Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Haziran 2020) () |
Taşkent (Özbekçe: Toshkent), Özbekistan'ın başkenti ve büyük şehridir. Bu şehir, Özbekistan'ın kuzeydoğu kesiminde yer almaktır ve şehrin yüzölçümü 334,8 km2 (129,3 mil2)'dir. 2021 yılı sayımlarına göre şehrin nüfusu 2.694.400'dir. 2018 yılı verilerine göre Taşkent'in GSYİH'sı $2,74 milyar olup, onu Özbekistan'ın en büyük GSYİH'ye sahip şehri yapmaktadır.
| Taşkent Özbekçe: Toshkent | |
|---|---|
 Arma | |
  Taşkent | |
| Ülke |  Özbekistan |
| İl | Taşkent |
| Alt idari birimler | 11 bölge |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 334,8 km² |
| Rakım | 455 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 2,694,400 |
| Zaman dilimi | (UZT) |
Resmî site www.tashkent.uz | |
Orta Asya'nın nüfus bakımından en büyük kenti olan Taşkent, eski Sovyet Cumhuriyetleri içinde de Moskova, Sankt-Peterburg ve Kiev'den sonra dördüncü büyük kenttir. 1966 yılında yaşanan yıkıcı depremin ardından kent, büyük ölçüde yeniden inşa edilmiştir.
Geniş yolları, yeşil alanları, park-bahçeleri, düzenli yerleşimi, düzenli ve sağlam altyapısı ile kent, Sovyet şehir planlamacılığının en önemli örneklerinden biridir.
Tarihçe
Bölgede bilinen ilk yerleşim M.Ö. 2. yüzyıl dolaylarında kurulan "Ming Uruk - Bin Erik" yerleşimidir. Şehir daha sonraları ; Çaç, Şaş, Şaşkent, Terken, Tünkent ve Binkent isimlerini almıştır. Divân-ı Lügati't-Türk'te Şaş: Taşkend (veya Terken Uygurca: تئركئن) şehrinin adı diye geçer. Çin kaynaklarında İslam öncesi devirlerde taş ülkesi anlamına gelen Shih-kuo denirken, sonraki yüzyıllarda ismin Çince transkripsiyonu için Taşkent sözünün ses değerine daha yakın Ta-shih-kan kelimesi kullanılmıştır.
751 yılında Araplar tarafından ele geçirilen kent, İpek Yolu güzergâhı üzerinde önemli bir nokta olmuştur. Şehir ilk kez 11. yüzyıl dolaylarında Biruni ve Kâşgarlı Mahmud'un yazılı metinlerinde Taşkent adıyla anılmıştır.
9 ve 10. yüzyıllarda Samanî Devleti topraklarında yer alan şehir, 10. yüzyıl sonlarından 13. yüzyıl başlarına kadar Karahanlılar Devleti sınırları içinde olmuştur. Daha sonra bir süre Karahitaylar () tarafından kontrol edilen Taşkent 14. yüzyılda Timur tarafından ele geçirilerek Timur İmparatorluğu'nun en önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir.
16. yüzyılın ikinci yarısında Buhara Hanlığı tarafından ele geçirilen şehir, 17 - 18. yüzyıllarda Kazak ve Kalmıklar'ın denetime geçmiş, 1809 yılında Hokand Hanlığı topraklarına katılmıştır.
Hokand Hanlığı'nın zayıflaması ile şehir, 1865 yılında Rus İmparatorluğu tarafından ele geçirilmiş ve Rusya'nın Türkistan Genel Valiliği merkezi olmuştur.
1899 yılında hizmete alınan Taşkent-Orenburg demiryolu ile şehir Orta Asya'nın en önemli ticari geçiş noktası haline gelen şehir, Kasım 1917'de Sovyet denetimine girmiş, 1918 yılında Türkistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti olmuştur.
1924 yılında kurulan Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti topraklarına dahil olan Taşkent 1930 yılında bu cumhuriyetin başkenti olmuştur.
Taşkent, 1 Eylül 1991 tarihinden bu yana Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını ilan eden Özbekistan'ın başkentidir.
