Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tuva'nın Edebiyatının etkin olduğu konum
Rusya Federasyonu'nun Sibirya Federal Bölgesi birimlerinden Tuva Cumhuriyetinde, Çin'in batısında Doğu Türkistan'a bağlı Altay İli'nde, Moğolistan'da Bayölke'nin Ak Sayan beldesinde yaşayan Tıvalar'ın sözlü ve yazılı edebiyat ürünleridir. Ayrıca Tıvalar gibi Türk halkları içinde geçen Duhhalar, Hoton Türkleri, Tukalar, Tohfalar'ın sözlü ve yazılı edebiyatları da aynı edebiyat sahası içindedir.
Doğuşu
Türklerin milli alfabesi olan Orhun Alfabesinin kullanılmaması sonucu uzun bir dönem sözlü edebiyat görülür. 20. yüzyıla kadar yazılı bir Tuva edebiyatı ürünü pek görülmez. 20. yüzyılda kurulan Tuva Halk Cumhuriyeti (Tıva Arat Respublikazı) Tuva edebiyatına da canlılık katar. Çok sayıda Tuva edebiyatçısı yetişir.
21. yüzyıl
Türkçenin dallarından Tuva Türkçesi ile yazılmış olan kitaplar 21. yüzyılda basılmaya başlamıştır. Genel olarak Tuva Cumhuriyeti başkenti Kızıl'da basılan ve çevre bölgelerde de (Abakan, Novosibirsk) nadir olsa da basılan Tuva Türkçesinde yazılmış veya içinde Tuva Türkçesini anlatan eserlerin çoğunluğunu roman, şiir, hikâye türünde edebi eserler ve akademik çalışmalar oluşturur.
Çağdaş Yazılı Tuva Edebiyatı
İlk hikâye Sambukay'ın Sözü (Sambukay'nın Çugaazı) eseri 1930 yılında Şın gazetesinde yayınlanır. Sovyet tesirinin hissedildiği yıllarda halkın gelecekteki mutlu hayatı, halkların ortak kaderi ve kardeşliği, sosyalizmin erdemleri konuları eserlerde işlenir. 1940'lı yıllarda Salçak Toka'nın İşçi Sözü (Arattın Sözü) romanı yayımlanır. 1946 yılında yayın hayatına başlayan Ulug-Hem (Ulu Kem, Yenisey) adlı edebiyat dergisinde birçok Tıvalı yazarın eserlerini yayınlar. 1951970 yıllarında ise Yuriy Künzegeş, Stefan Sarıgoğul, Sergey Pürbü dönemin önemli edebiyatçılarıdır. 1970-1990 yılları arası roman türü eserlerde artış görülmüştür. Dönemin yazarları arasında Kızılenik Kudajı, V. Serenoğul ve yine Stefan Sarıgoğul'u görmekteyiz.
Tuva dilinde kitap görüntüleri
-
![image]()
Örgül (2010) adlı tarihi konuda dramatik eser, yazarı: E. Mijit -
![image]()
Zoya Samdan tarafından 2005 yılında yazılan bir eser -
![image]()
Ünlü Türkbilimci Katanov'un yazdığı Tuva hakkında ilk ve en önemli bir kitap.
Dram
Şiir kitapları
- Ünlü şair A.Darjay’ın Hayatın Güzü (Nazın Küzü) adlı şiir kitabı
- Ünlü şair A.Darjay’ın Yaşamın Zor Bozkırı adlı şiir kitabı
- Çurttalganın şiriin şölü, Aleksandr Darjay şiir defteri
- Hek-Davan. Çocuklar için masal türü şiirler
- Еkii, Hünüm. Şülüktеr. çеçеn çugааlаr. оçulgаlаr- еkеr-ооl, kеçil-ооl. kızıl . (Tuvaca şiirler ve metinler) tıvаnınñ nоm ündürеr çеri, 2004. 264 sayfa
- Çañgıs Önçüm-uyan ırım (hikayеlеr-şiirlеr) / Yuriy Kunzеgеş/ 2002 Kızıl / 224 sayfa
İç bağlantılar
Tıva Yazarları18 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- (İngilizce)İngilizce-Tuvaca, Tuvaca-İngilizce sözlük29 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tuvaca ve folklorü materyalleri20 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Omniglot'da Eski Uygur alfabesi24 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (Rusça)Türk bitig - Old Turkic inscriptions, Texts, Translations4 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Orkhon Alphabet page from Omniglot7 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Gokturkish Keyboard by Isa SARI28 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (Moğolca)
- Tuva Kiril Alfabesi ile yazmağ programı29 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tuva Türkçesinde Kitap Kapakları[]
- Twitter Tuva Kitap Tanıtımları 10 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tumblr Tuva Kitap Görselleri3 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tuva Dil Kitapları 21 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Örgül31 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Tuva ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Edebiyat ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tuva nin Edebiyatinin etkin oldugu konumTuva ve dolayinda Tuva edebiyati etkindir Rusya Federasyonu nun Sibirya Federal Bolgesi birimlerinden Tuva Cumhuriyetinde Cin in batisinda Dogu Turkistan a bagli Altay Ili nde Mogolistan da Bayolke nin Ak Sayan beldesinde yasayan Tivalar in sozlu ve yazili edebiyat urunleridir Ayrica Tivalar gibi Turk halklari icinde gecen Duhhalar Hoton Turkleri Tukalar Tohfalar in sozlu ve yazili edebiyatlari da ayni edebiyat sahasi icindedir DogusuTurklerin milli alfabesi olan Orhun Alfabesinin kullanilmamasi sonucu uzun bir donem sozlu edebiyat gorulur 20 yuzyila kadar yazili bir Tuva edebiyati urunu pek gorulmez 20 yuzyilda kurulan Tuva Halk Cumhuriyeti Tiva Arat Respublikazi Tuva edebiyatina da canlilik katar Cok sayida Tuva edebiyatcisi yetisir 21 yuzyilTurkcenin dallarindan Tuva Turkcesi ile yazilmis olan kitaplar 21 yuzyilda basilmaya baslamistir Genel olarak Tuva Cumhuriyeti baskenti Kizil da basilan ve cevre bolgelerde de Abakan Novosibirsk nadir olsa da basilan Tuva Turkcesinde yazilmis veya icinde Tuva Turkcesini anlatan eserlerin cogunlugunu roman siir hikaye turunde edebi eserler ve akademik calismalar olusturur Cagdas Yazili Tuva EdebiyatiIlk hikaye Sambukay in Sozu Sambukay nin Cugaazi eseri 1930 yilinda Sin gazetesinde yayinlanir Sovyet tesirinin hissedildigi yillarda halkin gelecekteki mutlu hayati halklarin ortak kaderi ve kardesligi sosyalizmin erdemleri konulari eserlerde islenir 1940 li yillarda Salcak Toka nin Isci Sozu Arattin Sozu romani yayimlanir 1946 yilinda yayin hayatina baslayan Ulug Hem Ulu Kem Yenisey adli edebiyat dergisinde bircok Tivali yazarin eserlerini yayinlar 1951970 yillarinda ise Yuriy Kunzeges Stefan Sarigogul Sergey Purbu donemin onemli edebiyatcilaridir 1970 1990 yillari arasi roman turu eserlerde artis gorulmustur Donemin yazarlari arasinda Kizilenik Kudaji V Serenogul ve yine Stefan Sarigogul u gormekteyiz Tuva dilinde kitap goruntuleriOrgul 2010 adli tarihi konuda dramatik eser yazari E Mijit Zoya Samdan tarafindan 2005 yilinda yazilan bir eser Unlu Turkbilimci Katanov un yazdigi Tuva hakkinda ilk ve en onemli bir kitap DramSiir kitaplariUnlu sair A Darjay in Hayatin Guzu Nazin Kuzu adli siir kitabi Unlu sair A Darjay in Yasamin Zor Bozkiri adli siir kitabi Curttalganin siriin solu Aleksandr Darjay siir defteri Hek Davan Cocuklar icin masal turu siirler Ekii Hunum Sulukter cecen cugaalar oculgalar eker ool kecil ool kizil Tuvaca siirler ve metinler tivaninn nom undurer ceri 2004 264 sayfa Cangis Oncum uyan irim hikayeler siirler Yuriy Kunzeges 2002 Kizil 224 sayfaIc baglantilarTiva Yazarlari18 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilar Ingilizce Ingilizce Tuvaca Tuvaca Ingilizce sozluk29 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tuvaca ve folkloru materyalleri20 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Omniglot da Eski Uygur alfabesi24 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Rusca Turk bitig Old Turkic inscriptions Texts Translations4 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Orkhon Alphabet page from Omniglot7 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gokturkish Keyboard by Isa SARI28 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mogolca Tuva Kiril Alfabesi ile yazmag programi29 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tuva Turkcesinde Kitap Kapaklari olu kirik baglanti Twitter Tuva Kitap Tanitimlari 10 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tumblr Tuva Kitap Gorselleri3 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tuva Dil Kitaplari21 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Orgul31 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tuva ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz