Tibet Özerk Bölgesi ya da Çince ismiyle Xizang Özerk Bölgesi (Çince: 西藏自治区, pinyin: Xīzàng zìzhìqū; Tibetçe: བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་, bod rang skyong lbyongs), kısaca Tibet veya Xizang,Güneybatı Çin'de, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'ne bağlı eyalet düzeyinde bir özerk bölgedir. Toprakları, geleneksel Tibet bölgesine ait ile bölgeleriyle örtüşür.
Tibet Özerk Bölgesi | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Kısaltmalar: XZ / 藏 (pinyin: Zàng) | |||||||||||||||
![]() | |||||||||||||||
Adın kökeni | |||||||||||||||
İdari birim türü | Özerk bölge | ||||||||||||||
Başkenti (ve en büyük şehri) | Lhasa | ||||||||||||||
ÇKP Komitesi Sekreteri | |||||||||||||||
Vali | (Che Dalha) | ||||||||||||||
Yüzölçümü | 1.228.400 km² (2.) | ||||||||||||||
Nüfusu (2014) - Nüfus yoğunluğu | 3.180.000 (32.) 2,59 kişi/km² (33.) | ||||||||||||||
GSYİH (2017) - kişi başına | CNY 131 milyar (31.) CNY 39.258 (28.) | ||||||||||||||
İGE (2018) | 0,585 orta ( | ||||||||||||||
Başlıca etnik gruplar | %90 Tibetli | ||||||||||||||
İl düzeyi | 7 | ||||||||||||||
İlçe düzeyi | 73 | ||||||||||||||
Belde düzeyi† | 692 | ||||||||||||||
(ISO 3166-2) | CN-XZ | ||||||||||||||
Resmî websitesi http://www.xizang.gov.cn (Çince) (Çince) | |||||||||||||||
Tibet Özerk Bölgesi; ÇHC'nin 1951 yılındaki Tibet'i ilhakından 13 sene sonra ve sonrasında 'ın ÇHC hükûmeti tarafından görevden ihraç edilmesinden yaklaşık beş sene sonra ÇHC'nin bir yönetim bölgesi olan 'nın yerine geçmek üzere 1965 yılında resmî olarak kuruldu.
Tibet Özerk Bölgesi'nin hâlihazırki sınırları daha 18. yüzyılda esasen sabitleşmiş durumdaydı ve "tarihî Tibet" ya da "etnokültürel Tibet"in yaklaşık yarısını kapsamaktadır. Tibet Özerk Bölgesi, 1.200.000 km2'yi aşkın yüzölçümüyle Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nden sonra Çin'in kara alanı açısından ikinci en büyük idarî bölümüdür ve çoğunlukla engebeli ve yaşanması zor olan arazisinden dolayı ÇHC'de nüfus yoğunluğunun en az olduğu bölgedir.
Tarih
Yuan Hanedanı (yaklaşık olarak 1270-1354 yılları arası) ve 13. ve 17. yüzyıllarındaki haricinde, Tibet'in kendi tarihinin çoğu boyunca bağımsız bir devlet olarak işlev gösterdiği konusunda hemfikirdir. Çoğu tarihçi, Mançu Çing Hanedanı (1644-1911)'nın 18. yüzyılda Tibet'i konusunda da hemfikirdir. Bu, Çin'in sırasında 1720 yılında yürüttüğü başladı ve Tibet'in ilk kez Çin merkezî hükûmet yönetimi altına alınmasını işaretler.
nin tam nitelikleri üzerinde siyasî olarak yüklü bir tarihsel tartışma sürmektedir. Çoğu tarihçi,Tibet, 1912 ile 1950 yılları arasında Çin Cumhuriyeti'nin de jure hükümdarlığı altındaydı, ancak 1911 yılı Xinhai Devrimi sonrasında yeni bir hükûmet kurmanın zorlukları, (Savaş Ağaları Dönemi) (1916-1928)'nin getirdiği dengesizlikler, Çin İç Savaşı (1927-1949) ve İkinci Dünya Savaşı öncesi ve sırasındaki Japon istila ve işgâlinin bunaltıcılığı karşısında Cumhuriyet'in Tibet'i etkili bir şekilde yönetmesi mümkün değildi. Etnokültürel Tibet'in diğer alanları (Doğu ile (Amdo)), 18. yüzyılın ortasından beri Çin hanedanlık hükûmetinin de jure yönetimi altında idiler; bu alanlar günümüzde Çinghay, Kansu, Siçuan ve Yünnan eyaletleri arasında dağıtılmış durumdadırlar. (Ayrıca bakınız: )
1950 yılında Halk Kurtuluş Ordusu Tibet'e yürüdü ve Qamdo şehri yakınlarında girdiği bir yerel Tibet ordusunu yendi. 1951'de Tibetli temsilciler, ile beraber imzalayarak Çin'in Tibet üzerindeki egemenliğini ve Tibet'in ÇHC topraklarına dahil edilmesini onaylamış oldular. Birkaç ay sonra bu anlaşma Lhasa şehrinde tasdik edildi. On Yedi Noktalı Anlaşma'nın Dalai Lama önderliğinde bir özerk yönetim sisteminin kurulmasını öngörmüş olmasına rağmen, Dalai Lama hükûmetini ihraç etmek ve Komünist şartlara uygun bir yönetim sistemini kurmak üzere 1955 yılında "Tibet Özerk Bölgesi Hazırlık Komitesi" kuruldu. Dalai Lama, Çinli kuvvetlerin kendi hayatına yönelik tehditlerde bulunmaları nedeniyle 1959 yılında Hindistan'a kaçtı ve 17 noktalı anlaşmayı reddetti. Tibet Özerk Bölgesi 1965 yılında kuruldu, böylece de Çin'in bir eyalet düzeyi bölümü oldu.
Hükümet yapısı ve siyasî coğrafya
Tibet Özerk Bölgesi, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı eyalet düzeyi bir varlıktır. Çin hukuku, eğitim ve dil politikası alanlarında belli bir seviyede özerklik temin etmektedir. Çin'in diğer idari bölümlerinde olduğu gibi, Tibet bölgesinin rutin yönetimi, bir valinin önderliği altında çalışan bir halk hükûmeti tarafından yerine getirilir. (Kültür Devrimi) sırasında yer almış bir fetret devri haricinde bu vali hep etnik bir Tibetli olmuştur. Çin'in diğer eyaletlerinde olduğu gibi, bölge valisi, Çin Komünist Partisi'nin atadığı bölgesel bir sekreterin yönetimi altında görevlerini yerine getirir. Komünist Parti'nin , bölgedeki siyasî gücün en üst seviyesini teşkil eder. Şu anki vali (Che Dalha), şu anki parti sekreteri ise 'dir.
İdari yapılanma
Tibet Özerk Bölgesi, yedi farklı il düzeyi bölüme ayrılır: bunların altı tanesi il düzeyi şehir, biri ise ildir.
Bu bölümler kendileri toplam 66 ilçeye ve 8 semte (Chengguan, , , , , , ve ) bölünür.
Tibet Özerk Bölgesi'nin idari bölümleri | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bölüm | Alan (km2) | Population 2010 | Merkez | Bölümleri | ||||
Semtler | İlçeler | |||||||
540000 | Tibet Özerk Bölgesi | 1.228.400,00 | 3.002.166 | Lhasa Şehri | 8 | 66 | ||
540100 | Lhasa Şehri | 29.538,90 | 559.423 | Chengguan Semti | 3 | 5 | ||
540200 | Xigazê Şehri | 182.066,26 | 703.292 | 1 | 17 | |||
540300 | Qamdo Şehri | 108.872,30 | 657.505 | 1 | 10 | |||
540400 | Nyingchi Şehri | 113.964,79 | 195.109 | 1 | 6 | |||
540500 | (Shannan) Şehri | 79.287,84 | 328.990 | 1 | 11 | |||
540600 | (Nagqu) Şehri | 391.816,63 | 462.382 | 1 | 10 | |||
542500 | (Ngari) İli | 296.822,62 | 95.465 | 7 |
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlrTDJReUwwbE5SMTh4TlRZMVgxbGhiV1J5YjJ0ZlZITnZMbXB3Wnk4eU5UQndlQzFKVFVkZk1UVTJOVjlaWVcxa2NtOXJYMVJ6Ynk1cWNHYz0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlrTDJRekwwNWhiVlJ6YjE5elkyVnVaUzVxY0djdk1qVXdjSGd0VG1GdFZITnZYM05qWlc1bExtcHdadz09LmpwZw==.jpg)
İdari bölümlerin Tibetçe, Çince ve romanize isimleri | |||||
---|---|---|---|---|---|
İsim | Tibetçe | Tibetçe Pinyini | Wylie harf çevirisi | Çince | Pinyin |
Tibet Özerk Bölgesi | བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས། | Poi Ranggyongjong | bod rang skyong ljongs | 西藏自治区 | Xīzàng Zìzhìqū |
Lhasa Şehri | ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར། | Lhasa Chongkyir | lha sa grong khyer | 拉萨市 | Lāsà Shì |
Xigazê Şehri | གཞིས་ཀ་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར། | Xigazê Chongkyir | ggzhis ka rtse grong khyer | 日喀则市 | Rìkāzé Shì |
Qamdo Şehri | ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར། | Qamdo Chongkyir | chab mdo grong khyer | 昌都市 | Chāngdū Shì |
Nyingchi Şehri | ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར། | Nyingchi Chongkyir | nying khri grong khyer | 林芝市 | Línzhī Shì |
(Shannan) Şehri | ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར། | Lhoka Chongkyir | lho kha grong khyer | 山南市 | Shānnán Shì |
(Nagqu) Şehri | ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར། | Nagqu Chongkyir | nag chu grong khyer | 那曲市 | Nàqū Shì |
(Ngari) İli | མངའ་རིས་ས་ཁུལ། | Ngari Sakü | mnga' ris sa khul | 阿里地区 | Ālǐ Dìqū |
Kentsel alanlar
İl ve ilçe şehirlerinin kentsel alan nüfusları | |||||
---|---|---|---|---|---|
# | Şehir | Kentsel alan | Semt alanı | Şehir merkezi | Sayım tarihi |
1 | Lhasa | 199.159 | 279.074 | 559.423 | 2010-11-01 |
(1) | Lhasa (yeni semtler) | 21.093 | 78.957 | bkz: Lhasa | 2010-11-01 |
2 | Xigazê | 63.967 | 120.374 | 703.292 | 2010-11-01 |
(3) | Qamdo | 44.028 | 116.500 | 657.505 | 2010-11-01 |
(4) | (Nagqu) | 42.984 | 108.781 | 462.381 | 2010-11-01 |
(5) | Nyingchi | 35.179 | 54.702 | 195.109 | 2010-11-01 |
(6) | (Shannan) | 30.646 | 59.615 | 328.990 | 2010-11-01 |
- ^ a b Nüfus sayımı sonrasında kurulmuş yeni semtler: , . Bu yeni semtler, şehrin genişletilmesi öncesinde şehrin kentsel alanı ve semt alanları için yapılmış sayılarda dahil değildir.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Xigazê İli, "Xigazê İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Xigazê İlçe Düzeyi Şehri ise " " olarak değiştirildi.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Qamdo İli, "Qamdo İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Qamdo İlçesi ise olarak değiştirildi.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Nagqu İli, "Nagqu İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Nagqu İlçesi ise " " olarak değiştirildi.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Nangchen İli, "Nangchen İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Nangchen İlçesi ise " " olarak değiştirildi.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Shannen İli, "Shannan İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Nêdong İlçesi ise " " olarak değiştirildi.
Demografi
Tarihî nüfus | ||
---|---|---|
Yıl | Nüfus | %± |
1912 | 1.160.000 | — |
1928 | 372.000 | %−67.9 |
1936–37 | 372.000 | %+0.0 |
1947 | 1.000.000 | %+168.8 |
1954 | 1.273.969 | %+27.4 |
1964 | 1.251.225 | %−1.8 |
1982 | 1.892.393 | %+51.2 |
1990 | 2.196.010 | %+16.0 |
2000 | 2.616.329 | %+19.1 |
2010 | 3.002.166 | %+14.7 |
/ , 1923'te ile 'in bazı topraklarından kuruldu; bu idari bölüm sonra 1955'te feshedildi ve bazı bölümleri Tibet ÖB'yle birleştirildi. |
Kilometre kare başına sadece iki kişinin düşmesiyle Tibet Özerk Bölgesi, çoğunlukla engebeli ve yaşanması zor olan arazisinden dolayı Çin'deki eyalet düzeyi yönetim bölgelerinin arasındaki en düşük nüfus yoğunluğuna sahiptir.
2011'de Tibet'in üç milyon kişilik nüfusu vardı. Nüfusun %90,48'ini oluşturan etnik Tibetliler ağırlıklı olarak Tibet Budizmi ve (Bön) dinlerine mensuptur, ancak da vardır. Ayrıca Tibet'in doğusunda küçük bir Hristiyan topluluğu bulunmaktadır. (Monpa) ve gibi daha küçük kabile grupları, çoğunlukla bölgenin güneydoğusunda rastlanır ve Tibet Budizmi ile ruh tapınmasının bir kombinasyonunu uygularlar.
Encyclopædia Britannica'nın 1910 ile 1911 yılları arasında yayımlanmış on birinci baskısına göre, Tibet başkenti Lhasa şehri ve bunun civarında yaşayan lamalar dahil olmak üzere Lhasa'nın toplam nüfusu yaklaşık 30.000 idi ve kalıcı nüfusun arasında yaklaşık 2.000 kişiden oluşan Çinli aileler de var idi.
Sosyopolitik ve -ekonomik sorunlar
İnsan hakları
1951 yılı Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tibet'i ilhakından önce Tibet, bir teokrasi yönetimi altındaydı ve bir kast sistemine benzeyen bir toplumsal hiyerarşiye sahipti. Tibet'teki insan hakları durumunun Tibet'in Çin Halk Cumhuriyeti'yle birleştirilmesinden önceki hâli günümüzdekinden oldukça farklıdır. Tibet Özerk Bölgesi dahil olmak üzere tüm Çin anakarası çapındaki (sıkı basın kısıtlamalarından) dolayı, insan hakları ihlâllerinin kapsamını kesin bir şekilde belirlemek zordur.
Çin Komünist Partisi (ÇKP) eleştirmenleri, ÇKP'nin resmî olarak "ayrılıkçılık, terörizm ve dinî aşırılıkçılık" unsurlarını kapsayan " "ü yok etmeye amaçlamasını aslında insan hakları ihlâllerini işlemek için bir bahane olarak kullandığını savunurlar.(Uluslararası Af Örgütü)'nün 1992 yılında yayımladığı bir rapor, Tibet Özerk Bölgesi'ndeki yargı standartlarının "uluslararası standartlar"a göre yetersiz olduklarını ileri sürdü. Aynı rapor, ÇKP hükûmetinisiyasi ve (düşünce mahkumlarını) tutmak, tutuklulara işkence işlemek gibi kötü muamelelerde bulunmak, bu kötü muamelelerin karşısında harekette bulunmamak, ve idam cezası, yargısız infaz,(zorla kürtaj) ve zorla kısırlaştırma gibi ceza yöntemlerini kullanmakla suçladı.
Rahat Konut Programı
2006'dan itibaren, geleneksel köylerde ve göçebe çoban olarak yaşayan 280.000 Tibetli, köylere ve şehirlere zorla yerleştirildi. O alanlarda yeni konutlar inşa edildi, henüz var olan konutlar da 2 milyon kişiye hizmet edecek şekilde yeniden yapılandırıldı. Standarttan aşağı konutta yaşayan insanlar, kendi evlerini söküp hükûmet standartlarına göre yeniden yapılandırmaya zorunda kaldılar. Bunun masrafı çoğunlukla sakinlerin kendileri tarafından, sıkça da banka kredisi yoluyla karşılandı. Çinghay'da 300.000 göçebenin yeniden yerleştirilmesiyle ilk kez uygulanan bu nüfus mübadele programı "Rahat Konut" adıyla bilinir ve " " programının bir parçasıdır. Tibet kültürü üzerindeki etkileri sürgünler ve insan hakları grupları tarafından eleştirilmiştir. Yeniden yerleştirilmiş insanların arasında sadece çiftçilik becerilerine sahip olanlar iş bulmakta zorluk çekmektedirler. Gelir yetersizlikleri hükûmet destek programları tarafından kapatılır. 2011'de 20.000 nun bu yeni kasabalara yerleştirileceği duyuruldu.
Ulaşım
Havalimanları
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjNUwweG9ZWE5oWDJGcGNuQnZjblF1YW5Cbkx6SXlNSEI0TFV4b1lYTmhYMkZwY25CdmNuUXVhbkJuLmpwZw==.jpg)
Tibet'teki henüz halka açık olan sivil havalimanları (Lhasa Gonggar Havalimanı) (deniz seviyesinden 3.570 metre yükseklikte),
(4.334 metre), (2.949 metre), (4.274 metre) ve (3.782 metre)'dır. Tibet genelinin oldukça yüksek rakımından dolayı bunların hepsi arasındadır. Henüz inşa aşamasında bulunan 'nın ise 4.436 metrelik bir rakımla Dünya'nın en yüksek havalimanı olması öngörülmektedir.Demiryolları
(Golmud)'dan Lhasa'ya giden (Çinghay-Tibet demiryolu) 12 Ekim 2005 tarihinde tamamlandı ve 1 Temmuz 2006'da halka açıldı. Golmud ile Lhasa'nın arasında beş adet yolcu treni geçmekte ve Çengdu, Çongçing, Guangzhou, Lanzhou, Pekin, Şanghay ve Xining şehirlerine giden ileri aktarmalar mevcuttur. Deniz seviyesinden 5.072 metre yükseklikte bulunan ve bu hatın üzerinde yer alan
, tüm Dünya'da herhangi bir demiryolu hattının üzerinde yer alan en yüksek noktadır.Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Tibet Autonomous Region ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Dipnot
Referans ve kaynaklar
Kaynakça
- ^ [Overview of Tibet (2007)] (Çince). People's Government of Tibet Autonomous Region. 11 Eylül 2008. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
- ^ "National Data". . 19 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
- ^ 西藏自治区2017年国民经济和社会发展统计公报 [Statistical Communiqué of Tibet Autonomous Region on the 2017 National Economic and Social Development] (Çince). Statistical Bureau of Tibet Autonomous Region. 15 Nisan 2018. 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2018.
- ^ . hdi.globaldatalab.org (İngilizce). 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2018.
- ^ "What is Tibet? – Fact and Fancy", şu kitaptan bir alıntı: Goldstein, Melvyn, C. (1994). Change, Conflict and Continuity among a Community of Nomadic Pastoralist: A Case Study from Western Tibet, 1950–1990 (İngilizce). ss. 76-87.
- ^ Wylie, Turrell V. (2003), "Lama Tribute in the Ming Dynasty", McKay, Alex (Ed.), The History of Tibet: Volume 2, The Medieval Period: c. AD 850–1895, the Development of Buddhist Paramountcy, New York: Routledge, s. 470, ISBN .
- ^ Wang, Jiawei; Nyima, Gyaincain (1997), The Historical Status of China's Tibet, Pekin: China Intercontinental Press, ss. 1-40, ISBN .
- ^ Laird (2006), ss. 106–107
- ^ Grunfeld, A. Tom, The Making of Modern Tibet, M.E. Sharpe, s. 245.
- ^ Gyatso, Tenzin, Dalai Lama XIV, görüşme, 25 Temmuz 1981.
- ^ Goldstein, Melvyn C., A History of Modern Tibet, 1913–1951, University of California Press, 1989, s. 812-813.
- ^ . France: France 24. Agence France-Presse. 15 Ocak 2010. 18 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2010.
- ^ (Çince). . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2015.
- ^ Shenzhen City Bureau of Statistics. (Çince). China Statistics Print. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015.
- ^ Census Office of the State Council; Population and Employment Statistics Division of the , (Ed.) (2012). 中国2010人口普查分乡、镇、街道资料 (1. bas.). Pekin: China Statistics Print. ISBN .
- ^ (August 2014). 《中国民政统计年鉴2014》 (Çince). China Statistics Print. ISBN .
- ^ a b c Census Office of the State Council; Population and Society, Science and Technology Statistics Division of the , (Ed.) (2012). 中国2010年人口普查分县资料. Pekin: China Statistics Print. ISBN .
- ^ 1912年中国人口. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2014.
- ^ 1928年中国人口. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2014.
- ^ 1936–37年中国人口. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2014.
- ^ 1947年全国人口. 13 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2014.
- ^ . . 5 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 14 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 19 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 29 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ China Economy @ China Perspective. Thechinaperspective.com. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2013.
- ^ Wang, Guanqun. "Tibet's population tops three million; 90% are Tibetans". news.xinhuanet.com. Xinhua. 13 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2011.
- ^ . Xizang gov. Xizang gov. 16 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2011.
- ^ Hannue, Dialogues Tibetan Dialogues Han
- ^
Yule, Henry; Waddell, Laurence (1911). "Lhasa". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 16 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 531.
- ^ Samten G. Karmay, Religion and Politics: commentary 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Eylül 2008: "from 1642 the Ganden Potrang, the official seat of the government in Drepung Monastery, came to symbolize the supreme power in both the theory and practice of a theocratic government. This was indeed a political triumph that Buddhism had never known in its history in Tibet."
- ^ Fjeld, Heidi (2003). Commoners and Nobles:Hereditary Divisions in Tibet. Nordic Institute of Asian Studies. s. 5. ISBN . 23 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
- ^ Regions and territories: Tibet bbc http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/4152353.stm 22 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ US State Department, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor, , February 25, 2009
- ^ Simon Denyer, China cracks down on aggrieved party cadres in Xinjiang and Tibet 29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Guardian, 8 December 2015.
- ^ a b Amnesty International, Amnesty International: "China - Amnesty International's concerns in Tibet" 12 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Secretary-General's Report: Situation in Tibet, E/CN.4/1992/37
- ^ . Hrweb.org. 15 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2012.
- ^ ; Cynthia, Beall (March 1991). "China's Birth Control Policy in the Tibet Autonomous Region". . 31 (3): 285-303. doi:10.1525/as.1991.31.3.00p0043x. JSTOR 2645246.
- ^ . Human Rights Watch. 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). Archive. 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . UN News. 17 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Publications Office of the EU. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c . Human Rights Watch (İngilizce). 27 Haziran 2013. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2020.
- ^ (27 Haziran 2013). "Rights Report Faults Mass Relocation of Tibetans". The New York Times. 27 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2013.
- ^ . China Daily (İngilizce). Xinhua. 24 Nisan 2015. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
- ^ "China rolls out railway" 16 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC News.
Bibliyografya
- Laird, Thomas (2006). The Story of Tibet : Conversations with the Dalai Lama (1. bas.). New York: Grove Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar