Sülfolan (ayrıca tetrametilen sülfon), (CH2)4SO2 formülüne sahip bir siklik sülfon olan bir organosülfür bileşiğidir. Kimya endüstrisinde ekstraktif damıtma ve kimyasal reaksiyonlar için çözücü olarak yaygın olarak kullanılan renksiz bir sıvıdır.
| |||
Adlandırmalar | |||
---|---|---|---|
Tercih edilen IUPAC adı 1λ6-Tiyolan-1,1-dion | |||
Diğer adlar Tetrahidrotiyofen-1,1-dioksit Tetrametilen sülfon | |||
Tanımlayıcılar | |||
| |||
3D model (JSmol) |
| ||
ChEBI |
| ||
ChEMBL |
| ||
ChemSpider |
| ||
ECHA InfoCard | 100.004.349 | ||
EC Numarası |
| ||
PubChem CID |
| ||
RTECS numarası |
| ||
UNII |
| ||
UN numarası | 3334 | ||
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
| ||
| |||
| |||
Özellikler | |||
Kimyasal formül | C4H8O2S | ||
Molekül kütlesi | 120,17 g mol−1 | ||
Görünüm | r | ||
Yoğunluk | 1,261 g/cm3, sıvı | ||
Erime noktası | 27,5 °C (81,5 °F; 300,6 K) | ||
Kaynama noktası | 285 °C (545 °F; 558 K) | ||
Çözünürlük (su içinde) | karışır | ||
Akmazlık | 0.01007 at 25 °C | ||
Yapı | |||
Dipol momenti | 4.35 D | ||
Tehlikeler | |||
GHS etiketleme sistemi: | |||
Piktogramlar | |||
İşaret sözcüğü | Warning | ||
Tehlike ifadeleri | H302 | ||
Önlem ifadeleri | P264, P270, P301+P312, P330, P501 | ||
NFPA 704 (yangın karosu) | | ||
Parlama noktası | 165 °C (329 °F; 438 K) | ||
528 °C (982 °F; 801 K) | |||
Benzeyen bileşikler | |||
Benzeyen bileşikler | |||
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
Sülfolan, bir sülfonil fonksiyonel grubu içeren bir organosülfür bileşikleri grubu olan bir sülfon olarak sınıflandırılır. Sülfon grubu, iki oksijen atomuna çift bağlı ve iki karbon merkezine tek başına bağlı bir kükürt atomudur. Kükürt-oksijen çift bağı polardır ve suda iyi çözünürlük sağlarken, dört karbon halkası apolar stabilite sağlar. Bu özellikler, hem suda hem de hidrokarbonlarda karışabilmesine izin vererek, hidrokarbon karışımlarını saflaştırmak için bir çözücü olarak yaygın şekilde kullanılmasına neden olur.
Üretim
tarafından geliştirilen orijinal yöntem, önce bütadienin sülfolen vermek üzere bir reaksiyon yoluyla kükürt dioksit ile reaksiyona girmesine izin vermekti. Bu daha sonra sülfolan vermek üzere katalizör olarak Raney nikeli kullanılarak hidrojenlenir.
Kullanımları
Sülfolan, özellikle hidrokarbon karışımlarından aromatik hidrokarbonların ekstraksiyonunda ve doğal gazı saflaştırmak için endüstriyel bir çözücü olarak yaygın olarak kullanılmaktadır. Sülfolan ayrıca bir buhar bastırıcı olarak hidroflorik aside eklenir.
Sağlık üzerindeki etkileri
Uzun süreli in vivo hayvan çalışmaları yapılmamıştır; bu da sülfolanın kanserojen olup olmadığı konusunda kesin bir sonuca varılmasını engeller; ancak in vitro çalışmalar bakteri veya hayvan hücrelerinde herhangi bir kanserli değişiklik göstermede başarısız olmuştur. Hayvan çalışmalarında yüksek dozda sülfolan, merkezî sinir sistemi üzerinde hiperaktivite, konvülsiyonlar ve hipotermi dâhil olmak üzere olumsuz etkilere neden olmuştur. Daha düşük dozların özellikle uzun vadedeki etkileri hâlâ araştırılıyor.
Kaynakça
- ^ a b Hillis O. Folkins, "Benzene" in Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005. DOI:10.1002/14356007.a03_475
- ^ Earl Clark, Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology, "Sulfolane and Sulfones", John Wiley & Sons, NY, 1997
- ^ "Sulfolane: Research Efforts by the National Toxicology Program" (PDF). Alaska Department of Environmental Conservation. November 2019. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Ekim 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sulfolan ayrica tetrametilen sulfon CH2 4SO2 formulune sahip bir siklik sulfon olan bir organosulfur bilesigidir Kimya endustrisinde ekstraktif damitma ve kimyasal reaksiyonlar icin cozucu olarak yaygin olarak kullanilan renksiz bir sividir Sulfolan Sulfolane Ball and stick model of the sulfolane moleculeAdlandirmalarTercih edilen IUPAC adi1l6 Tiyolan 1 1 dionDiger adlarTetrahidrotiyofen 1 1 dioksit Tetrametilen sulfonTanimlayicilarCAS numarasi 126 33 0 3D model JSmol Etkilesimli goruntuChEBI CHEBI 74794 ChEMBL ChEMBL3186899ChemSpider 29080 ECHA InfoCard 100 004 349EC Numarasi 204 783 1PubChem CID 31347RTECS numarasi XN0700000UNII Y5L06AH4G5 UN numarasi 3334CompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID3027037InChI InChI 1S C4H8O2S c5 7 6 3 1 2 4 7 h1 4H2 Key HXJUTPCZVOIRIF UHFFFAOYSA N InChI 1 C4H8O2S c5 7 6 3 1 2 4 7 h1 4H2Key HXJUTPCZVOIRIF UHFFFAOYAASMILES C1CCS O O C1OzelliklerKimyasal formul C4H8O2SMolekul kutlesi 120 17 g mol 1Gorunum rYogunluk 1 261 g cm3 siviErime noktasi 27 5 C 81 5 F 300 6 K Kaynama noktasi 285 C 545 F 558 K Cozunurluk su icinde karisirAkmazlik 0 01007 at 25 CYapiDipol momenti 4 35 DTehlikelerGHS etiketleme sistemi PiktogramlarIsaret sozcugu WarningTehlike ifadeleri H302Onlem ifadeleri P264 P270 P301 P312 P330 P501NFPA 704 yangin karosu 210Parlama noktasi 165 C 329 F 438 K 528 C 982 F 801 K Benzeyen bilesiklerBenzeyen bilesiklerAksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklari Sulfolan bir sulfonil fonksiyonel grubu iceren bir organosulfur bilesikleri grubu olan bir sulfon olarak siniflandirilir Sulfon grubu iki oksijen atomuna cift bagli ve iki karbon merkezine tek basina bagli bir kukurt atomudur Kukurt oksijen cift bagi polardir ve suda iyi cozunurluk saglarken dort karbon halkasi apolar stabilite saglar Bu ozellikler hem suda hem de hidrokarbonlarda karisabilmesine izin vererek hidrokarbon karisimlarini saflastirmak icin bir cozucu olarak yaygin sekilde kullanilmasina neden olur Uretimtarafindan gelistirilen orijinal yontem once butadienin sulfolen vermek uzere bir reaksiyon yoluyla kukurt dioksit ile reaksiyona girmesine izin vermekti Bu daha sonra sulfolan vermek uzere katalizor olarak Raney nikeli kullanilarak hidrojenlenir KullanimlariSulfolan ozellikle hidrokarbon karisimlarindan aromatik hidrokarbonlarin ekstraksiyonunda ve dogal gazi saflastirmak icin endustriyel bir cozucu olarak yaygin olarak kullanilmaktadir Sulfolan ayrica bir buhar bastirici olarak hidroflorik aside eklenir Saglik uzerindeki etkileriUzun sureli in vivo hayvan calismalari yapilmamistir bu da sulfolanin kanserojen olup olmadigi konusunda kesin bir sonuca varilmasini engeller ancak in vitro calismalar bakteri veya hayvan hucrelerinde herhangi bir kanserli degisiklik gostermede basarisiz olmustur Hayvan calismalarinda yuksek dozda sulfolan merkezi sinir sistemi uzerinde hiperaktivite konvulsiyonlar ve hipotermi dahil olmak uzere olumsuz etkilere neden olmustur Daha dusuk dozlarin ozellikle uzun vadedeki etkileri hala arastiriliyor Kaynakca a b Hillis O Folkins Benzene in Ullmann s Encyclopedia of Industrial Chemistry Wiley VCH Weinheim 2005 DOI 10 1002 14356007 a03 475 Earl Clark Kirk Othmer Encyclopedia of Chemical Technology Sulfolane and Sulfones John Wiley amp Sons NY 1997 Sulfolane Research Efforts by the National Toxicology Program PDF Alaska Department of Environmental Conservation November 2019 18 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Ekim 2020