Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Polisario ya da Polisario Cephesi (İspanyolca: Frente Popular de Liberación de Saguía el Hamra y Río de Oro) (Türkçe: ve 'nun Kurtuluşu İçin Halk Cephesi), Afrika'nın kuzeybatısındaki Batı Sahra'da Fas egemenliğine son vermek ve bu bölgenin bağımsızlığını sağlamak için savaşan ve tek taraflı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nde siyasal olarak faaliyet gösteren ayrılıkçı örgüt.
Polisario Cephesi | |
|---|---|
 | |
| (Genel sekreter) | İbrahim Ghali |
| Kurucu | El Veli Mustafa Seyyit |
| Kuruluş tarihi | 10 Mayıs 1973 |
| İdeoloji | Sosyal demokrasi Demokratik sosyalizm Arap milliyetçiliği Pan-Afrikanizm Tarihsel: Marksizm |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol |
| Uluslararası üyelik | Sosyalist Enternasyonal İlerici İttifak |
| Resmî renkler | Siyah Beyaz Kırmızı Yeşil |
| Sahra Ulusal Konseyi | 53 / 53 |
| Pan-Afrika Meclisi | 5 / 265 |
| İnternet sitesi | |
Polisario Cephesi | |
| Parti bayrağı | |
 | |
| Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti | |
Polisario'nun temelleri, Batı Sahra'nın yerli göçebe halklarından Sahravilerden oluşan güçlerin, komşu Moritanya'da üslenerek Batı Sahra'daki İspanyol denetimine karşı verdikleri mücadeleye dayanır. El Veli Mustafa Seyyit ile İbrahim Ghali'nin etrafında toplanan topluluklar örgütün kuruluşunda rol oynamış, bölgenin İspanyol Sahrası adı ile İspanya kontrolündeki koloni düzeninden kurtulması amaçlamıştır. Bu mücadele ilk olarak Fas topraklarında başlasa da, burada destek alınamaması sonucu Moritanya'da toplantılar düzenlemişlerdir. 10 Mayıs 1973 tarihinde gerçekleştirilen gizli bir toplantı ile Polisario'nun kuruluşunu ilan etmişlerdir.
İspanya'nın 1976'da Batı Sahra'dan çekilmesinin ardından Fas ve Moritanya bölgeyi aralarında paylaştılar. Bölgenin denetimini ele geçirmek isteyen Cezayir, Polisario'ya kendi topraklarında üsler ve savaş teçhizatı sağladı. 1979'da Moritanya ile Polisario arasında barış yapıldıysa da, Fas Batı Sahra'nın Moritanya'ya ait kesimine tek taraflı olarak el koydu. 1980'lerde Polisario gerillaları Batı Sahra'daki Fas karakollarıyla savunma birliklerine saldırı düzenlediler. 1991'den beri tek taraflı olarak ilan ettiği ateşkese uyarak silahlı saldırılara ara vermiştir.
Ayrıca diplomatik bir kampanya yürüten Polisario, Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti adını taşıyan bir hükûmet kurmuştur. 43 ülke bu hükûmeti tanımaktadır. 1984 yılında, Fas hükûmeti Polisario hükûmetini tanıdığı gerekçesiyle Afrika Birliği Örgütü'nden çekilmiş, bu kararından 2017 içerisinde vazgeçerek tekrar üyelik başvurusu yapmış ve birliğe dahil olmuştur. ABD, Batı Sahra'da Fas egemenliğini tanımaktadır.
İdeoloji
Polisario'nun kuruluşunda benimsediği politik çizgi, ardılı olduğu organizasyonlardan da aldığı miras üzere Sahra milliyetçiliği temeli üzerine Batı Sahra’nın bağımsızlığını sağlamayı amaçlamaktaydı. Bu bağlamda o dönemlerde dünya üzerine güçlü bir etkisi olan Marksizm’in kendi kaderini tayin hakkı ve ulusal kurtuluş gibi kavramları üzerine yoğunlaşan Polisario, Sovyetler Birliği ve Kuzey Kore gibi ülkelerden bu sayede kısıtlı bir destek almıştır.
1970’lerden itibaren Polisario, Batı Sahra anayasasında Marksizm’e referans veren maddeleri kaldırmaya başlamış, 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından serbest piyasayı desteklediğini açıklayarak sosyal demokrasi ve demokratik sosyalizme yönelmiştir. Sahra halkı içerisindeki bütün ideolojik eğilimleri bünyesinde toplamayı amaçladığını ilan eden Polisario içerisinde, Pan-Afrikanizm ve Arap milliyetçiliği gibi ideolojiler de etkili durumdadır.
Polisario, uluslararası alanda Sosyalist Enternasyonal’in danışman, İlerici İttifak’ın tam üyesidir.
Dış destek
Cezayir’den yoğun askeri ve ekonomik destek alan Polisario, Tinduf’ta insani yardım gibi işlerle uğraşan birkaç mülteci kampını idaresi altında tutmaktadır. Libya Arap Cemahiriyesi ve Güney Afrika da belirli zamanlarda Polisario'ya destek sağlamıştır.
Latin Amerika'daki birçok ülke ve çeşitli sosyalist partiler, Batı Sahra konusunda Polisario'yla birlikte hareket etmektedir.
Kaynakça
- ^ Tony Hodges: Western Sahara. The Roots of a Desert War. Lawrence Hill & Company, Westport (Connecticut) 1983, Sayfa 157-161
- ^ Proclamation on Recognizing The Sovereignty Of The Kingdom Of Morocco Over The Western Sahara 8 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., U.S. Embassy & Consulates in Morocco
- ^ ABD resmen Fas'ın egemenliğini tanıyor 8 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Yeniçağ
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Polisario ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| Wikimedia Commons'ta Polisario ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Etoile Rouge12 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.arso.org 16 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Leo Kamil, Fueling the Fire. U.S. policy & the Western Sahara Conflict (Red Sea Press 1987)
- Anthony G. Pazzanita & Tony Hodges, Historical dictionary of Western Sahara (2nd ed. Scarecrow Press 1994)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Polisario ya da Polisario Cephesi Ispanyolca Frente Popular de Liberacion de Saguia el Hamra y Rio de Oro Turkce ve nun Kurtulusu Icin Halk Cephesi Afrika nin kuzeybatisindaki Bati Sahra da Fas egemenligine son vermek ve bu bolgenin bagimsizligini saglamak icin savasan ve tek tarafli ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti nde siyasal olarak faaliyet gosteren ayrilikci orgut Polisario CephesiGenel sekreterIbrahim GhaliKurucuEl Veli Mustafa SeyyitKurulus tarihi10 Mayis 1973IdeolojiSosyal demokrasi Demokratik sosyalizm Arap milliyetciligi Pan Afrikanizm Tarihsel MarksizmSiyasi pozisyonMerkez solUluslararasi uyelikSosyalist Enternasyonal Ilerici IttifakResmi renklerSiyah Beyaz Kirmizi YesilSahra Ulusal Konseyi53 53Pan Afrika Meclisi5 265Internet sitesiPolisario CephesiParti bayragiSahra Demokratik Arap Cumhuriyeti Polisario nun temelleri Bati Sahra nin yerli gocebe halklarindan Sahravilerden olusan guclerin komsu Moritanya da uslenerek Bati Sahra daki Ispanyol denetimine karsi verdikleri mucadeleye dayanir El Veli Mustafa Seyyit ile Ibrahim Ghali nin etrafinda toplanan topluluklar orgutun kurulusunda rol oynamis bolgenin Ispanyol Sahrasi adi ile Ispanya kontrolundeki koloni duzeninden kurtulmasi amaclamistir Bu mucadele ilk olarak Fas topraklarinda baslasa da burada destek alinamamasi sonucu Moritanya da toplantilar duzenlemislerdir 10 Mayis 1973 tarihinde gerceklestirilen gizli bir toplanti ile Polisario nun kurulusunu ilan etmislerdir Ispanya nin 1976 da Bati Sahra dan cekilmesinin ardindan Fas ve Moritanya bolgeyi aralarinda paylastilar Bolgenin denetimini ele gecirmek isteyen Cezayir Polisario ya kendi topraklarinda usler ve savas techizati sagladi 1979 da Moritanya ile Polisario arasinda baris yapildiysa da Fas Bati Sahra nin Moritanya ya ait kesimine tek tarafli olarak el koydu 1980 lerde Polisario gerillalari Bati Sahra daki Fas karakollariyla savunma birliklerine saldiri duzenlediler 1991 den beri tek tarafli olarak ilan ettigi ateskese uyarak silahli saldirilara ara vermistir Ayrica diplomatik bir kampanya yuruten Polisario Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti adini tasiyan bir hukumet kurmustur 43 ulke bu hukumeti tanimaktadir 1984 yilinda Fas hukumeti Polisario hukumetini tanidigi gerekcesiyle Afrika Birligi Orgutu nden cekilmis bu kararindan 2017 icerisinde vazgecerek tekrar uyelik basvurusu yapmis ve birlige dahil olmustur ABD Bati Sahra da Fas egemenligini tanimaktadir IdeolojiPolisario nun kurulusunda benimsedigi politik cizgi ardili oldugu organizasyonlardan da aldigi miras uzere Sahra milliyetciligi temeli uzerine Bati Sahra nin bagimsizligini saglamayi amaclamaktaydi Bu baglamda o donemlerde dunya uzerine guclu bir etkisi olan Marksizm in kendi kaderini tayin hakki ve ulusal kurtulus gibi kavramlari uzerine yogunlasan Polisario Sovyetler Birligi ve Kuzey Kore gibi ulkelerden bu sayede kisitli bir destek almistir 1970 lerden itibaren Polisario Bati Sahra anayasasinda Marksizm e referans veren maddeleri kaldirmaya baslamis 1991 de Sovyetler Birligi nin dagilmasinin ardindan serbest piyasayi destekledigini aciklayarak sosyal demokrasi ve demokratik sosyalizme yonelmistir Sahra halki icerisindeki butun ideolojik egilimleri bunyesinde toplamayi amacladigini ilan eden Polisario icerisinde Pan Afrikanizm ve Arap milliyetciligi gibi ideolojiler de etkili durumdadir Polisario uluslararasi alanda Sosyalist Enternasyonal in danisman Ilerici Ittifak in tam uyesidir Dis destekCezayir den yogun askeri ve ekonomik destek alan Polisario Tinduf ta insani yardim gibi islerle ugrasan birkac multeci kampini idaresi altinda tutmaktadir Libya Arap Cemahiriyesi ve Guney Afrika da belirli zamanlarda Polisario ya destek saglamistir Latin Amerika daki bircok ulke ve cesitli sosyalist partiler Bati Sahra konusunda Polisario yla birlikte hareket etmektedir Kaynakca Tony Hodges Western Sahara The Roots of a Desert War Lawrence Hill amp Company Westport Connecticut 1983 Sayfa 157 161 Proclamation on Recognizing The Sovereignty Of The Kingdom Of Morocco Over The Western Sahara 8 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde U S Embassy amp Consulates in Morocco ABD resmen Fas in egemenligini taniyor 8 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde YenicagDis baglantilarWikimedia Commons ta Polisario ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Wikimedia Commons ta Polisario ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Etoile Rouge12 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde www arso org 16 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Leo Kamil Fueling the Fire U S policy amp the Western Sahara Conflict Red Sea Press 1987 Anthony G Pazzanita amp Tony Hodges Historical dictionary of Western Sahara 2nd ed Scarecrow Press 1994