İdari Yapı
Şehir, cumhurbaşkanı tarafından atanan ve şehir meclisi tarafından ataması onaylanan vali-belediye başkanı (Özbekçe: Şehir Hakimi) tarafından yönetilir. Ana yönetim birimi "Taşkent Şehir Hakimiyeti" olarak adlandırılır.
Şehir Özbekçe "Tümen" olarak adlandırılan 11 idari bölgeye (ilçe) ayrılmıştır. Bu idari bölgeler; Bektemir, Mirza Uluğbey, Mirabad, Sergeli, Sabir Rahimov, Üçtepe, Çilanzar, Hamza, Şeyhantaur, Yunusabad ve Yakasaray'dır. Bu idari alt bölümler "tümen hakimiyetleri" olarak adlandırılırlar ve "tümen hakimleri" tarafından yönetilirler. Taşkent şehrinde 474 mahalle (Özbekçe: Mahalla) mevcuttur. Mahalleler "reyon" denilen küçük bölgelere ayrılmıştır.
Nüfus
| Tarihî nüfus | ||
|---|---|---|
| Yıl | Nüfus | %± Artış |
| 1897 | 155.673 | — |
| 1959 | 911.930 | 2,89% |
| 1970 | 1.384.509 | 3,87% |
| 1979 | 1.780.002 | 2,83% |
| 1983 | 1.902.000 | 1,67% |
| 1989 | 2.072.459 | 1,44% |
| 1991 | 2.130.200 | 1,38% |
| 1995 | 2.097.400 | −0,39% |
| 2000 | 2.142.300 | 0,42% |
| 2001 | 2.137.900 | −0,21% |
| 2002 | 2.136.600 | −0,06% |
| 2003 | 2.139.200 | 0,12% |
| 2004 | 2.135.400 | −0,18% |
| 2005 | 2.135.700 | 0,01% |
| 2006 | 2.140.600 | 0,23% |
| 2007 | 2.157.100 | 0,77% |
| 2008 | 2.180.000 | 1,06% |
| 2009 | 2.206.300 | 1,21% |
| 2010 | 2.234.300 | 1,27% |
| 2011 | 2.296.500 | 2,78% |
| 2012 | 2.309.300 | 0,56% |
| 2013 | 2.340.900 | 1,37% |
| 2014 | 2.352.900 | 0,51% |
| 2015 | 2.371.300 | 0,78% |
| 2016 | 2.393.200 | 0,92% |
| 2017 | 2.424.100 | 1,29% |
| 2018 | 2.464.900 | 1,68% |
| 2019 | 2.509.900 | 1,83% |
| 2020 | 2.571.700 | 2,46% |
| 2021 | 2.694.400 | 4,77% |
| Kaynak: Özbekistan Devlet İstatistik Komitesi ve Demoscope.ru | ||
Kültür
Günümüze kadar gelen en eski Kur'an mushafı, üçüncü Halife Osman tarafından yaptırılmıştır ve Taşkent'te bulunmaktadır.
Spor ve takımlar
| Kulüp | Faaliyeti | Lig | Saha | Kuruluşu |
|---|---|---|---|---|
| Futbol | 1956 | |||
| Futbol | 2001 | |||
| Bunyodkor | Futbol | 2005 | ||
| Futbol | ||||
| Futbol | ||||
| Futbol | ||||
| Futsal |
Ulaşım
Orta Asya'da ilk ve tek olan (2011'de Almatı metrosu açılana dek) metro 1977 yılında hizmete girmiştir. Üç güzergahta yolcu taşıyan Taşkent metrosu, kentin ulaşım yükünü büyük ölçüde yeraltına taşır. Yerüstü taşımacılıkta çevreci nitelikli elektrikli tramvay ve troleybüsler yaygın olmakla birlikte, son yıllarda artan bir eğilimle bazı tramvay hatları sökülmekte, yerlerine otobüs ve minibüsler konulmaktadır.
Taşkent Uluslararası Havalimanı şehrin ve ülkenin dünyaya açılan en büyük hava kapısıdır. Şehirden sadece 12 km uzakta olup Tokyo'dan New York'a geniş bir bağlantıya sahiptir.
Demiryolları açısından da stratejik bir konumda olan şehir geçmişte Rus İmparatorluğu ve Sovyetler Birliği tarafından inşa edilmiş Trans-Hazar, Trans-Aral ve Türkistan-Sibirya Demiryolu hatlarının üçünün birden başladığı bir düğüm noktasıdır. Şehirdeki iki tren garından ülkenin hemen her yerine trenle ulaşım imkanı vardır. Ayrıca Kazakistan ve Rusya'ya da uluslararası tren seferleri mevcuttur.
Kardeş şehirler
Kaynakça
- ^ a b c "Hududlar boʻyicha shahar va qishloq aholisi soni (2010–2021-yillar)" (Özbekçe). Özbekistan Devlet İstatistik Komitesi. 16 Temmuz 2021. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.
- ^ stat.uz. "Численность постоянного населения по возрастным группам (in Russian)". Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
- ^ . Oʻzbekiston Davlat Statistika Qoʻmitasi (Özbekçe). 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2018.
- ^ . Qalampir.uz (Özbekçe). 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2019.
- ^ Ahmet Taşağıl, Kök Tengri'nin Çocukları, 13. bs. (Bilge Kültür Sanat, 2018), 25
- ^ (Rusça). Özbekistan Devlet İstatistik Komitesi. 27 Eylül 2013. 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2014.
- ^ "Pervaya Vseobщaya perepis naseleniya Rossiyskoy imperii 1897 goda. Nalichnoe naselenie v guberniyax, uezdax, gorodax Rossiyskoy Imperii (bez Finlyandii)". 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.
- ^ "Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1959 g. Chislennost gorodskogo naseleniya soyuznix respublik (krome RSFSR), ix territorialnix edinits, gorodskix poseleniy i gorodskix rayonov po polu". 4 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.
- ^ "Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1970 g. Chislennost gorodskogo naseleniya soyuznix respublik (krome RSFSR), ix territorialnix edinits, gorodskix poseleniy i gorodskix rayonov po polu". 12 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.
- ^ "Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1979 g. Chislennost gorodskogo naseleniya soyuznix respublik (krome RSFSR), ix territorialnix edinits, gorodskix poseleniy i gorodskix rayonov po polu". 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.
- ^ "Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 g. Chislennost gorodskogo naseleniya soyuznix respublik, ix territorialnix edinits, gorodskix poseleniy i gorodskix rayonov po polu". 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.
- Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Ansiklopedisi, Taşkent - 1981, sf.464
- Taşkent Şehir Hakimiyeti Resmi İnternet Sitesi22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Özbekçe - Rusça)
Resimler
-
![image]()
Kukeldaş Camisi -
![image]()
Bir göl -
![image]()
Taşkent'ten bir görüntü -
![image]()
Şehitler Hatırası Anıtı - Özbekistan
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Taşkent ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikigezgin'de Tashkent ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Taskent Ozbekce Toshkent Ozbekistan in baskenti ve buyuk sehridir Bu sehir Ozbekistan in kuzeydogu kesiminde yer almaktir ve sehrin yuzolcumu 334 8 km2 129 3 mil2 dir 2021 yili sayimlarina gore sehrin nufusu 2 694 400 dir 2018 yili verilerine gore Taskent in GSYIH si 2 74 milyar olup onu Ozbekistan in en buyuk GSYIH ye sahip sehri yapmaktadir Taskent Ozbekce ToshkentBaskentArmaTaskentUlkeOzbekistanIlTaskentAlt idari birimler11 bolgeYuzolcumu Toplam334 8 km Rakim455 mNufus 2021 Toplam2 694 400Zaman dilimiUTC 05 00 UZT Resmi site www tashkent uz Orta Asya nin nufus bakimindan en buyuk kenti olan Taskent eski Sovyet Cumhuriyetleri icinde de Moskova Sankt Peterburg ve Kiev den sonra dorduncu buyuk kenttir 1966 yilinda yasanan yikici depremin ardindan kent buyuk olcude yeniden insa edilmistir Genis yollari yesil alanlari park bahceleri duzenli yerlesimi duzenli ve saglam altyapisi ile kent Sovyet sehir planlamaciliginin en onemli orneklerinden biridir TarihceBolgede bilinen ilk yerlesim M O 2 yuzyil dolaylarinda kurulan Ming Uruk Bin Erik yerlesimidir Sehir daha sonralari Cac Sas Saskent Terken Tunkent ve Binkent isimlerini almistir Divan i Lugati t Turk te Sas Taskend veya Terken Uygurca تئركئن sehrinin adi diye gecer Cin kaynaklarinda Islam oncesi devirlerde tas ulkesi anlamina gelen Shih kuo denirken sonraki yuzyillarda ismin Cince transkripsiyonu icin Taskent sozunun ses degerine daha yakin Ta shih kan kelimesi kullanilmistir 751 yilinda Araplar tarafindan ele gecirilen kent Ipek Yolu guzergahi uzerinde onemli bir nokta olmustur Sehir ilk kez 11 yuzyil dolaylarinda Biruni ve Kasgarli Mahmud un yazili metinlerinde Taskent adiyla anilmistir 9 ve 10 yuzyillarda Samani Devleti topraklarinda yer alan sehir 10 yuzyil sonlarindan 13 yuzyil baslarina kadar Karahanlilar Devleti sinirlari icinde olmustur Daha sonra bir sure Karahitaylar tarafindan kontrol edilen Taskent 14 yuzyilda Timur tarafindan ele gecirilerek Timur Imparatorlugu nun en onemli merkezlerinden biri haline gelmistir 16 yuzyilin ikinci yarisinda Buhara Hanligi tarafindan ele gecirilen sehir 17 18 yuzyillarda Kazak ve Kalmiklar in denetime gecmis 1809 yilinda Hokand Hanligi topraklarina katilmistir Hokand Hanligi nin zayiflamasi ile sehir 1865 yilinda Rus Imparatorlugu tarafindan ele gecirilmis ve Rusya nin Turkistan Genel Valiligi merkezi olmustur 1899 yilinda hizmete alinan Taskent Orenburg demiryolu ile sehir Orta Asya nin en onemli ticari gecis noktasi haline gelen sehir Kasim 1917 de Sovyet denetimine girmis 1918 yilinda Turkistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin baskenti olmustur 1924 yilinda kurulan Ozbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti topraklarina dahil olan Taskent 1930 yilinda bu cumhuriyetin baskenti olmustur Taskent 1 Eylul 1991 tarihinden bu yana Sovyetler Birligi nin dagilmasinin ardindan bagimsizligini ilan eden Ozbekistan in baskentidir Idari YapiSehir cumhurbaskani tarafindan atanan ve sehir meclisi tarafindan atamasi onaylanan vali belediye baskani Ozbekce Sehir Hakimi tarafindan yonetilir Ana yonetim birimi Taskent Sehir Hakimiyeti olarak adlandirilir Sehir Ozbekce Tumen olarak adlandirilan 11 idari bolgeye ilce ayrilmistir Bu idari bolgeler Bektemir Mirza Ulugbey Mirabad Sergeli Sabir Rahimov Uctepe Cilanzar Hamza Seyhantaur Yunusabad ve Yakasaray dir Bu idari alt bolumler tumen hakimiyetleri olarak adlandirilirlar ve tumen hakimleri tarafindan yonetilirler Taskent sehrinde 474 mahalle Ozbekce Mahalla mevcuttur Mahalleler reyon denilen kucuk bolgelere ayrilmistir NufusTarihi nufusYilNufus Artis 1897 155 673 1959 911 930 2 89 1970 1 384 509 3 87 1979 1 780 002 2 83 1983 1 902 000 1 67 1989 2 072 459 1 44 1991 2 130 200 1 38 1995 2 097 400 0 39 2000 2 142 300 0 42 2001 2 137 900 0 21 2002 2 136 600 0 06 2003 2 139 200 0 12 2004 2 135 400 0 18 2005 2 135 700 0 01 2006 2 140 600 0 23 2007 2 157 100 0 77 2008 2 180 000 1 06 2009 2 206 300 1 21 2010 2 234 300 1 27 2011 2 296 500 2 78 2012 2 309 300 0 56 2013 2 340 900 1 37 2014 2 352 900 0 51 2015 2 371 300 0 78 2016 2 393 200 0 92 2017 2 424 100 1 29 2018 2 464 900 1 68 2019 2 509 900 1 83 2020 2 571 700 2 46 2021 2 694 400 4 77 Kaynak Ozbekistan Devlet Istatistik Komitesi ve Demoscope ruKulturGunumuze kadar gelen en eski Kur an mushafi ucuncu Halife Osman tarafindan yaptirilmistir ve Taskent te bulunmaktadir Spor ve takimlarKulup Faaliyeti Lig Saha KurulusuFutbol 1956Futbol 2001Bunyodkor Futbol 2005FutbolFutbolFutbolFutsalUlasimOrta Asya da ilk ve tek olan 2011 de Almati metrosu acilana dek metro 1977 yilinda hizmete girmistir Uc guzergahta yolcu tasiyan Taskent metrosu kentin ulasim yukunu buyuk olcude yeraltina tasir Yerustu tasimacilikta cevreci nitelikli elektrikli tramvay ve troleybusler yaygin olmakla birlikte son yillarda artan bir egilimle bazi tramvay hatlari sokulmekte yerlerine otobus ve minibusler konulmaktadir Taskent Uluslararasi Havalimani sehrin ve ulkenin dunyaya acilan en buyuk hava kapisidir Sehirden sadece 12 km uzakta olup Tokyo dan New York a genis bir baglantiya sahiptir Demiryollari acisindan da stratejik bir konumda olan sehir gecmiste Rus Imparatorlugu ve Sovyetler Birligi tarafindan insa edilmis Trans Hazar Trans Aral ve Turkistan Sibirya Demiryolu hatlarinin ucunun birden basladigi bir dugum noktasidir Sehirdeki iki tren garindan ulkenin hemen her yerine trenle ulasim imkani vardir Ayrica Kazakistan ve Rusya ya da uluslararasi tren seferleri mevcuttur Kardes sehirlerAli MeclisSanghay Cin Askabat Turkmenistan Istanbul Turkiye Seattle Amerika Birlesik Devletleri Karaci Pakistan Berlin Almanya Dnipro Ukrayna Nagoya JaponyaKaynakca a b c Hududlar boʻyicha shahar va qishloq aholisi soni 2010 2021 yillar Ozbekce Ozbekistan Devlet Istatistik Komitesi 16 Temmuz 2021 28 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2021 stat uz Chislennost postoyannogo naseleniya po vozrastnym gruppam in Russian Erisim tarihi 29 Eylul 2020 Oʻzbekiston Davlat Statistika Qoʻmitasi Ozbekce 16 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2018 Qalampir uz Ozbekce 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Eylul 2019 Ahmet Tasagil Kok Tengri nin Cocuklari 13 bs Bilge Kultur Sanat 2018 25 Rusca Ozbekistan Devlet Istatistik Komitesi 27 Eylul 2013 21 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2014 Pervaya Vseobshaya perepis naseleniya Rossiyskoy imperii 1897 goda Nalichnoe naselenie v guberniyax uezdax gorodax Rossiyskoy Imperii bez Finlyandii 28 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2021 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1959 g Chislennost gorodskogo naseleniya soyuznix respublik krome RSFSR ix territorialnix edinits gorodskix poseleniy i gorodskix rayonov po polu 4 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2021 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1970 g Chislennost gorodskogo naseleniya soyuznix respublik krome RSFSR ix territorialnix edinits gorodskix poseleniy i gorodskix rayonov po polu 12 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2021 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1979 g Chislennost gorodskogo naseleniya soyuznix respublik krome RSFSR ix territorialnix edinits gorodskix poseleniy i gorodskix rayonov po polu 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2021 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 g Chislennost gorodskogo naseleniya soyuznix respublik ix territorialnix edinits gorodskix poseleniy i gorodskix rayonov po polu 4 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2021 Ozbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Ansiklopedisi Taskent 1981 sf 464 Taskent Sehir Hakimiyeti Resmi Internet Sitesi22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ozbekce Rusca ResimlerKukeldas Camisi Bir gol Taskent ten bir goruntu Sehitler Hatirasi Aniti OzbekistanDis baglantilarWikimedia Commons ta Taskent ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikigezgin de Tashkent ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir