.; Aidonidis, Isaac; Solenov, Evgeniy I.; Molyvdas, Paschalis-Adam; Gourgoulianis, Konstantinos; Hatzoglou, Chrissi (18 Mart 2015). "Physiology of pericardial fluid production and drainage". Frontiers in Physiology. 6: 62. doi:10.3389/fphys.2015.00062. (PMC) 4364155 $2. (PMID) 25852564.
^ Patton KT, Thibodeau GA (2003). Anatomy & physiology (5. bas.). St. Louis: Mosby. ISBN .
^ ^a ^b Stashko, Eric; Meer, Jehangir M. (2021), "Cardiac Tamponade", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, (PMID) 28613742, 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 24 Kasım 2021
^ Standl, Thomas; Annecke, Thorsten; Cascorbi, Ingolf; Heller, Axel R.; Sabashnikov, Anton; Teske, Wolfram (3 Şubat 2019). "The Nomenclature, Definition and Distinction of Types of Shock". Deutsches Ärzteblatt International. 115 (45): 757-768. doi:10.3238/arztebl.2018.0757. (PMC) 6323133 $2. (PMID) 30573009.
^ ^a ^b ^c Smith, Ben (27 Şubat 2017). "UOTW#78 - Ultrasound of the Week". Ultrasound of the Week. 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2017.
^ ^a ^b Holt L, Dolan B (2000). Accident and emergency: theory into practice. Londra: Baillière Tindall. ISBN .
^ Chahine, Johnny; Alvey, Heidi (2019), "Left Ventricular Failure", StatPearls, StatPearls Publishing, (PMID) 30725783, 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 2 Ağustos 2019
^ American College of Surgeons Committee on Trauma (2007). Advanced Trauma Life Support for Doctors, 7th Edition. Chicago: American College of Surgeons
^ Shlamovitz, Gil (4 Ağustos 2011). "Pericardiocentesis". Medscape. 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2011.
^ Yarlagadda, Chakri (11 Ağustos 2011). "Cardiac Tamponade Treatment & Management". Medscape. 16 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2011.
^ Synovitz C.K., Brown E.J. (2011). Chapter 37. Pericardiocentesis. In Tintinalli J.E., Stapczynski J, Ma O, Cline D.M., Cydulka R.K., Meckler G.D., T (Eds), Tintinalli's Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide, 7e. Retrieved September 19, 2014 from "Chapter 37. Pericardiocentesis". Archived copy. The McGraw-Hill Companies. 2011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2014. .
^ Marx, John; Walls, Ron; Hockberger, Robert (2013). Rosen's Emergency Medicine - Concepts and Clinical Practice (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 448. ISBN . 2 Ekim 2016 tarihinde kaynağından .

Dış bağlantılar

Sınıflandırma	D ICD-10: I31.9 ICD-: ICD-9-CM: 423.3 MeSH: D002305
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 000194 eMedicine: med/283 emerg/412 Patient UK: Kardiyak tamponad

[Spod2003-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Spodick, DH (14 Ağustos 2003). "Acute cardiac tamponade". The New England Journal of Medicine. 349 (7): 684-90. doi:10.1056/NEJMra022643. (PMID) 12917306.

[Ri2014-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Richardson, L (November 2014). "Cardiac tamponade". Journal of the American Academy of Physician Assistants. 27 (11): 50-1. doi:10.1097/01.jaa.0000455653.42543.8a. (PMID) 25343435.

[Kah2008-3] Kahan, Scott (2008). In a Page: Medicine (İngilizce). Lippincott Williams & Wilkins. s. 20. ISBN . 2 Ekim 2016 tarihinde kaynağından .

[4] "Arşivlenmiş kopya". 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.

[Mer2020-5] . Merck Manuals Consumer Version. 22 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.

[6] Schiavone, WA (February 2013). "Cardiac tamponade: 12 pearls in diagnosis and management". Cleveland Clinic Journal of Medicine. 80 (2): 109-16. doi:10.3949/ccjm.80a.12052. (PMID) 23376916.

[7] Khandaker, MH; Espinosa, RE; Nishimura, RA; Sinak, LJ; Hayes, SN; Melduni, RM; Oh, JK (June 2010). "Pericardial disease: diagnosis and management". Mayo Clinic Proceedings. 85 (6): 572-93. doi:10.4065/mcp.2010.0046. (PMC) 2878263 $2. (PMID) 20511488.

[Sa2011-8] Sagristà-Sauleda, J; Mercé, AS; Soler-Soler, J (26 Mayıs 2011). "Diagnosis and management of pericardial effusion". World Journal of Cardiology. 3 (5): 135-43. doi:10.4330/wjc.v3.i5.135. (PMC) 3110902 $2. (PMID) 21666814.

[Bod2011-9] Bodson, L; Bouferrache, K; Vieillard-Baron, A (October 2011). "Cardiac tamponade". Current Opinion in Critical Care. 17 (5): 416-24. doi:10.1097/mcc.0b013e3283491f27. (PMID) 21716107.

[:0-10] Stashko, Eric; Meer, Jehangir M. (2019), "Cardiac Tamponade", StatPearls, StatPearls Publishing, (PMID) 28613742, 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 2 Ağustos 2019

[Mattson-11] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Porth, Carol; Carol Mattson Porth (2005). Pathophysiology: concepts of altered health states (7. bas.). Hagerstwon, MD: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN .

[Gwinnutt-12] Gwinnutt CL, Driscoll PA (2003). Trauma Resuscitation: The Team Approach (2. bas.). Oxford: BIOS. ISBN .

[13] Isselbacher EM, Cigarroa JE, Eagle KA (Nov 1994). "Cardiac tamponade complicating proximal (retrograde) aortic dissection. Is pericardiocentesis harmful?". Circulation. 90 (5): 2375-8. doi:10.1161/01.CIR.90.5.2375. (PMID) 7955196.

[Longmore-14] Longmore, J. M.; Murray Longmore; Wilkinson, Ian; Supraj R. Rajagopalan (2004). Oxford handbook of clinical medicine (6. bas.). Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press. ISBN .

[15] Carmona, Paula; Mateo, Eva; Casanovas, Irene; Peña, Juan J.; Llagunes, Jose; Aguar, Federico; De Andrés, Jose; Errando, Carlos (2012). "Management of Cardiac Tamponade After Cardiac Surgery". Journal of Cardiothoracic and Vascular Anesthesia. Elsevier BV. 26 (2): 302-311. doi:10.1053/j.jvca.2011.06.007. ISSN 1053-0770. (PMID) 21868250.

[16] Vistarini, Nicola; Gabrysz-Forget, Fanny; Beaulieu, Yanick; Perrault, Louis P. (2016). "Tamponade Relief by Active Clearance of Chest Tubes". The Annals of Thoracic Surgery. Elsevier BV. 101 (3): 1159-1163. doi:10.1016/j.athoracsur.2015.10.098. ISSN 0003-4975. (PMID) 26897195.

[17] Sharma, Nitish K.; Waymack, James R. (4 Ağustos 2021). "Acute Cardiac Tamponade". StatPearls. (PMID) 30521227. Erişim tarihi: 22 Kasım 2021.

[18] Vogiatzidis, Konstantinos; Zarogiannis, Sotirios G.; Aidonidis, Isaac; Solenov, Evgeniy I.; Molyvdas, Paschalis-Adam; Gourgoulianis, Konstantinos; Hatzoglou, Chrissi (18 Mart 2015). "Physiology of pericardial fluid production and drainage". Frontiers in Physiology. 6: 62. doi:10.3389/fphys.2015.00062. (PMC) 4364155 $2. (PMID) 25852564.

[Thibodeau-19] Patton KT, Thibodeau GA (2003). Anatomy & physiology (5. bas.). St. Louis: Mosby. ISBN .

[:1-20] Stashko, Eric; Meer, Jehangir M. (2021), "Cardiac Tamponade", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, (PMID) 28613742, 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 24 Kasım 2021

[21] Standl, Thomas; Annecke, Thorsten; Cascorbi, Ingolf; Heller, Axel R.; Sabashnikov, Anton; Teske, Wolfram (3 Şubat 2019). "The Nomenclature, Definition and Distinction of Types of Shock". Deutsches Ärzteblatt International. 115 (45): 757-768. doi:10.3238/arztebl.2018.0757. (PMC) 6323133 $2. (PMID) 30573009.

[UOTW78-22] Smith, Ben (27 Şubat 2017). "UOTW#78 - Ultrasound of the Week". Ultrasound of the Week. 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2017.

[Dolan-23] Holt L, Dolan B (2000). Accident and emergency: theory into practice. Londra: Baillière Tindall. ISBN .

[24] Chahine, Johnny; Alvey, Heidi (2019), "Left Ventricular Failure", StatPearls, StatPearls Publishing, (PMID) 30725783, 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 2 Ağustos 2019

[ACS-25] American College of Surgeons Committee on Trauma (2007). Advanced Trauma Life Support for Doctors, 7th Edition. Chicago: American College of Surgeons

[26] Shlamovitz, Gil (4 Ağustos 2011). "Pericardiocentesis". Medscape. 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2011.

[27] Yarlagadda, Chakri (11 Ağustos 2011). "Cardiac Tamponade Treatment & Management". Medscape. 16 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2011.

[28] Synovitz C.K., Brown E.J. (2011). Chapter 37. Pericardiocentesis. In Tintinalli J.E., Stapczynski J, Ma O, Cline D.M., Cydulka R.K., Meckler G.D., T (Eds), Tintinalli's Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide, 7e. Retrieved September 19, 2014 from "Chapter 37. Pericardiocentesis". Archived copy. The McGraw-Hill Companies. 2011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2014. .

[29] Marx, John; Walls, Ron; Hockberger, Robert (2013). Rosen's Emergency Medicine - Concepts and Clinical Practice (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 448. ISBN . 2 Ekim 2016 tarihinde kaynağından .