Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Preonlar parçacık fiziğinde, kuarklar ve leptonların altparçacıkları olan nokta parçacıklardır. Terim 1974’te, ve Muhammed Abdüsselam tarafından oluşturulmuştur. Preon modellerine olan ilgi, 1980’lerde zirve noktasına ulaşmıştır ancak parçacık fiziği Standart Model'i, fiziğin kendisini en başarılı şekilde tanımlamaya devam ettiğinden ve lepton ile kuark kompozitleri hakkında hiçbir deneysel veri bulunmadığından dolayı bu ilgi azalmıştır.
Hadronik sektörde görülen bazı etkiler Standart Model'in anomalileri sayılır. Proton spin krizi, EMC etkisi, Robert Hofstadter tarafından 1956’da bulunan nükleonların içerisindeki elektrik yükü dağılımı ve CKM matrisi elemanları bunların arasında sayılabilir.
Öncesi
1970’lerde Standart Model (SM) geliştirilmeden önce (Standart Model'in anahtar ögeleri olan kuarklar 1964’te Murray Gell-Mann ve George Zweig tarafından önerilmiştir), fizikçiler parçacık hızlandırıcıların içerisinde yüzlerce farklı çeşit parçacık gözlemlemişlerdi. Bu parçacıklar, fiziksel özelliklerini temel alarak hayvanları gruplara ayıran taksonomiden çok da farklı olmayan bir şekilde fiziksel özellikleri arasındaki bağlantılara göre hiyerarşik bir sistem içinde sınıflandırılmışlardır. Bunların büyük çoğunluğunun particle zoo olarak görülmesi şaşırtıcı değildir.
Parçacık fiziğinin önde gelen modeli olan Standart Model, gözlemlenen parçacıkların çoğunun iki kuarktan oluşan mezonlar, üç kuarktan oluşan baryonlar ve az sayıda diğer parçacıklardan oluştuğunu göstermiştir. Artık daha da güçlenen parçacık hızlandırıcılarında görülen parçacıklar teoriye göre tipik olarak bu kuarkların kombinasyonlarından başka bir şey değillerdir.
Standart Model çerçevesinde, parçacıkların farklı sınıfları vardır. Bunlardan biri olan kuarkların her biri içerisinde kırmızı, yeşil ve mavi “renklerin” adı verilen ve dolayısıyla kuantum renk dinamiğinin ortaya çıkmasına neden olan üç değişkene sahip, altı değişik çeşit tipi vardır. Bunlara ek olarak altı farklı tipi olan leptonlar vardır. Bunların üçü yüklü parçacık olan elektron, müon ve taudur. Diğer üç lepton nötrinolardır ve her bir nötrino için karşılık olarak bir yüklü parçacık . Standart Modelde ayrıca fotonlar, W+, W− ve Z bozonları, gluonlar, Higgs bozonunu da içeren bozonlar ve graviton için bırakılmış bir boşluk vardır. Neredeyse bütün bu parçacıklar sol elli ya da sağ elli olarak adlandırılan şekilde simetriktirler. Kuarklar, leptonlar ve W bozonlarının hepsinin karşıt yüklü antiparçacıkları vardır.
Standart Modelin tamamen çözülmemiş bazı problemleri vardır. Özellikle parçacık teorisine bağlı bir kütleçekim teorisi hâlâ öne sürülememiştir. Her ne kadar Model gravitonun varlığını varsaysa da onlar bağlı olan tutarlı bir teori ortaya atılamamıştır. Calvin S. Kalman, atomizm konseptine göre, doğanın temel yapıtaşlarının görünmez olduğu ve bunların üretilmemiş ve parçalanamaz olduğu gözlemini yapar. Kuarklar parçalanamaz değildir çünkü başka kuarklara parçalanırlar. Dolayısıyla da kuarkların kendileri temel yapıtaşları değildir ve başka temel yapıtaşlarından, yani preonlardan oluşmak zorundadır. Birbirini izleyen her bir parçacığın kütlesi belirli kalıpları izlese de çoğu parçacığın durgun kütlesi tam olarak tahmin edilemez. Bunun istisnası Mario Everaldo de Souza tarafından kurulan modelde tüm baryonların kütleleri tarif edilmiştir.
Preon teorisi, kimyada 94 doğal elementi yalnızca üç temel yapıtaşının bileşenlerine (elektron, proton ve nötron) indiren periyodik tablonun yaptığını parçacık fiziği için de yapabilmek amacıyla ortaya atılmıştır. Standart Model de benzer şekilde hadronların oluşturduğu birkaç düzine particle zooyu önce sadece üç kuarktan oluşan temel bir yapıya indirgemiş ve Standart Model ile kuantum renk dinamiği ortaya çıkmadan önce çok sayıda olan gelişigüzel sabitlerin sayısını azaltmıştır.
Hedefleri
Preon araştırmasının hedefleri şunlardır:
- Çoğu sadece yük bakımından değişiklik gösteren çok sayıda parçacığı, daha az sayıda temel parçacıklara indirgemek. Örneğin, elektron ve pozitron yükleri haricinde özdeştirler ve preon araştırması elektron ve pozitronların yükleri dışında benzer preonlardan oluştuğunu açıklamaya çalışır. Hedefi periyodik tablo için işe yarayan indirgemeci teoriyi parçacık fiziğine uygulamaktır.
- Fermiyonların üç neslini açıklamak.
- Kütle, elektrik yükü ve renk yükü gibi Standart Modelin açıklayamadığı parametreleri hesaplamak ve Standart Model için gereken deneysel girdi parametrelerinin sayısını azaltmak.
- Elektron nötrinosundan üst kuarka kadar, temel parçacıklar olduğu varsayılan parçacıklarda gözlemlenen çok büyük enerji-kütle farklarını açıklayabilmek.
- Elektrozayıf etkileşim simetri bozunumunu Higgs alanına ihtiyaç duymadan açıklayabilmek.
- Nötrino salınımını ve kütleyi açıklayabilmek.
- Örneğin soğuk karanlık madde adayları gibi yeni öngörülerde bulunabilmek.
- Neden yalnızca gözlemlenmiş parçacık türlerinin var olduğunu açıklamak ve yalnızca bu gözlemlenmiş parçacıkların üretilebilmesinin nedenlerini açıklayan bir model kurmak (süpersimetride olduğu gibi gözlemlenmemiş parçacıkların öngörüsü güncel modellerin çoğunda bir sorun teşkil eder.)
Tarihçesi
Birkaç fizikçi, Standart Modelin sadece deneysel verilere dayan kısımlarını teorik olarak kanıtlayabilmek için “ön-kuarklar” (pre-quarks, preon teriminin geldiği yer) girişimlerde bulundur. Önerilen bu temel parçacıklar ya da Standart Modelde gözlemlenen en temel parçacıklar arasındaki ara parçacıklar için önerilen diğer terimler arasında önkuarklar, altkuarklar, maonlar,alfonlar, kuinkler, , tweedlelar, helonlar, haplonlar, Y-parçacıkları, ve primonlar sayılabilir ama fizik topluluğu arasında önde gelen terim preon adlandırmasıdır.
Bir altyapı oluşturma çabaları, 1974’te Pati ve Abdüsselam’ın Physical Review akademik dergisinde yayımladıkları makaleye kadar geri gider. Diğer girişimler arasında Terazawa, Chikashige ve Akama'nın 1977 tarihli makalesi, Ne'eman, Harari, ve Shupe'un benzer ama birbirinden bağımsız 1979 yılına ait makaleleri, Fritzsch ve Mandelbaum'un 1981 yılı makalesi, ve de Souza ile Kalman'ın 1992 tarihli kitabı sayılabilir. Bunların hiçbiri fizik dünyasında kabul görmedi. Fakat, yeni bir çalışmasında de Souza, kendi karşıtlık modelinden türetilmiş bir kuantum sayısınca belirlenen kuralların tüm zayıf hadron bozulmalarının açıklayan modelini ortaya koymuştur. Modelinde leptonlar en temel parçacıklardır ve her bir kuark iki primondan oluşmuştur ve dolayısıyla bütün kuarklar dört tane primonla tanımlanır. Bu sebepten dolayı Standart Model Higgs bozonuna ihtiyaç yoktur ve her bir kuark kütlesi, üç tane Higgs bozonu benzeri yapı sayesinde, her bir primon çiftinin etkileşimiyle açıklanabilir. Hans Dehmelt, 1989 Nobel Ödülü kabul konuşmasında, adını verdiği, tanımlanabilir özelliklere sahip olan en temel parçacığın giderek artan ama sonlu sayıda olan temel parçacık zincirinin en son halkası olacağını açıkladı.
Rishon Modeli
Rishon modeli (RM) parçacık fiziğinin Standart Modelinde (SM) gözüken fenomeni açıklamak için geliştirilmiş ilk girişimdir. İlk olarak Haim Harari ve Michael A. Shupe tarafından birbirlerinden bağımsız olarak geliştirildi ve daha sonra Harari ve öğrencisi olan Nathan Seiberg tarafından açıklandı.
Model iki temel çeşidi olan rishon parçacıklarını (İbranice’de “ilk” anlamına gelir) içerir. Bunlar T ("Üçüncü" anlamına gelen İngilizce "Third" kelimesinden çünkü elektrik yükü ⅓ edir ya da İbranice "oluşmamış" anlamında Tohu) ve V’dir (yüksüz olduğu için "ortadan kaybolur" anlamına gelen İngilizce "Vanishes" kelimesinden ya da İbranice "boşluk" anlamına gelen Vohu kelimesinden). Tüm leptonlar ve kuark çeşnileri üç rishonlu sıralı üçlemelerdir. Bu gruptaki rishonların spinleri spin ½dir.
Popüler Kültür
- E.E. Smith, 1930 basımı Skylark Three romanının 1948 yeniden basımında “altelektronların birinci ve ikinci tiplerini” ortaya atmış ve ve ikinci tip altelektronların kütleçekimi kuvveti ile ilişkili temel parçacık olduğunu öne sürmüştür.
- Vonda N. McIntyre'in 1982 tarihli Star Trek 2: The Wrath of Khan filmini temel alan romanında, Dr. Carol Marcus’un Genesis projesinden Vance Madison Ve Delwyn March, “boojumlar” ve “snarklar” olarak adlandırdıkları alt-temel parçacıklar üzerine çalışırlar.
- James P. Hogan'ın 1982 tarihli Voyage from Yesteryear adlı romanında konu tweedlelar adı verilen preonlar üzerine kurulmuştur.
Kaynakça
- ^ D'Souza, I.A.; Kalman, C.S. (1992). Preons: Models of Leptons, Quarks and Gauge Bosons as Composite Objects. World Scientific. ISBN .
- ^ Hofstadter, Robert (1 Temmuz 1956). "Electron Scattering and Nuclear Structure". Reviews of Modern Physics. 28 (3). ss. 214-254. Bibcode:1956RvMP...28..214H. doi:10.1103/RevModPhys.28.214.
- ^ Hofstadter, R.; Bumiller, F.; Yearian, M. R. (1 Nisan 1958). (PDF). Reviews of Modern Physics. 30 (2). ss. 482-497. Bibcode:1958RvMP...30..482H. doi:10.1103/RevModPhys.30.482. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ Kalman, C. S. (2005). "Why quarks cannot be fundamental particles". Nuclear Physics B: Proceedings Supplements. Cilt 142. ss. 235-237. arXiv:hep-ph/0411313 $2. Bibcode:2005NuPhS.142..235K. doi:10.1016/j.nuclphysbps.2005.01.042.
- ^ de Souza, M.E. (2010). "Calculation of almost all energy levels of baryons". Papers in Physics. Cilt 3. ss. 030003-1. doi:10.4279/PIP.030003. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ Overbye, D. (5 Aralık 2006). "China Pursues Major Role in Particle Physics". The New York Times. 6 Kasım 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2011.
- ^ Yershov, V.N. (2005). "Equilibrium Configurations of Tripolar Charges". Few-Body Systems. 37 (1–2). ss. 79-106. arXiv:physics/0609185 $2. Bibcode:2005FBS....37...79Y. doi:10.1007/s00601-004-0070-2.
- ^ de Souza, M.E. (2005). "The Ultimate Division of Matter". Scientia Plena. 1 (4). s. 83.
- ^ Pati, J.C.; Abdüsselam, M. (1974). (PDF). Physical Review D. 10 (1). ss. 275-289. Bibcode:1974PhRvD..10..275P. doi:10.1103/PhysRevD.10.275. 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
Erratum: Pati, J.C.; Abdüsselam, M. (1975). "Erratum: Lepton number as the fourth "color"". Physical Review D. 11 (3). s. 703. Bibcode:1975PhRvD..11..703P. doi:10.1103/PhysRevD.11.703.2. - ^ Terazawa, H.; Chikashige, Y.; Akama, K. (1977). "Unified model of the Nambu-Jona-Lasinio type for all elementary particles". Physical Review D. 15 (2). ss. 480-487. Bibcode:1977PhRvD..15..480T. doi:10.1103/PhysRevD.15.480.
- ^ Ne'eman, Y. (1979). "Irreducible gauge theory of a consolidated Weinberg-Salam model". Physics Letters B. 81 (2). ss. 190-194. Bibcode:1979PhLB...81..190N. doi:10.1016/0370-2693(79)90521-5.
- ^ Harari, H. (1979). "A schematic model of quarks and leptons" (PDF). Physics Letters B. 86 (1). ss. 83-6. Bibcode:1979PhLB...86...83H. doi:10.1016/0370-2693(79)90626-9. 1447265. 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ Shupe, M.A. (1979). "A composite model of leptons and quarks". Physics Letters B. 86 (1). ss. 87-92. Bibcode:1979PhLB...86...87S. doi:10.1016/0370-2693(79)90627-0.
- ^ Fritzsch, H.; Mandelbaum, G. (1981). "Weak interactions as manifestations of the substructure of leptons and quarks". Physics Letters B. 102 (5). s. 319. Bibcode:1981PhLB..102..319F. doi:10.1016/0370-2693(81)90626-2.
- ^ de Souza, M.E. (2008). "Weak decays of hadrons reveal compositeness of quarks". Scientia Plena. 4 (6). ss. 064801-1.
- ^ Dehmelt, H.G. (1989). "Experiments with an Isolated Subatomic Particle at Rest". Nobel Lecture. Nobel Vakfı. 4 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ Harari, Haim; Seiberg, Nathan (1982). "The Rishon Model" (PDF). Nuclear Physics B. 204 (1). North-Holland Publishing. ss. 141-167. Bibcode:1982NuPhB.204..141H. doi:10.1016/0550-3213(82)90426-6. 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Haziran 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Preonlar parcacik fiziginde kuarklar ve leptonlarin altparcaciklari olan nokta parcaciklardir Terim 1974 te ve Muhammed Abdusselam tarafindan olusturulmustur Preon modellerine olan ilgi 1980 lerde zirve noktasina ulasmistir ancak parcacik fizigi Standart Model i fizigin kendisini en basarili sekilde tanimlamaya devam ettiginden ve lepton ile kuark kompozitleri hakkinda hicbir deneysel veri bulunmadigindan dolayi bu ilgi azalmistir Hadronik sektorde gorulen bazi etkiler Standart Model in anomalileri sayilir Proton spin krizi EMC etkisi Robert Hofstadter tarafindan 1956 da bulunan nukleonlarin icerisindeki elektrik yuku dagilimi ve CKM matrisi elemanlari bunlarin arasinda sayilabilir Oncesi1970 lerde Standart Model SM gelistirilmeden once Standart Model in anahtar ogeleri olan kuarklar 1964 te Murray Gell Mann ve George Zweig tarafindan onerilmistir fizikciler parcacik hizlandiricilarin icerisinde yuzlerce farkli cesit parcacik gozlemlemislerdi Bu parcaciklar fiziksel ozelliklerini temel alarak hayvanlari gruplara ayiran taksonomiden cok da farkli olmayan bir sekilde fiziksel ozellikleri arasindaki baglantilara gore hiyerarsik bir sistem icinde siniflandirilmislardir Bunlarin buyuk cogunlugunun particle zoo olarak gorulmesi sasirtici degildir Parcacik fiziginin onde gelen modeli olan Standart Model gozlemlenen parcaciklarin cogunun iki kuarktan olusan mezonlar uc kuarktan olusan baryonlar ve az sayida diger parcaciklardan olustugunu gostermistir Artik daha da guclenen parcacik hizlandiricilarinda gorulen parcaciklar teoriye gore tipik olarak bu kuarklarin kombinasyonlarindan baska bir sey degillerdir Standart Model cercevesinde parcaciklarin farkli siniflari vardir Bunlardan biri olan kuarklarin her biri icerisinde kirmizi yesil ve mavi renklerin adi verilen ve dolayisiyla kuantum renk dinamiginin ortaya cikmasina neden olan uc degiskene sahip alti degisik cesit tipi vardir Bunlara ek olarak alti farkli tipi olan leptonlar vardir Bunlarin ucu yuklu parcacik olan elektron muon ve taudur Diger uc lepton notrinolardir ve her bir notrino icin karsilik olarak bir yuklu parcacik Standart Modelde ayrica fotonlar W W ve Z bozonlari gluonlar Higgs bozonunu da iceren bozonlar ve graviton icin birakilmis bir bosluk vardir Neredeyse butun bu parcaciklar sol elli ya da sag elli olarak adlandirilan sekilde simetriktirler Kuarklar leptonlar ve W bozonlarinin hepsinin karsit yuklu antiparcaciklari vardir Standart Modelin tamamen cozulmemis bazi problemleri vardir Ozellikle parcacik teorisine bagli bir kutlecekim teorisi hala one surulememistir Her ne kadar Model gravitonun varligini varsaysa da onlar bagli olan tutarli bir teori ortaya atilamamistir Calvin S Kalman atomizm konseptine gore doganin temel yapitaslarinin gorunmez oldugu ve bunlarin uretilmemis ve parcalanamaz oldugu gozlemini yapar Kuarklar parcalanamaz degildir cunku baska kuarklara parcalanirlar Dolayisiyla da kuarklarin kendileri temel yapitaslari degildir ve baska temel yapitaslarindan yani preonlardan olusmak zorundadir Birbirini izleyen her bir parcacigin kutlesi belirli kaliplari izlese de cogu parcacigin durgun kutlesi tam olarak tahmin edilemez Bunun istisnasi Mario Everaldo de Souza tarafindan kurulan modelde tum baryonlarin kutleleri tarif edilmistir Preon teorisi kimyada 94 dogal elementi yalnizca uc temel yapitasinin bilesenlerine elektron proton ve notron indiren periyodik tablonun yaptigini parcacik fizigi icin de yapabilmek amaciyla ortaya atilmistir Standart Model de benzer sekilde hadronlarin olusturdugu birkac duzine particle zooyu once sadece uc kuarktan olusan temel bir yapiya indirgemis ve Standart Model ile kuantum renk dinamigi ortaya cikmadan once cok sayida olan gelisiguzel sabitlerin sayisini azaltmistir HedefleriPreon arastirmasinin hedefleri sunlardir Cogu sadece yuk bakimindan degisiklik gosteren cok sayida parcacigi daha az sayida temel parcaciklara indirgemek Ornegin elektron ve pozitron yukleri haricinde ozdestirler ve preon arastirmasi elektron ve pozitronlarin yukleri disinda benzer preonlardan olustugunu aciklamaya calisir Hedefi periyodik tablo icin ise yarayan indirgemeci teoriyi parcacik fizigine uygulamaktir Fermiyonlarin uc neslini aciklamak Kutle elektrik yuku ve renk yuku gibi Standart Modelin aciklayamadigi parametreleri hesaplamak ve Standart Model icin gereken deneysel girdi parametrelerinin sayisini azaltmak Elektron notrinosundan ust kuarka kadar temel parcaciklar oldugu varsayilan parcaciklarda gozlemlenen cok buyuk enerji kutle farklarini aciklayabilmek Elektrozayif etkilesim simetri bozunumunu Higgs alanina ihtiyac duymadan aciklayabilmek Notrino salinimini ve kutleyi aciklayabilmek Ornegin soguk karanlik madde adaylari gibi yeni ongorulerde bulunabilmek Neden yalnizca gozlemlenmis parcacik turlerinin var oldugunu aciklamak ve yalnizca bu gozlemlenmis parcaciklarin uretilebilmesinin nedenlerini aciklayan bir model kurmak supersimetride oldugu gibi gozlemlenmemis parcaciklarin ongorusu guncel modellerin cogunda bir sorun teskil eder TarihcesiBirkac fizikci Standart Modelin sadece deneysel verilere dayan kisimlarini teorik olarak kanitlayabilmek icin on kuarklar pre quarks preon teriminin geldigi yer girisimlerde bulundur Onerilen bu temel parcaciklar ya da Standart Modelde gozlemlenen en temel parcaciklar arasindaki ara parcaciklar icin onerilen diger terimler arasinda onkuarklar altkuarklar maonlar alfonlar kuinkler tweedlelar helonlar haplonlar Y parcaciklari ve primonlar sayilabilir ama fizik toplulugu arasinda onde gelen terim preon adlandirmasidir Bir altyapi olusturma cabalari 1974 te Pati ve Abdusselam in Physical Review akademik dergisinde yayimladiklari makaleye kadar geri gider Diger girisimler arasinda Terazawa Chikashige ve Akama nin 1977 tarihli makalesi Ne eman Harari ve Shupe un benzer ama birbirinden bagimsiz 1979 yilina ait makaleleri Fritzsch ve Mandelbaum un 1981 yili makalesi ve de Souza ile Kalman in 1992 tarihli kitabi sayilabilir Bunlarin hicbiri fizik dunyasinda kabul gormedi Fakat yeni bir calismasinda de Souza kendi karsitlik modelinden turetilmis bir kuantum sayisinca belirlenen kurallarin tum zayif hadron bozulmalarinin aciklayan modelini ortaya koymustur Modelinde leptonlar en temel parcaciklardir ve her bir kuark iki primondan olusmustur ve dolayisiyla butun kuarklar dort tane primonla tanimlanir Bu sebepten dolayi Standart Model Higgs bozonuna ihtiyac yoktur ve her bir kuark kutlesi uc tane Higgs bozonu benzeri yapi sayesinde her bir primon ciftinin etkilesimiyle aciklanabilir Hans Dehmelt 1989 Nobel Odulu kabul konusmasinda adini verdigi tanimlanabilir ozelliklere sahip olan en temel parcacigin giderek artan ama sonlu sayida olan temel parcacik zincirinin en son halkasi olacagini acikladi Rishon ModeliRishon modeli RM parcacik fiziginin Standart Modelinde SM gozuken fenomeni aciklamak icin gelistirilmis ilk girisimdir Ilk olarak Haim Harari ve Michael A Shupe tarafindan birbirlerinden bagimsiz olarak gelistirildi ve daha sonra Harari ve ogrencisi olan Nathan Seiberg tarafindan aciklandi Model iki temel cesidi olan rishon parcaciklarini Ibranice de ilk anlamina gelir icerir Bunlar T Ucuncu anlamina gelen Ingilizce Third kelimesinden cunku elektrik yuku edir ya da Ibranice olusmamis anlaminda Tohu ve V dir yuksuz oldugu icin ortadan kaybolur anlamina gelen Ingilizce Vanishes kelimesinden ya da Ibranice bosluk anlamina gelen Vohu kelimesinden Tum leptonlar ve kuark cesnileri uc rishonlu sirali uclemelerdir Bu gruptaki rishonlarin spinleri spin dir Populer KulturE E Smith 1930 basimi Skylark Three romaninin 1948 yeniden basiminda altelektronlarin birinci ve ikinci tiplerini ortaya atmis ve ve ikinci tip altelektronlarin kutlecekimi kuvveti ile iliskili temel parcacik oldugunu one surmustur Vonda N McIntyre in 1982 tarihli Star Trek 2 The Wrath of Khan filmini temel alan romaninda Dr Carol Marcus un Genesis projesinden Vance Madison Ve Delwyn March boojumlar ve snarklar olarak adlandirdiklari alt temel parcaciklar uzerine calisirlar James P Hogan in 1982 tarihli Voyage from Yesteryear adli romaninda konu tweedlelar adi verilen preonlar uzerine kurulmustur Kaynakca D Souza I A Kalman C S 1992 Preons Models of Leptons Quarks and Gauge Bosons as Composite Objects World Scientific ISBN 978 981 02 1019 9 Hofstadter Robert 1 Temmuz 1956 Electron Scattering and Nuclear Structure Reviews of Modern Physics 28 3 ss 214 254 Bibcode 1956RvMP 28 214H doi 10 1103 RevModPhys 28 214 Hofstadter R Bumiller F Yearian M R 1 Nisan 1958 PDF Reviews of Modern Physics 30 2 ss 482 497 Bibcode 1958RvMP 30 482H doi 10 1103 RevModPhys 30 482 23 Subat 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Haziran 2020 Kalman C S 2005 Why quarks cannot be fundamental particles Nuclear Physics B Proceedings Supplements Cilt 142 ss 235 237 arXiv hep ph 0411313 2 Bibcode 2005NuPhS 142 235K doi 10 1016 j nuclphysbps 2005 01 042 de Souza M E 2010 Calculation of almost all energy levels of baryons Papers in Physics Cilt 3 ss 030003 1 doi 10 4279 PIP 030003 26 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2020 Overbye D 5 Aralik 2006 China Pursues Major Role in Particle Physics The New York Times 6 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2011 Yershov V N 2005 Equilibrium Configurations of Tripolar Charges Few Body Systems 37 1 2 ss 79 106 arXiv physics 0609185 2 Bibcode 2005FBS 37 79Y doi 10 1007 s00601 004 0070 2 de Souza M E 2005 The Ultimate Division of Matter Scientia Plena 1 4 s 83 Pati J C Abdusselam M 1974 PDF Physical Review D 10 1 ss 275 289 Bibcode 1974PhRvD 10 275P doi 10 1103 PhysRevD 10 275 20 Subat 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Haziran 2020 Erratum Pati J C Abdusselam M 1975 Erratum Lepton number as the fourth color Physical Review D 11 3 s 703 Bibcode 1975PhRvD 11 703P doi 10 1103 PhysRevD 11 703 2 Terazawa H Chikashige Y Akama K 1977 Unified model of the Nambu Jona Lasinio type for all elementary particles Physical Review D 15 2 ss 480 487 Bibcode 1977PhRvD 15 480T doi 10 1103 PhysRevD 15 480 Ne eman Y 1979 Irreducible gauge theory of a consolidated Weinberg Salam model Physics Letters B 81 2 ss 190 194 Bibcode 1979PhLB 81 190N doi 10 1016 0370 2693 79 90521 5 Harari H 1979 A schematic model of quarks and leptons PDF Physics Letters B 86 1 ss 83 6 Bibcode 1979PhLB 86 83H doi 10 1016 0370 2693 79 90626 9 1447265 30 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Haziran 2020 Shupe M A 1979 A composite model of leptons and quarks Physics Letters B 86 1 ss 87 92 Bibcode 1979PhLB 86 87S doi 10 1016 0370 2693 79 90627 0 Fritzsch H Mandelbaum G 1981 Weak interactions as manifestations of the substructure of leptons and quarks Physics Letters B 102 5 s 319 Bibcode 1981PhLB 102 319F doi 10 1016 0370 2693 81 90626 2 de Souza M E 2008 Weak decays of hadrons reveal compositeness of quarks Scientia Plena 4 6 ss 064801 1 Dehmelt H G 1989 Experiments with an Isolated Subatomic Particle at Rest Nobel Lecture Nobel Vakfi 4 Temmuz 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2020 Harari Haim Seiberg Nathan 1982 The Rishon Model PDF Nuclear Physics B 204 1 North Holland Publishing ss 141 167 Bibcode 1982NuPhB 204 141H doi 10 1016 0550 3213 82 90426 6 7 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Haziran 2018