Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sakya (Tibetçe: ས་སྐྱ་, Wylie: sa skya, "soluk toprak"), Nyingma, Kagyu ve Gelug ile birlikte Tibet Budizmi'nin en büyük dört mezhebinden biridir.
Kökeni
Sakya ("soluk toprak") adı, bu geleneğin ilk manastırı olan, Tibet'te, Shigatse yakınlarındaki kurulu etrafındaki gri renkli topraktan gelmektedir. Bu manastır Sakya geleneğinin merkezidir ve (1034–1102) tarafından 1073 yılında kurulmuştur.
Sakya geleneği, 11. yüzyılın sonlarında, Budist kutsal metinlerinin Sanskritçe'den Tibetçe'ye çevrilmesinin ikinci döneminde gelişti. Sakya okulunun kurucusu olan , 12 yıl boyunca Hindistan, doğrudan , ve Vagishvakirti gibi büyük eğitim almıştır.
Khon Konchog Gyalpo, abisinin tavsiyesi üzerine Drogmi'nin öğrencisi olmuştur.
Bu gelenek, daha sonra "Beş Saygıdeğer Yüce Üstat" tarafından geliştirilmiştir. Sachen veya "Büyük Sakyapa" olarak tanınan Khonchog Gyalpo'nun torunu bu üstatların ilkidir:
- (1092–1158)
- (1142–1182)
- (1147–1216)
- (1182–1251)
- Drogon Chögyal Phagpa (1235–1280)
(1290–1364) önemli bir alim ve yazar olmasının yanı sıra Tibet'in en ünlü tarihçilerinden de biriydi. Sakya geleneğinin diğer önemli bilginleri "Tibet'in Altı Süsü" olarak bilinir. Bu isimler şöyledir:
- (1367–1449)
- (1429–1489)
- (1428–1507)
Sakya okulunun liderliği, Khon ailesinin Sakya şubesinin erkek üyeleri üzerinden aktarılır.
Öğretiler
Beş yüce üstattan ilki olan Sachen, Hindistan'ı ziyaret etmiş olan çok sayıda Tibetli tercümandan veya diğer bir ifadeyle "" çok sayıda tantrik doktrin miras aldı. Bu tercümanlar arasında en önemlileri , ve . Sakya geleneğinin en yüce öğretisi olan Tantra'ya dayanan ve mahasiddha öğretisinden türetilen "Yol ve Meyvesi" sistemi Drokmi Lotsawa'dan gelir. Mal Lotsawa'nın Sakya'ya olan en önemli katkısı "Naro Khachoma" olarak bilinen ezoterik silsilesini tanıtmış olmasıdır. Bari Lotsawa'dan ise sayısız tantrik uygulama Sakya geleneğine intikal etmiştir. Bunların en önemlisi Yüz Sadhana olarak bilinen uygulama döngüsüydü. Sakya ruhani müfredatının bir parçasını oluşturan diğer önemli aktarımlar, , ve döngülerini de içerir.
Sıradışı irfanıyla dikkat çeken dördüncü Sakya lideri , sutralar ve tantralar üzerine "Geçerli Kavrayışın Araçları: Akıl Yürütme Hazinesi" (Wylie: tshad ma rigs gter), "Bilgenin Niyetini Netleştirmek" (Wylie: thub pa dgongs gsal) ve "Üç Yemini Ayırt Etmek" (Wylie: sdom gsum rab dbye) de dahil olmak üzere birçok önemli ve etkili kaleme aldı.
Sakya okulunun ana öğreti sistemi "Sonucu olan Yol"dur (Wylie: lam dang 'bras bu bcas). Bu sistem, "Topluluk için Açıklama" (Wylie: tshogs bshad) ve "Baş Müritler için Açıklama" (Wylie: slobs bshad) olmak üzere iki ana silsileye bölünmüştür.
Sakya okulunun diğer büyük sistemi ise "Müritler İçin Açıklaması"dır (Wylie: nā ro mkha spyod slob bshad).
Bir diğer önemli öğreti dizisi, Günga Nyingpo (1092–1158) tarafından kaleme alınan ve Drakpa Gyeltsen, Sakya Pandita, Ngorchen Günga Sangpo ve Sönam Senggé gibi pek çok Sakya ustasının üzerine tefsirler yazdığı"dört bağlılığı bırakma" isimli dizelerine dayanmaktadır. Bu dizeler şöyledir:
Bu hayata tutunursanız, o zaman bir dharma uygulayıcısı değilsiniz.
Varoluşa tutunursanız, o zaman feragatiniz olmaz.
