Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Herhangi bir amaç ile kullanılan suyun miktarını azaltarak elde edilen başarımın artırılmasını amaçlayan çalışmaların tümüne su tasarrufu denir. Diğer bir ifade ile harcanan birim su miktarına göre verimin arttırılmasıdır. Su tasarrufunun en önemli ayaklarından bir tanesi tarımsal amaçlı sulamaların başarımının arttırılmasıdır. Bunun dışında kent yaşamında kullanılan suların verimli kullanılması ve sanayide suyun verimi de su tasarrufu açısından önemli diğer konulardır.
Su tasarrufunun önemi
Dünyanın %70'inin (1,4 milyar km³) sularla kaplı olmasına rağmen toplam suyun %2,5'i (35 milyon km³) kullanılabilir nitelikteki tatlı sulardır. Bunlardan ise sadece yüzey ve atmosferde bulunan suları kullanabilmekteyiz. Artan dünya nüfusu suyun önemini bu noktada daha da arttırmaktadır. Günümüzde 2 milyar kişinin temiz suya erişimi halihazırda bulunmamaktadır. Önümüzdeki 30 yılın içinde su sıkıntısı olan ülkelerin sayısı 6 kat artacaktır. Yaşam için vazgeçilmez olan suyun temini için 120 ülkede 11 bin tesis tuzlu sudan içilebilir nitelikteki tatlı suya çevirim yapmaktadır. Tuzlu sudan tatlı su elde etmek bir çözüm gibi görünse de gerek maliyet gerekse bunun yeni sorunlara yol açacağı varsayımı nedeniyle mevcut suyun tasarrufu daha önemli bir hal almaktadır.
Ülkelerin su zenginlikleri ya da fakirlikleri, geleneksel yönteme göre kişi başına düşen su miktarına bakılarak ölçülmektedir. Bu bağlamda yılda 10 bin m³ ün üzerinde olan ülkeler su zengini, 3 bin ile 10 bin m³ arasındaki ülkeler yeterli suya sahip olan ülkeler, bin ile 3 bin m³ arsındaki ülkeler su sıkıntısı olan ülkeler, bin m³ altındaki ülkeler ise su fakiri sayılmaktadır. Ancak 3. Dünya su Forumu'nda geleneksel yöntemin doğruluğu tartışılmış ve alternatif olarak Su Fakirliği İndisi yöntemi önerilmiştir. Mevcut suyun kullanılabilirliği gibi birçok ayrıntıya dayanan bu yeni yöntem günümüzde daha kabul gören bir yöntemdir. Buna göre suyun varlığı kadar kullanımı ve mevcut suyun tasarrufu da ülkelerin su zenginlikleri üzerinde önemli bir etkendir.
| Ülke | Kaynak Varlığı | Erişebilirlik | Erişim Kapasitesi | Kullanım Becerisi | Çevresel Etki Boyutu | Su Fakirliği İndisi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kongo Cumhuriyeti | 17,1 | 10,3 | 11,8 | 7,3 | 10,9 | 57,3 |
| Finlandiya | 12,2 | 20,0 | 18,0 | 10,6 | 17,1 | 78,0 |
| Almanya | 6,5 | 20.0 | 18,0 | 6,2 | 13,7 | 64,5 |
| Nijerya | 7,4 | 7,5 | 8,5 | 10,4 | 10,1 | 43,9 |
| Türkiye | 7,8 | 14,8 | 13,1 | 10,7 | 10,1 | 56,5 |
| İngiltere | 7,3 | 20,0 | 17,8 | 10,3 | 16,0 | 71,5 |
Su Fakirliği İndisi'ne göre ülkelerin su zenginliği.
Tablo dikkatli incelendiğinde su kaynakları yönünden oldukça zengin olan Kongo Cumhuriyeti, kendisine göre 2 kat daha az su kaynağına sahip Almanya'ya oranla su yönünden daha fakir durumdadır. Yine su kaynağı bakımından bir birine yakın değerlere sahip iki ülke olan İngiltere ile Türkiye kıyaslandığında, su kaynağının oranındaki dezavantajına rağmen İngiltere'nin diğer etmenler nedeniyle Türkiye'ye oranla su konusunda daha zengin olduğu görülmektedir. Tüm bunların dışında dünya nüfusundaki artış göz önünde bulundurulduğunda mevcut kaynakların öneminin artacağı da bir başka önemli husustur.
Su tasarrufu alanları
Su kullanım alanlarına göre bakıldığında tarım, kent yaşamı ve sanayi olmak üzere 3 temel alanda yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu kullanım alanlarının suya gereksinimleri, suyu kullanımları, geri dönüşümü ve yöntemleri farklılık gösterdiği için her alandaki su tasarrufu farklı olarak incelenmelidir.
Tarımda su kullanımı ve tasarrufu
Tarımda birincil olarak üretilmek istenen ürünün en fazla verim vermesi amaçlanmaktadır. Bunun için bitkilerin su ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla toprakta eksik bulunan ve yağışlar aracılığıyla karşılanamayan su, suni yollarla toprağa ilave edilmektedir. Bitkiler toprakta bulunan suların belirli bir kısmını kullanamazlar. Topraktaki su seviyesinin bitkiler tarafından kullanamadığı su seviyesine Devamlı solma noktası denilmektedir. Devamlı solma noktasına gelmiş bir toprakta bitkiler, geri dönüşü olmayan ile karşılaşırlar. Topraktaki su miktarı tarla kapasitesinden, devamlı solma noktasına yaklaştıkça bitkilerin suyu kullanabilmeleri için harcadıkları enerjide artmaktadır. Bu yüzden üretici toprakta bulunan su miktarını belirli düzeyde tutarak verimi maksimuma ulaştırmaya çalışır. Bu uğraşıların tümü tarımdaki su kullanımının da temel amaç ve hedeflerini belirler.
Tarımda suyun tasarrufu, suyun kaynağından iletileceği toprağa uygulanılmasına kadar her aşamada önemlidir. Su kaynağından uygulanacağı araziye kadar açık kanallar aracılığıyla taşınması halinde, buharlaşma ve açık kanalda gerçekleşecek ve infiltrasyonlar sonucunda su kayıpları ilk aşamada başlayacaktır. Tarımsal arazi üzerinde suyun bitkilere taşınmasının da açık kanallar ile olması aynı sonuçlara neden olur. Suların kapalı borular ile taşınılması buharlaşma sızma ve infiltrasyon aracılığıyla gerçekleşen su kaybını önler. Tarımsal sulama sistemleri ise suyun sadece bitki kullanımı açısından etkili alanda depolanmasını sağlar. Ancak doğru sulama sistemlerinin doğru arazide kullanılmaması su tasarrufunun başarımı açısından kritik bir öneme sahiptir. Doğru şekilde planlanmış bir su verimliliği açısından %90 - 95 oranında başarı sağlayabilmektedir. Açık sistemlerde ise bu başarım %50 yi geçememektedir. Diğer bir ifadeyle açık sulama yöntemleri ile sulanan arazilerdeki suyun yarısı boşa gitmektedir. Tarımda su tasarrufu erozyon ile mücadelede de önemli faydalar sağlayabilmektedir.
Kent yaşamında su kullanımı ve tasarrufu
Günlük yaşam içerisinde insanlar duş almak, temizlik, hijyen, su içmek ve benzeri ihtiyaçlarını gidermek için suyu tüketmektedirler. Bu günlük yaşamın bir parçası haline gelmiş olmasına rağmen gerçekte kullanılmayan büyük miktarda suyunda nedenidir. Örneğin, tıraş olurken akıtılan suyun büyük bir bölümü, kullanılmadan verimsiz bir şekilde kullanılmış sudur. Bulaşıkların yıkanmasında makinelerin kullanılması durumunda su tüketiminin azaldığına yönelik bazı bilimsel araştırmalarda mevcuttur. Tüm bu kullanılan suların birim miktarına düşen verimin arttırılması su tasarrufu için önemli bir adımdır.
Sanayide suyun kullanımı ve tasarrufu
Sanayide kimi kimyasal içerisinde veya üretilen ürünün üretim teknikleri gereği su kullanımı olabilmektedir. Burada suyun tasarrufu için önemli olan şey kullanılan suyun dikkatli kullanılması ve niteliğidir. Dünyada kıt olarak bulunan içilebilir suları kullanmak yerine niteliği daha düşük suların bu aşamalarda kullanımı su tasarrufu için önemli bir yer tutmaktadır.
Yapılmış olan su tasarrufu çalışmaları
- Temiz su barajı kirlenmesini önleme amacıyla ağaçlandırma çalışması - İzmir Büyükşehir Belediyesi
- Su iletim hattındaki asbestli boru değiştirme - İzmir Büyükşehir Belediyesi
- Arıtma tesisleri kurulması - İzmir Büyükşehir Belediyesi
- Su tasarrufu amacıyla gece sulaması uygulaması - İzmir Büyükşehir Belediyesi
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Su Fakirliği, 08.2008, Sayı.489, Bilim ve Teknik Dergisi
- ^ . 25 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008.
- ^ . 25 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008.
- ^ . 25 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008.
- ^ . 25 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Herhangi bir amac ile kullanilan suyun miktarini azaltarak elde edilen basarimin artirilmasini amaclayan calismalarin tumune su tasarrufu denir Diger bir ifade ile harcanan birim su miktarina gore verimin arttirilmasidir Su tasarrufunun en onemli ayaklarindan bir tanesi tarimsal amacli sulamalarin basariminin arttirilmasidir Bunun disinda kent yasaminda kullanilan sularin verimli kullanilmasi ve sanayide suyun verimi de su tasarrufu acisindan onemli diger konulardir SuSu tasarrufunun onemiDunyadaki tatli suyun dagilim grafigi Dunyanin 70 inin 1 4 milyar km sularla kapli olmasina ragmen toplam suyun 2 5 i 35 milyon km kullanilabilir nitelikteki tatli sulardir Bunlardan ise sadece yuzey ve atmosferde bulunan sulari kullanabilmekteyiz Artan dunya nufusu suyun onemini bu noktada daha da arttirmaktadir Gunumuzde 2 milyar kisinin temiz suya erisimi halihazirda bulunmamaktadir Onumuzdeki 30 yilin icinde su sikintisi olan ulkelerin sayisi 6 kat artacaktir Yasam icin vazgecilmez olan suyun temini icin 120 ulkede 11 bin tesis tuzlu sudan icilebilir nitelikteki tatli suya cevirim yapmaktadir Tuzlu sudan tatli su elde etmek bir cozum gibi gorunse de gerek maliyet gerekse bunun yeni sorunlara yol acacagi varsayimi nedeniyle mevcut suyun tasarrufu daha onemli bir hal almaktadir Ulkelerin su zenginlikleri ya da fakirlikleri geleneksel yonteme gore kisi basina dusen su miktarina bakilarak olculmektedir Bu baglamda yilda 10 bin m un uzerinde olan ulkeler su zengini 3 bin ile 10 bin m arasindaki ulkeler yeterli suya sahip olan ulkeler bin ile 3 bin m arsindaki ulkeler su sikintisi olan ulkeler bin m altindaki ulkeler ise su fakiri sayilmaktadir Ancak 3 Dunya su Forumu nda geleneksel yontemin dogrulugu tartisilmis ve alternatif olarak Su Fakirligi Indisi yontemi onerilmistir Mevcut suyun kullanilabilirligi gibi bircok ayrintiya dayanan bu yeni yontem gunumuzde daha kabul goren bir yontemdir Buna gore suyun varligi kadar kullanimi ve mevcut suyun tasarrufu da ulkelerin su zenginlikleri uzerinde onemli bir etkendir Ulke Kaynak Varligi Erisebilirlik Erisim Kapasitesi Kullanim Becerisi Cevresel Etki Boyutu Su Fakirligi IndisiKongo Cumhuriyeti 17 1 10 3 11 8 7 3 10 9 57 3Finlandiya 12 2 20 0 18 0 10 6 17 1 78 0Almanya 6 5 20 0 18 0 6 2 13 7 64 5Nijerya 7 4 7 5 8 5 10 4 10 1 43 9Turkiye 7 8 14 8 13 1 10 7 10 1 56 5Ingiltere 7 3 20 0 17 8 10 3 16 0 71 5Su Fakirligi Indisi ne gore ulkelerin su zenginligi Tablo dikkatli incelendiginde su kaynaklari yonunden oldukca zengin olan Kongo Cumhuriyeti kendisine gore 2 kat daha az su kaynagina sahip Almanya ya oranla su yonunden daha fakir durumdadir Yine su kaynagi bakimindan bir birine yakin degerlere sahip iki ulke olan Ingiltere ile Turkiye kiyaslandiginda su kaynaginin oranindaki dezavantajina ragmen Ingiltere nin diger etmenler nedeniyle Turkiye ye oranla su konusunda daha zengin oldugu gorulmektedir Tum bunlarin disinda dunya nufusundaki artis goz onunde bulunduruldugunda mevcut kaynaklarin oneminin artacagi da bir baska onemli husustur Su tasarrufu alanlariSu kullanim alanlarina gore bakildiginda tarim kent yasami ve sanayi olmak uzere 3 temel alanda yogun olarak kullanilmaktadir Bu kullanim alanlarinin suya gereksinimleri suyu kullanimlari geri donusumu ve yontemleri farklilik gosterdigi icin her alandaki su tasarrufu farkli olarak incelenmelidir Tarimda su kullanimi ve tasarrufu Keban baraji Tarimda birincil olarak uretilmek istenen urunun en fazla verim vermesi amaclanmaktadir Bunun icin bitkilerin su ihtiyaclarini karsilayabilmek amaciyla toprakta eksik bulunan ve yagislar araciligiyla karsilanamayan su suni yollarla topraga ilave edilmektedir Bitkiler toprakta bulunan sularin belirli bir kismini kullanamazlar Topraktaki su seviyesinin bitkiler tarafindan kullanamadigi su seviyesine Devamli solma noktasi denilmektedir Devamli solma noktasina gelmis bir toprakta bitkiler geri donusu olmayan ile karsilasirlar Topraktaki su miktari tarla kapasitesinden devamli solma noktasina yaklastikca bitkilerin suyu kullanabilmeleri icin harcadiklari enerjide artmaktadir Bu yuzden uretici toprakta bulunan su miktarini belirli duzeyde tutarak verimi maksimuma ulastirmaya calisir Bu ugrasilarin tumu tarimdaki su kullaniminin da temel amac ve hedeflerini belirler Tarimda suyun tasarrufu suyun kaynagindan iletilecegi topraga uygulanilmasina kadar her asamada onemlidir Su kaynagindan uygulanacagi araziye kadar acik kanallar araciligiyla tasinmasi halinde buharlasma ve acik kanalda gerceklesecek ve infiltrasyonlar sonucunda su kayiplari ilk asamada baslayacaktir Tarimsal arazi uzerinde suyun bitkilere tasinmasinin da acik kanallar ile olmasi ayni sonuclara neden olur Sularin kapali borular ile tasinilmasi buharlasma sizma ve infiltrasyon araciligiyla gerceklesen su kaybini onler Tarimsal sulama sistemleri ise suyun sadece bitki kullanimi acisindan etkili alanda depolanmasini saglar Ancak dogru sulama sistemlerinin dogru arazide kullanilmamasi su tasarrufunun basarimi acisindan kritik bir oneme sahiptir Dogru sekilde planlanmis bir su verimliligi acisindan 90 95 oraninda basari saglayabilmektedir Acik sistemlerde ise bu basarim 50 yi gecememektedir Diger bir ifadeyle acik sulama yontemleri ile sulanan arazilerdeki suyun yarisi bosa gitmektedir Tarimda su tasarrufu erozyon ile mucadelede de onemli faydalar saglayabilmektedir Kent yasaminda su kullanimi ve tasarrufu Gunluk yasam icerisinde insanlar dus almak temizlik hijyen su icmek ve benzeri ihtiyaclarini gidermek icin suyu tuketmektedirler Bu gunluk yasamin bir parcasi haline gelmis olmasina ragmen gercekte kullanilmayan buyuk miktarda suyunda nedenidir Ornegin tiras olurken akitilan suyun buyuk bir bolumu kullanilmadan verimsiz bir sekilde kullanilmis sudur Bulasiklarin yikanmasinda makinelerin kullanilmasi durumunda su tuketiminin azaldigina yonelik bazi bilimsel arastirmalarda mevcuttur Tum bu kullanilan sularin birim miktarina dusen verimin arttirilmasi su tasarrufu icin onemli bir adimdir Sanayide suyun kullanimi ve tasarrufu Sanayide kimi kimyasal icerisinde veya uretilen urunun uretim teknikleri geregi su kullanimi olabilmektedir Burada suyun tasarrufu icin onemli olan sey kullanilan suyun dikkatli kullanilmasi ve niteligidir Dunyada kit olarak bulunan icilebilir sulari kullanmak yerine niteligi daha dusuk sularin bu asamalarda kullanimi su tasarrufu icin onemli bir yer tutmaktadir Yapilmis olan su tasarrufu calismalariTemiz su baraji kirlenmesini onleme amaciyla agaclandirma calismasi Izmir Buyuksehir Belediyesi Su iletim hattindaki asbestli boru degistirme Izmir Buyuksehir Belediyesi Aritma tesisleri kurulmasi Izmir Buyuksehir Belediyesi Su tasarrufu amaciyla gece sulamasi uygulamasi Izmir Buyuksehir BelediyesiKaynakca a b c d e f g Su Fakirligi 08 2008 Sayi 489 Bilim ve Teknik Dergisi 25 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2008 25 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2008 25 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2008 25 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2008 Dis baglantilar