Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Stephen Báthory (Macarca: Báthory István; 27 Eylül 1533, Șimleu Silvaniei, Doğu Macar Krallığı - 12 Aralık 1586, Grodno yakınları, Lehistan-Litvanya Birliği), Erdel (Transilvanya) prensi (1571-76) ve Polonya kralı (1575-86). Habsburgların Polonya tahtını ele geçirme girişimini engellemiş, Baltık Denizi'nin doğusundaki Polonya topraklarını Rus saldırılarına karşı korumuş, Polonya, Moskova Büyük Prensliği ve Erdel'i birleştirerek büyük bir devlet oluşturmayı amaçlamıştır. Polonya tarihinin en güçlü ve en hırslı hükümdarlarından biridir.
| Stephen Báthory | |
|---|---|
 Dekoratif Sarmatian kıyafetleri içinde Stephen Báthory'yi temsil eden Martin Kober'e atfedilen bir 16. yüzyıl portresi | |
| Polonya kralı Litvanya Büyük Dükü | |
| Hüküm süresi | 1 Mayıs 1576 - 12 Aralık 1586 |
| Taç giymesi | 1 Mayıs 1576 |
| Önce gelen | Anna Jagiellon |
| Sonra gelen | III. Zygmunt Waza |
| Erdel prensi | |
| Hüküm süresi | 1576 - 1586 |
| Önce gelen | János Sigismund Zápolya |
| Sonra gelen | |
| Doğum | 18 Temmuz 1540 Șimleu Silvaniei, Doğu Macar Krallığı |
| Ölüm | 12 Aralık 1586 (46 yaşında) Grodno, Lehistan-Litvanya Birliği |
| Defin | Mayıs 1588 Wawel Katedrali Kraków |
| Eş(ler)i | Anna Jagiellon |
| Hanedan | Báthory Hanedanı |
| Babası | VIII. Stephen Báthory |
| Annesi | Catherine Telegdi |
| Dini | Katolik Kilisesi |
| İmza |  |
Hayatı
Macaristan'ın en eski ailelerinden birindendi. Habsburg hanedanından gelen Macaristan kralına bağlı Erdel valisi István Bátory'nin oğluydu. 1556'da, özerkliğini yeni kazanmış olan Erdel'in prensi János Zsigmond Szapolyai'nin hizmetine girdi. Başkomutanlığa kadar yükseldi ve Habsburgların muhalefetine karşın Macarlar tarafından Szapolyai'nin ardından Erdel prensi seçildi (mayıs 1571).
Bu arada Polonya kralı I. Zygmunt'un kızıyla evlendi. I. Zygmunt ölünce Alman Habsburg hanedanından İmparator II. Maximilian'ın gösterdiği adayı reddeden Polonyalı soylular ve önderleri Jan Zamoyski tarafından 1575'te Polonya kralı seçildi. Böylece I. Zygmunt'un halefi olan Stephen Báthory, Transilvanya'nın bir zamanlar kraliyet valilerinin kullandığı Voyvoda unvanını benimsedi. Transilvanya yöneticileri ve İmparator II. Maximilian'ın halefi olacak Kutsal Roma İmparatoru II. Rudolf tarafından da 28 Ocak 1595 tarihinde onaylanacaktı.
Batory gizlice Macaristan Kralı I. Maximilian'a sadakat yemini etti.
Kardeşi Kristóf'un Transilvanya tahtına çıkmasını sağladıktan sonra, Kraków'a giderek Mayıs 1576'da taç giydi. 1569 yılında kurulan Lehistan-Litvanya Birliği'nin de (hükümdarı) oldu. 1577'nin sonlarında Gdańsk'a boyun eğdirdikten sonra ülkedeki tepkileri yatıştırmayı başardı.
Daha sonra Baltık Denizi'ne açılmaya çalışan Moskova Büyük Prensliği'ne karşı koymaya çalıştı. Hükümdarlığı sırasında, Livonya'nın ele geçirilmesi için Çar IV. İvan (Korkunç İvan) ile birçok savaş yaptı. Güçlü bir savaş yöneticisiydi. Hetman ve şansölye olan yeğeni Jan Zamoyski'den de büyük ölçüde destek gördü ve Moskovalılar'ı sırasıyla, Vitebsk, Polock ve Pskov'da yendi. Osmanlı Devleti ile ateşkesi sağladı. Kazaklardan düzenli bir ordu oluşturdu ve 1579'da Çar Korkunç İvan'a karşı saldırıya geçti. Livonya Savaşı'nı kazandıktan sonra Yam Zapolski Barışı'yla (15 Ocak 1582) Polotsk ve Livonya'yı aldı.
Polonya'daki Magnatlarla ve soylularla mücadele etti. Liberal bir Katolik olan Stephen Báthory, farklı dinlerden kişilere karşı hoşgörülü bir hükümdardı. Cizvitlerin Polonya'ya yerleşmelerine yardımcı oldu ve Polonya'da Karşı Reform hareketinin başarıya ulaşmasına katkıda bulundu. Ancak halktan gördüğü tepki üzerine geri çekilmek zorunda kaldı.
Stephen Báthory, Polonya'nın doğu sınırlarını güvence altına aldıktan sonra Osmanlı Devleti'ne karşı Rusya'nın da katılacağı bir Haçlı Seferi düzenlemeyi planladı. Ancak bu sefere Rusya'nın katılmasına engel olan, Korkunç İvan'ın ölümünden Rusya'da başlayan karışıklık dönemini bitirmek için Moskova Büyük Prensliği ve Erdel'i kendi yönetiminde birleştirmeyi amaçladığı sırada öldü.
Batory'nin sağlığı hayatının son birkaç yılında giderek kötüleşmişti. 12 Aralık 1586 tarihinde öldü. Hiçbir meşru çocuğu yoktu, ancak ölümü sonrasında çıkan söylentiler birkaç meşru çocuğu olabileceğini öne sürüyordu. Bu söylentilerin hiçbiri çağdaş tarihçiler tarafından doğrulanmadı. Ölümünü bir yıllık bir interregnum (hükümdarsız dönem) izledi. II. Maximilian'nin oğlu Arşidük III. Maximilian, 1587 yılındaki 3. Polonya taht seçiminde kral seçildi. Ancak Byczyna'da Maximilian'ı mağlup eden ve Polonya-Litvanya Birliği'nin yöneticisi olarak görev yapan İsveçli III. Zygmunt Waza bu seçime itiraz etti. Bunun üzerine 1587 ile 1588 arasında süren Polonya Taht Savaşı başladı.
Kanlı Kontes adıyla tanınan seri katil ve şizofreni hastası Elizabeth Báthory onun soyundandır.
Kaynakça
- ^ Szegedi, Edit (2009). The birth and evolution of the Principality of Transylvania (1541–1690) In: Pop, Ioan-Aurel; Nägler, Thomas; Magyari, András. The History of Transylvania (İngilizce). II. (1541 - 1711). Romanian Academy, Center for Transylvanian Studies. s. 101. ISBN .
- ^ a b c Barta, Gábor (1994). The Emergence of the Principality and its First Crises (1526–1606) In: Köpeczi, Béla; Barta, Gábor; Bóna, István; Makkai, László; Szász, Zoltán; Borus, Judit. History of Transylvania (İngilizce). Akadémiai Kiadó. ss. 260, 265, 295. ISBN .
- ^ Jerzy Besala; Agnieszka Biedrzycka (2004–2005). "Stephen Báthory". Polski Słownik Biograficzny (Lehçe). XLIII. s. 123, 125.
- ^ Stone, Daniel (2001). The Polish-Lithuanian State, 1386-1795 (İngilizce). University of Washington Press. ss. 131-132. ISBN . 18 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2018.
- ^ Norman Davies (30 Mart 2005). God's Playground: The origins to 1795. Columbia University Press. s. 328. ISBN . 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2018.
- ^ Oskar Halecki; W: F. Reddaway; J. H. Penson. The Cambridge History of Poland. CUP Archive. ss. 452-453. ISBN . 11 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2018.
| Önce gelen: János Sigismund Zápolya |  Erdel prensi 1571 - 1576 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: Anna Jagiellon |  Lehistan kralı 1576 - 1586 | Sonra gelen: III. Zygmunt Waza |
| Önce gelen: Anna Jagiellon |  Litvanya Büyük dükü 1576 - 1586 | Sonra gelen: III. Zygmunt Waza |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Stephen Bathory Macarca Bathory Istvan 27 Eylul 1533 Șimleu Silvaniei Dogu Macar Kralligi 12 Aralik 1586 Grodno yakinlari Lehistan Litvanya Birligi Erdel Transilvanya prensi 1571 76 ve Polonya krali 1575 86 Habsburglarin Polonya tahtini ele gecirme girisimini engellemis Baltik Denizi nin dogusundaki Polonya topraklarini Rus saldirilarina karsi korumus Polonya Moskova Buyuk Prensligi ve Erdel i birlestirerek buyuk bir devlet olusturmayi amaclamistir Polonya tarihinin en guclu ve en hirsli hukumdarlarindan biridir Stephen BathoryDekoratif Sarmatian kiyafetleri icinde Stephen Bathory yi temsil eden Martin Kober e atfedilen bir 16 yuzyil portresiPolonya krali Litvanya Buyuk DukuHukum suresi1 Mayis 1576 12 Aralik 1586Tac giymesi1 Mayis 1576Once gelenAnna JagiellonSonra gelenIII Zygmunt WazaErdel prensiHukum suresi1576 1586Once gelenJanos Sigismund ZapolyaSonra gelenDogum18 Temmuz 1540 1540 07 18 Șimleu Silvaniei Dogu Macar KralligiOlum12 Aralik 1586 46 yasinda Grodno Lehistan Litvanya BirligiDefinMayis 1588 Wawel Katedrali KrakowEs ler iAnna JagiellonHanedanBathory HanedaniBabasiVIII Stephen BathoryAnnesiCatherine TelegdiDiniKatolik KilisesiImzaHayatiMartin Kober tarafindan yapilan Stephen Bathory nin bir calismasi 1585 Macaristan in en eski ailelerinden birindendi Habsburg hanedanindan gelen Macaristan kralina bagli Erdel valisi Istvan Batory nin ogluydu 1556 da ozerkligini yeni kazanmis olan Erdel in prensi Janos Zsigmond Szapolyai nin hizmetine girdi Baskomutanliga kadar yukseldi ve Habsburglarin muhalefetine karsin Macarlar tarafindan Szapolyai nin ardindan Erdel prensi secildi mayis 1571 Bu arada Polonya krali I Zygmunt un kiziyla evlendi I Zygmunt olunce Alman Habsburg hanedanindan Imparator II Maximilian in gosterdigi adayi reddeden Polonyali soylular ve onderleri Jan Zamoyski tarafindan 1575 te Polonya krali secildi Boylece I Zygmunt un halefi olan Stephen Bathory Transilvanya nin bir zamanlar kraliyet valilerinin kullandigi Voyvoda unvanini benimsedi Transilvanya yoneticileri ve Imparator II Maximilian in halefi olacak Kutsal Roma Imparatoru II Rudolf tarafindan da 28 Ocak 1595 tarihinde onaylanacakti Batory gizlice Macaristan Krali I Maximilian a sadakat yemini etti Kardesi Kristof un Transilvanya tahtina cikmasini sagladiktan sonra Krakow a giderek Mayis 1576 da tac giydi 1569 yilinda kurulan Lehistan Litvanya Birligi nin de hukumdari oldu 1577 nin sonlarinda Gdansk a boyun egdirdikten sonra ulkedeki tepkileri yatistirmayi basardi Daha sonra Baltik Denizi ne acilmaya calisan Moskova Buyuk Prensligi ne karsi koymaya calisti Hukumdarligi sirasinda Livonya nin ele gecirilmesi icin Car IV Ivan Korkunc Ivan ile bircok savas yapti Guclu bir savas yoneticisiydi Hetman ve sansolye olan yegeni Jan Zamoyski den de buyuk olcude destek gordu ve Moskovalilar i sirasiyla Vitebsk Polock ve Pskov da yendi Osmanli Devleti ile ateskesi sagladi Kazaklardan duzenli bir ordu olusturdu ve 1579 da Car Korkunc Ivan a karsi saldiriya gecti Livonya Savasi ni kazandiktan sonra Yam Zapolski Barisi yla 15 Ocak 1582 Polotsk ve Livonya yi aldi Polonya daki Magnatlarla ve soylularla mucadele etti Liberal bir Katolik olan Stephen Bathory farkli dinlerden kisilere karsi hosgorulu bir hukumdardi Cizvitlerin Polonya ya yerlesmelerine yardimci oldu ve Polonya da Karsi Reform hareketinin basariya ulasmasina katkida bulundu Ancak halktan gordugu tepki uzerine geri cekilmek zorunda kaldi Stephen Bathory Polonya nin dogu sinirlarini guvence altina aldiktan sonra Osmanli Devleti ne karsi Rusya nin da katilacagi bir Hacli Seferi duzenlemeyi planladi Ancak bu sefere Rusya nin katilmasina engel olan Korkunc Ivan in olumunden Rusya da baslayan karisiklik donemini bitirmek icin Moskova Buyuk Prensligi ve Erdel i kendi yonetiminde birlestirmeyi amacladigi sirada oldu Batory nin sagligi hayatinin son birkac yilinda giderek kotulesmisti 12 Aralik 1586 tarihinde oldu Hicbir mesru cocugu yoktu ancak olumu sonrasinda cikan soylentiler birkac mesru cocugu olabilecegini one suruyordu Bu soylentilerin hicbiri cagdas tarihciler tarafindan dogrulanmadi Olumunu bir yillik bir interregnum hukumdarsiz donem izledi II Maximilian nin oglu Arsiduk III Maximilian 1587 yilindaki 3 Polonya taht seciminde kral secildi Ancak Byczyna da Maximilian i maglup eden ve Polonya Litvanya Birligi nin yoneticisi olarak gorev yapan Isvecli III Zygmunt Waza bu secime itiraz etti Bunun uzerine 1587 ile 1588 arasinda suren Polonya Taht Savasi basladi Kanli Kontes adiyla taninan seri katil ve sizofreni hastasi Elizabeth Bathory onun soyundandir Kaynakca Szegedi Edit 2009 The birth and evolution of the Principality of Transylvania 1541 1690 In Pop Ioan Aurel Nagler Thomas Magyari Andras The History of Transylvania Ingilizce II 1541 1711 Romanian Academy Center for Transylvanian Studies s 101 ISBN 978 973 7784 43 8 a b c Barta Gabor 1994 The Emergence of the Principality and its First Crises 1526 1606 In Kopeczi Bela Barta Gabor Bona Istvan Makkai Laszlo Szasz Zoltan Borus Judit History of Transylvania Ingilizce Akademiai Kiado ss 260 265 295 ISBN 963 05 6703 2 Jerzy Besala Agnieszka Biedrzycka 2004 2005 Stephen Bathory Polski Slownik Biograficzny Lehce XLIII s 123 125 Stone Daniel 2001 The Polish Lithuanian State 1386 1795 Ingilizce University of Washington Press ss 131 132 ISBN 978 0 295 98093 5 18 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2018 Norman Davies 30 Mart 2005 God s Playground The origins to 1795 Columbia University Press s 328 ISBN 978 0 231 12817 9 14 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2018 Oskar Halecki W F Reddaway J H Penson The Cambridge History of Poland CUP Archive ss 452 453 ISBN 978 1 00 128802 4 11 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2018 Once gelen Janos Sigismund Zapolya Erdel prensi 1571 1576 Sonra gelen Once gelen Anna Jagiellon Lehistan krali 1576 1586 Sonra gelen III Zygmunt WazaOnce gelen Anna Jagiellon Litvanya Buyuk duku 1576 1586 Sonra gelen III Zygmunt Waza