Teksas-Kızılderili savaşları (İngilizce Texas-Indian wars), Teksas'taki göçmen yerleşimciler ile yerli Güney Ova Kızılderilileri arasında patlak veren ve 1820 - 1875 arası aralıklı olarak yıllara yayılan bir dizi çatışmalar silsilesidir. Bu savaşların ilki 'ndan (1684-1689) sonra 'na (1690-1821) gelen ve büyük ölçüde İspanyollardan oluşan Avrupalı yerleşimciler ile yerli Kızılderili kabileleri arasında çıkmıştır. Sonra da Teksas'ın Meksika'daki parçası olan 'nda (1821-1836) devam etmiştir. Teksas Cumhuriyeti (1836–1845) döneminde de süren savaşlar 1845'te Amerika Birleşik Devletleri'nin 28. eyaleti olmasıyla da sona ermemiş ve 1875 yılına kadar devam etmiştir. Kızılderili savaşları sırasında Arizona'dan sonra en fazla ölüm görülen eyalet Teksas'tır.
Teksas-Kızılderili savaşları | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
ABD Kızılderili savaşları | |||||||
ÜST: At binicilikte ustalaşmış Komançiler (1835) ALT: 1800 lerde Komançi toprakları | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Yeni İspanya Meksika Teksas Cumhuriyeti ABD | Komançiler | ||||||
Teksas Komançi savaşları 1820 - 1875 |
Büyük Ovalar'ın bölgedeki parçasında değişik Kızılderili kabileleri bulunsa da önde gelen kabile «Ovaların Efendileri» olarak nitelendirilen Komançilerdir. Komançilerin adı verilen topraklarında önce İspanyollar, Meksikalılar ve sonra da Teksaslılar en güçlü düşman olmuştur. Savaşan diğer kabileler arasında Kiyovalar, ve bulunur. Bu yerliler ile Beyazlar arasında yarım asır süren savaşlarda derin düşmanlıklar ve katliamlar oluşmuş ve en sonunda bölge neredeyse tamamen Beyazlarca fethedilmiştir.
1881 Ocak ayında bir grup Meskalero Apaçisi Hudspeth County'de Quitman Canyon'da bir posta arabasına saldırı düzenlerler ve (Texas Rangers) Apaçilerden sekizini öldürmüş kalanları da kaçmıştır. Bu olay Teksas topraklarındaki son Kızılderili mücadelesi olmuştur.
Arka plan
Kolomb öncesi
Teksas Kolomb öncesi Amerika'nın iki büyük kültür merkezi arasında gelişmiştir. Bunlar Güneybatı Kızılderilileri ile Ova Kızılderilileri kültür grubudur. Arkeologlar Avrupalılarla temastan önceleri bu bölgede 3 büyük arkeolojik yerli kültürünün izlerini bulmuşlardır. Yukarı Rio Grande bölgesinden Teksas'ın batısına kadar Anasaziler. Teksas'ın doğusunda boyunca uzanan ya da . Teksas'ın güneyinde Mezoamerika kültürü. Teotihuacan'ın kuzey Meksika'ya etkisi M.S. 500 yılında zirve yapmış ve 8. ilâ 10. yüzyılda inişe geçmiştir.
Sömürge Meksikası
Bu savaşların düşmanlıkları sömürge döneminde çıkmaya başlamıştır. Teksas'a göreceli yeni gelen bütün göçmenler Avrupalıdır ve bunlar Teksas'taki kalıcı yerleşimlerini Rio Grande çevresinde ve yukarı doğru San Antonio ve El Paso'da 1600 lerde kurmaya başlamışlardır. Daha sonra 1721 yılında bugünkü Teksas'ın kalbinde olan Nacogdoches'e gelmişlerdir. Komançiler ise kabaca 1700 lerin başlarına kadar eyaletin kuzeyine daha gelmemişler ve 1700 lerin sonunda atlara adapte olana kadar da burada baskın halk olmamışlardır. Diğer Ova Kızılderililerinin çoğu ise 1700 lerin ortalarında bölgeye inmişlerdir.
Teksas Kızılderilileri
Teksas'ın baskın kabilesi olan ve onunla özdeşleşen Komançiler aslında bölgeye son gelenlerdir. Onların müttefiği olan Kiyovalar ile (ya da Kiyovalar arasında yaşadıkları için diğer adlarıyla Kiyova Apaçileri) ise batı kökenlidir ve sonradan Teksas'a taşınmışlardır. Doğu Teksas'ın yerli kabileleri (alt kabileleri: , , , , ), , , ve . Teksas'ın körfez kıyısındaki kabileler ise , Alabamalar, , Karankavalar ve .
1650 yılı ve civarına kadar Wyoming'de Platte Nehri'nin yukarılarında Şoşonilerin bir parçası olarak yaşayan Komançiler ancak 1650 civarında onlardan ayrı bir grup olarak ortaya çıkmışlardır. Daha iyi av alanları bulma arayışındaki Komançiler yabanileşmiş masteng at (Komançice cobe) kültürünü benimseyip bu yılkı atlarına sahip olduktan sonra daha fazla hareket kazanmışlardır. Komançilerin esas göçü bir zaman dilimi içinde Arkansas Nehri'nden 'a Büyük Ovalar'ın güneyine olmuştur. Bu süre zarfında, Amerika bizonunun bolluğu, masteng atlarının avcılıkta ve savaşta kullanılması, diğer Şoşoni gruplarını benimseyip kendilerine adapte etmeleri ve diğer kabilelerden kadın ve çocukların esir alınması gibi sebeplerle nüfuslarında önemli ölçüde artış olmuştur. Sonuçta, atı benimseyip onu güçlerinin odağına oturtmaları bölgedeki en güçlü Kızılderili grubu hâline getirmiş ve bu savaşlarda Beyazlara rakip olan en büyük güç durumuna gelmişlerdir. Dil ve etnik açıdan yakın akraba oldukları Şoşoniler tarafından Büyük Ovalar'ın güneyine götürülen Komançiler burada kendi güçleriyle Şoşonilerden ayrılıp bağımsız bir halk olarak gelişim göstermişlerdir. Bu noktada emperyalist yayılımcı politikaları Komançilerin güçlü bir ulus olmasını sağlamıştır. Masteng atlarını kullanmayı öğrenen Komançiler edindikleri bu hızlılık ve üstün hafif süvari becerilerinin bir sonucu olarak rakip kabilelerden pek çok kadın ve çocuğu tutsak almış ve gücün gereği olarak sayılarını katbekat artırmışlardır. Komançilerin iktidarına teslim olanlar yok olmaktan kurtulmuşlar fakat onlara vergi olarak yiyecek, konaklama ve kadın sağlamak zorunda kalmışlardır. Komançilere bu yüzden «Ovaların Efendileri» sıfatı yakıştırılmıştır. İspanyollarla karşılaştıklarında, onların doğudan New Mexico'ya kadar genişlemeleri ve Rio Grande'nin kuzeyindeki yeni ispanyol yerleşimleriyle olan doğrudan iletişimin engellenmesi Komançilerin yayılımını durdurup savaşların çıkmasına sebep olmuştur. Buna karşılık, Komançiler ve sonradan müttefiği olan Apaçiler binlerce ağır baskın saldırılar başlatmış ve bu Kızılderili savaşçının binlercesi onlarca kez Meksika içlerinde Meksikalıların binlercesini tutsak alıp köleleştirmiştir. Sonunda, Komançi ulusunun yaklaşık yüzde otuzu İspanyol kökenlilerden oluşmuştur. Ancak, Komançi ulusu kaynaşmış tek bir kabile birliği oluşturamamış, fakat 45 farklı bölümleri 12 band olarak yapılanmıştır. Bu 12 grup aynı dil ve kültürü paylaşsa da kendi aralarında gelenekselleşip ritüelleşmiş savaşları da sürdürmüşlerdir.
1740 larda, , ve diğerleri boyunca yerleşmişlerdir. Tonkavalar müttefikleri , , , Komançiler ve Yohuanlar ile ittifak kurmuşlar ve 1758 yılında ve misyonuna saldırmışlardır. Tonkavalar kuzey Meksika ve Teksas'ın içlerine olan güney göçüne devam etmişler ve daha sonra Lipan Apaçileriyle ittifak kurmuşlardır.
Ayrıca, 1740 larda Güneybatıda İspanyol yerleşimciler bazen Kızılderili çocuklarını yakalamışlardır. Bu yakalanan çocukların genellikle vaftiz edilerek yerleşimcilerin evine olarak alınmaları yaygın bir uygulama olmuştur. İlk başlarda yakalananlar daha çok Apaçi çocukları olsa da sonradan Komançi çocukları da aynı şekilde yakalanıp vaftiz edilmiş ve hizmetçi-uşak olarak yerleştirilmişlerdir.
1750 öncesinde, Teksas'ın baskın Kızılderili kabilesi Apaçiler idi. Fakat bu durum Komançilerin yayılmacı politikalarıyla değişmiştir. 1740 lardan başlayarak, Komançiler Arkansas Nehri'ni geçmeye başlamışlar ve 'nun kıyılarında kendi merkezlerini kurmuşlardır. Bu alan güneybatı Oklahoma'dan boyunca uzanarak New Mexico içlerine uzanır. Apaçiler bir dizi savaşla yerlerinden sürülmüş ve Komançiler olarak adlandırılan yurtluklarını kontrol için bölgeye gelmiştir. Bu etki alanı güneyde Arkansas Nehri'nden Orta Teksas boyunca bütün dahil olmak üzere batıda 'ne ve kuzeyde Arkansas Nehri'ni izleyerek Rocky Dağları'nın eteklerine kadar San Antonio çevresine genişletilmiştir.
Bu noktada, Komançilerin güç ve kuvveti bütün kuzey Meksika'yı devralacak duruma gelmiştir. Ancak, Apaçilerin bölge dışına sürülmesinden sonra, Komançiler 1780 yılından 1781 yılına kadar süren bir çiçek hastalığı salgınına yakalanmışlardır. Batılılardan gelen ve bağışıklık sistemlerinin alışık olmadıkları bu yeni hastalık salgını oldukça şiddetli geçmiş, baskınlar geçici olarak askıya alınmış ve bazı Komançi bölümleri dağılmıştır. İkinci bir çiçek hastalığı salgını da 1816-1817 kışında vurmuştur. En iyimser tahminle Komançilerin yarısından fazlasının bu salgınla ölmüş olduğu düşünülüyor.
Nüfusun bu yıkıcı kaybına karşılık olarak, tek bir Kiyova savaşçısının 1790 sonbahar sezonunu Komançilerle geçirmesinden sonra, Komançiler Kiyovalar ve (Ova Apaçileri) ile etkili olarak birleşmişlerdir. Bu tek olay üç kabileyi etkin biçimde birleştirmiştir. eski başkanı yazar 'a göre bu birleşme yerleşimcilerin saldırılarına karşı kendi avlaklarını korumanın gereğidir. İlk olarak, Kiyovalar ve Komançiler avlanma sahalarını (avlaklarını) paylaşmak ve savaşta birleşmek için anlaşmışlardır. Kiyovalarla daha önce ittifak kurmuş olan Kiyova Apaçileri ise müttefiklerinin bu anlaşmasına uymuşlardır. Sonunda, bu üç kabile avlak paylaşımı ve savaş konusunda birlikte hareket etme kararı almışlar ve karşılıklı kendi savunmalarını savaşta göstermişlerdir.
Teksas'taki Avrupalılar
1690-1821 yıllarındaki dönemi kapsayan 'ına yerli olmayan nüfus 1731 yılında yaklaşık 500 kişi iken, 1770 li ve 1780 li yıllarda 3.000 kişiye, 1800 yılında ise yaklaşık 4.000 kişiye ulaşmıştır. Kızılderililerin bağışıklık sistemine yabancı çiçek hastalığı, kolera, kızamık ve diğer öldürücü salgın hastalıklar Teksas'a ilk kez 1530 larda gelen Avrupalılar tarafından getirilmiş ve bunlardan dolayı Teksas Kızılderililerinin binlercesi ölmüştür.
Teksaslı yerleşimciler
ve özellikle de Meksikalı Beyaz yerleşimciler sona ermesinden önce Teksas'a gelmişler, fakat sömürge yetkilileri tarafından aktif olarak teşvik edilmemişler ve sayıları da son derece sınırlı kalmıştır. Komançilerin yerleşimcilere ani ve şiddetli baskınları da bu yerleşmenin sınırlı olmasında rol oynamıştır. Ayrıca, 1800 lerin başlarında, , ve sömürge gücünün çüküşünün bir sonucu olarak Komançi saldırılarına karşı Meksikalıların direnci neredeyse kırılmıştır. Meksikalıların cılız (lukewarm) askeri yeteneklerinin aksine, Amerikalıların daha güçlü olan savaş yetenekleri sömürge yöneticileri tarafından görülmüş ve Komançi baskınlarına siper vazifesi görmesi için bugünkü Teksas sınırında yeni yerleşim kurmaları teşvik edilmiştir. Bu erken yerleşimci Amerikalıların çoğu döneminde İspanyol yetkililer tarafından öldürülmüş, idam edilmiş ya da Teksas'tan sürülmüş olsa da, Komançilerin Meksika içlerine daha sonraki baskınlarında Amerikalıların sınırda yerleşmelerinin önemini ortaya koymuştur. Sonuç olarak, yeni rejim Amerikalıları bölgeye çekmek için birtakım yeni teşvikler getirmiş, ilk olarak da 'e Teksas'ta arazi hibesi ve ayrıcalıklar verilmiştir. Meksika'nın 1821 yılında İspanya'dan bağımsızlığını ilan etmesinden sonra da Meksika hükûmeti tarafından bu politika devam ettirilmiş, Meksika'nın seyrek nüfuslu kuzey eyaletlerine yerleşme teşvik edilmiştir.
Erken Teksas yerleşimi: Meksika Teksası 1821–1836
1820 lerde bölgede dengeleyici bir yol olarak ek yerleşimcileri arayan Meksika İspanyol arazi hibesinin sahibi ile antlaşmaya varmıştır. Amerikan ailesini bölgeye taşımak için izin verilmiştir. Austin ek yerleşimcilerin binlercesinin ABD'den Teksas'a akın etmesi için kendi şebekesini ve hükûmet sponsorluğunu kullanarak Teksas'ın zengin toprakları olduğunu yaymış olsa da, birçoğu Teksas'ın Meksika yönetiminde olduğunu gerekçe göstererek sıcak bakmamıştır. 1829 yılında, Meksika hükûmeti bütün Meksika'da köleliği kaldırmış, bazı kolonilerde ABD'den göç eden yeni yerleşimciler bu uygulamadan muaf tutulmuştur ya da bu yerleşimcilerin bulunduğu topraklarda köleliğin kaldırılmasına yönelik aktif çalışma yapmamış, esnek davranmıştır. Teorik olarak meksika'da birçok köle hizmetçi ya da uşak gibi anlaşmalı olarak kabul edilmiştir. Bu kölelik durumu Meksiko'daki merkezi hükûmetin siyasi ve ekonomik kontrolü üzerine artan şikayetlerle birleşince Teksas Devrimi'ne yol açmıştır.
1821 yılında hâlâ Beyaz yerleşimcilerin bölgeye ilgisi çekilmeye çalışılıyor iken, Doğu ve Orta Teksas'ta yerleşimcilere yakın bölgedeki Penatʉka Nʉʉ (Penatucka, Penateka) kabilesinden Komançilerle ateşkes yapar. Bu ateşkesten sonra Ruiz 1821 Aralık ayında Mexico City'de imzalanan barış ve dostluk antlaşmasını sonuçlandırmayı başarmıştır. Meksika Hükûmetinin Penatʉka Nʉʉ kabilesine vadettiği hediyeleri on iki ay içerisinde ödeyememesi üzerine Kızılderililer yerleşimcilere yönelik baskınlara devam etmişlerdir. Aynı sebepten dolayı, vadedilen haracın ödenmemesi üzerine, imzalanan barış antlaşmaları New Mexico için bozulmuş ve 1823 yılında savaş bütün Rio Grande boyunca şiddetlenmiştir. Meksikalıların kalan yerleşimlerinin çoğu yıkılmış ve yalnızca Rio Grande yukarısı bu yıkımdan kurtulmuştur. Bu savaştan kurtulabilmiş olan Meksikalıların binlercesi mülteci olarak bu yukarı alana kaçmıştır. Bununla birlikte, alanda geri kalan Avrupalı ve Meksikalılar bölgenin solunda kalan Teksaslılar haricinde sürülmüşlerdir. 1824 yılında, «Teksas Cumhuriyeti'nin Babası» olarak nitelendirilen (adı sonradan Teksas'ın başkenti olan Austin şehrine verilmiştir) ile antlaşma yapmış ve Komançi Kızılderililerine karşı destek sözü vermişlerdir.
1826 ve 1834 yıllarındaki ek antlaşmalar imzalanmış, fakat Meksika hükûmeti antlaşma şartlarını karşılamada başarısız olmuştur. Komançilerin Mexico City'ye yaptıkları baskınlar ilk başlarda yıkıcı olsa da, Amerikalıların varlığı Meksikalıların ödemeleri ağırdan almalarına yol açmıştır Ayrıca, Komançilerin baskın amaçları ganimet ve esir almaya yönelik olduğu için, birbirine yaklaşan Amerikan topluluklarına Komançilerin baskınları daha verimli geçmiştir. Buna rağmen, Teksaslıların direnci bir önceki Meksikalı yerleşimcilere göre daha güçlü olmuştur. 1826 yılında komançiler 'in yeni kasabası Gonzales'e saldırır ve yakarlar. Gerçekten de, daha boyunduruk altına alınmamış kabilelerin olduğu ABD'nin doğusunda Teksaslı yerleşimciler Komançi ve Kiyova savaşçılarının askerî gücüne karşı hazırlıksız olmuşlardır. Bu baskınlardan yılmış yerleşimcilerin şikayetleri Washington'da duyulmuş ve Teksas'taki Amerikan yerleşimcileri korumak için müdahale yolları araştırılmaya başlanmıştır. Açıkça, Teksas'ın Meksika'dan izolasyonu için bir fırsat olarak görülmüş, ABD'nin genişlemesine yönelik diplomatik kampanyalar artmıştır. Teksaslılar adına Komançilerle antlaşma yapması için tanınmış bir Amerikan savaşçısının gönderilmesi kararlaştırılmıştır. Böylece, 1833 yılında (adı sonradan Teksas'ın en büyük yerleşimi olan Houston şehrine verilmiştir) ABD diplomatik temsilcisi olarak Penatʉka Nʉʉ Komançileriyle antlaşma yapması için Teksas'a gönderilmiştir. ABD'nin bu girişimi Meksika hükûmeti tarafından yayılmacı bir girişim olarak algılanmış, Meksikalı yetkililer kendi ülkelerinde bir Amerikalı diplomatın Kızılderililerle antlaşma yapmak istemesine itiraz etmişlerdir. Houston persona non grata ilan edilmiş ve ülkeyi terk etmesi istenmiştir.
1823 yılında full-time çalışan paramiliter atlı koruma (ranger) şirketlerinin kurulmasına rağmen 1821-1835 yılları boyunca Komançi saldırıları yüzünden yerleşimciler zorda kalmışlardır. Komançilerin geleneksel ölümcül düşmanları olan ile Kızılderilileri kendilerini yerleşimcilerin dostu olarak ilan etmişler, geleneksel düşmanlarına karşı müttefik kazanmak için uğraşmışlardır. Komançiler yamyamlık yaptıkları için gerçekten Tonkavalardan nefret ederlerdi. Stephen F. Austin 1823 gibi erken bir dönemde belirli güçlerin Ova Kızılderilileriyle, özellikle de Beyazlarda İspanyol/Meksikalı ve Amerikan ayrımı yapmayan Komançilerle savaşmaya hazır olması gerektiğini kabul etmiştir. Austin ilk milis ranger gücünü kiraladığı 10 adamla kurmuş ve bu paralı özel timleri sınır bölgelerindeki yerleşimcileri korumak ve Kızılderililerle mücadele etmek üzere görevlendirmiştir. Daha sonra yerleşimciler diğer ranger kampanyalarını da organize etmişlerdir. Teksas Cumhuriyeti kurulduktan sonra da bu ranger milis güçlerinin oluşturulması, kalıcı bir ordu için kaynak olmadan, devam etmiştir. Bu küçük ranger milis grupları altlarında hızlı atlarla Komançilerle şahsen mücadeleye girmişlerdir.
Fort Parker baskını
19 Mayıs 1836 günü Komançi, Kiyova, Viçita ve Lenapelerden oluşan büyük bir savaşçı grubu tarafından Fort Parker karakoluna saldırı düzenlenir. Mart 1834 tarihinde tamamlanan bu kale, yerleşimciler tarafından güçlü bir nokta olarak kabul edilmişti ve yerel Kızılderililerle yapılan antlaşmaların imzalandığı bir yerdi. Saldırıda 5 kişiyi öldüren Kızılderililer ikisi kadın üçü çocuk 5 kişiyi de kaçırmışlardır. Baskında öldürülen Beyaz yerleşimcilerin az olmasına rağmen, özellikle de 8 yaşındaki Cynthia Ann Parker adlı kızın kaçırılması Teksas'ın Anglo-Amerikan yerleşimcileri arasında yaygın öfkeye sebep olmuştur. Klanın (ailenin) yok edilmesi Teksaslıları şok etmiştir.
Parker ailesinden yapılan bütün çağrılara, özellikle de James W. Parker'ın intikam ve kaçırılan kadın ve çocukların kurtarılma çağrılarına rağmen ortamın uygun olmaması dolayısıyla kaçırılanlar hemen kurtarılamamıştır. Kaçırılanların (Elizabeth Kellogg, Cynthia Ann Parker, John R. Parker, Rachel Plummer, James Pratt Plummer) çoğu daha sonra karşılığında serbest bırakılmıştır. Mrs. Kellogg'un fidyesi 3 ay içinde ödenmiştir. Diğerlerininki ise birkaç yıl sürmüştür. Kaçırıldığında 8 yaşında bir kız çocuğu olan Cynthia Ann Parker ise Komançiler arasında tam 25 yıl kalmış, (Texas Rangers) tarafından sırasında Komançi kocası olan 'nın kabilesine yapılan katliamda kurtulanlar arasında bulunmuştur. Cynthia ile Nocona'nın oğlu Komançi reisi 'dir.
Teksas Cumhuriyeti dönemi: 1836–1845
Teksas Cumhuriyeti ile Teksas Kızılderilileri ilişkileri üç döneme ayrılabilir: birinci Houston diplomasisi, Lamar düşmanlığı, ikinci Houston diplomasisi. Sam Houston'ın yönetimi altındaki Teksas Cumhuriyeti Komançilerle görüşme yapmaya çalışmış ve baskınların durdurulması için üç ana önkoşul sürmüştür: hediyeler, ticaret ve düzenli olarak yüz yüze diplomasi. Houston, Kızılderililer arasına iyi üne sahip biridir ve eşi de yarı Çeroki Kızılderilisi yarı Beyaz olup yıllarca Kızılderili Toprakları'nda yaşamıştır. Kendisi büyük maliyetli silahlara dayalı ordu gücüne değil düşük maliyetli hediyelere dayalı bir stratejiyi ilke olarak benimsemişti. Meksikalılardan yardım alan Komançi-Kiyova ittifakını yenmek için bu hediyeler yeterli olmayabilirdi. Bununla birlikte, binlerce kadın ve çocuğun devam eden tutsaklık hayatı ve onların bir kısmının kurtarılması ya da fidye ödenerek serbest kalmalarının hikâyeleri Teksas'ta kitlesel misilleme taleplerini ayyuka çıkarmıştır. Lamar'ın yönetimi altındaki Teksas Cumhuriyeti ise tam tersi Komançilerle doğrudan savaş yürütmüş, Comancheria işgal edilmiş, köyleri yakılmış, acımasız saldırganlıkla tahrip edilmiştir. Lamar yönetimi pahalı ve başarısız Kızılderili politikasıyla bilinir; zira, dört yıllık görev süresince Kızılderililer ile yaptılan savaşta harcanan miktar hükûmetin yıllık gelirini aşmıştır. Daha da önemlisi, Lamar dönemindeki savaşlarda büyük sayıda rehine kurtarılmış olsa da, binlercesi hâlâ tutsak olarak kalmıştır. Lamar yönetiminin başarısızlığı ve politikalarının iflası sebebiyle Houston'ın ikinci dönem yönetimi başa geçmiştir.
Birinci Houston yönetimi: 1836–1838
Houston'ın ilk başkanlığı bağımsız bir ülke olarak teksas Cumhuriyeti'ni korumaya odaklanmıştır. Sam Houston'ın çocukluğu Tennessee'deki Çeroki Kızılderilileri arasında yarı iskoç/İrlandalı yarı Çeroki olan reis (ya da Diwal'li veya Bowl, Bowles) korumasında geçmiştir. Üzerinde yaşadıkları arazinin Çerokilere verilmesi için "Solemn Declaration" desteklemiştir.
Houston'ın başkanlığı sırasında, Teksas atlı korumaları (Texas Rangers) 10 Kasım 1837 tarihinde 'nde ile savaşmış ve korumalar yenilmiştir.
Lamar yönetimi: 1838–1841
Çeroki savaşı: 1838–1839
Neches Muharebesi
Lamar ve Ova kızılderilileri
Council House Fight
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
- ^ Michno, Gregory (2003). Encyclopedia of Indian wars: western battles and skirmishes, 1850–1890. Mountain Press Publishing. s. 367. ISBN . 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2013.
- ^ . 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2013.
- ^ . 28 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2013.
- ^ Richardson (2005), sayfa: 9.
- ^ (PDF). 1 Eylül 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2013.
- ^ a b c d e f The Comanches: Lords of the Southern Plains. University of Oklahoma Press. 1952.
- ^ a b c d e f g h i j Sultzman, Lee (2006). [1] 5 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Comanche History: Part One. Accessed September 7, 2007. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi: "comancheone" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Gary Clayton Anderson, The Indian Southwest, 1580-1830: Ethnogenesis and Reinvention (Norman: University of Oklahoma Press, 1999) sayfa: 85
- ^ Anderson, The Indian Southwest, sayfa: 89
- ^ May, Jon D. "Tonkawa" 21 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Encyclopedia of Oklahoma History & Culture, Tulsa: Oklahoma Historical Society (retrieved 8 Feb 2009)
- ^ Walker, Jeff (16 Kasım 2007). . Sanmarcosrecord.com. 4 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2011.
- ^ de la Teja (1956), sayfa: 123.
- ^ a b Fehrenbach, T.R. Comanches, The Destruction of a People
- ^ T.R. Fehrenbach Book Award 6 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Texas Historical Commission, retrieved 2009-02-22
- ^ "Spaniards in a Far Northern Frontera" (PDF). 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Nisan 2022.
- ^ James M. Smallwood (2004), The Indian Texans, University of Texas Institute of Texan Cultures at San Antonio
- ^ . Manataka.org. 16 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2011.
- ^ Gwynne, S. C. (2011). Empire of the Summer Moon: Quanah Parker and the Rise and Fall of the Comanches, the Most Powerful Indian Tribe in American History. Scribner. ss. 7, 211. ISBN .
- ^ Exley, J.A.. “Frontier Blood: The Saga of the Parker Family
- ^ Hämäläinen, Pekka (2008). The Comanche Empire. Yale University Press. s. 214. ISBN . Online at Google Books 24 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Texas State Historical Association: Houston, Samuel". 20 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2013.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2013.
- ^ . 21 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2013.
- ^ Stone Houses, Battle of. 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Handbook of Texas Online. (retrieved 6 Sept 2009)
Kaynakça
- de la Teja, Jesus F. (1956), San Antonio de Bexar: A Community on New Spain's Northern Frontier, Albuquerque, NM: University of New Mexico Press, ISBN
|isbn=
değerini kontrol edin: length () - Exley, Jo Ella Powell, Frontier Blood: The Saga of the Parker Family,
- Fehrenbach, Theodore Reed The Comanches: The Destruction of a People. New York: Knopf, 1974, . Later (2003) republished under the title The Comanches: The History of a People
- Foster, Morris. Being Comanche.
- Frazier, Ian. Great Plains. New York: Farrar, Straus, and Giroux, 1989.
- Lodge, Sally. Native American People: The Comanche. Vero Beach, Florida 32964: Rourke Publications, Inc., 1992.
- Lund, Bill. Native Peoples: The Comanche Indians. Mankato, Minnesota: Bridgestone Books, 1997.
- Mooney, Martin. The Junior Library of American Indians: The Comanche Indians. New York: Chelsea House Publishers, 1993.
- Hämäläinen, Pekka (2008) The Comanche Empire Yale University Press, New Haven, Conn., ; originally his 2001 thesis The Comanche Empire: A Study of Indigenous Power, 1700–1875
- Native Americans: Comanche11 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (August 13, 2005).
- Richardson, Rupert N. The Comanche Barrier to South Plains Settlement: A Century and a Half of Savage Resistance to the Advancing White Frontier. Glendale, California: Arthur H. Clark Company, 1933.
- Richardson, Rupert N., Adrian Anderson, Cary D. Wintz & Ernest Wallace, "Texas: the Lone Star State", 9th edition, New Jersey: Prentice Hall, 0131835505
- Rollings, Willard. Indians of North America: The Comanche. New York: Chelsea House Publishers, 1989.
- Secoy, Frank. Changing Miliitary Patterns on the Great Plains. Monograph of the American Ethnological Society, No. 21. Locust Valley, NY: J. J. Augustin, 1953.
- Streissguth, Thomas. Indigenous Peoples of North America: The Comanche. San Diego: Lucent Books Incorporation, 2000.
- "The Texas Comanches" on Texas Indians5 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (August 14, 2005).
- Wallace, Ernest, and E. Adamson Hoebel. The Comanches: Lords of the Southern Plains. Norman: University of Oklahoma Press, 1952.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Teksas Kizilderili savaslari Ingilizce Texas Indian wars Teksas taki gocmen yerlesimciler ile yerli Guney Ova Kizilderilileri arasinda patlak veren ve 1820 1875 arasi aralikli olarak yillara yayilan bir dizi catismalar silsilesidir Bu savaslarin ilki ndan 1684 1689 sonra na 1690 1821 gelen ve buyuk olcude Ispanyollardan olusan Avrupali yerlesimciler ile yerli Kizilderili kabileleri arasinda cikmistir Sonra da Teksas in Meksika daki parcasi olan nda 1821 1836 devam etmistir Teksas Cumhuriyeti 1836 1845 doneminde de suren savaslar 1845 te Amerika Birlesik Devletleri nin 28 eyaleti olmasiyla da sona ermemis ve 1875 yilina kadar devam etmistir Kizilderili savaslari sirasinda Arizona dan sonra en fazla olum gorulen eyalet Teksas tir Teksas Kizilderili savaslariABD Kizilderili savaslariUST At binicilikte ustalasmis Komanciler 1835 ALT 1800 lerde Komanci topraklariTarih1820 1875BolgeTeksasSonucABD zaferiTaraflarYeni Ispanya Meksika Teksas Cumhuriyeti ABDKomancilerTeksas Komanci savaslari 1820 1875Avrupalilarin 1700 lerin ortalarindaki somurgeleri Ispanyol Amerikasi Britanya Amerikasi Rus Amerikasi Avrupalilarla temas oncesi Ova Kizilderililerinin dagilim haritasi Buyuk Ovalar in bolgedeki parcasinda degisik Kizilderili kabileleri bulunsa da onde gelen kabile Ovalarin Efendileri olarak nitelendirilen Komancilerdir Komancilerin adi verilen topraklarinda once Ispanyollar Meksikalilar ve sonra da Teksaslilar en guclu dusman olmustur Savasan diger kabileler arasinda Kiyovalar ve bulunur Bu yerliler ile Beyazlar arasinda yarim asir suren savaslarda derin dusmanliklar ve katliamlar olusmus ve en sonunda bolge neredeyse tamamen Beyazlarca fethedilmistir 1881 Ocak ayinda bir grup Meskalero Apacisi Hudspeth County de Quitman Canyon da bir posta arabasina saldiri duzenlerler ve Texas Rangers Apacilerden sekizini oldurmus kalanlari da kacmistir Bu olay Teksas topraklarindaki son Kizilderili mucadelesi olmustur Arka planKolomb oncesi Teksas Kolomb oncesi Amerika nin iki buyuk kultur merkezi arasinda gelismistir Bunlar Guneybati Kizilderilileri ile Ova Kizilderilileri kultur grubudur Arkeologlar Avrupalilarla temastan onceleri bu bolgede 3 buyuk arkeolojik yerli kulturunun izlerini bulmuslardir Yukari Rio Grande bolgesinden Teksas in batisina kadar Anasaziler Teksas in dogusunda boyunca uzanan ya da Teksas in guneyinde Mezoamerika kulturu Teotihuacan in kuzey Meksika ya etkisi M S 500 yilinda zirve yapmis ve 8 ila 10 yuzyilda inise gecmistir Somurge Meksikasi Bu savaslarin dusmanliklari somurge doneminde cikmaya baslamistir Teksas a goreceli yeni gelen butun gocmenler Avrupalidir ve bunlar Teksas taki kalici yerlesimlerini Rio Grande cevresinde ve yukari dogru San Antonio ve El Paso da 1600 lerde kurmaya baslamislardir Daha sonra 1721 yilinda bugunku Teksas in kalbinde olan Nacogdoches e gelmislerdir Komanciler ise kabaca 1700 lerin baslarina kadar eyaletin kuzeyine daha gelmemisler ve 1700 lerin sonunda atlara adapte olana kadar da burada baskin halk olmamislardir Diger Ova Kizilderililerinin cogu ise 1700 lerin ortalarinda bolgeye inmislerdir Teksas Kizilderilileri Teksas in baskin kabilesi olan ve onunla ozdeslesen Komanciler aslinda bolgeye son gelenlerdir Onlarin muttefigi olan Kiyovalar ile ya da Kiyovalar arasinda yasadiklari icin diger adlariyla Kiyova Apacileri ise bati kokenlidir ve sonradan Teksas a tasinmislardir Dogu Teksas in yerli kabileleri alt kabileleri ve Teksas in korfez kiyisindaki kabileler ise Alabamalar Karankavalar ve 1650 yili ve civarina kadar Wyoming de Platte Nehri nin yukarilarinda Sosonilerin bir parcasi olarak yasayan Komanciler ancak 1650 civarinda onlardan ayri bir grup olarak ortaya cikmislardir Daha iyi av alanlari bulma arayisindaki Komanciler yabanilesmis masteng at Komancice cobe kulturunu benimseyip bu yilki atlarina sahip olduktan sonra daha fazla hareket kazanmislardir Komancilerin esas gocu bir zaman dilimi icinde Arkansas Nehri nden a Buyuk Ovalar in guneyine olmustur Bu sure zarfinda Amerika bizonunun bollugu masteng atlarinin avcilikta ve savasta kullanilmasi diger Sosoni gruplarini benimseyip kendilerine adapte etmeleri ve diger kabilelerden kadin ve cocuklarin esir alinmasi gibi sebeplerle nufuslarinda onemli olcude artis olmustur Sonucta ati benimseyip onu guclerinin odagina oturtmalari bolgedeki en guclu Kizilderili grubu haline getirmis ve bu savaslarda Beyazlara rakip olan en buyuk guc durumuna gelmislerdir Dil ve etnik acidan yakin akraba olduklari Sosoniler tarafindan Buyuk Ovalar in guneyine goturulen Komanciler burada kendi gucleriyle Sosonilerden ayrilip bagimsiz bir halk olarak gelisim gostermislerdir Bu noktada emperyalist yayilimci politikalari Komancilerin guclu bir ulus olmasini saglamistir Masteng atlarini kullanmayi ogrenen Komanciler edindikleri bu hizlilik ve ustun hafif suvari becerilerinin bir sonucu olarak rakip kabilelerden pek cok kadin ve cocugu tutsak almis ve gucun geregi olarak sayilarini katbekat artirmislardir Komancilerin iktidarina teslim olanlar yok olmaktan kurtulmuslar fakat onlara vergi olarak yiyecek konaklama ve kadin saglamak zorunda kalmislardir Komancilere bu yuzden Ovalarin Efendileri sifati yakistirilmistir Ispanyollarla karsilastiklarinda onlarin dogudan New Mexico ya kadar genislemeleri ve Rio Grande nin kuzeyindeki yeni ispanyol yerlesimleriyle olan dogrudan iletisimin engellenmesi Komancilerin yayilimini durdurup savaslarin cikmasina sebep olmustur Buna karsilik Komanciler ve sonradan muttefigi olan Apaciler binlerce agir baskin saldirilar baslatmis ve bu Kizilderili savascinin binlercesi onlarca kez Meksika iclerinde Meksikalilarin binlercesini tutsak alip kolelestirmistir Sonunda Komanci ulusunun yaklasik yuzde otuzu Ispanyol kokenlilerden olusmustur Ancak Komanci ulusu kaynasmis tek bir kabile birligi olusturamamis fakat 45 farkli bolumleri 12 band olarak yapilanmistir Bu 12 grup ayni dil ve kulturu paylassa da kendi aralarinda geleneksellesip rituellesmis savaslari da surdurmuslerdir Tonkava topraklari 1740 larda ve digerleri boyunca yerlesmislerdir Tonkavalar muttefikleri Komanciler ve Yohuanlar ile ittifak kurmuslar ve 1758 yilinda ve misyonuna saldirmislardir Tonkavalar kuzey Meksika ve Teksas in iclerine olan guney gocune devam etmisler ve daha sonra Lipan Apacileriyle ittifak kurmuslardir Ayrica 1740 larda Guneybatida Ispanyol yerlesimciler bazen Kizilderili cocuklarini yakalamislardir Bu yakalanan cocuklarin genellikle vaftiz edilerek yerlesimcilerin evine olarak alinmalari yaygin bir uygulama olmustur Ilk baslarda yakalananlar daha cok Apaci cocuklari olsa da sonradan Komanci cocuklari da ayni sekilde yakalanip vaftiz edilmis ve hizmetci usak olarak yerlestirilmislerdir Yaklasik 1850 yilindaki Komanci topraklari 1750 oncesinde Teksas in baskin Kizilderili kabilesi Apaciler idi Fakat bu durum Komancilerin yayilmaci politikalariyla degismistir 1740 lardan baslayarak Komanciler Arkansas Nehri ni gecmeye baslamislar ve nun kiyilarinda kendi merkezlerini kurmuslardir Bu alan guneybati Oklahoma dan boyunca uzanarak New Mexico iclerine uzanir Apaciler bir dizi savasla yerlerinden surulmus ve Komanciler olarak adlandirilan yurtluklarini kontrol icin bolgeye gelmistir Bu etki alani guneyde Arkansas Nehri nden Orta Teksas boyunca butun dahil olmak uzere batida ne ve kuzeyde Arkansas Nehri ni izleyerek Rocky Daglari nin eteklerine kadar San Antonio cevresine genisletilmistir Bu noktada Komancilerin guc ve kuvveti butun kuzey Meksika yi devralacak duruma gelmistir Ancak Apacilerin bolge disina surulmesinden sonra Komanciler 1780 yilindan 1781 yilina kadar suren bir cicek hastaligi salginina yakalanmislardir Batililardan gelen ve bagisiklik sistemlerinin alisik olmadiklari bu yeni hastalik salgini oldukca siddetli gecmis baskinlar gecici olarak askiya alinmis ve bazi Komanci bolumleri dagilmistir Ikinci bir cicek hastaligi salgini da 1816 1817 kisinda vurmustur En iyimser tahminle Komancilerin yarisindan fazlasinin bu salginla olmus oldugu dusunuluyor Nufusun bu yikici kaybina karsilik olarak tek bir Kiyova savascisinin 1790 sonbahar sezonunu Komancilerle gecirmesinden sonra Komanciler Kiyovalar ve Ova Apacileri ile etkili olarak birlesmislerdir Bu tek olay uc kabileyi etkin bicimde birlestirmistir eski baskani yazar a gore bu birlesme yerlesimcilerin saldirilarina karsi kendi avlaklarini korumanin geregidir Ilk olarak Kiyovalar ve Komanciler avlanma sahalarini avlaklarini paylasmak ve savasta birlesmek icin anlasmislardir Kiyovalarla daha once ittifak kurmus olan Kiyova Apacileri ise muttefiklerinin bu anlasmasina uymuslardir Sonunda bu uc kabile avlak paylasimi ve savas konusunda birlikte hareket etme karari almislar ve karsilikli kendi savunmalarini savasta gostermislerdir Teksas taki Avrupalilar 1800 yilinda Kuzey Amerika1819 yilinda Kuzey Amerika 1690 1821 yillarindaki donemi kapsayan ina yerli olmayan nufus 1731 yilinda yaklasik 500 kisi iken 1770 li ve 1780 li yillarda 3 000 kisiye 1800 yilinda ise yaklasik 4 000 kisiye ulasmistir Kizilderililerin bagisiklik sistemine yabanci cicek hastaligi kolera kizamik ve diger oldurucu salgin hastaliklar Teksas a ilk kez 1530 larda gelen Avrupalilar tarafindan getirilmis ve bunlardan dolayi Teksas Kizilderililerinin binlercesi olmustur Teksasli yerlesimciler ve ozellikle de Meksikali Beyaz yerlesimciler sona ermesinden once Teksas a gelmisler fakat somurge yetkilileri tarafindan aktif olarak tesvik edilmemisler ve sayilari da son derece sinirli kalmistir Komancilerin yerlesimcilere ani ve siddetli baskinlari da bu yerlesmenin sinirli olmasinda rol oynamistir Ayrica 1800 lerin baslarinda ve somurge gucunun cukusunun bir sonucu olarak Komanci saldirilarina karsi Meksikalilarin direnci neredeyse kirilmistir Meksikalilarin ciliz lukewarm askeri yeteneklerinin aksine Amerikalilarin daha guclu olan savas yetenekleri somurge yoneticileri tarafindan gorulmus ve Komanci baskinlarina siper vazifesi gormesi icin bugunku Teksas sinirinda yeni yerlesim kurmalari tesvik edilmistir Bu erken yerlesimci Amerikalilarin cogu doneminde Ispanyol yetkililer tarafindan oldurulmus idam edilmis ya da Teksas tan surulmus olsa da Komancilerin Meksika iclerine daha sonraki baskinlarinda Amerikalilarin sinirda yerlesmelerinin onemini ortaya koymustur Sonuc olarak yeni rejim Amerikalilari bolgeye cekmek icin birtakim yeni tesvikler getirmis ilk olarak da e Teksas ta arazi hibesi ve ayricaliklar verilmistir Meksika nin 1821 yilinda Ispanya dan bagimsizligini ilan etmesinden sonra da Meksika hukumeti tarafindan bu politika devam ettirilmis Meksika nin seyrek nufuslu kuzey eyaletlerine yerlesme tesvik edilmistir Erken Teksas yerlesimi Meksika Teksasi 1821 1836 Teksas in Babasi olarak bilinen Daha sonra adi Teksas in baskenti olan Austin sehrine verilmistir 1820 lerde bolgede dengeleyici bir yol olarak ek yerlesimcileri arayan Meksika Ispanyol arazi hibesinin sahibi ile antlasmaya varmistir Amerikan ailesini bolgeye tasimak icin izin verilmistir Austin ek yerlesimcilerin binlercesinin ABD den Teksas a akin etmesi icin kendi sebekesini ve hukumet sponsorlugunu kullanarak Teksas in zengin topraklari oldugunu yaymis olsa da bircogu Teksas in Meksika yonetiminde oldugunu gerekce gostererek sicak bakmamistir 1829 yilinda Meksika hukumeti butun Meksika da koleligi kaldirmis bazi kolonilerde ABD den goc eden yeni yerlesimciler bu uygulamadan muaf tutulmustur ya da bu yerlesimcilerin bulundugu topraklarda koleligin kaldirilmasina yonelik aktif calisma yapmamis esnek davranmistir Teorik olarak meksika da bircok kole hizmetci ya da usak gibi anlasmali olarak kabul edilmistir Bu kolelik durumu Meksiko daki merkezi hukumetin siyasi ve ekonomik kontrolu uzerine artan sikayetlerle birlesince Teksas Devrimi ne yol acmistir Penatʉka Nʉʉ Komancisi 1872 1821 yilinda hala Beyaz yerlesimcilerin bolgeye ilgisi cekilmeye calisiliyor iken Dogu ve Orta Teksas ta yerlesimcilere yakin bolgedeki Penatʉka Nʉʉ Penatucka Penateka kabilesinden Komancilerle ateskes yapar Bu ateskesten sonra Ruiz 1821 Aralik ayinda Mexico City de imzalanan baris ve dostluk antlasmasini sonuclandirmayi basarmistir Meksika Hukumetinin Penatʉka Nʉʉ kabilesine vadettigi hediyeleri on iki ay icerisinde odeyememesi uzerine Kizilderililer yerlesimcilere yonelik baskinlara devam etmislerdir Ayni sebepten dolayi vadedilen haracin odenmemesi uzerine imzalanan baris antlasmalari New Mexico icin bozulmus ve 1823 yilinda savas butun Rio Grande boyunca siddetlenmistir Meksikalilarin kalan yerlesimlerinin cogu yikilmis ve yalnizca Rio Grande yukarisi bu yikimdan kurtulmustur Bu savastan kurtulabilmis olan Meksikalilarin binlercesi multeci olarak bu yukari alana kacmistir Bununla birlikte alanda geri kalan Avrupali ve Meksikalilar bolgenin solunda kalan Teksaslilar haricinde surulmuslerdir 1824 yilinda Teksas Cumhuriyeti nin Babasi olarak nitelendirilen adi sonradan Teksas in baskenti olan Austin sehrine verilmistir ile antlasma yapmis ve Komanci Kizilderililerine karsi destek sozu vermislerdir 1826 ve 1834 yillarindaki ek antlasmalar imzalanmis fakat Meksika hukumeti antlasma sartlarini karsilamada basarisiz olmustur Komancilerin Mexico City ye yaptiklari baskinlar ilk baslarda yikici olsa da Amerikalilarin varligi Meksikalilarin odemeleri agirdan almalarina yol acmistir Ayrica Komancilerin baskin amaclari ganimet ve esir almaya yonelik oldugu icin birbirine yaklasan Amerikan topluluklarina Komancilerin baskinlari daha verimli gecmistir Buna ragmen Teksaslilarin direnci bir onceki Meksikali yerlesimcilere gore daha guclu olmustur 1826 yilinda komanciler in yeni kasabasi Gonzales e saldirir ve yakarlar Gercekten de daha boyunduruk altina alinmamis kabilelerin oldugu ABD nin dogusunda Teksasli yerlesimciler Komanci ve Kiyova savascilarinin askeri gucune karsi hazirliksiz olmuslardir Bu baskinlardan yilmis yerlesimcilerin sikayetleri Washington da duyulmus ve Teksas taki Amerikan yerlesimcileri korumak icin mudahale yollari arastirilmaya baslanmistir Acikca Teksas in Meksika dan izolasyonu icin bir firsat olarak gorulmus ABD nin genislemesine yonelik diplomatik kampanyalar artmistir Teksaslilar adina Komancilerle antlasma yapmasi icin taninmis bir Amerikan savascisinin gonderilmesi kararlastirilmistir Boylece 1833 yilinda adi sonradan Teksas in en buyuk yerlesimi olan Houston sehrine verilmistir ABD diplomatik temsilcisi olarak Penatʉka Nʉʉ Komancileriyle antlasma yapmasi icin Teksas a gonderilmistir ABD nin bu girisimi Meksika hukumeti tarafindan yayilmaci bir girisim olarak algilanmis Meksikali yetkililer kendi ulkelerinde bir Amerikali diplomatin Kizilderililerle antlasma yapmak istemesine itiraz etmislerdir Houston persona non grata ilan edilmis ve ulkeyi terk etmesi istenmistir Bir grup Texas Rangers 1845 1823 yilinda full time calisan paramiliter atli koruma ranger sirketlerinin kurulmasina ragmen 1821 1835 yillari boyunca Komanci saldirilari yuzunden yerlesimciler zorda kalmislardir Komancilerin geleneksel olumcul dusmanlari olan ile Kizilderilileri kendilerini yerlesimcilerin dostu olarak ilan etmisler geleneksel dusmanlarina karsi muttefik kazanmak icin ugrasmislardir Komanciler yamyamlik yaptiklari icin gercekten Tonkavalardan nefret ederlerdi Stephen F Austin 1823 gibi erken bir donemde belirli guclerin Ova Kizilderilileriyle ozellikle de Beyazlarda Ispanyol Meksikali ve Amerikan ayrimi yapmayan Komancilerle savasmaya hazir olmasi gerektigini kabul etmistir Austin ilk milis ranger gucunu kiraladigi 10 adamla kurmus ve bu parali ozel timleri sinir bolgelerindeki yerlesimcileri korumak ve Kizilderililerle mucadele etmek uzere gorevlendirmistir Daha sonra yerlesimciler diger ranger kampanyalarini da organize etmislerdir Teksas Cumhuriyeti kurulduktan sonra da bu ranger milis guclerinin olusturulmasi kalici bir ordu icin kaynak olmadan devam etmistir Bu kucuk ranger milis gruplari altlarinda hizli atlarla Komancilerle sahsen mucadeleye girmislerdir Fort Parker baskini Kizini Topsannah Prairie Flower Cayir Cicegi emziren Cynthia Ann Parker 1861 Komanciler tarafindan kacirildiginda Cynthia 8 yasinda idi 19 Mayis 1836 gunu Komanci Kiyova Vicita ve Lenapelerden olusan buyuk bir savasci grubu tarafindan Fort Parker karakoluna saldiri duzenlenir Mart 1834 tarihinde tamamlanan bu kale yerlesimciler tarafindan guclu bir nokta olarak kabul edilmisti ve yerel Kizilderililerle yapilan antlasmalarin imzalandigi bir yerdi Saldirida 5 kisiyi olduren Kizilderililer ikisi kadin ucu cocuk 5 kisiyi de kacirmislardir Baskinda oldurulen Beyaz yerlesimcilerin az olmasina ragmen ozellikle de 8 yasindaki Cynthia Ann Parker adli kizin kacirilmasi Teksas in Anglo Amerikan yerlesimcileri arasinda yaygin ofkeye sebep olmustur Klanin ailenin yok edilmesi Teksaslilari sok etmistir Parker ailesinden yapilan butun cagrilara ozellikle de James W Parker in intikam ve kacirilan kadin ve cocuklarin kurtarilma cagrilarina ragmen ortamin uygun olmamasi dolayisiyla kacirilanlar hemen kurtarilamamistir Kacirilanlarin Elizabeth Kellogg Cynthia Ann Parker John R Parker Rachel Plummer James Pratt Plummer cogu daha sonra karsiliginda serbest birakilmistir Mrs Kellogg un fidyesi 3 ay icinde odenmistir Digerlerininki ise birkac yil surmustur Kacirildiginda 8 yasinda bir kiz cocugu olan Cynthia Ann Parker ise Komanciler arasinda tam 25 yil kalmis Texas Rangers tarafindan sirasinda Komanci kocasi olan nin kabilesine yapilan katliamda kurtulanlar arasinda bulunmustur Cynthia ile Nocona nin oglu Komanci reisi dir Teksas Cumhuriyeti donemi 1836 1845Teksas Cumhuriyeti ile Teksas Kizilderilileri iliskileri uc doneme ayrilabilir birinci Houston diplomasisi Lamar dusmanligi ikinci Houston diplomasisi Sam Houston in yonetimi altindaki Teksas Cumhuriyeti Komancilerle gorusme yapmaya calismis ve baskinlarin durdurulmasi icin uc ana onkosul surmustur hediyeler ticaret ve duzenli olarak yuz yuze diplomasi Houston Kizilderililer arasina iyi une sahip biridir ve esi de yari Ceroki Kizilderilisi yari Beyaz olup yillarca Kizilderili Topraklari nda yasamistir Kendisi buyuk maliyetli silahlara dayali ordu gucune degil dusuk maliyetli hediyelere dayali bir stratejiyi ilke olarak benimsemisti Meksikalilardan yardim alan Komanci Kiyova ittifakini yenmek icin bu hediyeler yeterli olmayabilirdi Bununla birlikte binlerce kadin ve cocugun devam eden tutsaklik hayati ve onlarin bir kisminin kurtarilmasi ya da fidye odenerek serbest kalmalarinin hikayeleri Teksas ta kitlesel misilleme taleplerini ayyuka cikarmistir Lamar in yonetimi altindaki Teksas Cumhuriyeti ise tam tersi Komancilerle dogrudan savas yurutmus Comancheria isgal edilmis koyleri yakilmis acimasiz saldirganlikla tahrip edilmistir Lamar yonetimi pahali ve basarisiz Kizilderili politikasiyla bilinir zira dort yillik gorev suresince Kizilderililer ile yaptilan savasta harcanan miktar hukumetin yillik gelirini asmistir Daha da onemlisi Lamar donemindeki savaslarda buyuk sayida rehine kurtarilmis olsa da binlercesi hala tutsak olarak kalmistir Lamar yonetiminin basarisizligi ve politikalarinin iflasi sebebiyle Houston in ikinci donem yonetimi basa gecmistir Birinci Houston yonetimi 1836 1838 Houston in ilk baskanligi bagimsiz bir ulke olarak teksas Cumhuriyeti ni korumaya odaklanmistir Sam Houston in cocuklugu Tennessee deki Ceroki Kizilderilileri arasinda yari iskoc Irlandali yari Ceroki olan reis ya da Diwal li veya Bowl Bowles korumasinda gecmistir Uzerinde yasadiklari arazinin Cerokilere verilmesi icin Solemn Declaration desteklemistir Houston in baskanligi sirasinda Teksas atli korumalari Texas Rangers 10 Kasim 1837 tarihinde nde ile savasmis ve korumalar yenilmistir Lamar yonetimi 1838 1841 Ceroki savasi 1838 1839 Neches Muharebesi Lamar ve Ova kizilderilileri Council House FightAyrica bakinizMeksika Kizilderili savaslari ABD Kizilderili savaslari Kizilderili Soykirim MuzesiDipnotlar Michno Gregory 2003 Encyclopedia of Indian wars western battles and skirmishes 1850 1890 Mountain Press Publishing s 367 ISBN 0 87842 468 7 20 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2013 12 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Subat 2013 28 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2013 Richardson 2005 sayfa 9 PDF 1 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Subat 2013 a b c d e f The Comanches Lords of the Southern Plains University of Oklahoma Press 1952 a b c d e f g h i j Sultzman Lee 2006 1 5 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Comanche History Part One Accessed September 7 2007 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi comancheone adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Gary Clayton Anderson The Indian Southwest 1580 1830 Ethnogenesis and Reinvention Norman University of Oklahoma Press 1999 sayfa 85 Anderson The Indian Southwest sayfa 89 May Jon D Tonkawa 21 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Encyclopedia of Oklahoma History amp Culture Tulsa Oklahoma Historical Society retrieved 8 Feb 2009 Walker Jeff 16 Kasim 2007 Sanmarcosrecord com 4 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Kasim 2011 de la Teja 1956 sayfa 123 a b Fehrenbach T R Comanches The Destruction of a People T R Fehrenbach Book Award 6 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Texas Historical Commission retrieved 2009 02 22 Spaniards in a Far Northern Frontera PDF 27 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Nisan 2022 James M Smallwood 2004 The Indian Texans University of Texas Institute of Texan Cultures at San Antonio Manataka org 16 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Kasim 2011 Gwynne S C 2011 Empire of the Summer Moon Quanah Parker and the Rise and Fall of the Comanches the Most Powerful Indian Tribe in American History Scribner ss 7 211 ISBN 1 4165 9106 0 Exley J A Frontier Blood The Saga of the Parker Family Hamalainen Pekka 2008 The Comanche Empire Yale University Press s 214 ISBN 978 0 300 12654 9 Online at Google Books 24 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Texas State Historical Association Houston Samuel 20 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2013 a b Arsivlenmis kopya 26 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2013 21 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2013 Stone Houses Battle of 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Handbook of Texas Online retrieved 6 Sept 2009 Kaynakcade la Teja Jesus F 1956 San Antonio de Bexar A Community on New Spain s Northern Frontier Albuquerque NM University of New Mexico Press ISBN 082616131 isbn degerini kontrol edin length yardim Exley Jo Ella Powell Frontier Blood The Saga of the Parker Family Fehrenbach Theodore Reed The Comanches The Destruction of a People New York Knopf 1974 ISBN 0 394 48856 3 Later 2003 republished under the title The Comanches The History of a People Foster Morris Being Comanche Frazier Ian Great Plains New York Farrar Straus and Giroux 1989 Lodge Sally Native American People The Comanche Vero Beach Florida 32964 Rourke Publications Inc 1992 Lund Bill Native Peoples The Comanche Indians Mankato Minnesota Bridgestone Books 1997 Mooney Martin The Junior Library of American Indians The Comanche Indians New York Chelsea House Publishers 1993 Hamalainen Pekka 2008 The Comanche Empire Yale University Press New Haven Conn ISBN 978 0 300 12654 9 originally his 2001 thesis The Comanche Empire A Study of Indigenous Power 1700 1875 Native Americans Comanche11 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde August 13 2005 Richardson Rupert N The Comanche Barrier to South Plains Settlement A Century and a Half of Savage Resistance to the Advancing White Frontier Glendale California Arthur H Clark Company 1933 Richardson Rupert N Adrian Anderson Cary D Wintz amp Ernest Wallace Texas the Lone Star State 9th edition New Jersey Prentice Hall 0131835505 Rollings Willard Indians of North America The Comanche New York Chelsea House Publishers 1989 Secoy Frank Changing Miliitary Patterns on the Great Plains Monograph of the American Ethnological Society No 21 Locust Valley NY J J Augustin 1953 Streissguth Thomas Indigenous Peoples of North America The Comanche San Diego Lucent Books Incorporation 2000 The Texas Comanches on Texas Indians5 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde August 14 2005 Wallace Ernest and E Adamson Hoebel The Comanches Lords of the Southern Plains Norman University of Oklahoma Press 1952 Dis baglantilar