Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Süper bilgisayar basit olarak; yoğun paralel işlemciler, yüksek başarımlı vektör işlemciler ve öbek bilgisayarların oluşturduğu sistem (her bileşen olmak zorunda değil) olarak tanımlanabilir. Süper bilgisayarlar bilimde, deney ve hesaplamayı birleştiren hesaplamalı bilim gibi yeni metodolojilerin oluşmasını sağlamıştır. Günümüzde süper bilgisayarlar saniyede yüzlerce trilyon işlem yapar hale gelmiştir. Örneğin, dünyanın en hızlı süper bilgisayarı saniyede 136,8 trilyon kalıcı işlemle Amerika'da Lawrance Livermore National Laboratuvary isimli ulusal laburatuarın kullanımındadır (teorik sınır bu rakamın üzerinde olup adı geçen makine için saniyede 183,5 trilyon işlemdir) Süper bilgisayarlar ilk defa 1960'larda Seymour Cray tarafından Control Data Corporation'da tasarlandı.
Tarihçe
1950'li yılların başında, bir bilgisayar eş zamanlı olarak birden fazla program çalıştıramıyordu. Her kullanıcı, bilgisayarı yalnız bir kere kullanma hakkına sahipti ve kendisine ayrılmış belirli bir sürede kullanacağı program ve delikli kâğıttan kartlar ile bir bant şeritle birlikte bilgisayarı kullanması gerekiyordu. Program makinaya yüklenir ve program sonlandırılana veya çökene kadar çalışacak şekilde ayarlanırdı. Programların hata denetimi makinanın önündeki elektrik şalterleri ve panel ışıklarıyla yapılırdı.
Günümüzde, süper bilgisayarlar genellikle özel olarak Cray, IBM gibi geleneksel firmalar tarafından üretilmektedir. 2013 Haziran'dan beri, Çin'de bulunan Tianhe-2 adlı süper bilgisayar dünyadaki en hızlı süper bilgisayardır. Bu bilgisayar 3 milyon 120 bin çekirdeğe sahip olup saniyede 33.86 katrilyon işlem yapabilmektedir. Bunun için 17.808 kW elektrik gücüne ihtiyaç duymaktadır.
Türkiye'nin ilk süper bilgisayarı İstanbul Teknik Üniversitesi'nde bulunmaktadır.
Kullanım Alanı ve Mainframe ile arasındaki Fark
Büyük bilimsel çalışmalarda, nükleer enerji araştırmalarında, hareketli animasyonlarda, akışkanların karakteristiklerini hesaplamada ve meteoroloji gibi alanlarda gereken hesaplamalar için kullanılır. Mainframe ile arasındaki fark süper bilgisayarlar işlemci gücüne dayalı tek bir çalışmaya has iken mainframe çoklu kullanıcı yapıya sahiptir.
Yazılım ve donanım mimarileri
Yalnızca süper bilgisayarlarda kullanılmak üzere bazı teknolojiler geliştirilmiştir. Vektör işleme, sıvı soğutma, nonuniform bellek erişimi, paralel dosya sistemleri bu teknolojilerden bazılarıdır.
İşletim sistemi
Süper bilgisayarlarda en çok kullanılan işletim sistemi Linux'tur. 1980'lerin ortalarına kadar, süper bilgisayarlar genellikle komut kümesi uyumluluğunu ve şifre taşınılabilirliğini performansı için göz ardı etti. Birçok parça için, süper bilgisayarlar bu zamana kadar çok farklı işletim sistemlerine sahipti. Cray-1 genel olarak bilinmeyen en az 6 farklı özel işletim sistemine sahipti. Benzer şekilde, farklı ve uyumsuz vektörleştirme ve paralelleştirme derleyicileri Fortran için de mevcuttu. Bu eğilim bilgisayar sistemlerinin benimsenmesi ve Cray-1 ve Cray X-MP arasındaki ilk komut kümesi uyumluluğu olmasaydı Cray's Unicos veya Linux gibi ETA-10 ile devam edecekti.
En hızlı süper bilgisayar sistemi
2021 yılından itibaren RIKENde bulunan itibaren ARM mimarili Japon , Amerikan Summiti geçerek TOP500 listesinde birinciliği almıştır. 150.000'i aşkın işlemciye sahiptir ve 28,3 MW'lık bir güç tüketimine sahiptir. Projenin yaklaşık maliyeti 1 milyar amerikan dolarıdır.
Günümüzdeki Süper Bilgisayarlar
| Yıl | Süper bilgisayar | En yüksek hız (Rmax) | Yer |
|---|---|---|---|
| 1938 | 1 OPS | Konrad Zuse, Berlin, Almanya | |
| 1941 | Zuse | 20 OPS | Konrad Zuse, Berlin, Almanya |
| 1943 | 5 kOPS | , Bletchley Park, UK | |
| 1944 | 25 kOPS | , Bletchley Park, UK | |
| 1946 | 50 kOPS | , Bletchley Park, UK | |
| 1946 | UPenn ENIAC (before 1948+ modifications) | 5 kOPS | , Maryland, ABD |
| 1954 | IBM | 67 kOPS | Department of Defense , , Virginia, ABD |
| 1956 | MIT | 83 kOPS | Massachusetts Inst. of Technology, Lexington, Massachusetts, ABD |
| 1958 | IBM | 400 kOPS | 25 U.S. Air Force sites across the and 1 site in Kanada (52 computers) |
| 1960 | 250 kFLOPS | (AEC) Lawrence Livermore National Laboratory, Kaliforniya, ABD | |
| 1961 | 1.2 MFLOPS | , New Mexico, ABD | |
| 1964 | 3 MFLOPS | AEC-Lawrence Livermore National Laboratory, Kaliforniya, ABD | |
| 1969 | 36 MFLOPS | ||
| 1974 | 100 MFLOPS | ||
| 1975 | 150 MFLOPS | , Kaliforniya, ABD | |
| 1976 | 250 MFLOPS | (ERDA) , New Mexico, ABD (80+ sold worldwide) | |
| 1981 | 400 MFLOPS | (~40 systems worldwide) | |
| 1983 | /4 | 941 MFLOPS | U.S. Department of Energy (DoE) ; Lawrence Livermore National Laboratory; ; Boeing |
| 1984 | 2.4 GFLOPS | , Moskova, USSR | |
| 1985 | /8 | 3.9 GFLOPS | DoE-Lawrence Livermore National Laboratory, Kaliforniya, ABD |
| 1989 | -G/8 | 10.3 GFLOPS | , Florida, ABD |
| 1990 | SX-3/44R | 23.2 GFLOPS | Fuchu Plant, , Japonya |
| 1993 | -5/1024 | 59.7 GFLOPS | ; National Security Agency |
| Fujitsu | 124.50 GFLOPS | , Tokyo, Japonya | |
| Intel XP/S 140 | 143.40 GFLOPS | , New Mexico, ABD | |
| 1994 | Fujitsu | 170.40 GFLOPS | , Tokyo, Japonya |
| 1996 | SR2201/1024 | 220.4 GFLOPS | University of Tokyo, Japonya |
| /Tsukuba CP-PACS/2048 | 368.2 GFLOPS | , , Tsukuba, Japonya | |
| 1997 | Intel /9152 | 1.338 TFLOPS | , New Mexico, ABD |
| 1999 | Intel /9632 | 2.3796 TFLOPS | |
| 2000 | IBM | 7.226 TFLOPS | DoE-Lawrence Livermore National Laboratory, Kaliforniya, ABD |
| 2002 | 35.86 TFLOPS | , Yokohama, Japonya | |
| 2004 | IBM Blue Gene/L | 70.72 TFLOPS | DoE/IBM Rochester, Minnesota, ABD |
| 2005 | 136.8 TFLOPS | DoE/, Lawrence Livermore National Laboratory, Kaliforniya, ABD | |
| 280.6 TFLOPS | |||
| 2007 | 478.2 TFLOPS | ||
| 2008 | IBM Roadrunner | 1.026 PFLOPS | , New Mexico, ABD |
| 1.105 PFLOPS | |||
| 2009 | 1.759 PFLOPS | DoE-Oak Ridge National Laboratory, Tennessee, ABD | |
| 2010 | Tianjin - 1A | 2.566 TFLOPS | National Supercomputing Center, Tianjin, China |
| 2011 | K Computer | 10.510 TFLOPS | RIKEN Advanced Institute for Computational Science (AICS), Japan |
| 2012 | Titan | 17.590 TFLOPS | DOE/SC/Oak Ridge National Laboratory, United States |
| 2013 | Tianhe-2 | 33.862 TFLOPS | National Super Computer Center, Guangzhou, China |
| 2014 | Tianhe-2 | 33.862 TFLOPS | National Super Computer Center, Guangzhou, China |
Türkiye'de süper bilgisayarlar
Türkiye'de bu alanda İTÜ UYBHM ve Harran Üniversitesi HarranHPC 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . tarafından çalışmalar yapmaktadır. Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi Projesi’nde yer alan süper bilgisayarlar, birçok işlemciden oluşmakta ve saniyede trilyonlarca işlem yapabilmektedir. Kamu kaynakları (DPT) ile gerçekleştirilen bu projeler sayesinde, akademik ve endüstriyel araştırmalara hesaplama gücü sunmanın ötesinde bu alanda uzman insan kaynağı ve bilgi birikiminin sağlanması, yüksek başarımlı bilişim uygulamaları için bir sinerji merkezi oluşturulması sağlanmaktadır.
İTÜ UYBHM'nin de katkısı ile TÜBİTAK ULAKBİM bünyesinde adlı bir süper bilgisayar girişimi daha başlatılmıştır.
Ayrıca bakınız
- İTÜ Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi
- HarranHPC Harran Üniversitesi Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bilgisayar
- Kişisel bilgisayar
- Linux
Dış bağlantılar
- En hızlı 500 süper bilgisayar12 Aralık 1998 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ . 15 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018.
- ^ . 14 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2014.
- ^ . 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2010.
- ^ "NOVEMBER 2020". 2020. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından .
- ^ . 15 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2010.
| Wikimedia Commons'ta Süper bilgisayar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Super bilgisayar basit olarak yogun paralel islemciler yuksek basarimli vektor islemciler ve obek bilgisayarlarin olusturdugu sistem her bilesen olmak zorunda degil olarak tanimlanabilir Super bilgisayarlar bilimde deney ve hesaplamayi birlestiren hesaplamali bilim gibi yeni metodolojilerin olusmasini saglamistir Gunumuzde super bilgisayarlar saniyede yuzlerce trilyon islem yapar hale gelmistir Ornegin dunyanin en hizli super bilgisayari saniyede 136 8 trilyon kalici islemle Amerika da Lawrance Livermore National Laboratuvary isimli ulusal laburatuarin kullanimindadir teorik sinir bu rakamin uzerinde olup adi gecen makine icin saniyede 183 5 trilyon islemdir Super bilgisayarlar ilk defa 1960 larda Seymour Cray tarafindan Control Data Corporation da tasarlandi Argonne Ulusal Laboratuvari ndaki IBM Blue Gene P super bilgisayari Intrepid Tarihce1950 li yillarin basinda bir bilgisayar es zamanli olarak birden fazla program calistiramiyordu Her kullanici bilgisayari yalniz bir kere kullanma hakkina sahipti ve kendisine ayrilmis belirli bir surede kullanacagi program ve delikli kagittan kartlar ile bir bant seritle birlikte bilgisayari kullanmasi gerekiyordu Program makinaya yuklenir ve program sonlandirilana veya cokene kadar calisacak sekilde ayarlanirdi Programlarin hata denetimi makinanin onundeki elektrik salterleri ve panel isiklariyla yapilirdi Gunumuzde super bilgisayarlar genellikle ozel olarak Cray IBM gibi geleneksel firmalar tarafindan uretilmektedir 2013 Haziran dan beri Cin de bulunan Tianhe 2 adli super bilgisayar dunyadaki en hizli super bilgisayardir Bu bilgisayar 3 milyon 120 bin cekirdege sahip olup saniyede 33 86 katrilyon islem yapabilmektedir Bunun icin 17 808 kW elektrik gucune ihtiyac duymaktadir Turkiye nin ilk super bilgisayari Istanbul Teknik Universitesi nde bulunmaktadir Kullanim Alani ve Mainframe ile arasindaki FarkBuyuk bilimsel calismalarda nukleer enerji arastirmalarinda hareketli animasyonlarda akiskanlarin karakteristiklerini hesaplamada ve meteoroloji gibi alanlarda gereken hesaplamalar icin kullanilir Mainframe ile arasindaki fark super bilgisayarlar islemci gucune dayali tek bir calismaya has iken mainframe coklu kullanici yapiya sahiptir Yazilim ve donanim mimarileriYalnizca super bilgisayarlarda kullanilmak uzere bazi teknolojiler gelistirilmistir Vektor isleme sivi sogutma nonuniform bellek erisimi paralel dosya sistemleri bu teknolojilerden bazilaridir Isletim sistemiSuper bilgisayarlarda en cok kullanilan isletim sistemi Linux tur 1980 lerin ortalarina kadar super bilgisayarlar genellikle komut kumesi uyumlulugunu ve sifre tasinilabilirligini performansi icin goz ardi etti Bircok parca icin super bilgisayarlar bu zamana kadar cok farkli isletim sistemlerine sahipti Cray 1 genel olarak bilinmeyen en az 6 farkli ozel isletim sistemine sahipti Benzer sekilde farkli ve uyumsuz vektorlestirme ve paralellestirme derleyicileri Fortran icin de mevcuttu Bu egilim bilgisayar sistemlerinin benimsenmesi ve Cray 1 ve Cray X MP arasindaki ilk komut kumesi uyumlulugu olmasaydi Cray s Unicos veya Linux gibi ETA 10 ile devam edecekti Super bilgisayarlarda cok buyuk oranda bir Linux surumu kullanilir En hizli super bilgisayar sistemi2021 yilindan itibaren RIKENde bulunan itibaren ARM mimarili Japon Amerikan Summiti gecerek TOP500 listesinde birinciligi almistir 150 000 i askin islemciye sahiptir ve 28 3 MW lik bir guc tuketimine sahiptir Projenin yaklasik maliyeti 1 milyar amerikan dolaridir Gunumuzdeki Super BilgisayarlarIBM Roadrunner LANLEn hizli 500 super bilgisayarin MIB mimarileri Bir BlueGene L kabiniYil Super bilgisayar En yuksek hiz Rmax Yer1938 1 OPS Konrad Zuse Berlin Almanya1941 Zuse 20 OPS Konrad Zuse Berlin Almanya1943 5 kOPS Bletchley Park UK1944 25 kOPS Bletchley Park UK1946 50 kOPS Bletchley Park UK1946 UPenn ENIAC before 1948 modifications 5 kOPS Maryland ABD1954 IBM 67 kOPS Department of Defense Virginia ABD1956 MIT 83 kOPS Massachusetts Inst of Technology Lexington Massachusetts ABD1958 IBM 400 kOPS 25 U S Air Force sites across the and 1 site in Kanada 52 computers 1960 250 kFLOPS AEC Lawrence Livermore National Laboratory Kaliforniya ABD1961 1 2 MFLOPS New Mexico ABD1964 3 MFLOPS AEC Lawrence Livermore National Laboratory Kaliforniya ABD1969 36 MFLOPS1974 100 MFLOPS1975 150 MFLOPS Kaliforniya ABD1976 250 MFLOPS ERDA New Mexico ABD 80 sold worldwide 1981 400 MFLOPS 40 systems worldwide 1983 4 941 MFLOPS U S Department of Energy DoE Lawrence Livermore National Laboratory Boeing1984 2 4 GFLOPS Moskova USSR1985 8 3 9 GFLOPS DoE Lawrence Livermore National Laboratory Kaliforniya ABD1989 G 8 10 3 GFLOPS Florida ABD1990 SX 3 44R 23 2 GFLOPS Fuchu Plant Japonya1993 5 1024 59 7 GFLOPS National Security AgencyFujitsu 124 50 GFLOPS Tokyo JaponyaIntel XP S 140 143 40 GFLOPS New Mexico ABD1994 Fujitsu 170 40 GFLOPS Tokyo Japonya1996 SR2201 1024 220 4 GFLOPS University of Tokyo Japonya Tsukuba CP PACS 2048 368 2 GFLOPS Tsukuba Japonya1997 Intel 9152 1 338 TFLOPS New Mexico ABD1999 Intel 9632 2 3796 TFLOPS2000 IBM 7 226 TFLOPS DoE Lawrence Livermore National Laboratory Kaliforniya ABD2002 35 86 TFLOPS Yokohama Japonya2004 IBM Blue Gene L 70 72 TFLOPS DoE IBM Rochester Minnesota ABD2005 136 8 TFLOPS DoE Lawrence Livermore National Laboratory Kaliforniya ABD280 6 TFLOPS2007 478 2 TFLOPS2008 IBM Roadrunner 1 026 PFLOPS New Mexico ABD1 105 PFLOPS2009 1 759 PFLOPS DoE Oak Ridge National Laboratory Tennessee ABD2010 Tianjin 1A 2 566 TFLOPS National Supercomputing Center Tianjin China2011 K Computer 10 510 TFLOPS RIKEN Advanced Institute for Computational Science AICS Japan2012 Titan 17 590 TFLOPS DOE SC Oak Ridge National Laboratory United States2013 Tianhe 2 33 862 TFLOPS National Super Computer Center Guangzhou China2014 Tianhe 2 33 862 TFLOPS National Super Computer Center Guangzhou ChinaTurkiye de super bilgisayarlarTurkiye de bu alanda ITU UYBHM ve Harran Universitesi HarranHPC 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde tarafindan calismalar yapmaktadir Ulusal Yuksek Basarimli Hesaplama Merkezi Projesi nde yer alan super bilgisayarlar bircok islemciden olusmakta ve saniyede trilyonlarca islem yapabilmektedir Kamu kaynaklari DPT ile gerceklestirilen bu projeler sayesinde akademik ve endustriyel arastirmalara hesaplama gucu sunmanin otesinde bu alanda uzman insan kaynagi ve bilgi birikiminin saglanmasi yuksek basarimli bilisim uygulamalari icin bir sinerji merkezi olusturulmasi saglanmaktadir ITU UYBHM nin de katkisi ile TUBITAK ULAKBIM bunyesinde adli bir super bilgisayar girisimi daha baslatilmistir Ayrica bakinizITU Ulusal Yuksek Basarimli Hesaplama Merkezi HarranHPC Harran Universitesi Yuksek Basarimli Hesaplama Merkezi 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bilgisayar Kisisel bilgisayar LinuxDis baglantilarEn hizli 500 super bilgisayar12 Aralik 1998 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca 15 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2018 14 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2014 5 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2010 NOVEMBER 2020 2020 11 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan 15 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2010 Wikimedia Commons ta Super bilgisayar ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir