Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAC) (Arapça: الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية, El-Cumhuriyye el-Arabiyye es-Sahraviyye ed-Dimukratiyye; İspanyolca: República Árabe Saharaui Democrática), Afrika kıtasının batısında yer alan ve bütün Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet. Ülkenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin anayasal başkenti Layun olarak belirlenmesine rağmen Fas idaresi altında bulunan kısımda kaldığı için 2011 yılından bu yana başkent geçici olarak Tifariti'dir.
Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti لجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية Al-Jumhūrīyya al-'Arabīyya aṣ-Ṣaḥrāwīyya ad-Dīmuqrāṭīyya Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
 | |||||||
| Başkent | Layun (geçici olarak Tifariti) | ||||||
| Resmî dil(ler) | Arapça | ||||||
| Diğer diller | Arapça | ||||||
| Demonim | Sahravi | ||||||
| Hükûmet | Üniter tek partili yarı başkanlık cumhuriyeti | ||||||
| |||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
| Yüzölçümü | |||||||
• Toplam | 266.000 km2 (83.) | ||||||
| Nüfus | |||||||
• Tahminî | 100,000 (SADC kontrolünde) 502,585 (Batı Sahra) (182..) | ||||||
• Yoğunluk | 1.9/km2 (236.) | ||||||
| Para birimi | Cezayir dinarı (de facto) (kullanılamıyor) | ||||||
| Zaman dilimi | UTC+0 | ||||||
| Trafik akışı | sağ | ||||||
| Telefon kodu | +212 | ||||||
| İnternet alan adı | .eh ayrılmıştır, kullanılamıyor | ||||||
Coğrafya
SDAC bütün Batı Sahra bölgesinde hak iddia etmektedir. Bu iddiaya rağmen SDAC yönetimi bölge üzerinde iddia ettiği toprakların %20 ile %25'ini kontrolü altında tutmaktadır. Kontrolü altında bulunan bölgeye Kurtarılmış Araziler ya da Serbest Bölge ismini veren SDAC yönetimi, Fas ilhakını kabul etmemektedir. Bunun haricinde Cezayir'de Tinduf şehrine yakın bir konumda bulunan dört adet mülteci kampı da SDAC yönetimi altındadır. Batı Sahra'nın SDAC yönetimi dışında kalan birçok bölgesi ise Fas kontrolü altında olup, Fas tarafından Güney İller adı ile ifade edilmektedir.
Sahra bölgesi coğrafi açıdan çoğunlukla çöllerden oluşmaktadır. SDAC yönetimi altındaki bölgeler ile Fas yönetimi altındaki bölgeler, Fas tarafından inşa edilen ve Fas Duvarı olarak adlandırılan 2.700 km uzunluğundaki duvar ile ikiye ayrılmış konumdadır.
Tarih
İspanyolların, İspanyol Sahrası'nı terk etmelerinden sonra, 14 Kasım 1975 tarihinde İspanya, Fas ve Moritanya arasında, Fas ve Moritanya'ya Batı Sahra bölgesini ilhak hakkı veren Madrid Anlaşması imzalanmıştır.
Polisario Cephesi'nin kurularak İspanya'ya ve bölgedeki işgal güçlerine karşı kırsal alanlarda örgütlenen bir mücadele başlatmasının ardından, taraflar arasında şiddetli çatışmalar başlamıştır. Sahra halkını bağımsızlığına kavuşturma ve özgürleştirme amacı içerisinde olan Polisario Cephesi'ne karşı, İspanya'nın desteğiyle PUNS kurulmuştur.