Kendi çıkarlarınıza tutunursanız, o zaman aydınlanma zihnine sahip değilsiniz.
Bir pozisyona tutunursanız, doğru görüşe sahip değilsiniz.
Alt okullar
Ana Sakya silsilesi zamanla iki alt mezhebe ayrılmıştır.
- , Tsang'da Ngorchen Kunga Zangpo (1382–1457) tarafından kurulmuştur. Ngor Evam Choden manastırı bu okulun ana merkezidir ve Sakya geleneğine sahip Tibetlilerin %85'ini temsil etmektedir.[] Sakya Trizin'in manastırı dışında Hindistan'daki manastırların da çoğu Ngor geleneğine mensuptur.
- , Tsarchen Losal Gyamtso (1496 - 1560 veya 1502–1556) tarafından kurulmuştur.
Sakya okulunun üç "ana" manastırı vardı: 1073'te kurulan , 1429'da kurulan ve 1435'te Kuntchen Rongten tarafından kurulan Lhasa'nın kuzeyindeki Phanyul'da Phanyul Nalendra.
Tibet'teki feodal yönetim
Moğol İmparatorluğu'nun kurulmasından sonra, 13. yüzyılın başlarında başladı. 1264'te Tibet üzerindeki feodal saltanat, Yuan hanedanının kurucusu Kubilay Han tarafından Drogön Chögyal Phagpa'ya verildi. Sakya lamaları, Sakya İmparatorluk Eğitmenleri ve dpon-chen'lerle birlikte, Phagpa'nın 1280'deki ölümünden sonra, 1350'lerdeki Kızıl Sarık Ayaklanması Yuan Hanedanlığı'nı güçten düşürene kadar yaklaşık 75 yıl boyunca Yuan imparatorları adına Tibet'in valileri olarak hizmet etmeye devam ettiler.
Sakya geleneğinin o dönemki liderleri şöyleydi.
- Drogon Chögyal Phagpa 1253-1280
- 1280-1282, ö. 1287
- 1286-1303
- 1306-1323
- 1325-1341
- 1341-1344
- 1344-1347
- 1347-1365
Günümüzde Sakya geleneği
("Sakya tahtının sahibi") olarak bilinen Sakya okulunun başı, her zaman Khön ailesinin erkek soyundan gelir. Şu anki Sakya Trizin, bu ünvanı elinde tutan kırk üçüncü kişidir. 41. Sakya Trizin'in, Kırmızı döngüsüyle ünlü Apong Terton (Orgyen Thrinley Lingpa) olarak bilinen bir Nyingma laması ve onun büyükbabası olan 39. Kyabgon Sakya Trizin Dhagtshul Thrinley Rinchen (1871–1936) adlı iki büyük Tibetli ustanın reenkarnasyonu olduğu düşünülmektedir.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Davidson, Ronald M. Indian Esoteric Buddhism: Social History of the Tantric Movement, p. 259
- ^ Luminous Lives, Stearns, Wisdom 2001
- ^ Ch. 25, Treasures of the Sakya Lineage, Tseten, Shambhala, 2008
- ^ a b . . December 2009. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2013. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Powers, John. Introduction to Tibetan Buddhism. Snow Lion Publications. 1995. p. 382.
- ^ a b . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ a b Jörg Heimbel (April 2010). . . 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2013. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(); Yazar eksik|soyadı2=() - ^ a b . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Powers, John. Introduction to Tibetan Buddhism, Revised Edition (2007) Snow Lion Publications, p. 438.
- ^ "Hungarian website of Sakya Trizin". 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023.
Dipnotlar
- Davidson, Ronald (1992). "Hevajra'nın Abhisamaya'sı ve Lam 'bras Tshogs bshad Üzerine Ön Çalışmalar." Davidson, Ronald M. & Goodman, Steven D. Tibet Budizmi: akıl ve vahiy . New York Eyalet Üniversitesi Yayınları: Albany, NY s. 107–132.
- Trichen, Chogyay. Sakya Geleneğinin Tarihi, Ganesha Press, 1993
Dış bağlantılar
- Sakya Trizin, Resmi Web Sitesi. 5 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fransız Ngorpa tapınağı. 9 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tsechen Kunchab Ling - Sakya Trizin'in Amerika Birleşik Devletleri'ndeki merkezi 30 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sakya Tsechen Thubten Ling - Kanada 30 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sakya Dechenling - Kanada 29 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sakya Kachöd Chöling - Kanada 30 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sakya lamaları 7 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Katmandu, Nepal'deki Uluslararası Budist Akademisi (IBA) 30 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sakya Vakfı - ABD 24 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Seattle, Washington'daki Sakya Manastırı 1 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Chödung Karmo, Sakya Çeviri Grubu 30 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sakya Tibetce ས ས Wylie sa skya soluk toprak Nyingma Kagyu ve Gelug ile birlikte Tibet Budizmi nin en buyuk dort mezhebinden biridir Sakya Silsile AgaciKokeni16 yuzyilda cizilmis olan bu thangka nin gunesi gokyuzunde durdurdugu ani tasvir ediyor Sakya Sakya soluk toprak adi bu gelenegin ilk manastiri olan Tibet te Shigatse yakinlarindaki kurulu etrafindaki gri renkli topraktan gelmektedir Bu manastir Sakya geleneginin merkezidir ve 1034 1102 tarafindan 1073 yilinda kurulmustur Sakya gelenegi 11 yuzyilin sonlarinda Budist kutsal metinlerinin Sanskritce den Tibetce ye cevrilmesinin ikinci doneminde gelisti Sakya okulunun kurucusu olan 12 yil boyunca Hindistan dogrudan ve Vagishvakirti gibi buyuk egitim almistir Khon Konchog Gyalpo abisinin tavsiyesi uzerine Drogmi nin ogrencisi olmustur Bu gelenek daha sonra Bes Saygideger Yuce Ustat tarafindan gelistirilmistir Sachen veya Buyuk Sakyapa olarak taninan Khonchog Gyalpo nun torunu bu ustatlarin ilkidir 1092 1158 1142 1182 1147 1216 1182 1251 Drogon Chogyal Phagpa 1235 1280 1290 1364 onemli bir alim ve yazar olmasinin yani sira Tibet in en unlu tarihcilerinden de biriydi Sakya geleneginin diger onemli bilginleri Tibet in Alti Susu olarak bilinir Bu isimler soyledir 1367 1449 1429 1489 1428 1507 Sakya okulunun liderligi Khon ailesinin Sakya subesinin erkek uyeleri uzerinden aktarilir OgretilerBes yuce ustattan ilki olan Sachen Hindistan i ziyaret etmis olan cok sayida Tibetli tercumandan veya diger bir ifadeyle cok sayida tantrik doktrin miras aldi Bu tercumanlar arasinda en onemlileri ve Sakya geleneginin en yuce ogretisi olan Tantra ya dayanan ve mahasiddha ogretisinden turetilen Yol ve Meyvesi sistemi Drokmi Lotsawa dan gelir Mal Lotsawa nin Sakya ya olan en onemli katkisi Naro Khachoma olarak bilinen ezoterik silsilesini tanitmis olmasidir Bari Lotsawa dan ise sayisiz tantrik uygulama Sakya gelenegine intikal etmistir Bunlarin en onemlisi Yuz Sadhana olarak bilinen uygulama dongusuydu Sakya ruhani mufredatinin bir parcasini olusturan diger onemli aktarimlar ve dongulerini de icerir Siradisi irfaniyla dikkat ceken dorduncu Sakya lideri sutralar ve tantralar uzerine Gecerli Kavrayisin Araclari Akil Yurutme Hazinesi Wylie tshad ma rigs gter Bilgenin Niyetini Netlestirmek Wylie thub pa dgongs gsal ve Uc Yemini Ayirt Etmek Wylie sdom gsum rab dbye de dahil olmak uzere bircok onemli ve etkili kaleme aldi Sakya okulunun ana ogreti sistemi Sonucu olan Yol dur Wylie lam dang bras bu bcas Bu sistem Topluluk icin Aciklama Wylie tshogs bshad ve Bas Muritler icin Aciklama Wylie slobs bshad olmak uzere iki ana silsileye bolunmustur Sakya okulunun diger buyuk sistemi ise Muritler Icin Aciklamasi dir Wylie na ro mkha spyod slob bshad Bir diger onemli ogreti dizisi Gunga Nyingpo 1092 1158 tarafindan kaleme alinan ve Drakpa Gyeltsen Sakya Pandita Ngorchen Gunga Sangpo ve Sonam Sengge gibi pek cok Sakya ustasinin uzerine tefsirler yazdigi dort bagliligi birakma isimli dizelerine dayanmaktadir Bu dizeler soyledir Bu hayata tutunursaniz o zaman bir dharma uygulayicisi degilsiniz Varolusa tutunursaniz o zaman feragatiniz olmaz Kendi cikarlariniza tutunursaniz o zaman aydinlanma zihnine sahip degilsiniz Bir pozisyona tutunursaniz dogru goruse sahip degilsiniz Alt okullarAna Sakya silsilesi zamanla iki alt mezhebe ayrilmistir Tsang da Ngorchen Kunga Zangpo 1382 1457 tarafindan kurulmustur Ngor Evam Choden manastiri bu okulun ana merkezidir ve Sakya gelenegine sahip Tibetlilerin 85 ini temsil etmektedir kaynak belirtilmeli Sakya Trizin in manastiri disinda Hindistan daki manastirlarin da cogu Ngor gelenegine mensuptur Tsarchen Losal Gyamtso 1496 1560 veya 1502 1556 tarafindan kurulmustur Sakya okulunun uc ana manastiri vardi 1073 te kurulan 1429 da kurulan ve 1435 te Kuntchen Rongten tarafindan kurulan Lhasa nin kuzeyindeki Phanyul da Phanyul Nalendra Tibet teki feodal yonetimTibet yonetimi Yuan Hanedani doneminde Budist ve Tibet Isleri Burosu Xuanzheng Yuan olarak bilinen ust duzey departman altinda yer almaktaydi Mogol Imparatorlugu nun kurulmasindan sonra 13 yuzyilin baslarinda basladi 1264 te Tibet uzerindeki feodal saltanat Yuan hanedaninin kurucusu Kubilay Han tarafindan Drogon Chogyal Phagpa ya verildi Sakya lamalari Sakya Imparatorluk Egitmenleri ve dpon chen lerle birlikte Phagpa nin 1280 deki olumunden sonra 1350 lerdeki Kizil Sarik Ayaklanmasi Yuan Hanedanligi ni gucten dusurene kadar yaklasik 75 yil boyunca Yuan imparatorlari adina Tibet in valileri olarak hizmet etmeye devam ettiler Sakya geleneginin o donemki liderleri soyleydi Drogon Chogyal Phagpa 1253 1280 1280 1282 o 1287 1286 1303 1306 1323 1325 1341 1341 1344 1344 1347 1347 1365Gunumuzde Sakya gelenegi Sakya tahtinin sahibi olarak bilinen Sakya okulunun basi her zaman Khon ailesinin erkek soyundan gelir Su anki Sakya Trizin bu unvani elinde tutan kirk ucuncu kisidir 41 Sakya Trizin in Kirmizi dongusuyle unlu Apong Terton Orgyen Thrinley Lingpa olarak bilinen bir Nyingma lamasi ve onun buyukbabasi olan 39 Kyabgon Sakya Trizin Dhagtshul Thrinley Rinchen 1871 1936 adli iki buyuk Tibetli ustanin reenkarnasyonu oldugu dusunulmektedir Ayrica bakinizTibet BudizmiNotlar Davidson Ronald M Indian Esoteric Buddhism Social History of the Tantric Movement p 259 Luminous Lives Stearns Wisdom 2001 Ch 25 Treasures of the Sakya Lineage Tseten Shambhala 2008 a b December 2009 20 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2013 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Powers John Introduction to Tibetan Buddhism Snow Lion Publications 1995 p 382 a b Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Jorg Heimbel April 2010 15 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2013 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Yazar eksik soyadi2 yardim a b Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Powers John Introduction to Tibetan Buddhism Revised Edition 2007 Snow Lion Publications p 438 Hungarian website of Sakya Trizin 7 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2023 DipnotlarDavidson Ronald 1992 Hevajra nin Abhisamaya si ve Lam bras Tshogs bshad Uzerine On Calismalar Davidson Ronald M amp Goodman Steven D Tibet Budizmi akil ve vahiy New York Eyalet Universitesi Yayinlari Albany NY0 7914 0786 1 s 107 132 1 55939 026 3 Trichen Chogyay Sakya Geleneginin Tarihi Ganesha Press 1993Dis baglantilarSakya Trizin Resmi Web Sitesi 5 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransiz Ngorpa tapinagi 9 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tsechen Kunchab Ling Sakya Trizin in Amerika Birlesik Devletleri ndeki merkezi 30 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sakya Tsechen Thubten Ling Kanada 30 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sakya Dechenling Kanada 29 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sakya Kachod Choling Kanada 30 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sakya lamalari 7 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Katmandu Nepal deki Uluslararasi Budist Akademisi IBA 30 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sakya Vakfi ABD 24 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Seattle Washington daki Sakya Manastiri 1 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chodung Karmo Sakya Ceviri Grubu 30 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde