Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tektonik, yer kabuğunun yapısını, özelliklerini ve zaman içindeki gelişimini kontrol eden süreçtir. Özellikle, dağ inşası süreçlerini, kratonlar olarak bilinen kıtaların güçlü, eski çekirdeklerinin büyümesini, davranışını ve Dünya'nın dış kabuğunu oluşturan nispeten sert plakaların birbirleriyle etkileşme yollarını açıklar. Tektonik ayrıca küresel nüfusu doğrudan etkileyen deprem ve volkanik kuşakları anlamak için bir çevre sunmaktadır. Tektonik çalışmalar, fosil yakıtları ve metalik ve metalik olmayan kaynakların maden yataklarını arayan ekonomik jeologlar için kılavuz olarak önemlidir. Erozyon kalıplarını ve diğer Dünya yüzey özelliklerini açıklamak için jeomorfologlar için tektonik prensiplerin anlaşılması şarttır.
Başlıca tektonik türleri
Genişlemeli tektonik
Genişlemeli tektonikler, kabuğun veya litosferin gerilmesi ve incelmesi ile ilişkilidir. Bu tür tektonikler, farklı plaka sınırlarında, kıta riftlerinde, oluşan kalınlaşmış kabuğun yanal yayılmasının neden olduğu kıta çarpışması sırasında ve sonrasında, grev kayma faylarında, arka ark havzalarında kıvrımların ve bir dekolman tabakasının bulunduğu pasif kenar dizilerinin kıtasal ucundadır.
İtme (büzülme) tektoniği
İtme tektoniği, kabuğun veya litosferin kısalması ve kalınlaşması ile ilişkilidir. Bu tür tektonikler kıta çarpışması bölgelerinde, doğrultu atımlı faylarda sınırlama eğilmelerinde ve bir dekolman tabakasının bulunduğu pasif marj dizilerinin okyanusa doğru kısmında bulunur.
Grev-kayma tektoniği
Grev-kayma tektoniği, kabuğun veya litosferin parçalarının göreli yanal hareketi ile ilişkilidir. Bu tür tektonik, okyanus ortası sırtların ofset segmentlerini birbirine bağlayan okyanus ve kıtasal dönüşüm hataları boyunca bulunur. Grev-kayma tektoniği, uzama ve itme fay sistemlerinde yanal ofsetlerde de görülür. Plaka çarpışmaları ile ilgili alanlarda, eğik çarpışma bölgelerinde aşırı sürme plakasında grev kayması deformasyonu meydana gelir ve önsözde çarpışma kemerine doğru deformasyonu barındırır.
Levha tektoniği
Plaka tektoniğinde Yeryüzünün en dış kısmı – kabuk ve en üst manto – tek bir mekanik tabaka olarak hareket şeklinde görülen taraf Litosfer'dir. Litosfer, dünya'nın içinden gelen sürekli sıvılarla tahrik edilen bir süreçtedir. Nispeten zayıf astenosfer'ın üzerinde birbirine göre hareket eden ayrı "plakalar" olarak ikiye ayrılır. Plaka sınırlarının üç ana türü vardır: plakaların birbirinden ayrı hareket ettiği ve deniz tabanının yayılması sürecinde yeni litosferin oluştuğu; dönüştürme, plakalar birbirlerinin yanından slayt ve yakınsak plakalar; yakınsama ve litosfer "tüketilen" dalma işlemi ile. Yakınsak ve dönüşüm sınırları litosferdeki en büyük yapısal süreksizlikleri oluşturur ve dünyanın en büyük (Mw > 7) depremlerinin çoğundan sorumludur. Yakınsak ve farklı sınırlar aynı zamanda Pasifik Ateş Çemberi'nin etrafındaki gibi dünyadaki volkanların çoğuna da yer verir. Litosferdeki deformasyonun çoğu plakalar arasındaki etkileşimle doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkilidir.
Tektonik çalışmalarının diğer alanları
Tuz tektoniği
Tuz tektoniği, bir dizi kaya içinde önemli miktarda kaya tuzu bulunmasıyla ilişkili yapısal geometriler ve deformasyon süreçleri ile ilgilidir. Bu, hem mezarla birlikte artmayan düşük tuz yoğunluğundan hem de düşük mukavemetinden kaynaklanmaktadır.
Neotektonik
Neotektonik, yer kabuğunun jeolojik zamanda güncel veya yeni olan hareketlerinin ve deformasyonlarının (jeolojik ve jeomorfolojik süreçler) incelenmesidir. Terim ayrıca hareketleri ve deformasyonları da ifade edebilir. Karşılık gelen zaman dilimi neotektonik dönem olarak adlandırılır. Buna göre, önceki zaman palaeotektonik dönem olarak adlandırılır.
Teknofizik
Tektonofizik, tek tek mineral taneleri ölçeğinden tektonik plakalarınkine kadar kabuğun ve mantonun deformasyonu ile ilişkili fiziksel süreçlerin incelenmesidir.
Sismotektonik
Sismotektonik, bir bölgedeki depremler, aktif tektonik ve bireysel faylar arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bölgesel tektoniklerin, son enstrümantal olarak kaydedilen olayların, tarihi depremlerin açıklamalarının ve jeomorfolojik kanıtların bir kombinasyonunu analiz ederek bir alanda hangi hataların sismik aktiviteden sorumlu olduğunu anlamaya çalışır. Bu bilgi daha sonra bir alanın sismik tehlikesini ölçmek için kullanılabilir.
Gezegensel tektonik
Dünya üzerinde tektonik analizinde kullanılan teknikler gezegenlerin ve uydularının incelenmesinde de uygulanmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "tectonic" 2 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Online Etymology Dictionary
- ^ "Encyclopedia of Coastal Science" (2005), Springer, , Chapter 1: "Tectonics and Neotectonics" DOI:10.1007/1-4020-3880-1
Konuyla ilgili yayınlar
- Edward A. Keller (2001) Aktif Tektonik: Depremler, Yükselme ve Peyzaj19 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Prentice Salonu; 2. Baskı,
- Stanley A.Schumm, Jean F. Dumont ve John M. Holbrook (2002) Aktif Tektonik ve Alüvyal Nehirler, Cambridge University Press; Reprint edition,
- Ben A. Van der Pluijm; Stephen Marshak (2004). Earth Structure (İngilizce). W. W. Norton. ISBN . 3 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. Ben A. Van der Pluijm; Stephen Marshak (2004). Earth Structure (İngilizce). W. W. Norton. ISBN . 3 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. Ben A. Van der Pluijm; Stephen Marshak (2004). Earth Structure (İngilizce). W. W. Norton. ISBN . 3 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ocak 2020.
Dış bağlantılar
- Tektonik Plaka Hareketlerinden Sorumlu Kuvvetlerin Kökeni ve Mekaniği12 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Paleomap Projesi17 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tektonik yer kabugunun yapisini ozelliklerini ve zaman icindeki gelisimini kontrol eden surectir Ozellikle dag insasi sureclerini kratonlar olarak bilinen kitalarin guclu eski cekirdeklerinin buyumesini davranisini ve Dunya nin dis kabugunu olusturan nispeten sert plakalarin birbirleriyle etkilesme yollarini aciklar Tektonik ayrica kuresel nufusu dogrudan etkileyen deprem ve volkanik kusaklari anlamak icin bir cevre sunmaktadir Tektonik calismalar fosil yakitlari ve metalik ve metalik olmayan kaynaklarin maden yataklarini arayan ekonomik jeologlar icin kilavuz olarak onemlidir Erozyon kaliplarini ve diger Dunya yuzey ozelliklerini aciklamak icin jeomorfologlar icin tektonik prensiplerin anlasilmasi sarttir Baslica tektonik turleriGenislemeli tektonik Genislemeli tektonikler kabugun veya litosferin gerilmesi ve incelmesi ile iliskilidir Bu tur tektonikler farkli plaka sinirlarinda kita riftlerinde olusan kalinlasmis kabugun yanal yayilmasinin neden oldugu kita carpismasi sirasinda ve sonrasinda grev kayma faylarinda arka ark havzalarinda kivrimlarin ve bir dekolman tabakasinin bulundugu pasif kenar dizilerinin kitasal ucundadir Itme buzulme tektonigi Itme tektonigi kabugun veya litosferin kisalmasi ve kalinlasmasi ile iliskilidir Bu tur tektonikler kita carpismasi bolgelerinde dogrultu atimli faylarda sinirlama egilmelerinde ve bir dekolman tabakasinin bulundugu pasif marj dizilerinin okyanusa dogru kisminda bulunur Grev kayma tektonigi Carrizo Ovasi nda San Andreas transform fayi Grev kayma tektonigi kabugun veya litosferin parcalarinin goreli yanal hareketi ile iliskilidir Bu tur tektonik okyanus ortasi sirtlarin ofset segmentlerini birbirine baglayan okyanus ve kitasal donusum hatalari boyunca bulunur Grev kayma tektonigi uzama ve itme fay sistemlerinde yanal ofsetlerde de gorulur Plaka carpismalari ile ilgili alanlarda egik carpisma bolgelerinde asiri surme plakasinda grev kaymasi deformasyonu meydana gelir ve onsozde carpisma kemerine dogru deformasyonu barindirir Levha tektonigiPlaka tektoniginde Yeryuzunun en dis kismi kabuk ve en ust manto tek bir mekanik tabaka olarak hareket seklinde gorulen taraf Litosfer dir Litosfer dunya nin icinden gelen surekli sivilarla tahrik edilen bir surectedir Nispeten zayif astenosfer in uzerinde birbirine gore hareket eden ayri plakalar olarak ikiye ayrilir Plaka sinirlarinin uc ana turu vardir plakalarin birbirinden ayri hareket ettigi ve deniz tabaninin yayilmasi surecinde yeni litosferin olustugu donusturme plakalar birbirlerinin yanindan slayt ve yakinsak plakalar yakinsama ve litosfer tuketilen dalma islemi ile Yakinsak ve donusum sinirlari litosferdeki en buyuk yapisal sureksizlikleri olusturur ve dunyanin en buyuk Mw gt 7 depremlerinin cogundan sorumludur Yakinsak ve farkli sinirlar ayni zamanda Pasifik Ates Cemberi nin etrafindaki gibi dunyadaki volkanlarin coguna da yer verir Litosferdeki deformasyonun cogu plakalar arasindaki etkilesimle dogrudan ya da dolayli olarak iliskilidir Tektonik calismalarinin diger alanlariTuz tektonigi Tuz tektonigi bir dizi kaya icinde onemli miktarda kaya tuzu bulunmasiyla iliskili yapisal geometriler ve deformasyon surecleri ile ilgilidir Bu hem mezarla birlikte artmayan dusuk tuz yogunlugundan hem de dusuk mukavemetinden kaynaklanmaktadir Neotektonik Neotektonik yer kabugunun jeolojik zamanda guncel veya yeni olan hareketlerinin ve deformasyonlarinin jeolojik ve jeomorfolojik surecler incelenmesidir Terim ayrica hareketleri ve deformasyonlari da ifade edebilir Karsilik gelen zaman dilimi neotektonik donem olarak adlandirilir Buna gore onceki zaman palaeotektonik donem olarak adlandirilir Teknofizik Tektonofizik tek tek mineral taneleri olceginden tektonik plakalarinkine kadar kabugun ve mantonun deformasyonu ile iliskili fiziksel sureclerin incelenmesidir Sismotektonik Sismotektonik bir bolgedeki depremler aktif tektonik ve bireysel faylar arasindaki iliskinin incelenmesidir Bolgesel tektoniklerin son enstrumantal olarak kaydedilen olaylarin tarihi depremlerin aciklamalarinin ve jeomorfolojik kanitlarin bir kombinasyonunu analiz ederek bir alanda hangi hatalarin sismik aktiviteden sorumlu oldugunu anlamaya calisir Bu bilgi daha sonra bir alanin sismik tehlikesini olcmek icin kullanilabilir Gezegensel tektonik Dunya uzerinde tektonik analizinde kullanilan teknikler gezegenlerin ve uydularinin incelenmesinde de uygulanmistir Ayrica bakinizsismoloji UNESCO dunya mirasi bolgesi Glarus Thrust yanardagbilim Mohorovicic sureksizligiKaynakca tectonic 2 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Online Etymology Dictionary Encyclopedia of Coastal Science 2005 Springer 978 1 4020 1903 6 Chapter 1 Tectonics and Neotectonics DOI 10 1007 1 4020 3880 1Konuyla ilgili yayinlarEdward A Keller 2001 Aktif Tektonik Depremler Yukselme ve Peyzaj19 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Prentice Salonu 2 Baski 0 13 088230 5 Stanley A Schumm Jean F Dumont ve John M Holbrook 2002 Aktif Tektonik ve Aluvyal Nehirler Cambridge University Press Reprint edition 0 521 89058 6 Ben A Van der Pluijm Stephen Marshak 2004 Earth Structure Ingilizce W W Norton ISBN 0 393 92467 X 3 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ocak 2020 Ben A Van der Pluijm Stephen Marshak 2004 Earth Structure Ingilizce W W Norton ISBN 0 393 92467 X 3 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ocak 2020 Ben A Van der Pluijm Stephen Marshak 2004 Earth Structure Ingilizce W W Norton ISBN 0 393 92467 X 3 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ocak 2020 Dis baglantilarTektonik Plaka Hareketlerinden Sorumlu Kuvvetlerin Kokeni ve Mekanigi12 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Paleomap Projesi17 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde