Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Prosforyon Limanı (Yunanca: Προσφόριον), Konstantinopolis şehrinin bir limanıdır. Yunan kolonisi Bizantion (657 BC – 324 AD) döneminden ilk bin yılın şafağına kadar kullanılmıştır. Yavaş yavaş genişledi, geleceğin Konstantinopolis bölgesinde inşa edilecek ilk liman oldu.
Yer
Günümüzde Galata Köprüsü'nün doğusunda Altın Boynuz'un güney sahilinde, (Deniz surlarının) derin bir kol yaptığı Konstantinopolis'in beşinci bölgesinde yer alır, Bizans kapısı Eugenius (Osmanlı Yalıköşkü kapısı), ile başlar, kesintisiz batıya ilerler ve nihayetinde halicin girişinde sonra ilk ilk girişte bulunur. Bir zamanlar havzanın yattığı giriş, artık silinip süprülmüştür ve bugün Sirkeci Garı alanının doğu kesimine Osmanlı Sepetçiler Kasrı'nın güneyine karşılık gelmektedir. İdari olarak, bu site Fatih ilçesinin bir parçası olan Eminönü'nün Hocapaşa Mahallesi'ne aittir (İstanbul'un Tarihî yarımadası) .
Tarih ve tanım
İlk liman Bizantion şehir devleti zamanında Konstantinopolis bölgesinde İstanbul Boğazı'nın ağzında Altın Boynuz kıyısında şehir duvarlarının sonunun deniz ile yaptığı açıda gelecekte Bizans zamanı "ta Eugeniou" (Yunanca: τὰ Εὑγενίου) isimlendirilen semtte deniz surlarında Eugenius kapısından (Osmanlı Yalıköşkü Kapısı) sonra yer alıyordu. Mevkii, şehrin ilk tepesinin kuzey eteğinin hemen bitimindedir. Altın Boynuz'un güney sahilinde yer alması nedeniyle Marmara Denizi tarafından gelen güney batı rüzgarı lodosun çıkardığı fırtınalardan korunmuştur. Septimius Severus (h. 193-211) tarafından Bizantion yıkılmasının ardından şehrin yeniden inşası sonrası, liman batıya doğru büyümüş, nihayetinde günümüzde Sirkeci garı ve müştemilatının yer aldığı alanın tamamını kapsamıştır. Doğuda karayla buluştuğu ilk yer, muhtemelen Eugenius Kapısı'nın yanı, İmparatorlar Valens (h. 364-378) ve I. Theodosius (h. 379-395) hükümdarlıklarında yüksek rütbeli asker olarak hizmet etmiş 'un (ö. 396) adını almıştır.Büyük Konstantin tarafından 324 yılında Konstantinopolis'in kurulmasından hemen sonra dalga kıranlar tarafından korunduğu, deniz surları ve Eugenius Kulesi tarafından savunulduğu liman "kapalı liman" (Yunanca: κλειστός λιμήν, kleistos limen) ismini almıştır.
Konstantinopolis'in kuruluşundan sonra limanın "Prosphorion" ismi ya şehir pazarına (Yunanca: πρόσφορον), yakınlığı ya da yerin diğer adı Büyük İskender tarafından kuşatılan Bizantion'un savunucularına gece boyunca yardın eden Phosphoros ("Işık-getiren") Hekate'yi anlatan efsaneye dayanan Phosphorion (Yunanca: Φωσφόριον kelimesinden türemiştir. Bir başka teori ise ismin İmparator V. Konstantinos (h. 741-775) tarafından Theodosius Forumu'na taşınana kadar limanın hemen yanında bulunan hayvan pazarından (Yunanca: βοσπόριον, βοόσπορος, βόσπορος) geldiğini iddia eder.
Bundan yaklaşık iki yüz yıl önce I. Justinianus (h. 527-565) deniz ürünleri pazarını Prosforyon'dan Marmara Denizi kıyısında bulunan daha büyük Portus Sophiae'ya zaten taşımıştı. Limanın içinde karaya çıkma yeri, Scala Chalcedonensis, İstanbul Boğazı'nın karşı tarafında yer alan Kalkedon sakinleri için ayrılmıştı. Buna rağmen, liman tamamen ticari amaçlıydı: Prosforyon'a İstanbul Boğaz'ı, Karadeniz ve Asya'dan gelen mallar indirilirdi. Bu nedenle, alan birçok ambar ile çevrelenmişti: Notitia Urbis Constantinopolitanae, 5. yüzyıl boyunca şehirde yer alan altı horrea'nın dört tanesi Prosforyon alanı içinde olduğunu kaydetmiştir. Fakat liman ağır bir toprak gelmesinden mustaripti, böylece ilk bin yılın şafağında, çamur tarafından kesin olarak engellendi. Hayatta kalan tek fonksiyonu geç Paleologos dönemine kadar imparatorların Blaherne Sarayı ile Ayasofya katedrali arasında yaptıkları yolculuklar için rıhtım (Yunanca: ναύσταθμος, naustathmos) görevi görmesiydi. Rıhtım, imparator katedrale gitmek için geçmek zorunda olduğu için o dönem "Kraliyet Kapısı" (Yunanca: πυλή βασιλική, pyle basilike) olarak bilinen Eugenius Kapısı'nın hemen önünde yer alırdı.
1457 yılında, Osmanlı İmparatorluğu 1453 yılında İstanbul'un Fethinden kısa bir süre sonra, kullanılmayan liman yeni inşa edilen Sultan'ın sarayının surları tarafından korunan alanda yer aldı.
Kaynakça
- Genel
- Janin, Raymond (1964). Constantinople Byzantine. 2 (Fransızca). Paris: Institut Français d'Etudes Byzantines.
- Müller-Wiener, Wolfgang (1977). Bildlexikon zur Topographie Istanbuls: Byzantion, Konstantinupolis, Istanbul bis zum Beginn d. 17 Jh. Tübingen: Wasmuth. ISBN .
- Özel
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Prosforyon Limani Yunanca Prosforion Konstantinopolis sehrinin bir limanidir Yunan kolonisi Bizantion 657 BC 324 AD doneminden ilk bin yilin safagina kadar kullanilmistir Yavas yavas genisledi gelecegin Konstantinopolis bolgesinde insa edilecek ilk liman oldu Bizans Konstantinopolis in haritasi Prosforyon Limani sehrin dogu parcasinda Altin Boynuz un guney sahilinde Bogazici nin agzina yakinYerGunumuzde Galata Koprusu nun dogusunda Altin Boynuz un guney sahilinde Deniz surlarinin derin bir kol yaptigi Konstantinopolis in besinci bolgesinde yer alir Bizans kapisi Eugenius Osmanli Yalikosku kapisi ile baslar kesintisiz batiya ilerler ve nihayetinde halicin girisinde sonra ilk ilk giriste bulunur Bir zamanlar havzanin yattigi giris artik silinip suprulmustur ve bugun Sirkeci Gari alaninin dogu kesimine Osmanli Sepetciler Kasri nin guneyine karsilik gelmektedir Idari olarak bu site Fatih ilcesinin bir parcasi olan Eminonu nun Hocapasa Mahallesi ne aittir Istanbul un Tarihi yarimadasi Tarih ve tanimTanrica Hekate limanin adi onun isimlerinden biri olan Phosphoros Isik getiren kelimesinden turetilmistir Prosforyon Limani Halic in sol tarafinda alttan ilk giris Byzantium nunc Constantinopolis 1572 Ilk liman Bizantion sehir devleti zamaninda Konstantinopolis bolgesinde Istanbul Bogazi nin agzinda Altin Boynuz kiyisinda sehir duvarlarinin sonunun deniz ile yaptigi acida gelecekte Bizans zamani ta Eugeniou Yunanca tὰ Eὑgenioy isimlendirilen semtte deniz surlarinda Eugenius kapisindan Osmanli Yalikosku Kapisi sonra yer aliyordu Mevkii sehrin ilk tepesinin kuzey eteginin hemen bitimindedir Altin Boynuz un guney sahilinde yer almasi nedeniyle Marmara Denizi tarafindan gelen guney bati ruzgari lodosun cikardigi firtinalardan korunmustur Septimius Severus h 193 211 tarafindan Bizantion yikilmasinin ardindan sehrin yeniden insasi sonrasi liman batiya dogru buyumus nihayetinde gunumuzde Sirkeci gari ve mustemilatinin yer aldigi alanin tamamini kapsamistir Doguda karayla bulustugu ilk yer muhtemelen Eugenius Kapisi nin yani Imparatorlar Valens h 364 378 ve I Theodosius h 379 395 hukumdarliklarinda yuksek rutbeli asker olarak hizmet etmis un o 396 adini almistir Buyuk Konstantin tarafindan 324 yilinda Konstantinopolis in kurulmasindan hemen sonra dalga kiranlar tarafindan korundugu deniz surlari ve Eugenius Kulesi tarafindan savunuldugu liman kapali liman Yunanca kleistos limhn kleistos limen ismini almistir Konstantinopolis in kurulusundan sonra limanin Prosphorion ismi ya sehir pazarina Yunanca prosforon yakinligi ya da yerin diger adi Buyuk Iskender tarafindan kusatilan Bizantion un savunucularina gece boyunca yardin eden Phosphoros Isik getiren Hekate yi anlatan efsaneye dayanan Phosphorion Yunanca Fwsforion kelimesinden turemistir Bir baska teori ise ismin Imparator V Konstantinos h 741 775 tarafindan Theodosius Forumu na tasinana kadar limanin hemen yaninda bulunan hayvan pazarindan Yunanca bosporion boosporos bosporos geldigini iddia eder Bundan yaklasik iki yuz yil once I Justinianus h 527 565 deniz urunleri pazarini Prosforyon dan Marmara Denizi kiyisinda bulunan daha buyuk Portus Sophiae ya zaten tasimisti Limanin icinde karaya cikma yeri Scala Chalcedonensis Istanbul Bogazi nin karsi tarafinda yer alan Kalkedon sakinleri icin ayrilmisti Buna ragmen liman tamamen ticari amacliydi Prosforyon a Istanbul Bogaz i Karadeniz ve Asya dan gelen mallar indirilirdi Bu nedenle alan bircok ambar ile cevrelenmisti Notitia Urbis Constantinopolitanae 5 yuzyil boyunca sehirde yer alan alti horrea nin dort tanesi Prosforyon alani icinde oldugunu kaydetmistir Fakat liman agir bir toprak gelmesinden mustaripti boylece ilk bin yilin safaginda camur tarafindan kesin olarak engellendi Hayatta kalan tek fonksiyonu gec Paleologos donemine kadar imparatorlarin Blaherne Sarayi ile Ayasofya katedrali arasinda yaptiklari yolculuklar icin rihtim Yunanca naysta8mos naustathmos gorevi gormesiydi Rihtim imparator katedrale gitmek icin gecmek zorunda oldugu icin o donem Kraliyet Kapisi Yunanca pylh basilikh pyle basilike olarak bilinen Eugenius Kapisi nin hemen onunde yer alirdi 1457 yilinda Osmanli Imparatorlugu 1453 yilinda Istanbul un Fethinden kisa bir sure sonra kullanilmayan liman yeni insa edilen Sultan in sarayinin surlari tarafindan korunan alanda yer aldi KaynakcaGenelJanin Raymond 1964 Constantinople Byzantine 2 Fransizca Paris Institut Francais d Etudes Byzantines Muller Wiener Wolfgang 1977 Bildlexikon zur Topographie Istanbuls Byzantion Konstantinupolis Istanbul bis zum Beginn d 17 Jh Tubingen Wasmuth ISBN 978 3 8030 1022 3 Ozel a b c d e f g h i j k Janin 1964 p 235 a b c d e f g h i j Muller Wiener 1977 p 57 Janin 1964 p 17