Portekiz'in Afrika'daki ulusal kurtuluş hareketlerine karşı giriştiği mücadelede başarısız olması, Batı Sahra'nın durumu üzerinde de etkili olmuştur. Francisco Franco'nun sağlık durumunun kötüleşmesi ve Madrid'de hükûmet içi karışıklıkların başlamasının ardından, Polisario Cephesi durumu lehine çevirmeye başlamıştır. Libya Arap Cemahiriyesi'nin de desteğiyle İspanya'nın askeri karakollarına ve fosfat madenlerine saldırılar gerçekleştirmişlerdir. Barrido Operasyonu'nu başlatarak birliklerini seferber hale getiren İspanya, başarılı bir sonuç elde edememiştir. Polisario Cephesi gücünü artırarak Birleşmiş Milletler'in ilgi alanına girmiş ve İspanya'nın yönetimini sahil kasabalarıyla sınırlı kalacak kadar kısıtlamıştır.
İspanya'nın, ekonomik ayrıcalıklar karşılığında yönetimi Polisario Cephesi'ne devretme planları yapmaya başlamasının ardından, Fas duruma müdahil olmuştur. Yeşil Yürüyüş'ü başlatarak İspanya'yı tamamen bölgeden çekilmeye zorlamışlardır. Bu süreçte, uzun süreli bir savaşa hazırlanmak için rakiplerini ortadan kaldırmayı amaçlayan Polisario Cephesi, PUNS'la görüşmeler gerçekleştirmeye başlamıştır. PUNS üyelerine, kabul etmeleri karşılığında affedilecekleri birkaç madde sunulmuştur:
Batı Sahra, İspanya'nın güdümünde özerk bir bölge değil, bağımsız bir cumhuriyet olacaktır.
Francisco Franco'nun yönetimine ve faşist sisteme verilen bütün destek kesilecektir.
Polisario Cephesi'yle birleşme sağlanacak ve parti üyeleri, bağımsızlık mücadelesine katılacaklardır.
PUNS'un bu çağrıyı reddetmesinin ardından, Polisario Cephesi saldırıya geçmiştir. El Aaiun'daki siyasi büroların tamamı yakılmış ve parti üyeleri, Batı Sahra'yı terk etmeye zorlanmıştır.
27 Şubat 1976 tarihinde Bir Lehlu’da, Batı Sahra bölgesinde Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin kurulduğu açıklanmıştır.
Sahra halkı içerisindeki birçok eski asker, öğrenci ve sivilin katılımıyla güçlenen Polisario Cephesi, 1977 yılından itibaren yeniden saldırılarına başlamıştır. İspanya’nın kontrolündeki bir çöl karargahına yapılan baskının ardından, saldırıları hızla Fas ve Moritanya’ya yönelmiştir. Polisario Cephesi, Cezayir’in verdiği destek sayesindeTinduf’a yerleşmeye başlamış ve vur-kaç taktikleri geliştirerek uzun süreli bir savaşa hazırlanmıştır.
Fas’ın gerçekleştirdiği bombalama ve karadan müdahalelere karşı, Polisario Cephesi birçok şehir ve kasabaya baskınlar düzenlemiştir. Fransa’nın müdahalesiyle birlikte daha da şiddetlenen savaş, Moritanya’nın 1979 yılında ateşkes imzalamasıyla yeniden önceki seyrine dönmüştür.
2020 yılından beri Guerguerat’ta yaşanan sınır anlaşmazlıkları, Fas’ın kapatılan bir yolun kontrolünü ele geçirmek için başlattığı saldırı nedeniyle çatışmalara dönüşmüştür. Polisario Cephesi, çatışmalar boyunca düzenli olarak Fas’a karşı baskınlar düzenlemiştir.
Anayasa
1999'daki Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti Anayasası, Avrupa'daki bazı ülkelerin parlamenter anayasalarına benzer bir form almasına rağmen bazı paragrafları "tam bağımsızlık" kavramı ile örtüşmemektedir. Kilit noktaları arasında, ülkenin başı anayasal olarak “bağımsızlık öncesi aşamasında” Polisario Cephesi genel sekreteridir. Anayasanın bu hükmüne göre, Polisario Cephesi devlet yapısından tamamen uzak durmalı veya tamamen yok olmalıdır. Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti’nin Batı Sahra bölgesinde hareket etmesi gerektiği bilgisi ayrıntılı olarak verilmiştir. Ülkenin anayasal şekli ve devletin yapısı anayasada belirtilmiştir.
Anayasada nihai bir Batı Sahra devleti için belirlenen genel ilkeler, bir piyasa ekonomisi ve nihai çok partili demokrasidir. Anayasa, Sahra insanlarını Müslüman, Afrikalı ve Arap olarak tanımlamaktadır. Anayasa ayrıca insan hakları ilkelerinin taahhüdünü, Afrika Mağrip Birliği’nin parçası ve Pan-Arabizm’in bölgesel bir varyantı olarak ilan etmektedir.
Hükümet Yapısı
Hükûmetin en büyük mevkisi Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti başkanıdır. Başkanın başbakanı atama yetkisi bulunmaktadır. SDAC devlet yapısı, bir bakanlar kurulu, bir yargı şubesi ve bir parlamentodan oluşmaktadır. 1976 yılında kuruluşundan bu yana, çeşitli anayasal revizyonları ile geçici bir yönetim yapısından cumhuriyete dönüştürdü. 1980'lerin sonlarından itibaren parlamentonun yetkilerinin bir bölümü güçler ayrılığı ilkesini yerine getirmek ve Polisario Cephesi'nden olanlardan cumhuriyetin yapılarını çözmek, her ne kadar net bir etkisi olmasa da bugüne kadar adımlar atmaya başladı.
Çeşitli bakanlıklar birçok hizmet ve fonksiyondan sorumludur. Yargı, derece mahkemeleri, temyiz mahkemeleri ve yüce mahkeme, aynı alanda faaliyet göstermektedir. Hükûmet sürgünde olduğundan, birçok şube olarak tam kapasite çalışamamaktadır ve bu, kurumların anayasal rollerini etkilemiştir. Devlet yapılarına paralel olan kurumlar, SDAC'nin yönetim aparatı ile kaynaşmış, parti ve hükûmet kurumları arasında örtüşen operasyonel yetkinlikler, Polisario Cephesi ile oluşmuştur.
1976 yılından bu yana Polisario Cephesi genel sekreteri unvanının yanında ülkenin başkanlığını da yürüten Muhammed Abdülaziz'in 31 Mayıs 2016 tarihinde hayatını kaybetmesi sonucunda, başkanlığa geçici olarak Sahra Ulusal Konseyi sözcüsü Kadri Adduh getirilmiştir. Adduh, yasaya göre 40 gün içerisinde gerçekleştirilmesi planlanan yeni başkanın seçimine kadar bu görevi yürüteceğini ifade etmiş ve ardından yönetimi İbrahim Gali'ye bırakmıştır.
Yetki Alanı
SDAC, Tinduf'ta bulunan Sahra mülteci kamplarında bir devlet idaresi görevi görmektedir. Buranın genel merkezi Tinduf’un güneyindeki mülteci kamplarıdır. Resmi işlemlerin çoğu 1991 yılındaki ateşkes sonucunda Batı Sahra'nın geçici başkenti olan Bir Lehlu’da gerçekleşirken, yönetimin etkili olduğu Tifariti ve diğer kasabalar da Kurtarılmış Bölge’ye dahildir. SDAC hükûmeti, Batı Sahra toprakları üzerinde hak iddia etmekte ve Layun'u başkenti olarak görmektedir. Tinduf yakınlarındaki Sahra mülteci kamplarında da benzer bir iddiaları olmasına rağmen, burada egemenlik kurma amacı taşımamaktadırlar. Birçok yabancı yardım kuruluşu, BMMYK, STK'lar dahil olmak üzere kamplarda sürekli aktiftir.
