Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Süryanice (ܠܫܢܐ ܣܘܪܝܝܐ [Leššānā Suryāyā], Süryanice telaffuz: ), ayrıca Sürya-Aramice veya Klâsik Süryanice, Afroasya dil ailesinin Kuzeybatı Semitik dillerinde bulunan ve Arami alfabesinin bir türevi olan Süryani alfabesi ile yazılan bir dildir.
| Süryanice | |
|---|---|
| ܠܫܢܐ ܣܘܪܝܝܐ | |
 | |
| Telaffuz | [lɛʃˈʃɑːnɑː surˈjɑːjɑː] |
| Bölge | Mezopotamya (antik Irak), kuzeydoğu Suriye, güneydoğu Türkiye, kuzeybatı İran,Bereketli Hilal |
| Etnisite | Süryaniler |
| Konuşan sayısı | |
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi | Süryani alfabesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-2 | syc |
| ISO 639-3 | syc |
 Süryanicenin bölgesel dil olduğu ülkeler Süryanice konuşan nüfusun yaşadığı ülkeler | |
Tarihçe
Ebla merkezinde bulunan Süryanilerin 2. asırda Hristiyanlığı kabul etmeleriyle Süryani kültürü Yunan kültürüyle de harmanlanıp güçlü ve zengin bir edebiyat meydana geldi. En önemli eser, Kutsal Kitap'ın adı verilen Süryanice çevirisidir.
Lehçeleri
431 Efes ve 451 Kadıköy Konsilleri ile farklı mezheplere bölünen Süryanilerin dil ve alfabeleri de Doğu ve Batı olmak üzere iki ayrı kola ayrılmışlardır.
Süryani alfabesi
Süryani alfabesi sağdan sola doğru yazılır ve 22 harften oluşur. İbrani Alfabesi'nin tersine harfler bitiştirildiğinden bu harflerin başta, sonda ve ortada yazılışları farklıdır.
Estrangelâ yazısı
| Harf | Unicode | Okunuşu |
|---|---|---|
| 'Âlaph | ܐ | E sessiz |
| Bêth | ܒ | B (V) |
| Gâmal | ܓ | G (Gh) |
| Dâlath | ܕ | D (Dh) |
| Hê | ܗ | H |
| Waw | ܘ | W (U, O) |
| Zain | ܙ | Z |
| Hêth | ܚ | H (Gırtlaktan) |
| Têth | ܛ | T |
| Yôdh | ܝ | Y (İ, E) |
| Kâph | ܟ | K (H (Boğazdan)) |
| Lâmadh | ܠ | L |
| Mîm | ܡ | M |
| Nûn | ܢ | N |
| Semkath | ܣ / ܤ | S |
| 'Ê | ܥ | Sessiz |
| Pê | ܦ | P (F) |
| Tsâdhê | ܨ | TS |
| Qôph | ܩ | Q |
| Rêš | ܪ | R |
| Šîn | ܫ | Ş |
| Taw | ܬ | T (Th) |
Klasik Süryanice lehçeleri
Batı Süryanicesi: Bizans'ın etkisinde kalan Monofizit; İsa'nın tek ve ayrılmaz bir tabiatı olduğuna inanan , 680 yılında bunlardan ayrılan ve Monothelitizmi benimseyen (İsa'nın tek tanrısal karakteri olmakla beraber insanî iradesinin de olduğu görüş), daha sonra 1182 yılında Katolikliği benimseyen Lübnanlı Maruniler ve şimdi Katolik olup Bizans ayin biçimine göre ibadet eden oluşturur.
Doğu Süryanicesi ise Diofizit (İsa'nın birbirinden bağımsız çift tabiatı olduğunu savunan görüş) Nasturiler (Asurlar) ve daha sonra bunlardan ayrılıp Katolikliği benimseyen Keldanileri oluşturur. Nasturiler Doğu Asurca'yı Çin'e kadar taşımış ve yaymışlardır. Her iki grupta sesli harflerin okunuşları farklılıklar gösterir.
Günümüzde kullanılan Süryani lehçeleri
Çağdaş Süryanicenin birçok yerel şive ve ağzı olup zamanla dile birçok Arapça, Türkçe, Kürtçe kelime eklenmiştir.[] Çağdaş dünya düzeninin etkisiyle yavaş yavaş Fransızca, Almanca ve İngilizce kelimeler de dile eklenmektedir.
