Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İtalyan Sosyal Cumhuriyeti (İtalyanca: La Repubblica Sociale Italiana, RSI, Salò Cumhuriyeti olarak da bilinir), II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın desteği ile kurulmuş, İtalya'nın kuzeyindeki eski kukla devlettir. 1943-1945 yılları arasında varlığını sürdürmüştür. Kurucusu ve yöneticisi Benito Mussolini'dir.
Salò Cumhuriyeti Repubblica Sociale Italiana İtalyan Sosyal Cumhuriyeti | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1943-1945 | |||||||||||
 Arma | |||||||||||
Slogan Per l'onore d'Italia "İtalya'nın onuru için" | |||||||||||
 1943 yılında İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin Avrupa'daki topraklarının sınırları. İtalyan Sosyal Cumhuriyeti yönetimindeki topraklar Alman harekât bölgesi (, ) | |||||||||||
| Başkent | Salò (de facto) Roma (de jure) | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | İtalyanca | ||||||||||
| Hükûmet | Totaliter faşist diktatörlük idaresinde tek partili üniter cumhuriyet | ||||||||||
| Tam Yetkili | |||||||||||
| |||||||||||
| Duce | |||||||||||
| |||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Para birimi | İtalyan lirası | ||||||||||
| |||||||||||
Müttefiklerin 1943 yılının temmuz, ağustos aylarında Sicilya'da yaptığı Husky Harekâtı'nda İtalya, Sicilya'yı savunamamış ve Akdeniz'deki bu stratejik adayı tamamen kaybedip İtalya Yarımadasının güneyi üzerinde yapılan diğer çatışma ve muharebelerde de yenik düşmeye başlamıştı. Bu başarısızlıklardan dolayı Kral III. Vittorio Emanuele, Mussolini'yi başbakanlık görevinden aldı ve tutuklattı. Pietro Badoglio'yu başbakanlığa atadı.
Tarihçe
Nazi Almanyası tarafından kurulması
Mussolini, Gran Sasso baskınında kurtarılmasından üç gün sonra, Hitler ile Rastenburg'daki Doğu Prusya'daki karargahında görüşmek üzere Almanya'ya götürüldü. Mussolini'nin sağlığı kötüyken ve emekli olmak isterken, Hitler onun İtalya'ya dönmesini ve Wehrmacht'ın koruması altında yeni bir Faşist devlet kurmasını istedi. Mussolini, savaşın sorumluluklarından bıkmış ve iktidarı geri almak istemediğini belirtip inat edince, Hitler ona, İtalya'ya diğer işgal altındaki ülkelerden farklı davranmayacak bir Alman askeri yönetimi olacağını söyledi. Ayrıca Hitler Mussolini'yi, yeniden canlandırılacak bir Faşist hükûmet kurmayı kabul etmezse Milano, Cenova ve Torino'yu yok etmekle tehdit etti. Mussolini isteksizce Hitler'in taleplerini kabul etti.
Mussolini bunun üzerine İtalya'ya döndü ve Garda Gölü yakınlarındaki Salò kasabasında İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etti. Üç gün sonra, 15 Eylül'de Cumhuriyetçi Faşist Partinin kurulduğunu ve Almanya ve Japonya ile birlikte savaşın yeniden başladığını ilan ettiği Milano'ya yerleşti. 23 Eylül'de Mussolini'nin hem devlet başkanı hem de başbakan olduğu İtalyan Sosyal Cumhuriyeti ilan edildi. İtalyan Sosyal Cumhuriyeti, Roma'yı başkent olarak talep etti, ancak fiili başkent, Milano ve Venedik arasında, Mussolini'nin İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin dış ofisiyle birlikte ikamet ettiği Garda Gölü üzerindeki küçük Salò kasabası oldu. Roma'nın kendi o sırada hala Mihver Devletleri'nin kontrolü altındayken, şehrin Müttefik hatlarına yakınlığı ve sivil kargaşa tehdidi göz önüne alındığında, ne Almanlar ne de Mussolini Roma'nın başkent olmasını istemedi.
O vakte kadar İtalya'nın güneyi çoktan Müttefiklerin işgali altına girmişti ve krallık yönetimi teslim olup bir müddet sonra onların yanında savaşa girmişti. Mussolini ve destekçileri tarafından kurulan bu cumhuriyet, Müttefik kuvvetlerine karşı savaşa devam etti.
