Toplanma ve gösteri özgürlüğü, bireylerin ve kurumların düşüncelerini açığa vurmak amacıyla toplanabilmelerini ve yürüyüş ya da başka yöntemlerle gösteri yapabilmelerini öngören özgürlüktür. İnsan hakları ve Siyasi özgürlükler kapsamında değerlendirilir.
Kavram ve kapsam
Barışçıl toplanma ve gösteri özgürlüğü, insanların bir araya gelme ve fikirlerini toplu olarak ifade etme, teşvik etme ve savunma konusunda bir insan hakkı ve siyasi özgürlük olarak tanımlanır.
Bu hakkın temelindeki "toplanma" kavramı, kişilerin ortak menfaatlerini koruma, savunma veya tartışma amaçlarıyla önceden organize olarak geçici olmak suretiyle bir araya gelmelerinden oluşur. Avrupa Komisyonu'na göre toplantı, bir fikrin veya amacın açıklanması için kişilerin halka açık veya kapalı yerlerde toplantı veya yürüyüş yapmak ya da gösteri düzenlemek gibi şekillerde bir araya gelmesi şeklinde gerçekleştirilebilir. Bu toplantıların barışçıl olması gerekmektedir, yani asayişi bozacak nitelikteki toplantılar bu kapsama girmemektedir. Bu nedenle, asayişi sağlamak ve/veya korumak için toplantı düzenlemenin bildirimde bulunma, izin alma gibi şartlara bağlanmasının bu hakkın ihlaline yol açmayacağı belirtilmiştir. Ayrıca devletin bu hakka yalnızca karışmama yoluyla hakkı temin etmesi durumu söz konusu değildir; gerektiğinde devletin bu özgürlük için gerekli tedbirleri alması gerekir.
Bazen birbirinin yerine kullanıldığı da görülen, toplanma ve gösteri özgürlüğü ile örgütlenme özgürlüğü terimleri, halka açık yerlerde toplanabilme özgürlüğü ile bir derneğe katılabilme özgürlüğü arasında ayrım yapmak için kullanılabilir. Toplanma özgürlüğü protesto hakkı bağlamında sıklıkla kullanılırken, örgütlenme özgürlüğü çalışma hakları gibi alanlarda kullanılır.
Temel hak ve özgürlüklerin en önde gelen örneklerinden olan bu özgürlük, düşünce özgürlüğünü tamamlayıcı bir nitelik taşır. Kişilerin toplantılar yaparak siyasal düşünce ve irade oluşumuna katılması demokratik toplumun vazgeçilmez öğelerindendir. Siyasal iradenin oluşumu büyük ölçüde toplantılarda gerçekleşen bir toplumsal iletişime bağlıdır. Ayrıca toplantılar açıklanan düşüncelerin güç kazanmasına yardım ederler. Demokrasilerde en güçlü siyasal mücadele araçlarından biri olan toplantı ve gösteri özgürlüğü, 19. yüzyıldan bu yana birçok ülkede anayasayla güvence altına alınmıştır. Bu düzenlemelerde genellikle toplantı ve gösteri özgürlüğünün izne ya da bildirime bağlı olmaksızın kullanılabileceği, yalnızca açık hava toplantıları için yasayla sınırlama getirilebileceği hükmü yer alır.
Ayrıca kolluk kuvvetlerinin yasal toplantı ve gösterilerin güvenliğini sağlama yükümlülüğü belirtilir. Kolluk kuvvetlerinin müdahalesine ise yalnızca toplantı ya da gösterinin barışçıl niteliğini yitirmesi ve yasadışı eylemlere yol açması durumunda izin verilir. Hukuka göre toplantı ve gösterilerin sınırlandırılmasında "gerçek bir tehlike"nin var olup olmadığına bakılmalıdır. Ancak o zaman devletin bu hakkı kısıtlaması haklı görülebilir.
İnsan hakları belgeleri
Toplantı ve gösteri özgürlüğü, yukarıda değinilenlerin yanı sıra, aşağıdaki insan hakları belgelerinde de yer almaktadır:
- İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi – Madde 20
- Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi – Madde 21
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi – Madde 11 ECHR
- Amerika İnsan Hakları Sözleşmesi – Madde 15
Toplanma ve gösteri özgürlüğünü tanıyan ulusal ve bölgesel anayasalara örnekler şöyle sıralanabilir:
- Almanya – Grundgesetz, (Federal Almanya Cumhuriyeti Temel Kanunu) Madde 8 GG
- Amerika Birleşik Devletleri – ABD Anayasası'nın Birinci Ek Maddesi
- Bangladeş – Madde 37 ve 38 toplanma ve örgütlenme özgürlüğünü garanti altına alır.
