Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tayvan'ın siyasal durumu, Çin İç Savaşı’nın sonucu olarak Çin Halk Cumhuriyeti ile Çin Cumhuriyeti arasında ortaya çıkan çatışma ile ilgilidir. Bu çatışma Tayvan adası, Tayvan’a ait olan adalar (ör. Penghu Adaları, Yeşil Ada, Orkide Adası) ve tarihi olarak Fujian (Kinmen, Matsu Adaları), Guangdong (Pratas Adaları) ve Hainan (Taiping Adası) eyaletlerine ait olan adaların statüsü hakkındadır.
Çin Halk Cumhuriyeti Tayvan’ı anakaradan ayrılmış bir il olarak görürken, Tayvan’ı de facto olarak yöneten Çin Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1949’daki kuruluşuyla Çin anakarasını kendisinden “ayrıldığı”nı varsayar ve kendini egemen devlet olarak görmektedir.
Her iki devlet, tüm Çin’in uluslararası alandaki tek temsilcilik hakkının talebinde bulunmaktadır (bkz: Tek Çin politikası). 1950 yıllarında her iki taraf birbiriyle askeri çatışmada bulunurken, 1980 yıllarından beri başlıca olarak ekonomik çıkarlara dayalı kademeli bir yakınlaşma süreci yer almıştır. 2008’de Tayvan devlet başkanı Ma Ying-jeou’nun göreve girmesinden beri her iki taraf arasındaki ilişkiler, özellikle 2010’da ’nın imzalanmasıyla daha fazla iyileşmiştir. Ancak 2016’da Tayvan’ın kendi bağımsızlığını resmi olarak ilan etme fikrini savunan Tsai Ing-wen’in devlet başkanı olarak seçilip göreve girmesi, her iki taraf arasındaki ilişkilerin iyileşme potansiyeline şüphe ettirmiştir.
Çin Cumhuriyeti’nin uluslararası alandaki izolasyonu
1970’li yıllarının başına kadar Çin, uluslararası alanda Çin Cumhuriyeti tarafından temsil edildi. Ancak ABD’nin Çin Halk Cumhuriyeti ile yakınlaşması çerçevesinde Tayvan, uluslararası konumunu gittikçe kaybediyordu. 25 Ekim 1971 tarihinde, Çin’in Birleşmiş Milletler’deki temsil edilmesi hakkındaki , Pekin’in müttefiği olan Arnavutluk tarafından Birleşmiş Milletler’de oya sunuldu. Bu kararın sonucu Çin’in Çin Halk Cumhuriyeti tarafından temsil edilmesi ve böylece Çin Cumhuriyeti'nin BM’den “hariç” edilmesiydi. Bu karar diplomatik bir depreme sebep oldu, zira bu Çin Halk Cumhuriyeti’nin tek temsilcilik hakkı üzerindeki talebini meşrulaştı ve neticede Çin Halk Cumhuriyeti’yle diplomatik ilişkilerin kurulması, Çin Cumhuriyeti’yle ilişkilerin kesilmesine anlamına geldi. Buna rağmen Tayvan yine büyük ekonomik başarılar ve gittikçe artan ihracatlar kayda geçirebilmiştir, zira Tayvan diğer ülkelerle sahip olduğu ikiyönlü bağlantıları muhafaza etti ve bunları devlet tanıması olmadan ekonomik, konsolosluk, kültürel ve bilimsel/teknik alanlarda daha fazla genişletebilmiştir.
Günümüzde Tayvan’la hala resmi diplomatik ilişkilerde bulunan sadece 13 devlet vardır:
|
Arasında ABD, Kanada, Rusya, Türkiye ve çoğu Avrupa Birliği devletinin olduğu 56 diğer devlette Tayvan “yarı resmi” olarak temsil edilmektedir.
Buna karşın 1999’da Çin Halk Cumhuriyeti, 161 devletle diplomatik ilişkide bulundu; bunların arasında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi veto güçleri olan ABD, Birleşik Krallık, Fransa ve Rusya var. Çin Cumhuriyeti, karşılık olarak Tayvan’ın diplomatik seviyede tanınması amacıyla fakir ülkelere gelişme yardımı bağışında bulunarak (sözde “dolar diplomasisi”) kendi dış politik konumunu güçlendirmeye çalışmaktadır. Bu teşebbüsler sürekli Çin Halk Cumhuriyeti’yle tartışmalara sebep olmuş ve bu yolla kazanılan partnerler, Tayvan’ın çıkarlarının uluslararası alanda temsil etme gücüne sahip değildir.
Kaynakça
- ^ Lew, Christopher R. (2013). Historical dictionary of the Chinese Civil War (2. bas.). Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN .
- ^ Sullivan, Lawrence R. (2018). Historical dictionary of Chinese foreign affairs. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN .
- ^ Sullivan, Lawrence R. (2012). Historical dictionary of the Chinese Communist Party. Lanham, Md.: Scarecrow Press. ISBN .
- ^ Pekkanen, Saadia M. (2014). Oxford handbook of the international relations of Asia. Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Copper, John Franklin (2015). Historical dictionary of Taiwan (Republic of China) (4. bas.). Lanham: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tayvan in siyasal durumu Cin Ic Savasi nin sonucu olarak Cin Halk Cumhuriyeti ile Cin Cumhuriyeti arasinda ortaya cikan catisma ile ilgilidir Bu catisma Tayvan adasi Tayvan a ait olan adalar or Penghu Adalari Yesil Ada Orkide Adasi ve tarihi olarak Fujian Kinmen Matsu Adalari Guangdong Pratas Adalari ve Hainan Taiping Adasi eyaletlerine ait olan adalarin statusu hakkindadir Tarihi olarak catismalarin yer aldigi Quemoy Kinmen ve Matsu Adalari ni gosteren Tayvan Bogazi haritasi Cin Halk Cumhuriyeti Tayvan i anakaradan ayrilmis bir il olarak gorurken Tayvan i de facto olarak yoneten Cin Cumhuriyeti Cin Halk Cumhuriyeti nin 1949 daki kurulusuyla Cin anakarasini kendisinden ayrildigi ni varsayar ve kendini egemen devlet olarak gormektedir Her iki devlet tum Cin in uluslararasi alandaki tek temsilcilik hakkinin talebinde bulunmaktadir bkz Tek Cin politikasi 1950 yillarinda her iki taraf birbiriyle askeri catismada bulunurken 1980 yillarindan beri baslica olarak ekonomik cikarlara dayali kademeli bir yakinlasma sureci yer almistir 2008 de Tayvan devlet baskani Ma Ying jeou nun goreve girmesinden beri her iki taraf arasindaki iliskiler ozellikle 2010 da nin imzalanmasiyla daha fazla iyilesmistir Ancak 2016 da Tayvan in kendi bagimsizligini resmi olarak ilan etme fikrini savunan Tsai Ing wen in devlet baskani olarak secilip goreve girmesi her iki taraf arasindaki iliskilerin iyilesme potansiyeline suphe ettirmistir Cin Cumhuriyeti nin uluslararasi alandaki izolasyonuTayvan ile diplomatik iliskileri olan devletler 1970 li yillarinin basina kadar Cin uluslararasi alanda Cin Cumhuriyeti tarafindan temsil edildi Ancak ABD nin Cin Halk Cumhuriyeti ile yakinlasmasi cercevesinde Tayvan uluslararasi konumunu gittikce kaybediyordu 25 Ekim 1971 tarihinde Cin in Birlesmis Milletler deki temsil edilmesi hakkindaki Pekin in muttefigi olan Arnavutluk tarafindan Birlesmis Milletler de oya sunuldu Bu kararin sonucu Cin in Cin Halk Cumhuriyeti tarafindan temsil edilmesi ve boylece Cin Cumhuriyeti nin BM den haric edilmesiydi Bu karar diplomatik bir depreme sebep oldu zira bu Cin Halk Cumhuriyeti nin tek temsilcilik hakki uzerindeki talebini mesrulasti ve neticede Cin Halk Cumhuriyeti yle diplomatik iliskilerin kurulmasi Cin Cumhuriyeti yle iliskilerin kesilmesine anlamina geldi Buna ragmen Tayvan yine buyuk ekonomik basarilar ve gittikce artan ihracatlar kayda gecirebilmistir zira Tayvan diger ulkelerle sahip oldugu ikiyonlu baglantilari muhafaza etti ve bunlari devlet tanimasi olmadan ekonomik konsolosluk kulturel ve bilimsel teknik alanlarda daha fazla genisletebilmistir Gunumuzde Tayvan la hala resmi diplomatik iliskilerde bulunan sadece 13 devlet vardir Belize 1989 Esvatini 1968 Guatemala 1960 Haiti 1956 Marshall Adalari 1998 Nauru 1980 2002 2005 Palau 1999 Paraguay 1957 Saint Kitts ve Nevis 1983 Saint Lucia 1984 1997 2007 Saint Vincent ve Grenadinler 1981 Tuvalu 1979 Vatikan Kutsal Makam 1942 Arasinda ABD Kanada Rusya Turkiye ve cogu Avrupa Birligi devletinin oldugu 56 diger devlette Tayvan yari resmi olarak temsil edilmektedir Buna karsin 1999 da Cin Halk Cumhuriyeti 161 devletle diplomatik iliskide bulundu bunlarin arasinda Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi veto gucleri olan ABD Birlesik Krallik Fransa ve Rusya var Cin Cumhuriyeti karsilik olarak Tayvan in diplomatik seviyede taninmasi amaciyla fakir ulkelere gelisme yardimi bagisinda bulunarak sozde dolar diplomasisi kendi dis politik konumunu guclendirmeye calismaktadir Bu tesebbusler surekli Cin Halk Cumhuriyeti yle tartismalara sebep olmus ve bu yolla kazanilan partnerler Tayvan in cikarlarinin uluslararasi alanda temsil etme gucune sahip degildir Kaynakca Lew Christopher R 2013 Historical dictionary of the Chinese Civil War 2 bas Lanham Maryland Rowman amp Littlefield Publishers ISBN 978 0810878730 Sullivan Lawrence R 2018 Historical dictionary of Chinese foreign affairs Lanham Maryland Rowman amp Littlefield Publishers ISBN 978 1538111611 Sullivan Lawrence R 2012 Historical dictionary of the Chinese Communist Party Lanham Md Scarecrow Press ISBN 978 0810872257 Pekkanen Saadia M 2014 Oxford handbook of the international relations of Asia Oxford Oxford University Press ISBN 978 0199916245 Copper John Franklin 2015 Historical dictionary of Taiwan Republic of China 4 bas Lanham Rowman amp Littlefield Publishers ISBN 978 1442243064