Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Temsili demokrasi, sınırları belirli bir alan içinde bulunan bireylerin, kendi iradeleriyle seçtikleri bir temsilci veya temsil grubunun aracılığıyla siyasi fikirlerini ve görüşlerini belirtmesi durumu.
Temsili demokrasi, gelişen ve hacimce artan toplulukların karmaşık bir yapıya dönüşmesi dolayısıyla bu bağlamda her bireyin doğrudan katılımıyla karar verilmesinin zor olması fikri üzerinde şekillenir. Bu her bireyin doğrudan katılımının mümkün olmaması durumu, karar verme mekanizmasında bir temsil fikrini ortaya atar.
Temsilcinin veya temsil grubunun nitelikleri
Temsilci, kendisine vekalet veren bireylerin düşüncelerini ve kararlarını onların istekleri doğrultusunda belirtir. Kendine ait ideolojiler yerine temsilcisi seçildiği toplumun fikirlerini sunar. Ancak sorumlulukları sadece temsilciyi seçen kesim adına değil tüm millete-egemenliğin bölünemez ve bir bütün olarak değerlendirilmesi nedeniyle- aittir.
Temsil kavramında vekil ve vekalet ilişkisi
Bahsedilen düzende millet egemenliğin gerçek sahibidir ancak artan nüfus ve kompleks hale gelen topluluk nitelikleri nedeniyle bir temsil seçilmesi beklenir. Bu temsil kamusal özellik taşıyan siyasi yardımıyla bir vekile ya da parlamentoya teslim edilir. Bu bağlamda vekaleti veren taraf millet ve vekaleti alan taraf yani vekil ise meclistir.
Ancak sözü edilen vekaleti veren taraf ne de vekil grubu tek tek bireyler halinde değerlendirilmez. Millet bütün bir şekilde sahip olduğu egemenlik hakkını yine benzer şekilde bütün olarak devreder. Dolayısıyla seçmenler vekalet veren tarafın bir parçası ya da bir organı olmakla birlikte milletvekilleri de temsil kavramının ve meclisin bir organıdır.
Temsili demokrasinin tarihsel süreci
Başlangıçta, tam anlamıyla olmasa da temsili demokrasinin ilk aşamaları Roma İmparatorluğu döneminde görülür. Ancak dönemin demokratik hakları sınıf ayrımına bağlı şekillenir ve elitlerin haricinde kalan halkı kapsamaz. Benzer dönemlerde,’da da kast sistemi aracılığıyla oluşan sosyal sınıflandırmaya bağlı temsili demokrasiye yakın yapılanmalara rastlanır.
Yine tam olarak temsili demokrasi sayılmamakla birlikte İskandinav ülkelerinde veya İtalyan şehir devletlerinde seçimler ve buna bağlı meclisler yer alır.
Temsili demokrasi örneği olarak görülen alan İngiltere’deki İç Savaş ve Şanlı Devrim olarak bilinir. Bu yeni düzene göre insanların hepsinin parlamento içerisinde yer alamayacağı dolayısıyla insanların birer temsili olması gerektiği açıklanır. Benzer şekilde İngiltere’de kurulan ilk modern partilerde toplumdaki sorunların yönetilmesi konusunda bir temsil fikrine ulaşılır.
Asıl temsil veya meclis seçimlerinden biri, 1789 Fransız Devrimi aracılığıyla hazırlanan anayasada halkın bir parlamento seçeceği-iktidarın bir kısmı da krala aittir- ve bu seçim doğrultusunda kararlarının açıklanacağı bildirilir.
İkinci Dünya Savaşı sonrası yeni düşünceler temsili demokrasi fikrinin mantıklı olduğu yönündedir. Ancak yüzyılın sonlarında bu düşünce değerini kaybeder. Bunun en büyük nedeni olarak teknolojideki gelişmeler örnek verilir. Teknolojik ilerlemeler, karmaşık toplum yapısında doğrudan demokrasiyi zorlaştıran faktörü oldukça azaltır.Öncesinde, nüfus çokluğunun herkesin bireysel katılımı için elverişli olmadığı söylenirken teknolojik gelişmeler-mesaj alma ve mesaj verme gibi-yardımıyla bu sorun aşılabilir duruma gelir.
Yarı temsili demokrasi
Halkın yasama faaliyetine katılmadığı ancak temsilcileri açıkça denetleyebildikleri bir temsili demokrasi yapısı.
- Bu türden bir temsili demokraside ilk olarak fesih yetkisi öne çıkar. Bu yetki yardımıyla daha önceden fark edilemeyen bir siyasi sorun, erken seçim gibi uygulamaların yardımıyla halka bildirilir ve kararları alınır.
- Yarı temsili demokraside ikinci öne çıkan durum ise temsilcilerin seçmenlerin isteğiyle görevinden alınması halidir. Asıl temsili demokraside temsilci seçildikten sonra bütün millete hitap durumunda olduğu için seçmenlerden bağımsızdır. Ancak yarı temsili demokraside temsilciden memnun kalınmayan durumlarda kullanılan bir yöntem olarak bilinir. Bunun dışında memnuniyetsizlik yaşanan diğer durumlarda meclisin dağıtılması ya da seçim istenmesi durumu oluşur.
- Üçüncü olarak gözlemlenen durum ise dilekçe hakkı olarak bilinir. Halk isteklerini doğrudan ve yazılı olarak bildirir. Bu yöntemle belirli durumlarda gündem halk tarafından açıkça belirtilir.
- Yarı temsili demokraside görülen diğer ve dördüncü durum ise danışma niteliğinde referandumdur. Uluslararası bir yasa hazırlanırken veya benzeri bir durum planlanırken referandum yardımıyla halka danışılır.Örneğin İngiltere ve İskandinav ülkeleri yarı temsili demokrasi kapsamında bu yöntemle ilerler.
- Beşinci durum ise politik grevdir. Grevler aracılığıyla halk devleti uyardığına inanılır. Ancak bu grevler çeşitli nedenlerle belirli Avrupa ülkelerinde yasa dışı sayılır ve hukuken korunmaz.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ a b c "Doğrudan ve temsili demokrasi modelleri üzerine bir eleştiri denemesi" (PDF). 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Haziran 2020. - Muhafazakar.com
- ^ a b c d e f g h i j (PDF). 26 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2020. - egiad.org
- ^ a b c . 5 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2020. - demokrasidebirlik.org
- ^ a b . 14 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2020. - Birikimdergisi.com
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Temsili demokrasi sinirlari belirli bir alan icinde bulunan bireylerin kendi iradeleriyle sectikleri bir temsilci veya temsil grubunun araciligiyla siyasi fikirlerini ve goruslerini belirtmesi durumu Temsili demokrasi gelisen ve hacimce artan topluluklarin karmasik bir yapiya donusmesi dolayisiyla bu baglamda her bireyin dogrudan katilimiyla karar verilmesinin zor olmasi fikri uzerinde sekillenir Bu her bireyin dogrudan katiliminin mumkun olmamasi durumu karar verme mekanizmasinda bir temsil fikrini ortaya atar Temsilcinin veya temsil grubunun nitelikleriTemsilci kendisine vekalet veren bireylerin dusuncelerini ve kararlarini onlarin istekleri dogrultusunda belirtir Kendine ait ideolojiler yerine temsilcisi secildigi toplumun fikirlerini sunar Ancak sorumluluklari sadece temsilciyi secen kesim adina degil tum millete egemenligin bolunemez ve bir butun olarak degerlendirilmesi nedeniyle aittir Temsil kavraminda vekil ve vekalet iliskisiBerlin deki Reichstag bir parlamento binasi Bahsedilen duzende millet egemenligin gercek sahibidir ancak artan nufus ve kompleks hale gelen topluluk nitelikleri nedeniyle bir temsil secilmesi beklenir Bu temsil kamusal ozellik tasiyan siyasi yardimiyla bir vekile ya da parlamentoya teslim edilir Bu baglamda vekaleti veren taraf millet ve vekaleti alan taraf yani vekil ise meclistir Ancak sozu edilen vekaleti veren taraf ne de vekil grubu tek tek bireyler halinde degerlendirilmez Millet butun bir sekilde sahip oldugu egemenlik hakkini yine benzer sekilde butun olarak devreder Dolayisiyla secmenler vekalet veren tarafin bir parcasi ya da bir organi olmakla birlikte milletvekilleri de temsil kavraminin ve meclisin bir organidir Temsili demokrasinin tarihsel sureciBaslangicta tam anlamiyla olmasa da temsili demokrasinin ilk asamalari Roma Imparatorlugu doneminde gorulur Ancak donemin demokratik haklari sinif ayrimina bagli sekillenir ve elitlerin haricinde kalan halki kapsamaz Benzer donemlerde da da kast sistemi araciligiyla olusan sosyal siniflandirmaya bagli temsili demokrasiye yakin yapilanmalara rastlanir Yine tam olarak temsili demokrasi sayilmamakla birlikte Iskandinav ulkelerinde veya Italyan sehir devletlerinde secimler ve buna bagli meclisler yer alir Temsili demokrasi ornegi olarak gorulen alan Ingiltere deki Ic Savas ve Sanli Devrim olarak bilinir Bu yeni duzene gore insanlarin hepsinin parlamento icerisinde yer alamayacagi dolayisiyla insanlarin birer temsili olmasi gerektigi aciklanir Benzer sekilde Ingiltere de kurulan ilk modern partilerde toplumdaki sorunlarin yonetilmesi konusunda bir temsil fikrine ulasilir Asil temsil veya meclis secimlerinden biri 1789 Fransiz Devrimi araciligiyla hazirlanan anayasada halkin bir parlamento sececegi iktidarin bir kismi da krala aittir ve bu secim dogrultusunda kararlarinin aciklanacagi bildirilir Ikinci Dunya Savasi sonrasi yeni dusunceler temsili demokrasi fikrinin mantikli oldugu yonundedir Ancak yuzyilin sonlarinda bu dusunce degerini kaybeder Bunun en buyuk nedeni olarak teknolojideki gelismeler ornek verilir Teknolojik ilerlemeler karmasik toplum yapisinda dogrudan demokrasiyi zorlastiran faktoru oldukca azaltir Oncesinde nufus coklugunun herkesin bireysel katilimi icin elverisli olmadigi soylenirken teknolojik gelismeler mesaj alma ve mesaj verme gibi yardimiyla bu sorun asilabilir duruma gelir Yari temsili demokrasiHalkin yasama faaliyetine katilmadigi ancak temsilcileri acikca denetleyebildikleri bir temsili demokrasi yapisi Bu turden bir temsili demokraside ilk olarak fesih yetkisi one cikar Bu yetki yardimiyla daha onceden fark edilemeyen bir siyasi sorun erken secim gibi uygulamalarin yardimiyla halka bildirilir ve kararlari alinir Yari temsili demokraside ikinci one cikan durum ise temsilcilerin secmenlerin istegiyle gorevinden alinmasi halidir Asil temsili demokraside temsilci secildikten sonra butun millete hitap durumunda oldugu icin secmenlerden bagimsizdir Ancak yari temsili demokraside temsilciden memnun kalinmayan durumlarda kullanilan bir yontem olarak bilinir Bunun disinda memnuniyetsizlik yasanan diger durumlarda meclisin dagitilmasi ya da secim istenmesi durumu olusur Ucuncu olarak gozlemlenen durum ise dilekce hakki olarak bilinir Halk isteklerini dogrudan ve yazili olarak bildirir Bu yontemle belirli durumlarda gundem halk tarafindan acikca belirtilir Yari temsili demokraside gorulen diger ve dorduncu durum ise danisma niteliginde referandumdur Uluslararasi bir yasa hazirlanirken veya benzeri bir durum planlanirken referandum yardimiyla halka danisilir Ornegin Ingiltere ve Iskandinav ulkeleri yari temsili demokrasi kapsaminda bu yontemle ilerler Besinci durum ise politik grevdir Grevler araciligiyla halk devleti uyardigina inanilir Ancak bu grevler cesitli nedenlerle belirli Avrupa ulkelerinde yasa disi sayilir ve hukuken korunmaz Ayrica BakinizIki dereceli secimKaynakca a b c Dogrudan ve temsili demokrasi modelleri uzerine bir elestiri denemesi PDF 19 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Haziran 2020 Muhafazakar com a b c d e f g h i j PDF 26 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2020 egiad org a b c 5 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2020 demokrasidebirlik org a b 14 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2020 Birikimdergisi com