Uluslararası Tanınma ve Üyelik
2014 yılı itibarıyla, Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti 85 ülke tarafından tanınmaktadır. Bunlardan 40’ı ilişkilerini geri çekmiş veya dondurmuştur. Toplamda 40 ülkenin SDAC ile ilişkileri bulunmaktadır. 18 ülkede SDAC’nin büyükelçiliği bulunmaktadır.
Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilmemesine rağmen, SDAC 1984 yılından beri Afrika Birliği'nin tam üyesidir. Protesto olarak Fas, Afrika Birliği’nden çekildi ve 1994’te Afrika Birliği’nin Güney Afrika’ya yapmış olduğu davetten 2017 yılına kadar birliğe üye olmayan tek devletti. SDAC, Fas'ın itirazlarına rağmen Bağlantısızlar Hareketi ya da Yeni Asya-Afrika Stratejik Ortaklığı toplantılarına konuk olarak katılmaktadır. Fas’ın Batı Sahra iddiası Arap Birliği tarafından desteklenmektedir.
SDAC ayrıca 2006’da Latin Amerika ve Karayip Siyasi Partiler Daimi Konferansı'na katıldı. 2010’da Nikaragua SDAC büyükelçisi, Orta Amerika Parlamentosu açılış konferansına katıldı ve 2012’de SDAC delegesi, Mexico City’deki LAKSPDK’e ve Uluslararası Asya Siyasi Partiler Konferansı’na katıldı.
27 Şubat 2011'de, SDAC'nin ilanının 35. yıldönümü Tifariti, Batı Sahra’da kutlanmıştır. Birçok ülkeden parlamenterler, büyükelçiler, sivil toplum kuruluşları ve aktivistler de dahil olmak üzere heyetler, bu etkinliğe katılmıştır.
SDAC, Arap Birliği veya Arap Mağrip Birliği'nin tam üyesi değildir. Her ikisi de tam üye olarak Fas'ı içerir.
Önerilen Batı Sahra Otoritesi
En son barış planı, Batı Sahra’ya uygulanması planlanan eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın özel elçisi James Baker tarafından oluşturulan ve BM tarafından onaylanan Baker Planı’ydı. Bu plana göre SDAC, beş yıllık bir geçiş Batı Sahra Kurumu (BSK) ile yerini almış olacak, bölge, Fas tarafından denetlenecek egemen olmayan özerk bölge olacak, bunun takibinde bağımsızlık için referandum yapılacaktı. Ancak Fas plana katılmayı reddetmiştir. Bu nedenle plan uygulamaya konulamamıştır.
Nisan 2007’de Fas hükûmeti, Sahra İşleri Kraliyet Danışma Konseyi aracılığıyla Batı Sahra için bazı özerklik derecesi ile topraklarını yönetmek gerektiğini önerdi. Proje 2007 Nisan ayının ortasında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne sunuldu. Fas önerisi üzerine bir çıkmaz karşılıklı olarak kabullenilmiş bir siyasi çözüme ulaşmak için doğrudan ve koşulsuz müzakerelere girmek için tarafları sormak için BM Nisan 2007 "BM Genel Sekreteri'nin Raporu" açtı.
Kaynakça
- ^ "Batı Sahra Cephesinde Yeni Bir Şey Yok". All Quiet on the Western Sahara Front. The Guardian. 11 Kasım 2005. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- Neighbouring Algeria - bastion of anti-colonialism, non-alignment and third world solidarity, forged in its own conflict with France - backed the Sahrawis, whose lightly-armed Polisario guerrillas fought the Moroccan army to a stalemate and a UN-brokered ceasefire in 1991.
- ^ "Batı Sahra Çatışması". Western Sahara Conflict Between Morocco and Polisario Front not Resolved for 45 Years. Anadolu Ajansı. 23 Kasım 2020. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- ^ "Batı Sahra". Western Sahara. Encyclopedia Britannica. 31 Mayıs 2024. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- In the latter half of 2020, the Polisario Front, seeking to force change in the status quo, began obstructing a key trade route between Morocco and Mauritania. Morocco launched a military operation in November to break the blockade, prompting the Polisario Front to announce that it would no longer observe the 1991 cease-fire agreement.
- ^ "Muhammed Abdülaziz hayatını kaybetti". 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2016.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Wikimedia Atlas'da Batı Sahra
| Vikigezgin'de Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. |
- (Arapça)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti SDAC Arapca الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية El Cumhuriyye el Arabiyye es Sahraviyye ed Dimukratiyye Ispanyolca Republica Arabe Saharaui Democratica Afrika kitasinin batisinda yer alan ve butun Bati Sahra da egemenligini iddia eden ancak kismen taninan devlet Ulkenin sinir komsusu olarak kuzeyinde Fas kuzeydogusunda Cezayir dogu ve guneyinde Moritanya yer alirken bolgenin batisinda Atlas Okyanusu yer almaktadir Ulkenin anayasal baskenti Layun olarak belirlenmesine ragmen Fas idaresi altinda bulunan kisimda kaldigi icin 2011 yilindan bu yana baskent gecici olarak Tifariti dir Sahra Demokratik Arap Cumhuriyetiلجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية Al Jumhuriyya al Arabiyya aṣ Ṣaḥrawiyya ad Dimuqraṭiyya Sahra Demokratik Arap CumhuriyetiBayrak ArmaBaskentLayun gecici olarak Tifariti Resmi dil ler ArapcaDiger dillerArapcaDemonimSahraviHukumetUniter tek partili yari baskanlik cumhuriyeti Devlet BaskaniIbrahim Ghali BasbakanBouchraya Hammoudi BayounTarihce Ispanya Fasi nin Ispanya tarafindan birakilmasi14 Kasim 1975 Bagimsizlik ilani27 Subat 1976 Fas ile ateskes1991Yuzolcumu Toplam266 000 km2 83 Nufus Tahmini100 000 SADC kontrolunde 502 585 Bati Sahra 182 Yogunluk1 9 km2 236 Para birimiCezayir dinari de facto kullanilamiyor Zaman dilimiUTC 0Trafik akisisagTelefon kodu 212Internet alan adi eh ayrilmistir kullanilamiyorCografyaSDAC butun Bati Sahra bolgesinde hak iddia etmektedir Bu iddiaya ragmen SDAC yonetimi bolge uzerinde iddia ettigi topraklarin 20 ile 25 ini kontrolu altinda tutmaktadir Kontrolu altinda bulunan bolgeye Kurtarilmis Araziler ya da Serbest Bolge ismini veren SDAC yonetimi Fas ilhakini kabul etmemektedir Bunun haricinde Cezayir de Tinduf sehrine yakin bir konumda bulunan dort adet multeci kampi da SDAC yonetimi altindadir Bati Sahra nin SDAC yonetimi disinda kalan bircok bolgesi ise Fas kontrolu altinda olup Fas tarafindan Guney Iller adi ile ifade edilmektedir Sahra bolgesi cografi acidan cogunlukla collerden olusmaktadir SDAC yonetimi altindaki bolgeler ile Fas yonetimi altindaki bolgeler Fas tarafindan insa edilen ve Fas Duvari olarak adlandirilan 2 700 km uzunlugundaki duvar ile ikiye ayrilmis konumdadir TarihBati Sahra haritasi SDAC nin yonettigi kisim sari Fas in yonettigi kisim ise yesil Ispanyollarin Ispanyol Sahrasi ni terk etmelerinden sonra 14 Kasim 1975 tarihinde Ispanya Fas ve Moritanya arasinda Fas ve Moritanya ya Bati Sahra bolgesini ilhak hakki veren Madrid Anlasmasi imzalanmistir Polisario Cephesi nin kurularak Ispanya ya ve bolgedeki isgal guclerine karsi kirsal alanlarda orgutlenen bir mucadele baslatmasinin ardindan taraflar arasinda siddetli catismalar baslamistir Sahra halkini bagimsizligina kavusturma ve ozgurlestirme amaci icerisinde olan Polisario Cephesi ne karsi Ispanya nin destegiyle PUNS kurulmustur Portekiz in Afrika daki ulusal kurtulus hareketlerine karsi giristigi mucadelede basarisiz olmasi Bati Sahra nin durumu uzerinde de etkili olmustur Francisco Franco nun saglik durumunun kotulesmesi ve Madrid de hukumet ici karisikliklarin baslamasinin ardindan Polisario Cephesi durumu lehine cevirmeye baslamistir Libya Arap Cemahiriyesi nin de destegiyle Ispanya nin askeri karakollarina ve fosfat madenlerine saldirilar gerceklestirmislerdir Barrido Operasyonu nu baslatarak birliklerini seferber hale getiren Ispanya basarili bir sonuc elde edememistir Polisario Cephesi gucunu artirarak Birlesmis Milletler in ilgi alanina girmis ve Ispanya nin yonetimini sahil kasabalariyla sinirli kalacak kadar kisitlamistir Ispanya nin ekonomik ayricaliklar karsiliginda yonetimi Polisario Cephesi ne devretme planlari yapmaya baslamasinin ardindan Fas duruma mudahil olmustur Yesil Yuruyus u baslatarak Ispanya yi tamamen bolgeden cekilmeye zorlamislardir Bu surecte uzun sureli bir savasa hazirlanmak icin rakiplerini ortadan kaldirmayi amaclayan Polisario Cephesi PUNS la gorusmeler gerceklestirmeye baslamistir PUNS uyelerine kabul etmeleri karsiliginda affedilecekleri birkac madde sunulmustur Bati Sahra Ispanya nin gudumunde ozerk bir bolge degil bagimsiz bir cumhuriyet olacaktir Francisco Franco nun yonetimine ve fasist sisteme verilen butun destek kesilecektir Polisario Cephesi yle birlesme saglanacak ve parti uyeleri bagimsizlik mucadelesine katilacaklardir PUNS un bu cagriyi reddetmesinin ardindan Polisario Cephesi saldiriya gecmistir El Aaiun daki siyasi burolarin tamami yakilmis ve parti uyeleri Bati Sahra yi terk etmeye zorlanmistir 27 Subat 1976 tarihinde Bir Lehlu da Bati Sahra bolgesinde Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti nin kuruldugu aciklanmistir Sahra halki icerisindeki bircok eski asker ogrenci ve sivilin katilimiyla guclenen Polisario Cephesi 1977 yilindan itibaren yeniden saldirilarina baslamistir Ispanya nin kontrolundeki bir col karargahina yapilan baskinin ardindan saldirilari hizla Fas ve Moritanya ya yonelmistir Polisario Cephesi Cezayir in verdigi destek sayesindeTinduf a yerlesmeye baslamis ve vur kac taktikleri gelistirerek uzun sureli bir savasa hazirlanmistir Fas in gerceklestirdigi bombalama ve karadan mudahalelere karsi Polisario Cephesi bircok sehir ve kasabaya baskinlar duzenlemistir Fransa nin mudahalesiyle birlikte daha da siddetlenen savas Moritanya nin 1979 yilinda ateskes imzalamasiyla yeniden onceki seyrine donmustur 2020 yilindan beri Guerguerat ta yasanan sinir anlasmazliklari Fas in kapatilan bir yolun kontrolunu ele gecirmek icin baslattigi saldiri nedeniyle catismalara donusmustur Polisario Cephesi catismalar boyunca duzenli olarak Fas a karsi baskinlar duzenlemistir Anayasa1999 daki Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti Anayasasi Avrupa daki bazi ulkelerin parlamenter anayasalarina benzer bir form almasina ragmen bazi paragraflari tam bagimsizlik kavrami ile ortusmemektedir Kilit noktalari arasinda ulkenin basi anayasal olarak bagimsizlik oncesi asamasinda Polisario Cephesi genel sekreteridir Anayasanin bu hukmune gore Polisario Cephesi devlet yapisindan tamamen uzak durmali veya tamamen yok olmalidir Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti nin Bati Sahra bolgesinde hareket etmesi gerektigi bilgisi ayrintili olarak verilmistir Ulkenin anayasal sekli ve devletin yapisi anayasada belirtilmistir Anayasada nihai bir Bati Sahra devleti icin belirlenen genel ilkeler bir piyasa ekonomisi ve nihai cok partili demokrasidir Anayasa Sahra insanlarini Musluman Afrikali ve Arap olarak tanimlamaktadir Anayasa ayrica insan haklari ilkelerinin taahhudunu Afrika Magrip Birligi nin parcasi ve Pan Arabizm in bolgesel bir varyanti olarak ilan etmektedir Hukumet YapisiHukumetin en buyuk mevkisi Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti baskanidir Baskanin basbakani atama yetkisi bulunmaktadir SDAC devlet yapisi bir bakanlar kurulu bir yargi subesi ve bir parlamentodan olusmaktadir 1976 yilinda kurulusundan bu yana cesitli anayasal revizyonlari ile gecici bir yonetim yapisindan cumhuriyete donusturdu 1980 lerin sonlarindan itibaren parlamentonun yetkilerinin bir bolumu gucler ayriligi ilkesini yerine getirmek ve Polisario Cephesi nden olanlardan cumhuriyetin yapilarini cozmek her ne kadar net bir etkisi olmasa da bugune kadar adimlar atmaya basladi Cesitli bakanliklar bircok hizmet ve fonksiyondan sorumludur Yargi derece mahkemeleri temyiz mahkemeleri ve yuce mahkeme ayni alanda faaliyet gostermektedir Hukumet surgunde oldugundan bircok sube olarak tam kapasite calisamamaktadir ve bu kurumlarin anayasal rollerini etkilemistir Devlet yapilarina paralel olan kurumlar SDAC nin yonetim aparati ile kaynasmis parti ve hukumet kurumlari arasinda ortusen operasyonel yetkinlikler Polisario Cephesi ile olusmustur 1976 yilindan bu yana Polisario Cephesi genel sekreteri unvaninin yaninda ulkenin baskanligini da yuruten Muhammed Abdulaziz in 31 Mayis 2016 tarihinde hayatini kaybetmesi sonucunda baskanliga gecici olarak Sahra Ulusal Konseyi sozcusu Kadri Adduh getirilmistir Adduh yasaya gore 40 gun icerisinde gerceklestirilmesi planlanan yeni baskanin secimine kadar bu gorevi yurutecegini ifade etmis ve ardindan yonetimi Ibrahim Gali ye birakmistir Yetki AlaniSDAC Tinduf ta bulunan Sahra multeci kamplarinda bir devlet idaresi gorevi gormektedir Buranin genel merkezi Tinduf un guneyindeki multeci kamplaridir Resmi islemlerin cogu 1991 yilindaki ateskes sonucunda Bati Sahra nin gecici baskenti olan Bir Lehlu da gerceklesirken yonetimin etkili oldugu Tifariti ve diger kasabalar da Kurtarilmis Bolge ye dahildir SDAC hukumeti Bati Sahra topraklari uzerinde hak iddia etmekte ve Layun u baskenti olarak gormektedir Tinduf yakinlarindaki Sahra multeci kamplarinda da benzer bir iddialari olmasina ragmen burada egemenlik kurma amaci tasimamaktadirlar Bircok yabanci yardim kurulusu BMMYK STK lar dahil olmak uzere kamplarda surekli aktiftir Uluslararasi Taninma ve UyelikSDAC nin diplomatik iliskileri 2014 yili itibariyla Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti 85 ulke tarafindan taninmaktadir Bunlardan 40 i iliskilerini geri cekmis veya dondurmustur Toplamda 40 ulkenin SDAC ile iliskileri bulunmaktadir 18 ulkede SDAC nin buyukelciligi bulunmaktadir Birlesmis Milletler tarafindan kabul edilmemesine ragmen SDAC 1984 yilindan beri Afrika Birligi nin tam uyesidir Protesto olarak Fas Afrika Birligi nden cekildi ve 1994 te Afrika Birligi nin Guney Afrika ya yapmis oldugu davetten 2017 yilina kadar birlige uye olmayan tek devletti SDAC Fas in itirazlarina ragmen Baglantisizlar Hareketi ya da Yeni Asya Afrika Stratejik Ortakligi toplantilarina konuk olarak katilmaktadir Fas in Bati Sahra iddiasi Arap Birligi tarafindan desteklenmektedir SDAC ayrica 2006 da Latin Amerika ve Karayip Siyasi Partiler Daimi Konferansi na katildi 2010 da Nikaragua SDAC buyukelcisi Orta Amerika Parlamentosu acilis konferansina katildi ve 2012 de SDAC delegesi Mexico City deki LAKSPDK e ve Uluslararasi Asya Siyasi Partiler Konferansi na katildi 27 Subat 2011 de SDAC nin ilaninin 35 yildonumu Tifariti Bati Sahra da kutlanmistir Bircok ulkeden parlamenterler buyukelciler sivil toplum kuruluslari ve aktivistler de dahil olmak uzere heyetler bu etkinlige katilmistir SDAC Arap Birligi veya Arap Magrip Birligi nin tam uyesi degildir Her ikisi de tam uye olarak Fas i icerir Onerilen Bati Sahra OtoritesiEn son baris plani Bati Sahra ya uygulanmasi planlanan eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan in ozel elcisi James Baker tarafindan olusturulan ve BM tarafindan onaylanan Baker Plani ydi Bu plana gore SDAC bes yillik bir gecis Bati Sahra Kurumu BSK ile yerini almis olacak bolge Fas tarafindan denetlenecek egemen olmayan ozerk bolge olacak bunun takibinde bagimsizlik icin referandum yapilacakti Ancak Fas plana katilmayi reddetmistir Bu nedenle plan uygulamaya konulamamistir Nisan 2007 de Fas hukumeti Sahra Isleri Kraliyet Danisma Konseyi araciligiyla Bati Sahra icin bazi ozerklik derecesi ile topraklarini yonetmek gerektigini onerdi Proje 2007 Nisan ayinin ortasinda Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi ne sunuldu Fas onerisi uzerine bir cikmaz karsilikli olarak kabullenilmis bir siyasi cozume ulasmak icin dogrudan ve kosulsuz muzakerelere girmek icin taraflari sormak icin BM Nisan 2007 BM Genel Sekreteri nin Raporu acti Kaynakca Bati Sahra Cephesinde Yeni Bir Sey Yok All Quiet on the Western Sahara Front The Guardian 11 Kasim 2005 Erisim tarihi 1 Haziran 2024 Neighbouring Algeria bastion of anti colonialism non alignment and third world solidarity forged in its own conflict with France backed the Sahrawis whose lightly armed Polisario guerrillas fought the Moroccan army to a stalemate and a UN brokered ceasefire in 1991 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Bati Sahra Catismasi Western Sahara Conflict Between Morocco and Polisario Front not Resolved for 45 Years Anadolu Ajansi 23 Kasim 2020 1 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2024 Bati Sahra Western Sahara Encyclopedia Britannica 31 Mayis 2024 8 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2024 In the latter half of 2020 the Polisario Front seeking to force change in the status quo began obstructing a key trade route between Morocco and Mauritania Morocco launched a military operation in November to break the blockade prompting the Polisario Front to announce that it would no longer observe the 1991 cease fire agreement Muhammed Abdulaziz hayatini kaybetti 2 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Haziran 2016 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Wikimedia Atlas da Bati Sahra Vikigezgin de Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Arapca