Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Samşvilde (Gürcüce: სამშვილდე; translit.: "samşvilde"), Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro ilçesinde Samşvilde köyünde yer alan yıkık müstahkem şehir ve arkeolojik sittir. Kentteki kalıntılar çoğunlukla Orta Çağ yapılarından kalmadır. Hrami nehri vadisinin yanında konumlanan sit, 2.5 km uzunluğunda ve 400 m genişliğindedir. En tanınmış yapılardan bazıları, Samşvilde Sioni Kilisesi ve kayalık bir nehrin burnuna dikilmiş olan kaledir.
სამშვილდე | |
 | |
| Konum | Ağbulak Belediyesi, Kvemo Kartli, Gürcistan |
|---|---|
| Koordinatlar | 41°30′26″K 44°30′20″D / 41.50722°K 44.50556°D |
| Uzunluk | 25 m (82 ft) |
| Genişlik | 04 km (2,5 mi) |
| Tarihçe | |
| Devir(ler) | Erken Tunç Çağı ile Erken Modern Çağ arası |
Orta Çağ yıllıklarında, Samşvilde ile ilgili olarak MÖ 3. yüzyıldan kaldığı ve Antik Kartli'deki en eski şehirlerden biri olduğu yazar. Orta Çağ'da canlı bir ticaret ve sanayi kenti olmanın yanı sıra, güçlü bir kaleye sahip olmak da önemliydi.
Samşvilde birkaç kez el değiştirdi. 10. yüzyılın sonlarında, Samşvilde, Tashir-Dzoraget Krallığındaki Ermeni kralların seçtiği başkent oldu. 1064 yılında ise Gürcistan Krallığı ile birleşti. Orta Çağ Gürcü monarşisinin güç kaybettiği 13. yüzyılın ortalarından itibaren gerilemeye başlayan Samşvilde, çevresel bir askeri karakola indirgendi. Samşvilde, 18. yüzyılın sonlarından beri harabe durumundadır.
Etimoloji
Samşvilde adının etimolojisi, ilk olarak 10. yüzyıl Ermenistan Katolikosu ve tarihçisi Hovhannes Draskhanakerttsi tarafından kaydedilmiştir. Draskhanakerttsi'e göre bu kelime, Gürcücede "üç yay" anlamına gelir:sami ("üç") ve mshvildi ("yay"). Gerçekte ise, Samşvilde ismi Gürcücedeki hem sona, hem de başa getirilen eklerle oluşmuştur: ⟨sa e⟩ ve anlamı "yayın yeri"dir.
Tarihi
Tarih öncesi
Samşvilde, Hrami ve Çivçavi nehirlerinin birleştiği kayalık bir arazide, doğal bir müstahkemde merkezlenmiştir. Ağbulak kentinin 4 km güneyindedir. 1968–1970 yılları arasında yapılan arkeolojik keşifler, Tunç Çağı ve Karaz kültüründen kalma iki farklı tabakayı açığa çıkarmıştır. Karnkali Dağı'nın güney yamaçlarında, sırasıyla MÖ 4. ve 3. binyıldan kalma eserler bulunmuştur. Bu arazide yerleşim yeri ve mezarlık alanının yanı sıra, dairesel bir tarikat yapısı bulunmuştur. Tunç Çağından kalma çanak çömlekler ve obsidiyenden yapılmış çeşitli aletler de bulunan insan yapımı eşyalardan bazılarıdır.
Antik Çağ
Orta Çağda yazılmış Kartlis Tshovreba'ya göre, Samşvilde eskiden Orbi adıyla biliniyordu. Orbi, Kartli'deki Gürcülerin efsanevi atası olarak bilinen Kartlos'a atfedilen ve yüksek seviyede güçlendirilmiş bir kaleydi, ancak Büyük İskender'in Gürcistan topraklarına yaptığı sefer sırasında kuşatılmış ve fethedilmiştir. MÖ 3. yüzyılda, Samşvilde, krallığın eristaviler ("dük") tarafından yönetilen alt bölümlerinden birinin merkezi oldu. Samşvilde'nin ilk eristavisi, bilinen ilk Kartli kralı olan I. Parnavaz tarafından atandı. Kral Arçil, (c. 411–435) Samşvilde'yi oğlu Mihrdat'a miras olarak bıraktı. Mihrdat, daha sonra Kartli'nin başına geçecekti. Mihrdat'ın sonradan Hristiyanlığa geçen karısı Sagduht, Gürcü belgelerine göre Samşvilde'ye Sioni kilisesini inşa ettirmiştir.
Orta Çağ
Samşvilde Düklüğünün sınırları tarih boyunca dalgalanıyordu, çünkü düklüğün güney kesiminde Kartli ve Ermenistan kralları sık sık hak iddia ediyordu. Şehrin kendisi, İberya'nın en önemli yerleşim yerlerinden biri olarak kalmıştır. Samşvilde, Tiflis ve Mtsheta ile birlikte, Anania Shirakatsi'nin 7. yüzyıl Ermeni coğrafyası kitabında, Kartli'nin üç ana kentinden biri olarak listelenmiştir. Sioni kilisesinde, 8. yüzyıldan kalma, “asomtavruli” alfabesiyle yazılmış Gürcüce bir yazıtta, Samşvilde'ye sahip olmuş gibi gözüken İrani tarzlı yerel pitiakhş hanedanına mensup iki kişiden bahseder. O dönemde, Samşvilde, çevresindeki bölgede kurulan Müslüman emirliğinin etkisi altında kalmıştır. Bu emirlik, Kartli'nin eski kraliyet başkenti olan Tiflis merkezlidir. O zamandan beri Samşvilde, çeşitli Gürcü, Ermeni ve Müslüman yöneticilerin hak iddia ettiği bir yer olmuştur.
888 civarında, Samşvilde, Bagratuni kralı I. Smbat tarafından işgal edildi. Smbat, kasabayı Gntuni hanedanından iki kardeş olan Vasak ve Aşot'un yönetimine bıraktı. Kardeşler inatçı olduklarını kanıtladı ve Smbat'tan sonra tahta çıkan II. Aşot, 915 yılında onları silah zoruyla hanedanlığa geri getirtmek zorunda kaldı. Vasak Gntuni, inatçılığından bir şey kaybetmemişti ve 921 yılında Gürcü Prens II. Gurgen'e ihanet etti ve Kral Aşot'un kaleyi fethetmesi için telkin etti. Gurgen tarafından gönderilen birlikler kaleye girerken, kaleyi koruyan Vasak'ın askerleri ve Gurgen'in ordusu arasında çatışma çıktı. Daha sonraki bir çatışmada, Gurgen'in hayatta kalan askerleri esir alındı ve sakat bırakıldı. Sonrasında Samşvilde yine Ermeni kralına teslim edildi.
10. yüzyılın son on yılında, Samşvilde Kuirikidlerin yönetimine geçti. Kuirikidlerin, bölgeyi başkent olarak seçen Tashir-Dzoraget hanedanlığıyla akrabalığı vardı. Buna bağlı olarak, Tashir-Dzoraget kralı I. David, Samşvildari olarak anılıyordu. 1001'de David, üç ay süren bir seferde Tashir, Samşvilde ve Gürcistan Ovası'nı tahrip eden amcası Kral I. Gagik'in hegemonyasından kurtulmak için isyan etti ama başarısız oldu.
Samşvilde, o hanedanın üyesi olana kadar Kuirikid'in başkenti oldu. II. Kiurike, Kral IV. Bagrat tarafından esir alındı ve 1064’de fidye olarak Samşvilde'yi Gürcülere teslim etmek zorunda kaldı. Bagrat'ın oğlu, II. Giorgi, kentin kontrolünü 1073'te güçlü vasal I. Ivane'ye devretti ve böylece onun bağlılığını kazandı. Yaklaşık 1 yıl içinde, Samşvilde I. Melikşah komutasındaki Selçuklular tarafından işgal edildi. Selçuklular, 1110 yılına kadar Gürcistan'ı karakol olarak kullandı. 1110 yılında, Çkondidili Piskopos Giorgi, Kral IV. Davit adına şehri geri aldı. Bu durum, Selçukluların çevredeki bölgelerin çoğunu aceleyle boşaltmasına neden oldu. Davit, sonrasında Samşvilde'yi, 1123'te sadık komutanı Ivane Orbeli'ye verdi. Şehir, Gürcistan Krallığı'nın kalıtsal komutanları olan Orbeli klanının yönetiminde kalmaya devam etti, ta ki Orbeli hanedanı III. Giorgi'ye karşı ayaklanıp taçlarına kaybedene kadar. Ayaklanma sırasında kralın sadık ordusu 1178 yılında kaleye saldırmıştır.
Düşüşü
Samşvilde, istilacı Moğollar tarafından 1236'da Gürcistan'ın başkenti Tiflis'e giderken saldırıya uğradı. Şehir, Mart 1440'ta, Karakoyunluların lideri Cihan Şah tarafından yağmalandı. Cihan Şah, Gürcistan Kralı I. Aleksandre'nin kendi hükümdarlığına boyun eğmeyi reddettiğini duyunca çok sinirlendi. Çağdaş tarihçi Metsoblu Thomas’a göre, Cihan Şah, kenti Hamsin Yortusunda "aldatma yoluyla" ele geçirdi ve nüfusu katletti. Kentin kapısına 1.664 insan kellesinden oluşan bir minare inşa ettirdi; altmış Hristiyan rahip, keşiş ve soylu, dinden dönmeyi reddettikleri için öldürüldü. Hristiyanlıktan vazgeçmeyi kabul edenler bile bağışlanmadı. Hayatta kalanlar Samşvilde çevresindeki yoğun ormanlara sığınmak zorunda kaldı.
Şehir bu şoktan asla tam olarak kurtulmadı ve geçmişteki önemini kaybetti. Sadece çevresel bir kale olarak kaldı. 1490'larda Gürcistan Krallığı'nın son kez parçalanmasından sonra, Kartli Krallığının bir parçası oldu. 1578'de, Samşvilde, Lala Mustafa Paşa'nın Kafkas Seferi sırasında kendi ordusu tarafından ele geçirildi, ancak, 1583'te, Kral I. Simon tarafından geri alındı. 1636'da, Kartlili Rostom Samşvildeye kendi haznedarı Shiosh Khmaladze'ye vermek için el koydu, ve, 1693'te, I. Heraclius kaleyi soylu Barataşvili ailesine hediye etti.
Samşvilde, 1747'de, Müslüman Gürcü prensi Abdullah Beg'in paralı Lezgi askerlerini istihdam etmesiyle kısmen önem kazandı ve Samşvilde kalesini, Hristiyan akrabası II. Teimuraz tarafından yönetilen Kartli kalesine meydan okuması için güçlendirdi. Abdullah Beg'in tasarımları, Samşvilde'yi işgal eden ve 1749'da Abdullah Beg'i esir alan Teimuraz'ın oğlu Heraclius tarafından harabeye çevrildi. Şehir, 1751 yılında Heraclius'a teslim olan ve Tiflis'e yerleştirilen Abdullah Beg'in küçük kardeşi Husayn Beg'in elinde kaldı.
Anıtlar
Kompleksteki arkeolojik alan ve anıtlar, Gürcistan Ulusal Mirası listesinde Samşvilde sit alanı ve şehri (სამშვილდის ნაქალაქარი) olarak eklenmiştir. Samşvilde bölgesinin arkeolojik incelemesine 1948'de başlanmış ve 1978'de bölgenin daha iyi korunması için sistematik çalışmalar başlatılmıştır. 2000'li yıllarda bölgedeki uluslararası boru hatlarının inşası, arkeolojik projeler ve tarih öncesi özelliklerin keşfedilmesine yol açtı. Geç Orta Çağ ve Erken Modern Çağda yapılan yapıların çoğu, 2012-2015 yılları arasında Tiflis merkezli Gürcistan Üniversitesi tarafından düzenlenen Samşvilde Arkeolojik Keşif heyeti tarafından daha detaylı incelenmiştir.
Şehir alanı, Hrami-Çivçavi nehirlerinin birleşme noktasındaki bir burnun üzerinde neredeyse üçgensel bir alanı kaplar ve üç ana bölüme ayrılır. Kale doğudadır, burnun dik kenarında yer alan ve batıya doğru uzayan kent batıdadır, duvarlı hisar ise ikisinin arasındadır. Alanda birkaç kilisenin kalıntıları, bir kale, saraylar, evler, Çivçavi nehri üzerindeki bir köprü, su sarnıçları, banyolar, bir mezarlık ve diğer ek yapılar bulunmaktadır.
Yorgi'nin küçük solan kilisesi şehir bölümünde kalır. E. Takaişvili tarafından yayınlanan ve günümüzde nerede olduğu bilinmeyen 1672 tarihli Gürcü yazıtında "Zilikhan" adlı bir bayandan bahseder.Yazıtta, Kral V. Vahtang'in karısının eski bakıcısı olan Zilikhan'ın, kilisenin ressamı olduğu yazar.
Kale duvarlarının içinde, taştan yapılmış küçük bir Meryem'in ölümü kilisesi vardır. Kilisede, büyük ve tarih öncesinden kalma kara bir menhir, kül rengi mum alevleri ve 11. yüzyılda Ermenice yazılmış bir metin içeren ve Prens Smbat'tan bahseden bir haç vardır. Hrami nehrinin yanında, muhtemelen 12. ya da 13. yüzyılda inşa edilmiş başka bir kilise vardır. Theogenida olarak bilinen bu kilisenin yakınlarında dört büyük taş ve bir tetralit vardır.
Kale, büyük duvarlardan, kulelerden ve üç büyük kiliseden oluşmaktadır. Bunların arasında günümüzde yıkık olan kubbeli Sioni Kilisesi, Samşvilde'nin en tanınmış simgesidir. Orta Çağ gelenekleri, yapıyı 5. yüzyıl kraliçesi Sagduht'a atfetmektedir, ancak mevcut yapı, daha iyi korunmuş olan doğu cephesindeki Gürcüce yazıtta (759-777 yılları arasında yazılmış) yazdığı gibi aynı dönemde yaşamış Bizans imparatorlarına (V. Konstantinos ve IV. Leon) atıfta bulunmaktadır. Güney cephesinde, ağır hasar görmüş, okunaklı olmayan Gürcüce yazıtın yanında, Ermeni Katolik III. Gevorg Loretsi'den (r. 1069-1072) bahseden bir bölüm bulunmaktadır. Samşvilde kilisesinin sıkı mimari formları, 7. yüzyılda yapılmış ve Şida Kartli'de bulunan Tsromi Kilisesi ile benzerlikler içermektedir.
Sioni'nin batısında, muhtemelen 10. ya da 11. yüzyılda siyah bazalt taşlarından inşa edilmiş üç katlı bir bazilika vardır. Üçüncü kilise, bir salon kilisesi tasarımıdır. Kilisenin, Kral IV. Davit'ten (r. 1089-1125) bahseden Gürcüce bir duvar yazıtıyla çıkıntılı bir apsisi vardır.
Galeri
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Samşvilde kanyonu -
![image]()
Samşvilde Vadisindeki bir şelale -
![image]()
-
![image]()
Notlar
- ^ a b c d Gamkrelidze et al 2013, s. 440.
- ^ Maksoudian 1987, s. 203: Yovhannēs Drasxanakertc'i's History of Armenia, LVII
- ^ Rapp 2003, s. 420.
- ^ Bondyrev, Igor; Davitashvili, Zurab; Singh, Vijay P. (2015). The Geography of Georgia: Problems and Perspectives. Springer. s. 109. ISBN .
- ^ Vivian 1991, s. 1.
- ^ a b Muskhelishvili 2009, s. 131.
- ^ Gamkrelidze et al 2013, ss. 441-442.
- ^ Demetradze, Irina; Mirtskhulava, Guram (2010). "Cultural Continuity at Samshvilde". Kadmos. Cilt 2. Ilia State University. ss. 1-6. 5 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019.
- ^ Thomson 1996, s. 9.
- ^ Thomson 1996, s. 14.
- ^ Thomson 1996, s. 34.
- ^ Toumanoff 1963, s. 185.
- ^ Thomson 1996, s. 156.
- ^ Toumanoff 1963, s. 499.
- ^ Hewsen 1992, ss. 202, 248.
- ^ a b Lordkipanidze 1987, s. 96.
- ^ Maksoudian 1987, ss. 203-204: Yovhannēs Drasxanakertc'i's History of Armenia, LVII
- ^ Maksoudian 1987, s. 213: Yovhannēs Drasxanakertc'i's History of Armenia, LXII
- ^ Kutateladze 1997, s. 162.
- ^ Emin 1864, ss. 202-203: Stepanos Taronetsi-Asoghik's Universal History, XLV
- ^ Kutateladze 1997, s. 163.
- ^ Muskhelishvili 2009, s. 133.
- ^ Thomson 1996, ss. 299-300.
- ^ Rayfield 2012, s. 81.
- ^ Thomson 1996, s. 306.
- ^ Thomson 1996, s. 307.
- ^ Thomson 1996, s. 323.
- ^ Rayfield 2012, s. 82.
- ^ Bedrosian 1986, T'ovma Metsobets'i's History of Tamerlane and His Successors, Ch. 6.
- ^ Rayfield 2012, s. 163.
- ^ a b c Gamkrelidze et al 2013, s. 441.
- ^ Demetradze, Irina; Mirtskhulava, Guram (2010). "Pipeline archaeology in Georgia". Antiquity. 84 (325). 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019.
- ^ Mirtskhulava, Guram; Kvirkvelia, Guram; Chikovani, Guram; Gambashidze, Civi (2007). (PDF). Ancient Heritage in the BTC–SCP Pipelines Corridor. Smithsonian Institution. 2 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019.
- ^ . University of Georgia. 24 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2016.
- ^ a b c Gamkrelidze et al 2013, s. 444.
- ^ a b Gamkrelidze et al 2013, s. 445.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Samşvilde ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Bedrosian, Robert, (Ed.) (1987). . New York. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019.
- Emin, Nikita O., (Ed.) (1864). [Universal History by Stepanos of Taron alias Asoghik] (Rusça). Moskova: Lazarev Institute of Oriental Languages. 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019.
- Gamkrelidze, Gela; Mindorashvili, Davit; Bragvadze, Zurab; Kvatsadze, Marine, (Ed.) (2013). "სამშვილდე [Samshvilde]". ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (Gürcüce) (1.1url=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/41521/1/KartlisCxovrebisTopoarqeologiuriLeksikoni.pdf bas.). Tiflis: Georgian National Museum. ss. 440-446. ISBN . 29 Eylül 2018 tarihinde
|arşiv-url=kullanmak için|url=gerekiyor () arşivlendi. - Hewsen, Robert H. (1992). The Geography of Ananias of Širak: Ašxarhac'oyc', the Long and the Short Recensions. Wiesbaden: Reichert. ISBN .
- Kutateladze, Ketevan (1997). "The Names and Titulation of the Kvirikian Kings of Tashir-Dzoraget Kingdom". Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences — Moambe. 156 (1). ss. 161-163.
- Lordkipanidze, Mariam (1987). Georgia in the XI-XII Centuries. Tiflis: Ganatleba. 13 Aralık 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019.
- Maksoudian, Krikor H., (Ed.) (1987). Yovhannēs Drasxanakertc'i's History of Armenia. Atlanta, Georgia: Scholars Press.
- Muskhelishvili, David (2009). Некоторые вопросы истории Грузии в армянской историографии [Some problems of the history of Georgia in Armenian historiography] (Rusça). Tiflis: Universal. ISBN .
- Thomson, Robert W. (1996). Rewriting Caucasian history: the medieval Armenian adaptation of the Georgian chronicles; the original Georgian texts and the Armenian adaptation. Oxford: Clarendon Press. ISBN .
- Toumanoff, Cyril (1963). Studies in Christian Caucasian history. Washington, DC: Georgetown University Press.
- Vivian, Katharine, (Ed.) (1991). The Georgian chronicle: the Period of Giorgi Lasha. Amsterdam: Adolf M. Hakkert. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Samsvilde Gurcuce სამშვილდე translit samsvilde Guney Gurcistan in Kvemo Kartli bolgesine bagli Tetritskaro ilcesinde Samsvilde koyunde yer alan yikik mustahkem sehir ve arkeolojik sittir Kentteki kalintilar cogunlukla Orta Cag yapilarindan kalmadir Hrami nehri vadisinin yaninda konumlanan sit 2 5 km uzunlugunda ve 400 m genisligindedir En taninmis yapilardan bazilari Samsvilde Sioni Kilisesi ve kayalik bir nehrin burnuna dikilmis olan kaledir SamsvildeსამშვილდეKonumAgbulak Belediyesi Kvemo Kartli GurcistanKoordinatlar41 30 26 K 44 30 20 D 41 50722 K 44 50556 D 41 50722 44 50556Uzunluk25 m 82 ft Genislik04 km 2 5 mi TarihceDevir ler Erken Tunc Cagi ile Erken Modern Cag arasi Orta Cag yilliklarinda Samsvilde ile ilgili olarak MO 3 yuzyildan kaldigi ve Antik Kartli deki en eski sehirlerden biri oldugu yazar Orta Cag da canli bir ticaret ve sanayi kenti olmanin yani sira guclu bir kaleye sahip olmak da onemliydi Samsvilde birkac kez el degistirdi 10 yuzyilin sonlarinda Samsvilde Tashir Dzoraget Kralligindaki Ermeni krallarin sectigi baskent oldu 1064 yilinda ise Gurcistan Kralligi ile birlesti Orta Cag Gurcu monarsisinin guc kaybettigi 13 yuzyilin ortalarindan itibaren gerilemeye baslayan Samsvilde cevresel bir askeri karakola indirgendi Samsvilde 18 yuzyilin sonlarindan beri harabe durumundadir EtimolojiSamsvilde adinin etimolojisi ilk olarak 10 yuzyil Ermenistan Katolikosu ve tarihcisi Hovhannes Draskhanakerttsi tarafindan kaydedilmistir Draskhanakerttsi e gore bu kelime Gurcucede uc yay anlamina gelir sami uc ve mshvildi yay Gercekte ise Samsvilde ismi Gurcucedeki hem sona hem de basa getirilen eklerle olusmustur sa e ve anlami yayin yeri dir TarihiTarih oncesi Samsvilde Hrami ve Civcavi nehirlerinin birlestigi kayalik bir arazide dogal bir mustahkemde merkezlenmistir Agbulak kentinin 4 km guneyindedir 1968 1970 yillari arasinda yapilan arkeolojik kesifler Tunc Cagi ve Karaz kulturunden kalma iki farkli tabakayi aciga cikarmistir Karnkali Dagi nin guney yamaclarinda sirasiyla MO 4 ve 3 binyildan kalma eserler bulunmustur Bu arazide yerlesim yeri ve mezarlik alaninin yani sira dairesel bir tarikat yapisi bulunmustur Tunc Cagindan kalma canak comlekler ve obsidiyenden yapilmis cesitli aletler de bulunan insan yapimi esyalardan bazilaridir Antik Cag Orta Cagda yazilmis Kartlis Tshovreba ya gore Samsvilde eskiden Orbi adiyla biliniyordu Orbi Kartli deki Gurculerin efsanevi atasi olarak bilinen Kartlos a atfedilen ve yuksek seviyede guclendirilmis bir kaleydi ancak Buyuk Iskender in Gurcistan topraklarina yaptigi sefer sirasinda kusatilmis ve fethedilmistir MO 3 yuzyilda Samsvilde kralligin eristaviler duk tarafindan yonetilen alt bolumlerinden birinin merkezi oldu Samsvilde nin ilk eristavisi bilinen ilk Kartli krali olan I Parnavaz tarafindan atandi Kral Arcil c 411 435 Samsvilde yi oglu Mihrdat a miras olarak birakti Mihrdat daha sonra Kartli nin basina gececekti Mihrdat in sonradan Hristiyanliga gecen karisi Sagduht Gurcu belgelerine gore Samsvilde ye Sioni kilisesini insa ettirmistir Orta Cag Samsvilde Sioni Kilisesi nden 8 yuzyildan kalma Gurcuce bir yazit Samsvilde Duklugunun sinirlari tarih boyunca dalgalaniyordu cunku duklugun guney kesiminde Kartli ve Ermenistan krallari sik sik hak iddia ediyordu Sehrin kendisi Iberya nin en onemli yerlesim yerlerinden biri olarak kalmistir Samsvilde Tiflis ve Mtsheta ile birlikte Anania Shirakatsi nin 7 yuzyil Ermeni cografyasi kitabinda Kartli nin uc ana kentinden biri olarak listelenmistir Sioni kilisesinde 8 yuzyildan kalma asomtavruli alfabesiyle yazilmis Gurcuce bir yazitta Samsvilde ye sahip olmus gibi gozuken Irani tarzli yerel pitiakhs hanedanina mensup iki kisiden bahseder O donemde Samsvilde cevresindeki bolgede kurulan Musluman emirliginin etkisi altinda kalmistir Bu emirlik Kartli nin eski kraliyet baskenti olan Tiflis merkezlidir O zamandan beri Samsvilde cesitli Gurcu Ermeni ve Musluman yoneticilerin hak iddia ettigi bir yer olmustur 888 civarinda Samsvilde Bagratuni krali I Smbat tarafindan isgal edildi Smbat kasabayi Gntuni hanedanindan iki kardes olan Vasak ve Asot un yonetimine birakti Kardesler inatci olduklarini kanitladi ve Smbat tan sonra tahta cikan II Asot 915 yilinda onlari silah zoruyla hanedanliga geri getirtmek zorunda kaldi Vasak Gntuni inatciligindan bir sey kaybetmemisti ve 921 yilinda Gurcu Prens II Gurgen e ihanet etti ve Kral Asot un kaleyi fethetmesi icin telkin etti Gurgen tarafindan gonderilen birlikler kaleye girerken kaleyi koruyan Vasak in askerleri ve Gurgen in ordusu arasinda catisma cikti Daha sonraki bir catismada Gurgen in hayatta kalan askerleri esir alindi ve sakat birakildi Sonrasinda Samsvilde yine Ermeni kralina teslim edildi 10 yuzyilin son on yilinda Samsvilde Kuirikidlerin yonetimine gecti Kuirikidlerin bolgeyi baskent olarak secen Tashir Dzoraget hanedanligiyla akrabaligi vardi Buna bagli olarak Tashir Dzoraget krali I David Samsvildari olarak aniliyordu 1001 de David uc ay suren bir seferde Tashir Samsvilde ve Gurcistan Ovasi ni tahrip eden amcasi Kral I Gagik in hegemonyasindan kurtulmak icin isyan etti ama basarisiz oldu Samsvilde o hanedanin uyesi olana kadar Kuirikid in baskenti oldu II Kiurike Kral IV Bagrat tarafindan esir alindi ve 1064 de fidye olarak Samsvilde yi Gurculere teslim etmek zorunda kaldi Bagrat in oglu II Giorgi kentin kontrolunu 1073 te guclu vasal I Ivane ye devretti ve boylece onun bagliligini kazandi Yaklasik 1 yil icinde Samsvilde I Meliksah komutasindaki Selcuklular tarafindan isgal edildi Selcuklular 1110 yilina kadar Gurcistan i karakol olarak kullandi 1110 yilinda Ckondidili Piskopos Giorgi Kral IV Davit adina sehri geri aldi Bu durum Selcuklularin cevredeki bolgelerin cogunu aceleyle bosaltmasina neden oldu Davit sonrasinda Samsvilde yi 1123 te sadik komutani Ivane Orbeli ye verdi Sehir Gurcistan Kralligi nin kalitsal komutanlari olan Orbeli klaninin yonetiminde kalmaya devam etti ta ki Orbeli hanedani III Giorgi ye karsi ayaklanip taclarina kaybedene kadar Ayaklanma sirasinda kralin sadik ordusu 1178 yilinda kaleye saldirmistir Dususu Samsvilde istilaci Mogollar tarafindan 1236 da Gurcistan in baskenti Tiflis e giderken saldiriya ugradi Sehir Mart 1440 ta Karakoyunlularin lideri Cihan Sah tarafindan yagmalandi Cihan Sah Gurcistan Krali I Aleksandre nin kendi hukumdarligina boyun egmeyi reddettigini duyunca cok sinirlendi Cagdas tarihci Metsoblu Thomas a gore Cihan Sah kenti Hamsin Yortusunda aldatma yoluyla ele gecirdi ve nufusu katletti Kentin kapisina 1 664 insan kellesinden olusan bir minare insa ettirdi altmis Hristiyan rahip kesis ve soylu dinden donmeyi reddettikleri icin olduruldu Hristiyanliktan vazgecmeyi kabul edenler bile bagislanmadi Hayatta kalanlar Samsvilde cevresindeki yogun ormanlara siginmak zorunda kaldi Sehir bu soktan asla tam olarak kurtulmadi ve gecmisteki onemini kaybetti Sadece cevresel bir kale olarak kaldi 1490 larda Gurcistan Kralligi nin son kez parcalanmasindan sonra Kartli Kralliginin bir parcasi oldu 1578 de Samsvilde Lala Mustafa Pasa nin Kafkas Seferi sirasinda kendi ordusu tarafindan ele gecirildi ancak 1583 te Kral I Simon tarafindan geri alindi 1636 da Kartlili Rostom Samsvildeye kendi haznedari Shiosh Khmaladze ye vermek icin el koydu ve 1693 te I Heraclius kaleyi soylu Baratasvili ailesine hediye etti Samsvilde 1747 de Musluman Gurcu prensi Abdullah Beg in parali Lezgi askerlerini istihdam etmesiyle kismen onem kazandi ve Samsvilde kalesini Hristiyan akrabasi II Teimuraz tarafindan yonetilen Kartli kalesine meydan okumasi icin guclendirdi Abdullah Beg in tasarimlari Samsvilde yi isgal eden ve 1749 da Abdullah Beg i esir alan Teimuraz in oglu Heraclius tarafindan harabeye cevrildi Sehir 1751 yilinda Heraclius a teslim olan ve Tiflis e yerlestirilen Abdullah Beg in kucuk kardesi Husayn Beg in elinde kaldi Anitlar2012 yili itibariyla Samsvilde Sioni Kilisesi nin kalintilari Samsvilde kompleksindeki harap kiliselerden biri Kompleksteki arkeolojik alan ve anitlar Gurcistan Ulusal Mirasi listesinde Samsvilde sit alani ve sehri სამშვილდის ნაქალაქარი olarak eklenmistir Samsvilde bolgesinin arkeolojik incelemesine 1948 de baslanmis ve 1978 de bolgenin daha iyi korunmasi icin sistematik calismalar baslatilmistir 2000 li yillarda bolgedeki uluslararasi boru hatlarinin insasi arkeolojik projeler ve tarih oncesi ozelliklerin kesfedilmesine yol acti Gec Orta Cag ve Erken Modern Cagda yapilan yapilarin cogu 2012 2015 yillari arasinda Tiflis merkezli Gurcistan Universitesi tarafindan duzenlenen Samsvilde Arkeolojik Kesif heyeti tarafindan daha detayli incelenmistir Sehir alani Hrami Civcavi nehirlerinin birlesme noktasindaki bir burnun uzerinde neredeyse ucgensel bir alani kaplar ve uc ana bolume ayrilir Kale dogudadir burnun dik kenarinda yer alan ve batiya dogru uzayan kent batidadir duvarli hisar ise ikisinin arasindadir Alanda birkac kilisenin kalintilari bir kale saraylar evler Civcavi nehri uzerindeki bir kopru su sarniclari banyolar bir mezarlik ve diger ek yapilar bulunmaktadir Yorgi nin kucuk solan kilisesi sehir bolumunde kalir E Takaisvili tarafindan yayinlanan ve gunumuzde nerede oldugu bilinmeyen 1672 tarihli Gurcu yazitinda Zilikhan adli bir bayandan bahseder Yazitta Kral V Vahtang in karisinin eski bakicisi olan Zilikhan in kilisenin ressami oldugu yazar Kale duvarlarinin icinde tastan yapilmis kucuk bir Meryem in olumu kilisesi vardir Kilisede buyuk ve tarih oncesinden kalma kara bir menhir kul rengi mum alevleri ve 11 yuzyilda Ermenice yazilmis bir metin iceren ve Prens Smbat tan bahseden bir hac vardir Hrami nehrinin yaninda muhtemelen 12 ya da 13 yuzyilda insa edilmis baska bir kilise vardir Theogenida olarak bilinen bu kilisenin yakinlarinda dort buyuk tas ve bir tetralit vardir Kale buyuk duvarlardan kulelerden ve uc buyuk kiliseden olusmaktadir Bunlarin arasinda gunumuzde yikik olan kubbeli Sioni Kilisesi Samsvilde nin en taninmis simgesidir Orta Cag gelenekleri yapiyi 5 yuzyil kralicesi Sagduht a atfetmektedir ancak mevcut yapi daha iyi korunmus olan dogu cephesindeki Gurcuce yazitta 759 777 yillari arasinda yazilmis yazdigi gibi ayni donemde yasamis Bizans imparatorlarina V Konstantinos ve IV Leon atifta bulunmaktadir Guney cephesinde agir hasar gormus okunakli olmayan Gurcuce yazitin yaninda Ermeni Katolik III Gevorg Loretsi den r 1069 1072 bahseden bir bolum bulunmaktadir Samsvilde kilisesinin siki mimari formlari 7 yuzyilda yapilmis ve Sida Kartli de bulunan Tsromi Kilisesi ile benzerlikler icermektedir Sioni nin batisinda muhtemelen 10 ya da 11 yuzyilda siyah bazalt taslarindan insa edilmis uc katli bir bazilika vardir Ucuncu kilise bir salon kilisesi tasarimidir Kilisenin Kral IV Davit ten r 1089 1125 bahseden Gurcuce bir duvar yazitiyla cikintili bir apsisi vardir GaleriSamsvilde kanyonu Samsvilde Vadisindeki bir selaleNotlar a b c d Gamkrelidze et al 2013 s 440 Maksoudian 1987 s 203 Yovhannes Drasxanakertc i s History of Armenia LVII Rapp 2003 s 420 Bondyrev Igor Davitashvili Zurab Singh Vijay P 2015 The Geography of Georgia Problems and Perspectives Springer s 109 ISBN 3319054139 Vivian 1991 s 1 a b Muskhelishvili 2009 s 131 Gamkrelidze et al 2013 ss 441 442 Demetradze Irina Mirtskhulava Guram 2010 Cultural Continuity at Samshvilde Kadmos Cilt 2 Ilia State University ss 1 6 5 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2019 Thomson 1996 s 9 Thomson 1996 s 14 Thomson 1996 s 34 Toumanoff 1963 s 185 Thomson 1996 s 156 Toumanoff 1963 s 499 Hewsen 1992 ss 202 248 a b Lordkipanidze 1987 s 96 Maksoudian 1987 ss 203 204 Yovhannes Drasxanakertc i s History of Armenia LVII Maksoudian 1987 s 213 Yovhannes Drasxanakertc i s History of Armenia LXII Kutateladze 1997 s 162 Emin 1864 ss 202 203 Stepanos Taronetsi Asoghik s Universal History XLV Kutateladze 1997 s 163 Muskhelishvili 2009 s 133 Thomson 1996 ss 299 300 Rayfield 2012 s 81 Thomson 1996 s 306 Thomson 1996 s 307 Thomson 1996 s 323 Rayfield 2012 s 82 Bedrosian 1986 T ovma Metsobets i s History of Tamerlane and His Successors Ch 6 Rayfield 2012 s 163 a b c Gamkrelidze et al 2013 s 441 Demetradze Irina Mirtskhulava Guram 2010 Pipeline archaeology in Georgia Antiquity 84 325 26 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2019 Mirtskhulava Guram Kvirkvelia Guram Chikovani Guram Gambashidze Civi 2007 PDF Ancient Heritage in the BTC SCP Pipelines Corridor Smithsonian Institution 2 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 8 Temmuz 2019 University of Georgia 24 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2016 a b c Gamkrelidze et al 2013 s 444 a b Gamkrelidze et al 2013 s 445 KaynakcaWikimedia Commons ta Samsvilde ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bedrosian Robert Ed 1987 New York 28 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Temmuz 2019 Emin Nikita O Ed 1864 Universal History by Stepanos of Taron alias Asoghik Rusca Moskova Lazarev Institute of Oriental Languages 9 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Temmuz 2019 Gamkrelidze Gela Mindorashvili Davit Bragvadze Zurab Kvatsadze Marine Ed 2013 სამშვილდე Samshvilde ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba The history of Georgia Gurcuce 1 1url http dspace nplg gov ge bitstream 1234 41521 1 KartlisCxovrebisTopoarqeologiuriLeksikoni pdf bas Tiflis Georgian National Museum ss 440 446 ISBN 978 9941 15 896 4 29 Eylul 2018 tarihinde arsiv url kullanmak icin url gerekiyor yardim arsivlendi erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Hewsen Robert H 1992 The Geography of Ananias of Sirak Asxarhac oyc the Long and the Short Recensions Wiesbaden Reichert ISBN 3 88226 485 3 Kutateladze Ketevan 1997 The Names and Titulation of the Kvirikian Kings of Tashir Dzoraget Kingdom Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences Moambe 156 1 ss 161 163 Lordkipanidze Mariam 1987 Georgia in the XI XII Centuries Tiflis Ganatleba 13 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2019 Maksoudian Krikor H Ed 1987 Yovhannes Drasxanakertc i s History of Armenia Atlanta Georgia Scholars Press Muskhelishvili David 2009 Nekotorye voprosy istorii Gruzii v armyanskoj istoriografii Some problems of the history of Georgia in Armenian historiography Rusca Tiflis Universal ISBN 978 9941 12 798 4 Thomson Robert W 1996 Rewriting Caucasian history the medieval Armenian adaptation of the Georgian chronicles the original Georgian texts and the Armenian adaptation Oxford Clarendon Press ISBN 0198263732 Toumanoff Cyril 1963 Studies in Christian Caucasian history Washington DC Georgetown University Press Vivian Katharine Ed 1991 The Georgian chronicle the Period of Giorgi Lasha Amsterdam Adolf M Hakkert ISBN 90 256 0965 1