18 Eylül'de Mussolini, kurtarılmasından bu yana İtalyan halkına yaptığı ilk konuşmada, bir müttefik olarak Hitler'in sadakatini överken, Kral Victor Emmanuel'i İtalyan Faşizmine ihanet ettiği için kınadı. "Monarşiye ihanet eden rejim değil, rejime ihanet eden monarşidir" dedi. Daha önce monarşiye verdiği desteği de resmen reddetmişti: "Bir monarşi, görevlerini yerine getirmediğinde tüm varlık nedenini kaybeder... Kurmak istediğimiz devlet, kelimenin en yüksek anlamıyla ulusal ve toplumsal olacaktır; yani Faşist olacak, böylece kökenlerimize geri dönecek".
Başından beri, İtalyan Sosyal Cumhuriyeti, tamamen Almanya'ya bağımlı bir kukla devletten biraz daha fazlasıydı. Mussolini'nin kendi bunu biliyordu; Kamuoyunda İtalyan Sosyal Cumhuriyeti üzerinde tam kontrole sahip olduğunu belirtmesine rağmen, Lombardiya'nın Gauleiter'inden biraz daha fazlası olduğunun farkındaydı. SS, Mussolini'yi ev hapsine kadar varan bir cezaya çarptırdı; Devleti gerçekten yönetenler tam yetkili Alman General Rudolf Rahn ve İtalya'daki Alman işgal kuvvetlerinin komutanı SS-Obergruppenführer Karl Wolff iken, Mussolini'nin iletişimini izleyip ve seyahatini kontrol ettiler.
İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin bir anayasası veya organize bir ekonomisi yoktu ve finansmanı tamamen Berlin'den gelen fonlara bağlıydı. Alman kuvvetleri, Mussolini'nin başarısız faşizmine pek saygı duymuyordu ve rejimi, İtalyan partizanlarını bastırmak gibi yalnızca düzeni sağlamak için bir araç olarak görülüyordu.
İtalyan Sosyal Cumhuriyeti, yalnızca Almanya, Japonya ve onların kukla devletlerinden diplomatik olarak tanınıyordu. Aksi takdirde sempatik olan İspanya bile İtalyan Sosyal Cumhuriyeti ile resmi diplomatik ilişkiler kurmayı reddetti.
Çöküş ve sonrası
İtalyan Sosyal Cumhuriyeti, Nazi Almanyası tarafından askerî yardım alıyordu. Bu esnada muharebeler ve çatışmalar hızla sürdü. Bir kısım İtalyanlar, Müttefiklere karşı verdikleri mücadeleyi Almanlarla beraber sürdürdüler fakat Roma Müttefiklerin eline geçti. Böylece Mussolini iyice gözden düşmeye ve sevilmemeye başladı. Daha sonra yapılan operasyonlar neticesinde Müttefikler İtalya'nın tamamını ele geçirdi ve İtalyan Sosyal Cumhuriyeti tarihe karıştı. Bu olanlardan sonra Büyük Faşist Meclis dağılıp Mussolini İtalyan komünist partizanlar tarafından yakalanarak öldürüldü ve Milano'daki Loreto Meydanı'nda baş aşağı sarkıtılarak İtalyan halkına teşhir edildi.
Medyada eleştirisi
Salò o le 120 giornate di Sodoma (Salo ya da Sodom'un 120 Günü) adlı Pier Paolo Pasolini yapımı filmde İtalyan Sosyal Cumhuriyeti dönemine dair ağır bir faşizm eleştirisi yapılmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Giacomo De Marzi, I canti di Salò, Fratelli Frilli, 2005
- ^ Renzo De Felice, Breve storia del fascismo, Milano, Mondadori (Collana oscar storia), 2002, pp. 120-121
- ^ Pauley, Bruce F. (2003), Hitler, Stalin and Mussolini: Totalitarianism in the Twentieth Century Italy (2.2isbn=0-88295-993-X bas.), Wheeling: Harlan Davidson, s. 228
- ^ Pauley, Bruce F. (2003). Hitler, Stalin and Mussolini: Totalitarianism in the Twentieth Century Italy. Wheeling: Harlan Davidson. s. 228. ISBN .
- ^ a b c Moseley, Ray (2004). Mussolini: The Last 600 Days of Il Duce. Taylor Trade. ISBN . 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
- ^ a b De Grand, Alexander J., Italian fascism: its origins & development, 3d edition (illustrated), Publisher: University of Nebraska Press, Year: 2000, , p. 131
- ^ (1996). A History of Fascism, 1914–1945. Routledge. ISBN .
- ^ Pauley 2003, s. 228
- ^ Smith 1983, s. 307.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Italyan Sosyal Cumhuriyeti Italyanca La Repubblica Sociale Italiana RSI Salo Cumhuriyeti olarak da bilinir II Dunya Savasi nda Nazi Almanyasi nin destegi ile kurulmus Italya nin kuzeyindeki eski kukla devlettir 1943 1945 yillari arasinda varligini surdurmustur Kurucusu ve yoneticisi Benito Mussolini dir Salo CumhuriyetiRepubblica Sociale Italiana Italyan Sosyal Cumhuriyeti1943 1945Bayrak ArmaSlogan Per l onore d Italia Italya nin onuru icin Milli mars Giovinezza source source track track track track 1943 yilinda Italyan Sosyal Cumhuriyeti nin Avrupa daki topraklarinin sinirlari Italyan Sosyal Cumhuriyeti yonetimindeki topraklar Alman harekat bolgesi BaskentSalo de facto Roma de jure Yaygin dil ler ItalyancaHukumetTotaliter fasist diktatorluk idaresinde tek partili uniter cumhuriyetTam Yetkili 1943 1945Rudolf RahnDuce 1943 1945Benito MussoliniTarihce Kurulusu1943 Gran Sasso baskini12 Eylul 1943 Mussolini nin kurtarilmasi23 Eylul 1943 25 Nisan 1945 Dagilisi1945Para birimiItalyan lirasiOnculler ArdillarItalya Kralligi Fasist Italya KralligiItalyan Sosyal Cumhuriyeti 1943 Muttefiklerin 1943 yilinin temmuz agustos aylarinda Sicilya da yaptigi Husky Harekati nda Italya Sicilya yi savunamamis ve Akdeniz deki bu stratejik adayi tamamen kaybedip Italya Yarimadasinin guneyi uzerinde yapilan diger catisma ve muharebelerde de yenik dusmeye baslamisti Bu basarisizliklardan dolayi Kral III Vittorio Emanuele Mussolini yi basbakanlik gorevinden aldi ve tutuklatti Pietro Badoglio yu basbakanliga atadi TarihceNazi Almanyasi tarafindan kurulmasi Mussolini Gran Sasso baskininda kurtarilmasindan uc gun sonra Hitler ile Rastenburg daki Dogu Prusya daki karargahinda gorusmek uzere Almanya ya goturuldu Mussolini nin sagligi kotuyken ve emekli olmak isterken Hitler onun Italya ya donmesini ve Wehrmacht in korumasi altinda yeni bir Fasist devlet kurmasini istedi Mussolini savasin sorumluluklarindan bikmis ve iktidari geri almak istemedigini belirtip inat edince Hitler ona Italya ya diger isgal altindaki ulkelerden farkli davranmayacak bir Alman askeri yonetimi olacagini soyledi Ayrica Hitler Mussolini yi yeniden canlandirilacak bir Fasist hukumet kurmayi kabul etmezse Milano Cenova ve Torino yu yok etmekle tehdit etti Mussolini isteksizce Hitler in taleplerini kabul etti Mussolini bunun uzerine Italya ya dondu ve Garda Golu yakinlarindaki Salo kasabasinda Italyan Sosyal Cumhuriyeti nin kuruldugunu ilan etti Uc gun sonra 15 Eylul de Cumhuriyetci Fasist Partinin kuruldugunu ve Almanya ve Japonya ile birlikte savasin yeniden basladigini ilan ettigi Milano ya yerlesti 23 Eylul de Mussolini nin hem devlet baskani hem de basbakan oldugu Italyan Sosyal Cumhuriyeti ilan edildi Italyan Sosyal Cumhuriyeti Roma yi baskent olarak talep etti ancak fiili baskent Milano ve Venedik arasinda Mussolini nin Italyan Sosyal Cumhuriyeti nin dis ofisiyle birlikte ikamet ettigi Garda Golu uzerindeki kucuk Salo kasabasi oldu Roma nin kendi o sirada hala Mihver Devletleri nin kontrolu altindayken sehrin Muttefik hatlarina yakinligi ve sivil kargasa tehdidi goz onune alindiginda ne Almanlar ne de Mussolini Roma nin baskent olmasini istemedi O vakte kadar Italya nin guneyi coktan Muttefiklerin isgali altina girmisti ve krallik yonetimi teslim olup bir muddet sonra onlarin yaninda savasa girmisti Mussolini ve destekcileri tarafindan kurulan bu cumhuriyet Muttefik kuvvetlerine karsi savasa devam etti 18 Eylul de Mussolini kurtarilmasindan bu yana Italyan halkina yaptigi ilk konusmada bir muttefik olarak Hitler in sadakatini overken Kral Victor Emmanuel i Italyan Fasizmine ihanet ettigi icin kinadi Monarsiye ihanet eden rejim degil rejime ihanet eden monarsidir dedi Daha once monarsiye verdigi destegi de resmen reddetmisti Bir monarsi gorevlerini yerine getirmediginde tum varlik nedenini kaybeder Kurmak istedigimiz devlet kelimenin en yuksek anlamiyla ulusal ve toplumsal olacaktir yani Fasist olacak boylece kokenlerimize geri donecek Basindan beri Italyan Sosyal Cumhuriyeti tamamen Almanya ya bagimli bir kukla devletten biraz daha fazlasiydi Mussolini nin kendi bunu biliyordu Kamuoyunda Italyan Sosyal Cumhuriyeti uzerinde tam kontrole sahip oldugunu belirtmesine ragmen Lombardiya nin Gauleiter inden biraz daha fazlasi oldugunun farkindaydi SS Mussolini yi ev hapsine kadar varan bir cezaya carptirdi Devleti gercekten yonetenler tam yetkili Alman General Rudolf Rahn ve Italya daki Alman isgal kuvvetlerinin komutani SS Obergruppenfuhrer Karl Wolff iken Mussolini nin iletisimini izleyip ve seyahatini kontrol ettiler Italyan Sosyal Cumhuriyeti nin bir anayasasi veya organize bir ekonomisi yoktu ve finansmani tamamen Berlin den gelen fonlara bagliydi Alman kuvvetleri Mussolini nin basarisiz fasizmine pek saygi duymuyordu ve rejimi Italyan partizanlarini bastirmak gibi yalnizca duzeni saglamak icin bir arac olarak goruluyordu Italyan Sosyal Cumhuriyeti yalnizca Almanya Japonya ve onlarin kukla devletlerinden diplomatik olarak taniniyordu Aksi takdirde sempatik olan Ispanya bile Italyan Sosyal Cumhuriyeti ile resmi diplomatik iliskiler kurmayi reddetti Cokus ve sonrasiItalyan Sosyal Cumhuriyeti Nazi Almanyasi tarafindan askeri yardim aliyordu Bu esnada muharebeler ve catismalar hizla surdu Bir kisim Italyanlar Muttefiklere karsi verdikleri mucadeleyi Almanlarla beraber surdurduler fakat Roma Muttefiklerin eline gecti Boylece Mussolini iyice gozden dusmeye ve sevilmemeye basladi Daha sonra yapilan operasyonlar neticesinde Muttefikler Italya nin tamamini ele gecirdi ve Italyan Sosyal Cumhuriyeti tarihe karisti Bu olanlardan sonra Buyuk Fasist Meclis dagilip Mussolini Italyan komunist partizanlar tarafindan yakalanarak olduruldu ve Milano daki Loreto Meydani nda bas asagi sarkitilarak Italyan halkina teshir edildi Medyada elestirisiSalo o le 120 giornate di Sodoma Salo ya da Sodom un 120 Gunu adli Pier Paolo Pasolini yapimi filmde Italyan Sosyal Cumhuriyeti donemine dair agir bir fasizm elestirisi yapilmistir Ayrica bakiniz29 SS Waffen Grenadier Tumeni Italia Kaynakca Giacomo De Marzi I canti di Salo Fratelli Frilli 2005 Renzo De Felice Breve storia del fascismo Milano Mondadori Collana oscar storia 2002 pp 120 121 Pauley Bruce F 2003 Hitler Stalin and Mussolini Totalitarianism in the Twentieth Century Italy 2 2isbn 0 88295 993 X bas Wheeling Harlan Davidson s 228 Pauley Bruce F 2003 Hitler Stalin and Mussolini Totalitarianism in the Twentieth Century Italy Wheeling Harlan Davidson s 228 ISBN 0 88295 993 X a b c Moseley Ray 2004 Mussolini The Last 600 Days of Il Duce Taylor Trade ISBN 1 58979 095 2 19 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2022 a b De Grand Alexander J Italian fascism its origins amp development 3d edition illustrated Publisher University of Nebraska Press Year 2000 0 8032 6622 7 p 131 1996 A History of Fascism 1914 1945 Routledge ISBN 0203501322 Pauley 2003 s 228 Smith 1983 s 307