Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye'de fındık üretimi, dünyadaki fındığın çoğunu Türkiye'de yetiştirilip, işlendiği için önemlidir. Çeşitli kaynaklara göre dünya fındık üretiminin %70 ila %80'i arasında pazar payına sahiptir.
Tarih ve Coğrafya
Karadeniz Bölgesi'nde fındık yetiştirildiğine dair M.Ö. 1500 yılına kadar uzanan kayıtlar vardır. Tarihçi Evliya Çelebi, 1650'li yıllarda, Osmanlı İmparatorluğu döneminde fındık bahçelerini anlatmıştır. Fındık tarlaları ağırlıklı olarak Karadeniz Bölgesi'nde Artvin ile Kocaeli arasında bulunmaktadır. Fındık bölgeleri Ordu'dan Artvin'e kadar uzanan eski doğu bölgesi ve Karadeniz'in batı kesiminde Samsun ile Kocaeli arasındaki yeni fındık bölgesi olarak ikiye ayrılmaktadır. Fındığın en çok Ordu, Samsun, Artvin ve Giresun illerinde yetiştirildiği, Sakarya ve Düzce'de ise fındık üretiminin oldukça verimli olduğu görülmektedir. Sadece Ordu'da 2017 yılında 200.000 ton hasat yapılmıştır.
Meyve bahçeleri
Tombul, Çakıldak, Foşa ve Sivri gibi çeşitli geleneksel fındık ağacı çeşitleri hasadın büyük kısmını oluşturmaktadır ancak 2012'den bu yana iddialı bir yetiştirme programı daha hızlı olgunlaşma sürecine sahip çeşitlerin üretilmesine yol açmıştır.
Fındık ekimi oldukça yaygındır ve yaklaşık 400.000 ailenin bahçesi bulunmaktadır. Fındık sektörünün ana müşterilerinden biri ve Nutella üreticisi olan Ferrero, çocukların fındık hasadında çalıştırıldığı yönündeki eleştirilerin ardından 2012 yılında Tarım Değerleri Programı'nı başlatmıştır. Sektörde yer alan diğer iki büyük kuruluş olan Balsu ve Olam International da Nestlé ve Türk Hükümeti ile işbirliği içinde çocuk işçiliğiyle mücadele etmeye başlamıştır.Business Year'a göre, Türkiye'de fındık üretimi , Alım Garantisi Kanunu'nun çıkarıldığı ve Karadeniz bölgesindeki köylülerin büyük bir kısmının fındık yetiştiricisi haline geldiği 1964 yılından bu yana istikrarlı bir şekilde artmıştır. Daha sonra Türkiye, en önemli fındık üreticisi haline gelmiş ve 100'den fazla ülkeye ihracat yapmıştır.
Üretim
Ülkelere göre dünya fındık ihracatı 2017
| Ülke | 2017 (%) |
| Türkiye | 60,5 |
| İtalya | 10,7 |
| ABD | 9,6 |
| Gürcistan | 5,7 |
| Diğer | 13,5 |
Türkiye fındık ihracatı yıl dağılımı
| Yıl | İhracat Miktar (Kg) | İthalat Miktar (Kg) |
| 2000 | 112,7 milyon | 544 bin |
| 2001 | 175,4 milyon | 498 bin |
| 2002 | 170,1 milyon | 1,9 milyon |
| 2003 | 140,8 milyon | 1 milyon |
| 2004 | 134,8 milyon | 845 bin |
| 2005 | 131,9 milyon | 1,2 milyon |
| 2006 | 159,1 milyon | 2,4 milyon |
| 2007 | 140,2 milyon | 2 milyon |
| 2008 | 136,3 milyon | 1,8 milyon |
| 2009 | 129,1 milyon | 1,5 milyon |
| 2010 | 151,2 milyon | 498 bin |
| 2011 | 146,8 milyon | 1,5 milyon |
| 2012 | 162,9 milyon | 807 bin |
| 2013 | 163,9 milyon | 1,9 milyon |
| 2014 | 147,6 milyon | 1,1 milyon |
| 2015 | 143,3 milyon | 1,6 milyon |
| 2016 | 134,1 milyon | 1,5 milyon |
| 2017 | 160,4 milyon | 2,2 milyon |
| 2018 | 70 milyon | 1,2 milyon |
Türkiye ihracatı 2020-2021
01.09.2020-31.08.2021 tarihli Türkiye fındık ihracatı
| Ülke | Miktar (Kg) |
| Almanya | 70,5 milyon |
| İtalya | 54,1 milyon |
| Fransa | 21,2 milyon |
| Polonya | 12,4 milyon |
| Hollanda | 12 milyon |
| Avusturya | 10,6 milyon |
| Çin | 9,8 milyon |
| İsviçre | 9,6 milyon |
| Belçika | 7,8 milyon |
| İspanya | 7,7 milyon |
| Kanada | 5,5 milyon |
| İngiltere | 5,5 milyon |
| Mısır | 5,4 milyon |
| ABD | 4,9 milyon |
| Brezilya | 4,6 milyon |
Zararlılar
Türkiye'de fındık sektörünün uğradığı zararın 2017'de 200 milyon ABD Doları, 2018'de ise 300 milyon ABD Doları olduğu tahmin edilmekte ve bu zararın esas olarak kahverengi dağınık kokuşmuş böcek, yeşil kokuşmuş böcek ve küllenmeden kaynaklandığı tahmin edilmektedir.
Kahverengi dağınık pis koku böceği
Kokuşmuş böcek, Türkiye'de ilk olarak Eylül 2017'de İstanbul'un Levent ilçesinde rapor edilmiştir. Aynı yılın Ekim ayında Artvin İlinde görülmüş ve tür, fındık üretiminin büyük kısmının yapıldığı Doğu Karadeniz Bölgesi'nin diğer bölgelerine hızla yayılmıştır. Böceğin, ilk olarak Artvin'in Kemalpaşa ilçesinde, iki ülke sınırına birkaç kilometre uzaklıkta olduğu bildirildiği için ülkeye Gürcistan üzerinden girdiği sanılmaktadır.Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Üyesi Celal Tuncer, böceğin Artvin'de halihazırda fındık veriminde yüzde 20'lik bir düşüşe neden olduğunu, gelecekte de fındık üretimi ve kalitesinde yüzde 50'lik bir düşüşe neden olmasının beklendiğini belirtmiştir. Tuncer'e göre bu düşüşler fındık üreticilerinin 1 milyar dolarlık zararına yol açacaktır.
Kaynakça
- ^ "INVENTORY OF HAZELNUT RESEARCH, GERMPLASM AND REFERENCES". FAO. 28 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2020.
- Nordhausen, Frank (7 Eylül 2014). "Die Haselnusskrise". Frankfurter Allgemeine (Almanca). Erişim tarihi: 18 Eylül 2020. - ^ a b Anil, Şahin (2018). "XXX. INTERNATIONAL HORTICULTURAL CONGRESS" (PDF). International Horticulrural Congress. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Eylül 2020.
- ^ a b Islam, Ali (2018). "Hazelnut culture in Turkey". Akademik Ziraat Dergisi. 7 (2): 259-266. doi:10.29278/azd.476665
![image]()
. ISSN 2147-6403. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. - ^ Anil, Şahin (2018),pp.32–33
- ^ "Is Nutella made with nuts picked by children?". BBC News. 18 Eylül 2019. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
- ^ "A Conversation with Balsu and Olam, Suppliers to Nestle in Turkey". Fair Labor Association. 7 Mayıs 2018. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
- ^ Soyubol, Kağan (3 Aralık 2019). "The Turkish Hazelnut". The Business Year. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
- ^ (PDF). TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ (TEPGE). 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ TUİK
- ^ Odası, TMMOB Ziraat Mühendisleri. "FINDIK RAPORU- 2018". www.zmo.org.tr. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "01/09/2020-31/08/2021 TARİHLERİ ARASINDA KAYDA ALINAN TÜRKİYE FINDIK İHRACATI" (PDF). 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- ^ "Fındıkta 'kahverengi- yeşil kokarca' tehdidi". www.sozcu.com.tr. 22 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2022.
- ^ Çerçi, Barış; Koçak, Özgür (27 Ekim 2017). "Further contribution to the Heteroptera (Hemiptera) fauna of Turkey with a new synonymy". Acta Biologica Turcica (İngilizce). 30 (4): 121-127. ISSN 2458-7893. 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2023.
- ^ a b Güncan, Ali; Gümüş, Ebru (1 Ocak 2019). "Brown Marmorated Stink Bug, Halyomorpha halys (StåL, 1855) (Hemiptera: Heteroptera, Pentatomidae), a New and Important Pest in Turkey". Entomological News. 128 (2): 204. doi:10.3157/021.128.0208. ISSN 0013-872X.
- ^ a b Özdemir, İsmail Oğuz; Tuncer, Celal (1 Nisan 2021). "Türkiye'de Yeni Bir İstilacı Polifag Zararlı, Kahverengi Kokarca [Halyomorpha halys (stål, 1855) (Hemiptera: Pentatomidae)]: Tanımı, Benzer Türler ve Mevcut Durum". Black Sea Journal of Engineering and Science. 4 (2): 58-67. doi:10.34248/bsengineering.844095
![image]()
. 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2023. - ^ "Karadeniz'de yeni tehlike: Kahverengi kokarca". www.sozcu.com.tr. 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye de findik uretimi dunyadaki findigin cogunu Turkiye de yetistirilip islendigi icin onemlidir Cesitli kaynaklara gore dunya findik uretiminin 70 ila 80 i arasinda pazar payina sahiptir Corylus colurna Turkiye deki findik Tarih ve CografyaKaradeniz Bolgesi nde findik yetistirildigine dair M O 1500 yilina kadar uzanan kayitlar vardir Tarihci Evliya Celebi 1650 li yillarda Osmanli Imparatorlugu doneminde findik bahcelerini anlatmistir Findik tarlalari agirlikli olarak Karadeniz Bolgesi nde Artvin ile Kocaeli arasinda bulunmaktadir Findik bolgeleri Ordu dan Artvin e kadar uzanan eski dogu bolgesi ve Karadeniz in bati kesiminde Samsun ile Kocaeli arasindaki yeni findik bolgesi olarak ikiye ayrilmaktadir Findigin en cok Ordu Samsun Artvin ve Giresun illerinde yetistirildigi Sakarya ve Duzce de ise findik uretiminin oldukca verimli oldugu gorulmektedir Sadece Ordu da 2017 yilinda 200 000 ton hasat yapilmistir Meyve bahceleriTombul Cakildak Fosa ve Sivri gibi cesitli geleneksel findik agaci cesitleri hasadin buyuk kismini olusturmaktadir ancak 2012 den bu yana iddiali bir yetistirme programi daha hizli olgunlasma surecine sahip cesitlerin uretilmesine yol acmistir Findik ekimi oldukca yaygindir ve yaklasik 400 000 ailenin bahcesi bulunmaktadir Findik sektorunun ana musterilerinden biri ve Nutella ureticisi olan Ferrero cocuklarin findik hasadinda calistirildigi yonundeki elestirilerin ardindan 2012 yilinda Tarim Degerleri Programi ni baslatmistir Sektorde yer alan diger iki buyuk kurulus olan Balsu ve Olam International da Nestle ve Turk Hukumeti ile isbirligi icinde cocuk isciligiyle mucadele etmeye baslamistir Business Year a gore Turkiye de findik uretimi Alim Garantisi Kanunu nun cikarildigi ve Karadeniz bolgesindeki koylulerin buyuk bir kisminin findik yetistiricisi haline geldigi 1964 yilindan bu yana istikrarli bir sekilde artmistir Daha sonra Turkiye en onemli findik ureticisi haline gelmis ve 100 den fazla ulkeye ihracat yapmistir UretimUlkelere gore dunya findik ihracati 2017 Ulke 2017 Turkiye 60 5Italya 10 7ABD 9 6Gurcistan 5 7Diger 13 5Turkiye findik ihracati yil dagilimi Yil Ihracat Miktar Kg Ithalat Miktar Kg 2000 112 7 milyon 544 bin2001 175 4 milyon 498 bin2002 170 1 milyon 1 9 milyon2003 140 8 milyon 1 milyon2004 134 8 milyon 845 bin2005 131 9 milyon 1 2 milyon2006 159 1 milyon 2 4 milyon2007 140 2 milyon 2 milyon2008 136 3 milyon 1 8 milyon2009 129 1 milyon 1 5 milyon2010 151 2 milyon 498 bin2011 146 8 milyon 1 5 milyon2012 162 9 milyon 807 bin2013 163 9 milyon 1 9 milyon2014 147 6 milyon 1 1 milyon2015 143 3 milyon 1 6 milyon2016 134 1 milyon 1 5 milyon2017 160 4 milyon 2 2 milyon2018 70 milyon 1 2 milyonTurkiye ihracati 2020 2021 01 09 2020 31 08 2021 tarihli Turkiye findik ihracati Ulke Miktar Kg Almanya 70 5 milyonItalya 54 1 milyonFransa 21 2 milyonPolonya 12 4 milyonHollanda 12 milyonAvusturya 10 6 milyonCin 9 8 milyonIsvicre 9 6 milyonBelcika 7 8 milyonIspanya 7 7 milyonKanada 5 5 milyonIngiltere 5 5 milyonMisir 5 4 milyonABD 4 9 milyonBrezilya 4 6 milyonZararlilarTurkiye de findik sektorunun ugradigi zararin 2017 de 200 milyon ABD Dolari 2018 de ise 300 milyon ABD Dolari oldugu tahmin edilmekte ve bu zararin esas olarak kahverengi daginik kokusmus bocek yesil kokusmus bocek ve kullenmeden kaynaklandigi tahmin edilmektedir Kahverengi daginik pis koku bocegi Kokusmus bocek Turkiye de ilk olarak Eylul 2017 de Istanbul un Levent ilcesinde rapor edilmistir Ayni yilin Ekim ayinda Artvin Ilinde gorulmus ve tur findik uretiminin buyuk kisminin yapildigi Dogu Karadeniz Bolgesi nin diger bolgelerine hizla yayilmistir Bocegin ilk olarak Artvin in Kemalpasa ilcesinde iki ulke sinirina birkac kilometre uzaklikta oldugu bildirildigi icin ulkeye Gurcistan uzerinden girdigi sanilmaktadir Ondokuz Mayis Universitesi Ogretim Uyesi Celal Tuncer bocegin Artvin de halihazirda findik veriminde yuzde 20 lik bir dususe neden oldugunu gelecekte de findik uretimi ve kalitesinde yuzde 50 lik bir dususe neden olmasinin beklendigini belirtmistir Tuncer e gore bu dususler findik ureticilerinin 1 milyar dolarlik zararina yol acacaktir Kaynakca INVENTORY OF HAZELNUT RESEARCH GERMPLASM AND REFERENCES FAO 28 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2020 Nordhausen Frank 7 Eylul 2014 Die Haselnusskrise Frankfurter Allgemeine Almanca Erisim tarihi 18 Eylul 2020 a b Anil Sahin 2018 XXX INTERNATIONAL HORTICULTURAL CONGRESS PDF International Horticulrural Congress 29 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Eylul 2020 a b Islam Ali 2018 Hazelnut culture in Turkey Akademik Ziraat Dergisi 7 2 259 266 doi 10 29278 azd 476665 ISSN 2147 6403 12 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2021 Anil Sahin 2018 pp 32 33 Is Nutella made with nuts picked by children BBC News 18 Eylul 2019 31 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2020 A Conversation with Balsu and Olam Suppliers to Nestle in Turkey Fair Labor Association 7 Mayis 2018 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2021 Soyubol Kagan 3 Aralik 2019 The Turkish Hazelnut The Business Year Erisim tarihi 19 Ocak 2021 PDF TARIMSAL EKONOMI VE POLITIKA GELISTIRME ENSTITUSU TEPGE 19 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2023 TUIK Odasi TMMOB Ziraat Muhendisleri FINDIK RAPORU 2018 www zmo org tr 25 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2023 01 09 2020 31 08 2021 TARIHLERI ARASINDA KAYDA ALINAN TURKIYE FINDIK IHRACATI PDF 25 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Eylul 2021 Findikta kahverengi yesil kokarca tehdidi www sozcu com tr 22 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2022 Cerci Baris Kocak Ozgur 27 Ekim 2017 Further contribution to the Heteroptera Hemiptera fauna of Turkey with a new synonymy Acta Biologica Turcica Ingilizce 30 4 121 127 ISSN 2458 7893 21 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Kasim 2023 a b Guncan Ali Gumus Ebru 1 Ocak 2019 Brown Marmorated Stink Bug Halyomorpha halys StaL 1855 Hemiptera Heteroptera Pentatomidae a New and Important Pest in Turkey Entomological News 128 2 204 doi 10 3157 021 128 0208 ISSN 0013 872X a b Ozdemir Ismail Oguz Tuncer Celal 1 Nisan 2021 Turkiye de Yeni Bir Istilaci Polifag Zararli Kahverengi Kokarca Halyomorpha halys stal 1855 Hemiptera Pentatomidae Tanimi Benzer Turler ve Mevcut Durum Black Sea Journal of Engineering and Science 4 2 58 67 doi 10 34248 bsengineering 844095 20 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Kasim 2023 Karadeniz de yeni tehlike Kahverengi kokarca www sozcu com tr 29 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2022