- Turoyo ܛܘܪܝܐ (Surayt): Yakubi Süryanilerce konuşulan Çağdaş Batı Süryani lehçesidir. bölgesi ve İstanbul'da, Suriye, Lübnan ve göçlerle bazı Avrupa ülkelerinde, Amerika kıtasında ve Avustralya'da en az 200.000 kişi tarafından konuşulmaktadır.
- Mlahsö ܡܠܚܬܝܐ: Diyarbakır'da bu dili konuşabilen son kişi 1998 yılında öldüğünden kullanıcısı kalmamıştır. Kelime yapısı bakımından Klasik Süryanice'ye Turoyo'dan daha yakındır.
- Surit ܣܘܪܬ Hristiyanlarınca konuşulan çağdaş Doğu Süryani lehçesidir. 210.000 kişi tarafından İran, Irak, Suriye, Türkiye, Kıbrıs, Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan, Lübnan, Avrupa ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da konuşulur.
- Yeni Doğu Keldanicesi (ܟܠܕܝܐ Kaldaya): Doğu Kilisesi'nden kopmuş katolik Asurlar (Keldaniler) tarafından kullanılan çağdaş Doğu Asurca lehçesidir. İran, Irak, Türkiye, Suriye, Lübnan, Avrupa Ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da 1.000.000'dan fazla kişi tarafından konuşulur. Bu dili konuşanlar ile konuşanlar, rahatlıkla anlaşabilirler.
- Hertvin: Siirt civarında 1.000 kadar kişi tarafından konuşulur. Surit’e yakın bir lehçedir.
Süryani lehçelerini konuşanlar büyük sayıda azaldığından ciddi bir yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Süryanice ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Notlar
- ^ Klâsik, vokalize edilmemiş yazım; Doğu Süryanicesi ile: ܠܸܫܵܢܵܐ ܣܘܼܪܝܵܝܵܐ; Batı Süryanicesi ile: ܠܶܫܳ݁ܢܳܐ ܣܽܘܪܝܳܝܳܐ.
Kaynakça
- ^ "Mesopotamian Languages — Department of Archaeology". 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ "BBC - History - Ancient History in depth: Mesopotamia". 26 Şubat 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ Holes, Clive (2001). Dialect, Culture, and Society in Eastern Arabia: Glossary. 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . pp. XXIV–XXVI. ISBN 978-9004107632.
- ^ Cameron, Averil (1993). The Mediterranean World in Late Antiquity. 19 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . p. 185. ISBN 9781134980819.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2014.
- ^ . www.artuklu.edu.tr. 21 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suryanice ܠܫܢܐ ܣܘܪܝܝܐ Lessana Suryaya Suryanice telaffuz lɛʃˈʃɑːnɑː surˈjɑːjɑː ayrica Surya Aramice veya Klasik Suryanice Afroasya dil ailesinin Kuzeybati Semitik dillerinde bulunan ve Arami alfabesinin bir turevi olan Suryani alfabesi ile yazilan bir dildir Suryaniceܠܫܢܐ ܣܘܪܝܝܐTelaffuz lɛʃˈʃɑːnɑː surˈjɑːjɑː BolgeMezopotamya antik Irak kuzeydogu Suriye guneydogu Turkiye kuzeybati Iran Bereketli HilalEtnisiteSuryanilerKonusan sayisiDil ailesiAfro Asya dilleri Sami dilleriKuzeybati Sami dilleriAramiceSuryaniceYazi sistemiSuryani alfabesiDil kodlariISO 639 2sycISO 639 3syc Suryanicenin bolgesel dil oldugu ulkeler Suryanice konusan nufusun yasadigi ulkelerSuryanicenin lehceleriTarihceEbla merkezinde bulunan Suryanilerin 2 asirda Hristiyanligi kabul etmeleriyle Suryani kulturu Yunan kulturuyle de harmanlanip guclu ve zengin bir edebiyat meydana geldi En onemli eser Kutsal Kitap in adi verilen Suryanice cevirisidir Lehceleri431 Efes ve 451 Kadikoy Konsilleri ile farkli mezheplere bolunen Suryanilerin dil ve alfabeleri de Dogu ve Bati olmak uzere iki ayri kola ayrilmislardir Suryani alfabesiSuryani alfabesi sagdan sola dogru yazilir ve 22 harften olusur Ibrani Alfabesi nin tersine harfler bitistirildiginden bu harflerin basta sonda ve ortada yazilislari farklidir Estrangela yazisiHarf Unicode Okunusu Alaph ܐ E sessizBeth ܒ B V Gamal ܓ G Gh Dalath ܕ D Dh He ܗ HWaw ܘ W U O Zain ܙ ZHeth ܚ H Girtlaktan Teth ܛ TYodh ܝ Y I E Kaph ܟ K H Bogazdan Lamadh ܠ LMim ܡ MNun ܢ NSemkath ܣ ܤ S E ܥ SessizPe ܦ P F Tsadhe ܨ TSQoph ܩ QRes ܪ RSin ܫ STaw ܬ T Th Klasik Suryanice lehceleri Bati Suryanicesi Bizans in etkisinde kalan Monofizit Isa nin tek ve ayrilmaz bir tabiati olduguna inanan 680 yilinda bunlardan ayrilan ve Monothelitizmi benimseyen Isa nin tek tanrisal karakteri olmakla beraber insani iradesinin de oldugu gorus daha sonra 1182 yilinda Katolikligi benimseyen Lubnanli Maruniler ve simdi Katolik olup Bizans ayin bicimine gore ibadet eden olusturur Dogu Suryanicesi ise Diofizit Isa nin birbirinden bagimsiz cift tabiati oldugunu savunan gorus Nasturiler Asurlar ve daha sonra bunlardan ayrilip Katolikligi benimseyen Keldanileri olusturur Nasturiler Dogu Asurca yi Cin e kadar tasimis ve yaymislardir Her iki grupta sesli harflerin okunuslari farkliliklar gosterir Gunumuzde kullanilan Suryani lehceleri Cagdas Suryanicenin bircok yerel sive ve agzi olup zamanla dile bircok Arapca Turkce Kurtce kelime eklenmistir kaynak belirtilmeli Cagdas dunya duzeninin etkisiyle yavas yavas Fransizca Almanca ve Ingilizce kelimeler de dile eklenmektedir Turoyo ܛܘܪܝܐ Surayt Yakubi Suryanilerce konusulan Cagdas Bati Suryani lehcesidir bolgesi ve Istanbul da Suriye Lubnan ve goclerle bazi Avrupa ulkelerinde Amerika kitasinda ve Avustralya da en az 200 000 kisi tarafindan konusulmaktadir Mlahso ܡܠܚܬܝܐ Diyarbakir da bu dili konusabilen son kisi 1998 yilinda oldugunden kullanicisi kalmamistir Kelime yapisi bakimindan Klasik Suryanice ye Turoyo dan daha yakindir Surit ܣܘܪܬ Hristiyanlarinca konusulan cagdas Dogu Suryani lehcesidir 210 000 kisi tarafindan Iran Irak Suriye Turkiye Kibris Ermenistan Gurcistan Azerbaycan Lubnan Avrupa ulkeleri Amerika Birlesik Devletleri ve Kanada da konusulur Yeni Dogu Keldanicesi ܟܠܕܝܐ Kaldaya Dogu Kilisesi nden kopmus katolik Asurlar Keldaniler tarafindan kullanilan cagdas Dogu Asurca lehcesidir Iran Irak Turkiye Suriye Lubnan Avrupa Ulkeleri Amerika Birlesik Devletleri ve Kanada da 1 000 000 dan fazla kisi tarafindan konusulur Bu dili konusanlar ile konusanlar rahatlikla anlasabilirler Hertvin Siirt civarinda 1 000 kadar kisi tarafindan konusulur Surit e yakin bir lehcedir Suryani lehcelerini konusanlar buyuk sayida azaldigindan ciddi bir yok olma tehlikesiyle karsi karsiyadir Ayrica bakinizSuryaniler Suryani alfabesi Suryani Ortodoks Kilisesi Suryaniler listesiWikimedia Commons ta Suryanice ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Notlar Klasik vokalize edilmemis yazim Dogu Suryanicesi ile ܠ ܫ ܢ ܐ ܣܘ ܪܝ ܝ ܐ Bati Suryanicesi ile ܠ ܫ ܢ ܐ ܣ ܘܪܝ ܝ ܐ Kaynakca Mesopotamian Languages Department of Archaeology 23 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Temmuz 2020 BBC History Ancient History in depth Mesopotamia 26 Subat 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Temmuz 2020 Holes Clive 2001 Dialect Culture and Society in Eastern Arabia Glossary 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde pp XXIV XXVI ISBN 978 9004107632 Cameron Averil 1993 The Mediterranean World in Late Antiquity 19 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde p 185 ISBN 9781134980819 Arsivlenmis kopya 10 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2014 www artuklu edu tr 21 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ekim 2023