- Birleşik Arap Emirlikleri – BAE Anayasası barışçıl toplantı özgürlüğünü korumaktadır.
- Brezilya – Madde 5
- Filipinler - , Madde III, Bölüm 4
- Fransa – Nouveau Code Pénal (Yeni Ceza Kanunu), Madde 431-1
- Güney Afrika – Güney Afrika Anayasası Bölüm 2 Madde 17
- Hindistan – Hindistan Temel Hakları
- Hong Kong – Temel Kanun, Bölüm 27
- İrlanda – İrlanda Anayasası, Madde 40.6.1'in "Temel Haklar" başlığı altında sıralanmıştır.
- İspanya – İspanya Anayasası Madde 21
- İsveç – Bölüm 2
- İtalya – , Madde 17
- Kanada – Kanada Anayasası, Kanada Hak ve Özgürlükler Şartı, Bölüm 2
- Japonya – Japonya Anayasası, Madde 21
- Macaristan – Temel Kanun, Madde VIII (1)
- Makao - Makao Temel Kanunu, Madde 27
- Malezya – , Madde 10
- Norveç – Norveç Anayasası, Bölüm 101
- Polonya – Polonya Anayasası, Madde 57
- Rusya – Rusya Anayasası, Madde 30 ve 31, barışçıl toplanma ve örgütlenme özgürlüğünü garanti altına alır.
- Tayvan – Madde 14 toplanma ve örgütlenme özgürlüğünü garanti altına alır.
- Türkiye – Türkiye Anayasası'ndaki Madde 33 ve 34, örgütlenme özgürlüğünü garanti altına almıştır.
- Yeni Zelanda – Yeni Zelanda Haklar Kanunu 1990 Bölüm 16
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ McBride, Jeremy (2005). Freedom of Association, in The Essentials of... Human Rights (İngilizce). Londra: Hodder Arnold. ss. 18-20.
- ^ Erdoğan 2016, ss. 233-234.
- ^ Örnek olarak, NAACP v. Claiborne Hardware Co., 458 U.S. 898 (1982); Healey v. James, 408 U.S. 169 (1972); Brotherhood of Railroad Trainmen v. Virginia, 377 U.S. 1 (1964); United Mine Workers v. Illinois State Bar Assn., 389 U.S. 217 (1967) gösterilebilir.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (İngilizce). California Legislative Information. 1959. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.
- ^ . Prime Minister's Office. 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2011.
- ^ . 1 Temmuz 2019. 5 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.
- ^ Citizensinformation.ie. (İngilizce). www.citizensinformation.ie. 14 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2018.
- ^ (eISB), electronic Irish Statute Book. "electronic Irish Statute Book (eISB)" (İngilizce). www.irishstatutebook.ie. 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2018.
- ^ Riksdagsförvaltningen. "Kungörelse (1974:152) om beslutad ny regeringsform Svensk författningssamling 1974:1974:152 t.o.m. SFS 2018:1903 - Riksdagen" (İsveççe). www.riksdagen.se. 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.
- ^ (PDF). The official website of the Presidency of the Italian Republic. 27 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Adopted at National Voting. 12 Aralık 1993. 2 Mart 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.
- Erdoğan, Mustafa (2016). İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku (5. bas.). Ankara: Orion Kitabevi. ISBN .
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Toplantı ve gösteri özgürlüğü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Guidelines on Freedom of Peaceful Assembly: Second Edition Venice Commission and OSCE/ODIHR" (İngilizce). Organization for Security and Co-operation in Europe. 25 Ekim 2010. 5 Şubat 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.
- en:Free speech zone
- en:Right to protest
- en:Strategy-31
- en:Unlawful assembly
- en:United Nations Special Rapporteur on the Rights to Freedom of Peaceful Assembly and of Association
- en:Freedom of assembly in Russia
- en:Human rights in Cuba#Restrictions of assembly
- en:Human rights in Azerbaijan#Freedom of assembly and expression of political beliefs
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toplanma ve gosteri ozgurlugu bireylerin ve kurumlarin dusuncelerini aciga vurmak amaciyla toplanabilmelerini ve yuruyus ya da baska yontemlerle gosteri yapabilmelerini ongoren ozgurluktur Insan haklari ve Siyasi ozgurlukler kapsaminda degerlendirilir Kavram ve kapsam Sammankomsten Bulusma Orijinali Isvec Ulusal Muzesi nde sergilenmekte olan Isvecli disavurumcu ressam in 1929 tarihli yagliboya calismasi Birlesmis Milletler tarafindan Insan Haklari Evrensel Beyannamesi nin kurulmasini gosteren bir anma motifi olarak secilmistir Paragraf 20 Toplanma Hakki Bariscil toplanma ve gosteri ozgurlugu insanlarin bir araya gelme ve fikirlerini toplu olarak ifade etme tesvik etme ve savunma konusunda bir insan hakki ve siyasi ozgurluk olarak tanimlanir Bu hakkin temelindeki toplanma kavrami kisilerin ortak menfaatlerini koruma savunma veya tartisma amaclariyla onceden organize olarak gecici olmak suretiyle bir araya gelmelerinden olusur Avrupa Komisyonu na gore toplanti bir fikrin veya amacin aciklanmasi icin kisilerin halka acik veya kapali yerlerde toplanti veya yuruyus yapmak ya da gosteri duzenlemek gibi sekillerde bir araya gelmesi seklinde gerceklestirilebilir Bu toplantilarin bariscil olmasi gerekmektedir yani asayisi bozacak nitelikteki toplantilar bu kapsama girmemektedir Bu nedenle asayisi saglamak ve veya korumak icin toplanti duzenlemenin bildirimde bulunma izin alma gibi sartlara baglanmasinin bu hakkin ihlaline yol acmayacagi belirtilmistir Ayrica devletin bu hakka yalnizca karismama yoluyla hakki temin etmesi durumu soz konusu degildir gerektiginde devletin bu ozgurluk icin gerekli tedbirleri almasi gerekir Bazen birbirinin yerine kullanildigi da gorulen toplanma ve gosteri ozgurlugu ile orgutlenme ozgurlugu terimleri halka acik yerlerde toplanabilme ozgurlugu ile bir dernege katilabilme ozgurlugu arasinda ayrim yapmak icin kullanilabilir Toplanma ozgurlugu protesto hakki baglaminda siklikla kullanilirken orgutlenme ozgurlugu calisma haklari gibi alanlarda kullanilir Temel hak ve ozgurluklerin en onde gelen orneklerinden olan bu ozgurluk dusunce ozgurlugunu tamamlayici bir nitelik tasir Kisilerin toplantilar yaparak siyasal dusunce ve irade olusumuna katilmasi demokratik toplumun vazgecilmez ogelerindendir Siyasal iradenin olusumu buyuk olcude toplantilarda gerceklesen bir toplumsal iletisime baglidir Ayrica toplantilar aciklanan dusuncelerin guc kazanmasina yardim ederler Demokrasilerde en guclu siyasal mucadele araclarindan biri olan toplanti ve gosteri ozgurlugu 19 yuzyildan bu yana bircok ulkede anayasayla guvence altina alinmistir Bu duzenlemelerde genellikle toplanti ve gosteri ozgurlugunun izne ya da bildirime bagli olmaksizin kullanilabilecegi yalnizca acik hava toplantilari icin yasayla sinirlama getirilebilecegi hukmu yer alir Ayrica kolluk kuvvetlerinin yasal toplanti ve gosterilerin guvenligini saglama yukumlulugu belirtilir Kolluk kuvvetlerinin mudahalesine ise yalnizca toplanti ya da gosterinin bariscil niteligini yitirmesi ve yasadisi eylemlere yol acmasi durumunda izin verilir Hukuka gore toplanti ve gosterilerin sinirlandirilmasinda gercek bir tehlike nin var olup olmadigina bakilmalidir Ancak o zaman devletin bu hakki kisitlamasi hakli gorulebilir Bina hizmeti iscilerinin Kaliforniya nin Santa Monica sehrinde MTV binasi onunde gerceklestirdigi grev Sendika tarafindan gerceklestirilen grev toplanti ve orgutlenme ozgurlugunu kullanmanin bir yolu olsa da burada gerceklesen isci hareketlerinin bu sinyal kontrollu kavsaktaki arac trafiginin yaya olarak engellenmesiyle Kaliforniya Arac Kodu 21950 b gibi yerel yasalari veya eyalet yasalarini ihlal edebilmektedir 2011 yilindaki Occupy Oakland gosterilerinde ABD Anayasasi ndan yapilmis bir alinti Insan haklari belgeleriToplanti ve gosteri ozgurlugu yukarida deginilenlerin yani sira asagidaki insan haklari belgelerinde de yer almaktadir Insan Haklari Evrensel Beyannamesi Madde 20 Kisisel ve Siyasal Haklar Uluslararasi Sozlesmesi Madde 21 Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi Madde 11 ECHR Amerika Insan Haklari Sozlesmesi Madde 15 Toplanma ve gosteri ozgurlugunu taniyan ulusal ve bolgesel anayasalara ornekler soyle siralanabilir Almanya Grundgesetz Federal Almanya Cumhuriyeti Temel Kanunu Madde 8 GG Amerika Birlesik Devletleri ABD Anayasasi nin Birinci Ek Maddesi Banglades Madde 37 ve 38 toplanma ve orgutlenme ozgurlugunu garanti altina alir Birlesik Arap Emirlikleri BAE Anayasasi bariscil toplanti ozgurlugunu korumaktadir Brezilya Madde 5 Filipinler Madde III Bolum 4 Fransa Nouveau Code Penal Yeni Ceza Kanunu Madde 431 1 Guney Afrika Guney Afrika Anayasasi Bolum 2 Madde 17 Hindistan Hindistan Temel Haklari Hong Kong Temel Kanun Bolum 27 Irlanda Irlanda Anayasasi Madde 40 6 1 in Temel Haklar basligi altinda siralanmistir Ispanya Ispanya Anayasasi Madde 21 Isvec Bolum 2 Italya Madde 17 Kanada Kanada Anayasasi Kanada Hak ve Ozgurlukler Sarti Bolum 2 Japonya Japonya Anayasasi Madde 21 Macaristan Temel Kanun Madde VIII 1 Makao Makao Temel Kanunu Madde 27 Malezya Madde 10 Norvec Norvec Anayasasi Bolum 101 Polonya Polonya Anayasasi Madde 57 Rusya Rusya Anayasasi Madde 30 ve 31 bariscil toplanma ve orgutlenme ozgurlugunu garanti altina alir Tayvan Madde 14 toplanma ve orgutlenme ozgurlugunu garanti altina alir Turkiye Turkiye Anayasasi ndaki Madde 33 ve 34 orgutlenme ozgurlugunu garanti altina almistir Yeni Zelanda Yeni Zelanda Haklar Kanunu 1990 Bolum 16Ayrica bakinizToplanti ve Gosteri Yuruyusleri KanunuKaynakca McBride Jeremy 2005 Freedom of Association in The Essentials of Human Rights Ingilizce Londra Hodder Arnold ss 18 20 Erdogan 2016 ss 233 234 Ornek olarak NAACP v Claiborne Hardware Co 458 U S 898 1982 Healey v James 408 U S 169 1972 Brotherhood of Railroad Trainmen v Virginia 377 U S 1 1964 United Mine Workers v Illinois State Bar Assn 389 U S 217 1967 gosterilebilir Arsivlenmis kopya Ingilizce California Legislative Information 1959 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2020 Prime Minister s Office 24 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2011 1 Temmuz 2019 5 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2020 Citizensinformation ie Ingilizce www citizensinformation ie 14 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2018 eISB electronic Irish Statute Book electronic Irish Statute Book eISB Ingilizce www irishstatutebook ie 1 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2018 Riksdagsforvaltningen Kungorelse 1974 152 om beslutad ny regeringsform Svensk forfattningssamling 1974 1974 152 t o m SFS 2018 1903 Riksdagen Isvecce www riksdagen se 11 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2020 PDF The official website of the Presidency of the Italian Republic 27 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Adopted at National Voting 12 Aralik 1993 2 Mart 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2020 Erdogan Mustafa 2016 Insan Haklari Teorisi ve Hukuku 5 bas Ankara Orion Kitabevi ISBN 978 9944 769 63 1 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Dis baglantilarWikimedia Commons ta Toplanti ve gosteri ozgurlugu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Guidelines on Freedom of Peaceful Assembly Second Edition Venice Commission and OSCE ODIHR Ingilizce Organization for Security and Co operation in Europe 25 Ekim 2010 5 Subat 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2020 en Free speech zone en Right to protest en Strategy 31 en Unlawful assembly en United Nations Special Rapporteur on the Rights to Freedom of Peaceful Assembly and of Association en Freedom of assembly in Russia en Human rights in Cuba Restrictions of assembly en Human rights in Azerbaijan Freedom of assembly and expression of political beliefs