Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tebriz Kuşatması, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre, Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun Safevîlerin eski başkenti Tebriz'i 23-25 Eylül 1585'te kuşatarak zaptetmesiyle sonuçlanan askerî çarpışma.
| Tebriz Kuşatması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1578-1590 Osmanlı-İran Savaşı | |||||||||
 Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunu takip eden Safevî ordusu | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı Devleti |  Safevî Devleti | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Özdemiroğlu Osman Paşa Cigalazade Sinan Paşa | | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 60-70.000 | 20-30.000 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Nispeten hafif | Ağır | ||||||||
Kuşatma öncesi
Osmanlı Devleti; Safevî Devletiyle 1578'den beri devam eden savaşın ilk yılında seri zaferlerle Hazar kıyılarına ulaşmış, Özdemiroğlu Osman Paşa'nın 1583 yılında kazandığı Meşaleler Muharebesi'yle Şirvan'a, aynı yıl 'nın kazandığı Dizful Muharebesi'yle ise Luristan'a egemenliğini genişletmişti. 1584 yılında Kırım Hanlığı'ndaki gelişmelerle meşgul olan Osmanlılar 1585 yılında yeniden İran cephesine yoğunlaşarak bu defa Safevî Devleti'nin eski başkenti Tebriz'i hedef aldı. Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Kastamonu-Amasya-Tokat-Sivas-Erzurum-Van-Hoy-Merend güzergahını takip ederek 20 Eylül'de Sufiyan'a ulaştı.
Safevîler ise Osmanlı ordusuna karşı, Tebriz'in kalabalık nüfusuna da istinaden, savunma savaşı verilmesi stratejisinde karar kıldılar. Bunun üzerine Tebriz'de istihkamlar ve barikatlar hazırlanırken, Safevî şehzadesi komutasındaki İran kolordusu Tebriz'in yaklaşık 18 kilometre kuzeybatısındaki Alvar'da Osmanlı ordusuna karşı baskın yapmaya çalışsa da, 21 Eylül 1585'te meydana gelen Alvar Muharebesi'nde yenilgiye uğrayarak kalan kuvvetleriyle eşzamanlı olarak Tebriz yakınlarında bulunan Şah Muhammed Hüdabende komutasındaki ana Safevî ordusuna katıldı. Alvar'da kazandığı zaferle önünde Tebriz'e kadar direnecek herhangi bir Safevî kuvveti kalmayan Osmanlı ordusu ise muharebe düzenini bozmadan şehre doğru ilerledi.
Kuşatma
Özdemiroğlu Osman Paşa Osmanlı ordusuyla Tebriz'e yürürken Şah Muhammed Hüdabende komutasındaki İran ordusunun yaklaşması olasılığına karşı muharebe düzenini korudu ve Tebriz yakınlarında Pul-ı Şûr adlı konağa ulaşıldığında Mehmed Paşa'yı öncü kuvvet olarak gönderdi. Mehmed Paşa komutasındaki birlik sancaklarını açarak şehre doğru yürüyünce Bağ-ı Kanber içine gizlenenen yaklaşık 10.000 askerlik Safevî kolordusu (yaklaşık 5.000 süvari ve 5.000 piyade) aniden hücuma geçti. Bununla birlikte, Osmanlı birliğine mukabele edemeyerek Tebriz’e sığındılar. Önünde Tebriz'e kadar herhangi bir dineç noktası kalmayan Osmanlı ordusu Tebriz'in karşısında Acısu (Şurab) konağında mevzilendi (23 Eylül).
Safevîler ise şehrin etrafında da savunma hatları oluşturmuşlardı. Özdemiroğlu Osman Paşa ise şehir halkının aman dileyerek teslim olması beklentisiyle 23 Eylül'de taarruza geçmedi.
Ancak, Tebriz halkının savunma kararında olması üzerine Osmanlı ordusu 24 Eylül'de hücuma geçti. Osmanlı ordusunun ateş gücü istihkâm ve barikatları yerle bir etti ve Osmanlı birlikleri dalga dalga şehre girmeye başladı. Savaş sokaklarda sürdü. Osmanlılar yoğun topçu ateşiyle sokaklara kurulan istihkâmları da yıkmayı başardı ve ikindiye doğru Sultan Hasan Camii'ne kadar şehir Osmanlı ordusunun denetimine girdi.
Başta Tebriz Valisi Ali Kulu Han, Hüseyin Kulu Sultan ve Pir Gayb Han olmak üzere şehirdeki Safevî komutanları 24-25 Eylül gecesi Tebriz'den çıkarak ordusuyla Tebriz yakınında bulunan Şah Muhammed Hüdabende'nin yanına gittiler. Tebriz halkı ise adıgeçen Safevî komutanların şehirden ayrılmaları üzerine, 25 Eylül sabahı Kadı Kâmrân Bey ve Müftü Mevlâna Muhammed Ali başkanlığındaki bir heyeti Özdemiroğlu Osman Paşa'nın huzuruna göndererek kentin teslim olduğunu bildirdi. Aynı günün akşamı Osmanlı ordusu kentin tamamına hâkim oldu.
Kuşatma sonrası
27 Eylül 1585 günü Cuma namazı Sultan Hasan Camii'nde kılınırken, hutbe III. Murad adına okundu. 29 Eylül'de ise kale inşasına başlandı ve 14 Ekim'de tamamlandı. Özdemiroğlu Osman Paşa'nın; Safevîlerin Tebriz'e yönelik baskısını ve baskın girişimlerini bertaraf etmek amacıyla gönderdiği Cigalazade Sinan Paşa komutasındaki birlikler 16 ve 24 Ekim'de Safevî ordusunu bölgeden uzaklaştırmakta başarılı olamazken, Osmanlı ordusunda kışın yaklaşması üzerine Tebriz'de İranlıların karşı saldırısına karşı garnizon bırakılarak kışlamak üzere Doğu Anadolu'ya çekilinmesi fikri ağırlık kazandı. Bunun üzerine, eski Trablusşam Beylerbeyi yaklaşık 20-30.000 askerle Tebriz'de bırakılarak kışlaklara çekilmek üzere Osmanlı ordusu Tebriz'den çıkarken Hamza Mirza komutasındaki Safevî ordusu yeniden saldırdı. Buna mukabil, düzenli bir şekilde ilerleyen Osmanlı ordusu önce 28 Ekim'de Şenbigazan Muharebesi'nde Safevîleri yendi. 30 Ekim'de ise bir süredir ağır hasta olan Özdemiroğlu Osman Paşa öldü. Aynı gece Safevî ordusu bir kez daha taarruz ettiyse de bu defa Mayan Muharebesi'nde (komutayı Osman Paşa'dan devralan) Cigalazade Sinan Paşa'ya karşı yenilgiye uğradı. Safevîlerin yenilgisi üzerine Osmanlı ordusu taciz ya da baskın tehlikesi olmadan önce Van, ardından ise Bitlis'e ulaşarak kışlaklara dağıldı. Kasım 1585'te ise Safevî ordusunun Tebriz etrafına yerleşmesiyle yaklaşık on ay sürecek abluka başladı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Acem Serhaddinde Cafer Paşalar: Tebriz ve Şirvan Eyaletlerinin Muhafazası (1583-1591)", Emirhan Özçelik, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi, İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Sayı: 18, İstanbul (2021), s. 171
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tebriz Kusatmasi 1578 1590 Osmanli Safevi Savasi nda evre Ozdemiroglu Osman Pasa komutasindaki Osmanli ordusunun Safevilerin eski baskenti Tebriz i 23 25 Eylul 1585 te kusatarak zaptetmesiyle sonuclanan askeri carpisma Tebriz Kusatmasi1578 1590 Osmanli Iran SavasiOzdemiroglu Osman Pasa komutasindaki Osmanli ordusunu takip eden Safevi ordusuTarih23 25 Eylul 1585BolgeTebriz IranSonucKesin Osmanli zaferiCografi DegisikliklerOsmanli ordusu Tebriz i ele gecirdiTaraflarOsmanli DevletiSafevi DevletiKomutanlar ve liderlerOzdemiroglu Osman Pasa Cigalazade Sinan PasaGucler60 70 00020 30 000KayiplarNispeten hafifAgirKusatma oncesiOsmanli Devleti Safevi Devletiyle 1578 den beri devam eden savasin ilk yilinda seri zaferlerle Hazar kiyilarina ulasmis Ozdemiroglu Osman Pasa nin 1583 yilinda kazandigi Mesaleler Muharebesi yle Sirvan a ayni yil nin kazandigi Dizful Muharebesi yle ise Luristan a egemenligini genisletmisti 1584 yilinda Kirim Hanligi ndaki gelismelerle mesgul olan Osmanlilar 1585 yilinda yeniden Iran cephesine yogunlasarak bu defa Safevi Devleti nin eski baskenti Tebriz i hedef aldi Ozdemiroglu Osman Pasa komutasindaki Osmanli ordusu Kastamonu Amasya Tokat Sivas Erzurum Van Hoy Merend guzergahini takip ederek 20 Eylul de Sufiyan a ulasti Safeviler ise Osmanli ordusuna karsi Tebriz in kalabalik nufusuna da istinaden savunma savasi verilmesi stratejisinde karar kildilar Bunun uzerine Tebriz de istihkamlar ve barikatlar hazirlanirken Safevi sehzadesi komutasindaki Iran kolordusu Tebriz in yaklasik 18 kilometre kuzeybatisindaki Alvar da Osmanli ordusuna karsi baskin yapmaya calissa da 21 Eylul 1585 te meydana gelen Alvar Muharebesi nde yenilgiye ugrayarak kalan kuvvetleriyle eszamanli olarak Tebriz yakinlarinda bulunan Sah Muhammed Hudabende komutasindaki ana Safevi ordusuna katildi Alvar da kazandigi zaferle onunde Tebriz e kadar direnecek herhangi bir Safevi kuvveti kalmayan Osmanli ordusu ise muharebe duzenini bozmadan sehre dogru ilerledi KusatmaMatrakci Nasuh un cizimiyle Tebriz Ozdemiroglu Osman Pasa Osmanli ordusuyla Tebriz e yururken Sah Muhammed Hudabende komutasindaki Iran ordusunun yaklasmasi olasiligina karsi muharebe duzenini korudu ve Tebriz yakinlarinda Pul i Sur adli konaga ulasildiginda Mehmed Pasa yi oncu kuvvet olarak gonderdi Mehmed Pasa komutasindaki birlik sancaklarini acarak sehre dogru yuruyunce Bag i Kanber icine gizlenenen yaklasik 10 000 askerlik Safevi kolordusu yaklasik 5 000 suvari ve 5 000 piyade aniden hucuma gecti Bununla birlikte Osmanli birligine mukabele edemeyerek Tebriz e sigindilar Onunde Tebriz e kadar herhangi bir dinec noktasi kalmayan Osmanli ordusu Tebriz in karsisinda Acisu Surab konaginda mevzilendi 23 Eylul Safeviler ise sehrin etrafinda da savunma hatlari olusturmuslardi Ozdemiroglu Osman Pasa ise sehir halkinin aman dileyerek teslim olmasi beklentisiyle 23 Eylul de taarruza gecmedi Ancak Tebriz halkinin savunma kararinda olmasi uzerine Osmanli ordusu 24 Eylul de hucuma gecti Osmanli ordusunun ates gucu istihkam ve barikatlari yerle bir etti ve Osmanli birlikleri dalga dalga sehre girmeye basladi Savas sokaklarda surdu Osmanlilar yogun topcu atesiyle sokaklara kurulan istihkamlari da yikmayi basardi ve ikindiye dogru Sultan Hasan Camii ne kadar sehir Osmanli ordusunun denetimine girdi Basta Tebriz Valisi Ali Kulu Han Huseyin Kulu Sultan ve Pir Gayb Han olmak uzere sehirdeki Safevi komutanlari 24 25 Eylul gecesi Tebriz den cikarak ordusuyla Tebriz yakininda bulunan Sah Muhammed Hudabende nin yanina gittiler Tebriz halki ise adigecen Safevi komutanlarin sehirden ayrilmalari uzerine 25 Eylul sabahi Kadi Kamran Bey ve Muftu Mevlana Muhammed Ali baskanligindaki bir heyeti Ozdemiroglu Osman Pasa nin huzuruna gondererek kentin teslim oldugunu bildirdi Ayni gunun aksami Osmanli ordusu kentin tamamina hakim oldu Kusatma sonrasiOzdemiroglu Osman Pasa nin saglik durumunun Tebriz de kotulesmesi 27 Eylul 1585 gunu Cuma namazi Sultan Hasan Camii nde kilinirken hutbe III Murad adina okundu 29 Eylul de ise kale insasina baslandi ve 14 Ekim de tamamlandi Ozdemiroglu Osman Pasa nin Safevilerin Tebriz e yonelik baskisini ve baskin girisimlerini bertaraf etmek amaciyla gonderdigi Cigalazade Sinan Pasa komutasindaki birlikler 16 ve 24 Ekim de Safevi ordusunu bolgeden uzaklastirmakta basarili olamazken Osmanli ordusunda kisin yaklasmasi uzerine Tebriz de Iranlilarin karsi saldirisina karsi garnizon birakilarak kislamak uzere Dogu Anadolu ya cekilinmesi fikri agirlik kazandi Bunun uzerine eski Trablussam Beylerbeyi yaklasik 20 30 000 askerle Tebriz de birakilarak kislaklara cekilmek uzere Osmanli ordusu Tebriz den cikarken Hamza Mirza komutasindaki Safevi ordusu yeniden saldirdi Buna mukabil duzenli bir sekilde ilerleyen Osmanli ordusu once 28 Ekim de Senbigazan Muharebesi nde Safevileri yendi 30 Ekim de ise bir suredir agir hasta olan Ozdemiroglu Osman Pasa oldu Ayni gece Safevi ordusu bir kez daha taarruz ettiyse de bu defa Mayan Muharebesi nde komutayi Osman Pasa dan devralan Cigalazade Sinan Pasa ya karsi yenilgiye ugradi Safevilerin yenilgisi uzerine Osmanli ordusu taciz ya da baskin tehlikesi olmadan once Van ardindan ise Bitlis e ulasarak kislaklara dagildi Kasim 1585 te ise Safevi ordusunun Tebriz etrafina yerlesmesiyle yaklasik on ay surecek abluka basladi Ayrica bakinizSenbigazan Muharebesi Tebriz Kusatmasi 1585 1586 Kaynakca Acem Serhaddinde Cafer Pasalar Tebriz ve Sirvan Eyaletlerinin Muhafazasi 1583 1591 Emirhan Ozcelik Fatih Sultan Mehmet Universitesi Ilmi Arastirmalar Insan ve Toplum Bilimleri Dergisi Sayi 18 Istanbul 2021 s 171