Türk fındığı (Corylus colurna), huşgiller (Betulaceae) familyasında Corylus cinsinin bir türüdür. Ağaç fındığı, ayı fındığı, balkan fındığı, kaya fındığı adları, gökbulak fındığı, budağan fındığı gibi yaygın veya yöresel adlarıyla da tanınır. 16. yüzyılda Anadolu'dan Avusturya'ya mobilya üretimi amacıyla götürülmesinin ardından Türk fındığı adını almıştır. Ağacının bu özelliğinden dolayı değerli olması sebebiyle doğal habitatındaki dağılım bölgesinin küçük alanlarında korunma altına alınmış ve IUCN listesinde koruma altındaki türlere dahil edilmiştir.
Türk fındığı | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||
Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||
Corylus colurna L., Sp. Pl. 2: 999 (1753).
|
Özellikleri
Corylus avellana'nın (bayağı fındık) aksine ortalama 25-30 metre boya ve 50–60 cm gövde çapına sahiptir. Bazı istisnai durumlarda yaşına ve konumuna göre 170 cm gövde çapına da ulaşabilmektedir. Olgunlaştığı süre boyunca piramit şeklinden yavaş yavaş geniş tepeli bir şekil alır. Dış kabuğu yaş aldıkça gri tondan koyu gri tona dönerken, gövdesinde boylamasına kalın çatlaklar oluşmaya başlar. Dalları uzun süre dayandığından dolayı fotosenteze katkıda bulunur. Yaprak uzunluğu genel olarak 6–15 cm arasında, genişliği ise 5–13 cm arasında değişmektedir. İki tarafı da hafif tüylü, genellikle yumurta ve geniş yumurta şeklinde olmasına karşın ender olarak ters yumurta şeklinde olanları da gözlemlenmiştir. Yaprakların üstünde 7 ile 10 çift yan damar vardır. Yaprakların kenarı sığ loplu, çift sıralı dişli veya dilimli dişlidir. Uç kısmı birdenbire sivrileşir ve küçük bir damla ucu ile sonlanır. Yaprakların üst yüzü koyu yeşil ve çıplak, alt yüzü ise soluk yeşil veya açık mavimsi-yeşildir ve çıplaktır. Yaprak sapları 2,5–4 cm uzunluğuna ulaşır ve yapışkan tüylüdür.
Türk fındığı istilacı tür kategorisinde olmadığından Almanya'daki istilacı türler listesinde bulunmamaktadır. Türk fındığı ve bayağı fındık ile hibrit türler her ne kadar oluşabilse de çok rastlanan bir durum değildir.
Meyvesi
Genellikle üç ile beş meyvesi bir arada bulunur, bir arada bulunan meyve sayısı sekize kadar çıkabilir. Meyve koçanının ucu ince şeritler şeklinde parçalı olur. Sivri uçlarının geriye doğru kıvrık olmasıyla diğer fındık türlerinden kolayca ayırt edilebilir. Ayrıca kabuğu diğer fındık türlerine kıyasla çok kalın, küresel ve serttir. Çıkan fındıklar 15–20 mm uzunluğunda ve 10-18 milimetre boyutundadır. Üstten hafif basık, geniş yumurta şeklindedir. Türk fındığına has bir yapı olarak fındık kabuğunun koçana bağlandığı dip taraftaki mat kısım fındığın yaklaşık yarı boyuna ulaşır.
Zararlıları/hastalıkları
Genel olarak fındık ağaçlarına zarar veren hastalıkların başında küllenme hastalığı gelirken, fındık kurdu, yeşil kokarca, dalkıran, kozalak akarı gibi birçok zararlının da hedefindedir. Bunların yanı sıra penicillum, mucor ve fusarium gibi küflenmeler de oluşabilmektedir.
Sınıflandırma
Etimoloji
Latince Corylus, şekli ve kabuğunun sertliğinden dolayı Yunanca korus (başlık, miğfer) kelimesinden gelir.Colurnanın ise dikenli/iğneli anlamına gelir ve dikenli iç kabuklarla kaplı çiçek salkımlarına atıfta bulunur.
Fındık kelimesinin ortaya çıkışı Karadeniz'in antik çağdaki adı olan "pont exinus"dan türeme "pontik"tir. Pontos kıyılarından getirilen fındığa Plinus'da "pontos cevizi" denildiği kaydedilmiştir. Karadeniz'den adıyla birlikte yayılan fındığın Arapçası "bunduk", Farsçası "fonduk", Yunancası "funduki"dir. Türklerin Orta Asya'da bulunduğu zamanlarda fındığa "kosık" veya "kosuk" denilirken, batıdaki Türklerin "çetlevük" demesi, sonraki zamanlarda ise Anadolu Türklerinin Araplardan etkilenerek "bunduk" kelimesini değiştirerek "fındık" olarak adlandırmasıyla geçişini tamamlamıştır.
Taksonomi
- Familya: Betulaceae
- Alt familya: Coryloideae
- Cins: Corylus
- Tür: Corylus colurna
- Cins: Corylus
- Alt familya: Coryloideae
Varyeteler
- Corylus colurna var. chinensis
- Corylus colurna var. glandulifera
- Corylus colurna var. lacera
Sinonimler
- Corylus abchasica Kem.-Nath.
- Corylus arborescens Münchh.
- Corylus bizantina Desf.
- Corylus cervorum Petrov
- Corylus colurna var. glandulifera A.DC.
- Corylus eggrissiensis Kem.-Nath.
- Corylus kachetuca Kem.-Nath.
Dağılımı
Türk fındığı | |
---|---|
Besin değeri | |
Enerji 670 kJ (160 kcal) | |
- Nişasta | 16 g |
- Şeker | 3 g |
Yağ | 60.5 g |
- Doymuş yağ | 4.7 g |
- | 50.3 g |
- | 5.4 g |
Su | 4.4 g |
Niyasin (Vit. B3) | 1.8 mg (%12) |
B6 vitamini | 0.3 mg (%23) |
C vitamini | 7.2 mg (%12) |
E vitamini | 33.9 mg (%226) |
Kalsiyum | 193.4 mg (%19) |
Demir | 4.9 mg (%39) |
Magnezyum | 176.5 mg (%48) |
Mangan | 3.2 mg (%160) |
Fosfor | 355.7 mg (%51) |
Potasyum | 761.0 mg (%16) |
Sodyum | 3.1 mg (%0) |
Çinko | 1.9 mg (%19) |
Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır. |
Corylus colurna'nın Avrupa'ya tanıtımı, Türkiye Büyükelçilik ataşelerinden birinin tohum göndermesi üzerine Charles de l'Écluse'in tohumu 1582 yılında ekmesi ile başladı. Tür, 1665 yılında İngiliz bahçelerinde yayıldı. Cenevre'deki botanik bahçesi the Parc des Bastions'daki Türk fındığının 20. yüzyılın ortalarında ekildiği ve 100 yaşının üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.
Avrupa'nın güneydoğusundan Himalaya Dağları'nın güneyine kadar geniş bir alanda doğal olarak bulunur. 100 ile 1.300 metre arasındaki yaprak döken, iğne yapraklı ormanlarda doğal olarak yetişken genel olarak 300 ile 800 metre yükseklikte gözlenir. Türkiye dışında, özellikle Balkanlarda Bulgaristan ve Sırbistan'da popülasyonları gözlenir. Kafkaslarda özellikle Gürcistan'da yetişen Türk fındığı 600-1700 metre yükseklikte yetişir. 1400-1600 metre yükseklikte 120-150 yıllık Türk fındığı ağaçlarının bulunduğu bir koruma alanı vardır. Bu ağaçtan üretilen kereste değerli olduğu için talep görür. 16. yüzyılın başından itibaren yoğun bir şekilde kesildiği için 2014 yılında IUCN Kırmızı Listesi'ne asgari endişe altındaki türler sınıfından girmiştir.
Türk fındığı nemli topraklarda daha çok görülür. Görece kurak alanlar ve humuslu topraklarda da yetişen ağaç yüksek miktarda alkali içeren topraklarda bile yetişebilir. Kuraklığa ve soğuğa karşı dayanıklılığı oldukça yüksektir. -30 °C'ye kadar düşük sıcaklıklarda yaşamını sürdürebilir. Kökleri kazık yapıda olduğu için fırtına, çığ, taşkın ve sel gibi doğal afetlere karşı dayanıklıdır. Nemli yerleri tercih ettiği için Türkiye'de genel olarak Karadeniz ikliminin hâkim olduğu yörelerde yetiştiği gözlenir.
Besin değerlendirmesi
Türk fındığı meyvesi; içeriğinde karbonhidrat, protein ve su barındırırken aynı zamanda % 64-70 oranında bulunan yağın %7,76'sı doymuş, % 92,3'ü doymamış yağ içerir. Ayrıca fındığın içeriğinde B1 Vitamini, B2 vitamini, B6 vitamini, E vitamini, niacin, demir, kalsiyum, çinko, potasyum, sodyum, magnezyum, bakır, manganez, iyot, selenyum gibi vitamin ve mineraller barındırmaktadır.
Kullanımı
Türk fındığının odunu değerli olduğu için 17. ve 19. yüzyıllar arasında yoğun bir şekilde kesilmiştir. Bu dönemde çok miktarda Türk fındığı kerestesi mobilya üretimi için Avusturya'ya gönderilmiştir. Türk fındığı, o dönemde porsuk ağacından sonra Viyana'da en çok talep gören ve en değerli ikinci ahşap türüydü. Ormancılık faaliyetlerinde kullanılan Türk fındığı koyu renginden dolayı mobilyacılık başta olmak üzere çeşitli alanlarda dekoratif olarak kullanılır. Kendine özgü kızıl bir rengi vardır. Metreküp fiyatı 300 ile 650 euro arasında değişir. Mobilya üretiminin yanı sıra köylüler tarafından odunundan sepet, baston, hediyelik eşya yapımında da kullanılır.
19. yüzyılın ortalarında fındığın kusurlu veya bozuk olanlarının yağı çıkarılır, kusursuz olanlar ise çiğ veya kavrulmuş çerez olarak veya yiyecek olarak kullanılırdı. Türk ihracat pazarında fındık yağının ve kokusunun eczacılıkta kullanılmasının yanı sıra çerez, çikolata ve pastacılık sanayindeki talepler sebebiyle önemli yeri olan fındık üretiminin %65'i iç ve dış pazarlarda satışa çıkmıştır. 1966 yılı verilerine göre üretimin %57'si ihraç edilirken, %12'lik (22 bin ton) kısmı ise iç pazarda tüketilmiş, %31'lik (60 bin ton) kısım ise stokta kalmıştır. Meyvelerinin kabuğunun kalın ve iç oranın düşük olması ticari fındık üretiminde tercih edilmemesine neden olur. Türkiye'de yetiştirilen diğer fındık türlerine göre hasat dönemin bir ay daha geç başlaması ise ıslah çalışmaları ile ticari olarak daha verimli bir hale getirilmesi için zemin teşkil eder. Özellikle kuraklığa karşı dayanaklı olması ticari açıdan tercih nedeni oluşturur.
Türk fındığı ağacının odun ve kabukları ile ilgili yapılan deri sanayiinde kullanım araştırmalarının sonucunda, elde edilen tanenin deriye yaptığı etki ile ayakkabıcılığın yanı sıra aksesuar ve çanta gibi görsellik gerektiren üretimlerde de kullanıma uygunluğu belirlenmiştir.
Meyvesinin kabuklarından; boya sanayisinde de yararlanılır ve üretildiği bölgelerde hem yakacak olarak hem de kömürleştirilerek briket, aktif ve sanayi kömürü yapımında kullanılır.
Fındık ağacının yaprağı ve meyve artıkları ise gübre ve hayvan yemi olarak değerlendirilmektedir.
Peyzaj alanında da kullanılan Türk fındığı egzoz gazlarına ve kuraklığa karşı dayanıklı olduğu için tercih edilir. Tek başına veya grup halinde yol kenarları veya parklarda kullanılabilir. Fazla budama gerektirmeyen bu ağaç türünün böcek ve mantar gibi herhangi bir bitki zararlısı bulunmaz. Bakım kolaylığı açısından da peyzaj çalışmalarında tercih edilir. Yapısı gereği gölgelik olarak veya perdeleme amacıyla özellikle şehir içinde yol kenarlarında kullanılabilir.
Türk fındığı 400 yaşına kadar yaşayabildiği için anı ağaç olarak da bulunmasına karşın Kastamonu'ya bağlı Ağlı ilçesinde 500 yıllık olduğu düşünülen 46 Türk fındığı ağacı tespit edilmiştir.Bolu'da tescilli anıt ağaçların bulunmasının yanı sıra bu tür yaşlı Türk fındığı ağaçlarına Karadeniz bölgesinde rastlamak mümkündür. Bir diğer anıt ağaç da Mudurnu'ya bağlı Keçikıran Köyü yolu altında Türkiye'nin en kalın çaplı gövdeye sahip olan tescilli anıt ağacı olarak koruma altına alınmıştır.
Piyasası
Ülkelere göre dünya fındık ihracatı 2017
Ülke | 2017 (%) |
Türkiye | 60,5 |
İtalya | 10,7 |
ABD | 9,6 |
Gürcistan | 5,7 |
Diğer | 13,5 |
Türkiye fındık ihracatı yıl dağılımı
Yıl | İhracat Miktar (Kg) | İthalat Miktar (Kg) |
2000 | 112,7 milyon | 544 bin |
2001 | 175,4 milyon | 498 bin |
2002 | 170,1 milyon | 1,9 milyon |
2003 | 140,8 milyon | 1 milyon |
2004 | 134,8 milyon | 845 bin |
2005 | 131,9 milyon | 1,2 milyon |
2006 | 159,1 milyon | 2,4 milyon |
2007 | 140,2 milyon | 2 milyon |
2008 | 136,3 milyon | 1,8 milyon |
2009 | 129,1 milyon | 1,5 milyon |
2010 | 151,2 milyon | 498 bin |
2011 | 146,8 milyon | 1,5 milyon |
2012 | 162,9 milyon | 807 bin |
2013 | 163,9 milyon | 1,9 milyon |
2014 | 147,6 milyon | 1,1 milyon |
2015 | 143,3 milyon | 1,6 milyon |
2016 | 134,1 milyon | 1,5 milyon |
2017 | 160,4 milyon | 2,2 milyon |
2018 | 70 milyon | 1,2 milyon |
Türkiye ihracatı 2020-2021
01.09.2020-31.08.2021 tarihli Türkiye fındık ihracatı
Ülke | Miktar (Kg) |
Almanya | 70,5 milyon |
İtalya | 54,1 milyon |
Fransa | 21,2 milyon |
Polonya | 12,4 milyon |
Hollanda | 12 milyon |
Avusturya | 10,6 milyon |
Çin | 9,8 milyon |
İsviçre | 9,6 milyon |
Belçika | 7,8 milyon |
İspanya | 7,7 milyon |
Kanada | 5,5 milyon |
İngiltere | 5,5 milyon |
Mısır | 5,4 milyon |
ABD | 4,9 milyon |
Brezilya | 4,6 milyon |
Galeri
- Yapraksız bir ağaç
- Bir parka yer alan genç Türk fındığı ağacı
-
- Yaprakları ve meyvesi
- Gövde
-
- Gövde
- Tomurcuk
- Erkek salkımlar-püskül
- Dişi çiçekler
- Olgunlaşmamış meyveler
-
-
-
Dış bağlantılar
- "Corylus colurna L". Germplazm Kaynakları Bilgi Ağı (GRIN). (ARS), Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA).
- ITIS
- Govaerts, R. et al. Corylus colurna. Türk fındığı in World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. İnternette yayınlandı. Erişim: Corylus colurna Corylus colurna L. (1753) {{{3}}}.
- NCBI referansı Taksonomi : Corylus colurna (İngilizce)
- Corylus colurna, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'in tehdit altındaki türlerin kırmızı listesinde "LC" (LC) olarak listelenmiştir. IUCN veritabanında bunun sebepleri ile daha detaylı bilgi bulunabilir. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2021
- "Corylus colurna L". Universal Biological Indexer and Organizer (UBIO).
- "Corylus colurna L". BioLib.
- Encyclopedia of Life: "Corylus colurna"
- Fındık tanıtım Grubu 24 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Wikimedia Commons'ta Türk fındığı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- Vikitür'de Türk fındığı ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- Genel
- Fındığın tarihçesi 15 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fındık tanıtım grubu FTG 15 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Giresun Ticaret Borsası 15 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Barrett, D.M., Laszlo, S., Ramaswamy, H., 2005. Processing Fruits: Science and Technology
- Ebrahem KS, Richardson DG, Tetley RM, Mehlenbacher SA (1994) Oil content, fatty acid composition and vitamin E concentration of 17 hazelnut varieties, compared to other types of nuts and oils seeds. Acta Horticulture, 351, 685-692.
- Özel
- ^ European Red List of Trees (PDF) (İngilizce). IUCN. 2019. ISBN . 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Ağustos 2021.
- ^ a b c d e Polat, Selahattin (2014). "Türk Fındığı'nın (Corylus colurna) Türkiye'deki Yeni Bir Yayılış Alanı". Marmara Coğrafya Dergisi (29): 136-149. doi:10.14781/MCD.2014298124. Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ a b "Türk Fındığı (Corylus Colurna) Fidanları Toprakla Buluştu". Kastamonu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü. 29 Nisan 2020. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ Yaltırık, Faik (1993). Dendroloji Ders Kitabı II. Angiospermae (Kapalı Tohumlular). İstanbul.
- ^ a b Šeho, Muhidin; Huber, Gerhard; Frischbier, Nico; Schölch, Manfred (1 Şubat 2017). . waldwissen.net (Almanca). Landesbetrieb Wald und Holz NRW. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2013.
- ^ Ayan, Sezgin; Aydınözü, Duran; Yer, Esra Nurten; Ünalan, Erkan (2016). "Turkish filbert (Corylus colurna L.) a new distribution area in Northwestern Anatolia Forests: (Provinces of Müsellimler, Tunuslar in Ağlı, Kastamonu)". Biological Diversity and Conservation. 1 (9): 128-135. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2021.
- ^ a b Shaw K, Roy S, Wilson B 2014 Corylus colurna. The IUCN Red List of Threatened Species 2014: e.T194668A2356927
- ^ a b c d e Kabak, Burçin; Polat, Selahattin; Aydınözü, Duran (Ekim 2020). "Türk Fındığı'nın (Corylus colurna) Yeni Bir Yayılış Alanı: Şaphane Dağı (Kütahya)". Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8 (109): 376-396. doi:10.29228/ASOS.45520.
- ^ a b c Alexandrov, Alexander H. (1995). "Corylus colurna". Enzyklopädie der Holzgewächse. Handbuch und Atlas der Holzgewächse (Almanca). III-2. Ecomed-Verlag.
- ^ Alteheld, R. 1996 "Die Turkish hazel: Monographie einer Baumart" Baumkunde Cilt 1. Eching: IHW-Verlag, Almanya, ss 39-75
- ^ Schmidt, P. A. (2003). "Bäume und Sträucher Kaukasiens". Mitteilungen der deutschen dendrologischen Gesellschaft. Band 88 (Almanca). Ulmer.
- ^ RICHTER E 2013 Baumhasel – anbauwürdig in Mitteleuropa? AFZ-DerWald 5: 7-9
- ^ Erdogan, Veli; Mehlenbacher, Shawn A. (1 Temmuz 2000). "Interspecific Hybridization in Hazelnut (Corylus)". Journal of the American Society for Horticultural Science (İngilizce). 125 (4): 489-497. doi:10.21273/JASHS.125.4.489. ISSN 2327-9788. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ PAULS T 2006 Die Turkish hazel (Corylus colurna L.) – mehr als ein Alleebaum. Mitteilungen der Deutschen Dendrologischen Gesellschaft 91: 91-199
- ^ "FINDIK SEKTÖR ARAŞTIRMASI RAPORU" (PDF). 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
- ^ "CORYLUS". floranorthamerica.org. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2022.
- ^ "Fındığın Tarihçesi". arastirma.tarimorman.gov.tr. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2022.
- ^ "Corylus colurna en PlantList". 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021.
- ^ . 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2013.
- ^ "TÜRK FINDIĞININ BESİN DEĞERLERİ". giresuntb.org.tr. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2022.
- ^ Kasapligil, B.; Bocquet, G. (Şubat 1963). "Le noisetier de Turquie": 8-10.
- ^ a b c Šeho, Muhidin; Ayan, Sezgin; Huber, Gerhard; Kahveci, Gülzade (23 Mart 2019). "A Review on Turkish Hazel ( Corylus colurna L.): A Promising Tree Species for Future Assisted Migration Attempts" (PDF). South-east European forestry. 10 (1): 53-63. doi:10.15177/seefor.19-04. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ a b Kaya Şahin, Elif; Bekar, Makbulenur; Güneroğlu, Nilgün (15 Nisan 2020). "Türk Fındığı (Corylus colurna L.)'nın Peyzaj Mimarlığında Kullanım Olanakları". Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 22 (1): 91-99. doi:10.24011/barofd.674206. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ a b Todorovic, 1992
- ^ Erdoğan ve Aygün, 2005
- ^ Nutrient Composition of Different Hazelnut CultivarsGrown in Germany
- ^ Evaluation of the microelement profile of Turkish hazelnut (Corylus avellana L.) varieties for human nutrition and health
- ^ (PDF). Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ RICHTER E 2017 Baumhasel - Datensammlung Waldbau und Holzeigenschaften
- ^ a b "Türk Fındığı". 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
- ^ Meydan Larousse, Fındık, cilt 7, sayfa 59
- ^ Balık, Hüseyin İrfan; Kayalak Balık, Selda (2016). "Türk Fındığı (Corylus colurna L.)'nın Tanımlanması". Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 45 (Özel Sayı): 442-446. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mart 2022.
- ^ "Türk fındığı' nın (Corylus colurna L.) odun ve kabuklarının kimyasal bileşimlerinin belirlenmesi ve çeşitli ekstraksiyon metodları ile kabuklarından elde edilen tanen'in değerlendirilmesi". tez.yok.gov.tr. 2018. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ . www.fiskobirlik.com.tr. 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ . www.termetb.org.tr. 10 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "Fındığın Anatomisi". 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
- ^ "Asırlık fındık ağaçları koruma altında". Tarım ve Orman Bakanlığı. 8 Nisan 2021. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
- ^ (PDF). Mudurlulular Derneği Dergisi. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ (PDF). TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ (TEPGE). 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ TUİK
- ^ Odası, TMMOB Ziraat Mühendisleri. "FINDIK RAPORU- 2018". www.zmo.org.tr. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "01/09/2020-31/08/2021 TARİHLERİ ARASINDA KAYDA ALINAN TÜRKİYE FINDIK İHRACATI" (PDF). 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turk findigi Corylus colurna husgiller Betulaceae familyasinda Corylus cinsinin bir turudur Agac findigi ayi findigi balkan findigi kaya findigi adlari gokbulak findigi budagan findigi gibi yaygin veya yoresel adlariyla da taninir 16 yuzyilda Anadolu dan Avusturya ya mobilya uretimi amaciyla goturulmesinin ardindan Turk findigi adini almistir Agacinin bu ozelliginden dolayi degerli olmasi sebebiyle dogal habitatindaki dagilim bolgesinin kucuk alanlarinda korunma altina alinmis ve IUCN listesinde koruma altindaki turlere dahil edilmistir Turk findigiKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim FagalesFamilya BetulaceaeCIns CorylusTur C colurnaIkili adlandirmaCorylus colurnaL Sp Pl 2 999 1753 Vikitur de Corylus colurna ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Corylus colurna ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurCorylus colurna meyvesi kocan uclarinin sivri ve kivrik yapisi ayirt edici ozelligidir Gorele Tombul Yagli FindigiOzellikleriCorylus avellana nin bayagi findik aksine ortalama 25 30 metre boya ve 50 60 cm govde capina sahiptir Bazi istisnai durumlarda yasina ve konumuna gore 170 cm govde capina da ulasabilmektedir Olgunlastigi sure boyunca piramit seklinden yavas yavas genis tepeli bir sekil alir Dis kabugu yas aldikca gri tondan koyu gri tona donerken govdesinde boylamasina kalin catlaklar olusmaya baslar Dallari uzun sure dayandigindan dolayi fotosenteze katkida bulunur Yaprak uzunlugu genel olarak 6 15 cm arasinda genisligi ise 5 13 cm arasinda degismektedir Iki tarafi da hafif tuylu genellikle yumurta ve genis yumurta seklinde olmasina karsin ender olarak ters yumurta seklinde olanlari da gozlemlenmistir Yapraklarin ustunde 7 ile 10 cift yan damar vardir Yapraklarin kenari sig loplu cift sirali disli veya dilimli dislidir Uc kismi birdenbire sivrilesir ve kucuk bir damla ucu ile sonlanir Yapraklarin ust yuzu koyu yesil ve ciplak alt yuzu ise soluk yesil veya acik mavimsi yesildir ve ciplaktir Yaprak saplari 2 5 4 cm uzunluguna ulasir ve yapiskan tuyludur Turk findigi istilaci tur kategorisinde olmadigindan Almanya daki istilaci turler listesinde bulunmamaktadir Turk findigi ve bayagi findik ile hibrit turler her ne kadar olusabilse de cok rastlanan bir durum degildir Meyvesi Genellikle uc ile bes meyvesi bir arada bulunur bir arada bulunan meyve sayisi sekize kadar cikabilir Meyve kocaninin ucu ince seritler seklinde parcali olur Sivri uclarinin geriye dogru kivrik olmasiyla diger findik turlerinden kolayca ayirt edilebilir Ayrica kabugu diger findik turlerine kiyasla cok kalin kuresel ve serttir Cikan findiklar 15 20 mm uzunlugunda ve 10 18 milimetre boyutundadir Ustten hafif basik genis yumurta seklindedir Turk findigina has bir yapi olarak findik kabugunun kocana baglandigi dip taraftaki mat kisim findigin yaklasik yari boyuna ulasir Zararlilari hastaliklari Genel olarak findik agaclarina zarar veren hastaliklarin basinda kullenme hastaligi gelirken findik kurdu yesil kokarca dalkiran kozalak akari gibi bircok zararlinin da hedefindedir Bunlarin yani sira penicillum mucor ve fusarium gibi kuflenmeler de olusabilmektedir SiniflandirmaEtimoloji Latince Corylus sekli ve kabugunun sertliginden dolayi Yunanca korus baslik migfer kelimesinden gelir Colurnanin ise dikenli igneli anlamina gelir ve dikenli ic kabuklarla kapli cicek salkimlarina atifta bulunur Findik kelimesinin ortaya cikisi Karadeniz in antik cagdaki adi olan pont exinus dan tureme pontik tir Pontos kiyilarindan getirilen findiga Plinus da pontos cevizi denildigi kaydedilmistir Karadeniz den adiyla birlikte yayilan findigin Arapcasi bunduk Farscasi fonduk Yunancasi funduki dir Turklerin Orta Asya da bulundugu zamanlarda findiga kosik veya kosuk denilirken batidaki Turklerin cetlevuk demesi sonraki zamanlarda ise Anadolu Turklerinin Araplardan etkilenerek bunduk kelimesini degistirerek findik olarak adlandirmasiyla gecisini tamamlamistir Taksonomi Familya Betulaceae Alt familya Coryloideae Cins Corylus Tur Corylus colurnaVaryeteler Corylus colurna var chinensis Corylus colurna var glandulifera Corylus colurna var laceraSinonimler Corylus abchasica Kem Nath Corylus arborescens Munchh Corylus bizantina Desf Corylus cervorum Petrov Corylus colurna var glandulifera A DC Corylus eggrissiensis Kem Nath Corylus kachetuca Kem Nath DagilimiTurk findigiBesin degeriEnerji 670 kJ 160 kcal Nisasta16 g Seker3 gYag60 5 g Doymus yag4 7 g 50 3 g 5 4 gSu4 4 gNiyasin Vit B3 1 8 mg 12 B6 vitamini0 3 mg 23 C vitamini7 2 mg 12 E vitamini33 9 mg 226 Kalsiyum193 4 mg 19 Demir4 9 mg 39 Magnezyum176 5 mg 48 Mangan3 2 mg 160 Fosfor355 7 mg 51 Potasyum761 0 mg 16 Sodyum3 1 mg 0 Cinko1 9 mg 19 Oranlar yetiskinler icin alinmasi onerilen oranlardir Corylus colurna nin Avrupa ya tanitimi Turkiye Buyukelcilik ataselerinden birinin tohum gondermesi uzerine Charles de l Ecluse in tohumu 1582 yilinda ekmesi ile basladi Tur 1665 yilinda Ingiliz bahcelerinde yayildi Cenevre deki botanik bahcesi the Parc des Bastions daki Turk findiginin 20 yuzyilin ortalarinda ekildigi ve 100 yasinin uzerinde oldugu tahmin edilmektedir Avrupa nin guneydogusundan Himalaya Daglari nin guneyine kadar genis bir alanda dogal olarak bulunur 100 ile 1 300 metre arasindaki yaprak doken igne yaprakli ormanlarda dogal olarak yetisken genel olarak 300 ile 800 metre yukseklikte gozlenir Turkiye disinda ozellikle Balkanlarda Bulgaristan ve Sirbistan da populasyonlari gozlenir Kafkaslarda ozellikle Gurcistan da yetisen Turk findigi 600 1700 metre yukseklikte yetisir 1400 1600 metre yukseklikte 120 150 yillik Turk findigi agaclarinin bulundugu bir koruma alani vardir Bu agactan uretilen kereste degerli oldugu icin talep gorur 16 yuzyilin basindan itibaren yogun bir sekilde kesildigi icin 2014 yilinda IUCN Kirmizi Listesi ne asgari endise altindaki turler sinifindan girmistir Turk findigi nemli topraklarda daha cok gorulur Gorece kurak alanlar ve humuslu topraklarda da yetisen agac yuksek miktarda alkali iceren topraklarda bile yetisebilir Kurakliga ve soguga karsi dayanikliligi oldukca yuksektir 30 C ye kadar dusuk sicakliklarda yasamini surdurebilir Kokleri kazik yapida oldugu icin firtina cig taskin ve sel gibi dogal afetlere karsi dayaniklidir Nemli yerleri tercih ettigi icin Turkiye de genel olarak Karadeniz ikliminin hakim oldugu yorelerde yetistigi gozlenir Besin degerlendirmesiTurk findigi meyvesi iceriginde karbonhidrat protein ve su barindirirken ayni zamanda 64 70 oraninda bulunan yagin 7 76 si doymus 92 3 u doymamis yag icerir Ayrica findigin iceriginde B1 Vitamini B2 vitamini B6 vitamini E vitamini niacin demir kalsiyum cinko potasyum sodyum magnezyum bakir manganez iyot selenyum gibi vitamin ve mineraller barindirmaktadir KullanimiTurk findiginin odunu degerli oldugu icin 17 ve 19 yuzyillar arasinda yogun bir sekilde kesilmistir Bu donemde cok miktarda Turk findigi kerestesi mobilya uretimi icin Avusturya ya gonderilmistir Turk findigi o donemde porsuk agacindan sonra Viyana da en cok talep goren ve en degerli ikinci ahsap turuydu Ormancilik faaliyetlerinde kullanilan Turk findigi koyu renginden dolayi mobilyacilik basta olmak uzere cesitli alanlarda dekoratif olarak kullanilir Kendine ozgu kizil bir rengi vardir Metrekup fiyati 300 ile 650 euro arasinda degisir Mobilya uretiminin yani sira koyluler tarafindan odunundan sepet baston hediyelik esya yapiminda da kullanilir 19 yuzyilin ortalarinda findigin kusurlu veya bozuk olanlarinin yagi cikarilir kusursuz olanlar ise cig veya kavrulmus cerez olarak veya yiyecek olarak kullanilirdi Turk ihracat pazarinda findik yaginin ve kokusunun eczacilikta kullanilmasinin yani sira cerez cikolata ve pastacilik sanayindeki talepler sebebiyle onemli yeri olan findik uretiminin 65 i ic ve dis pazarlarda satisa cikmistir 1966 yili verilerine gore uretimin 57 si ihrac edilirken 12 lik 22 bin ton kismi ise ic pazarda tuketilmis 31 lik 60 bin ton kisim ise stokta kalmistir Meyvelerinin kabugunun kalin ve ic oranin dusuk olmasi ticari findik uretiminde tercih edilmemesine neden olur Turkiye de yetistirilen diger findik turlerine gore hasat donemin bir ay daha gec baslamasi ise islah calismalari ile ticari olarak daha verimli bir hale getirilmesi icin zemin teskil eder Ozellikle kurakliga karsi dayanakli olmasi ticari acidan tercih nedeni olusturur Turk findigi agacinin odun ve kabuklari ile ilgili yapilan deri sanayiinde kullanim arastirmalarinin sonucunda elde edilen tanenin deriye yaptigi etki ile ayakkabiciligin yani sira aksesuar ve canta gibi gorsellik gerektiren uretimlerde de kullanima uygunlugu belirlenmistir Meyvesinin kabuklarindan boya sanayisinde de yararlanilir ve uretildigi bolgelerde hem yakacak olarak hem de komurlestirilerek briket aktif ve sanayi komuru yapiminda kullanilir Findik agacinin yapragi ve meyve artiklari ise gubre ve hayvan yemi olarak degerlendirilmektedir Peyzaj alaninda da kullanilan Turk findigi egzoz gazlarina ve kurakliga karsi dayanikli oldugu icin tercih edilir Tek basina veya grup halinde yol kenarlari veya parklarda kullanilabilir Fazla budama gerektirmeyen bu agac turunun bocek ve mantar gibi herhangi bir bitki zararlisi bulunmaz Bakim kolayligi acisindan da peyzaj calismalarinda tercih edilir Yapisi geregi golgelik olarak veya perdeleme amaciyla ozellikle sehir icinde yol kenarlarinda kullanilabilir Turk findigi 400 yasina kadar yasayabildigi icin ani agac olarak da bulunmasina karsin Kastamonu ya bagli Agli ilcesinde 500 yillik oldugu dusunulen 46 Turk findigi agaci tespit edilmistir Bolu da tescilli anit agaclarin bulunmasinin yani sira bu tur yasli Turk findigi agaclarina Karadeniz bolgesinde rastlamak mumkundur Bir diger anit agac da Mudurnu ya bagli Kecikiran Koyu yolu altinda Turkiye nin en kalin capli govdeye sahip olan tescilli anit agaci olarak koruma altina alinmistir PiyasasiUlkelere gore dunya findik ihracati 2017 Ulke 2017 Turkiye 60 5Italya 10 7ABD 9 6Gurcistan 5 7Diger 13 5Turkiye findik ihracati yil dagilimi Yil Ihracat Miktar Kg Ithalat Miktar Kg 2000 112 7 milyon 544 bin2001 175 4 milyon 498 bin2002 170 1 milyon 1 9 milyon2003 140 8 milyon 1 milyon2004 134 8 milyon 845 bin2005 131 9 milyon 1 2 milyon2006 159 1 milyon 2 4 milyon2007 140 2 milyon 2 milyon2008 136 3 milyon 1 8 milyon2009 129 1 milyon 1 5 milyon2010 151 2 milyon 498 bin2011 146 8 milyon 1 5 milyon2012 162 9 milyon 807 bin2013 163 9 milyon 1 9 milyon2014 147 6 milyon 1 1 milyon2015 143 3 milyon 1 6 milyon2016 134 1 milyon 1 5 milyon2017 160 4 milyon 2 2 milyon2018 70 milyon 1 2 milyonTurkiye ihracati 2020 2021 01 09 2020 31 08 2021 tarihli Turkiye findik ihracati Ulke Miktar Kg Almanya 70 5 milyonItalya 54 1 milyonFransa 21 2 milyonPolonya 12 4 milyonHollanda 12 milyonAvusturya 10 6 milyonCin 9 8 milyonIsvicre 9 6 milyonBelcika 7 8 milyonIspanya 7 7 milyonKanada 5 5 milyonIngiltere 5 5 milyonMisir 5 4 milyonABD 4 9 milyonBrezilya 4 6 milyonGaleriYapraksiz bir agac Bir parka yer alan genc Turk findigi agaci Yapraklari ve meyvesi Govde Govde Tomurcuk Erkek salkimlar puskul Disi cicekler Olgunlasmamis meyvelerDis baglantilar Corylus colurna L Germplazm Kaynaklari Bilgi Agi GRIN ARS Amerika Birlesik Devletleri Tarim Bakanligi USDA ITIS Govaerts R et al Corylus colurna Turk findigi in World Checklist of Selected Plant Families The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens Kew Internette yayinlandi Erisim Corylus colurna Corylus colurna L 1753 3 NCBI referansi Taksonomi Corylus colurna Ingilizce Corylus colurna Dunya Doga ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligi in tehdit altindaki turlerin kirmizi listesinde LC LC olarak listelenmistir IUCN veritabaninda bunun sebepleri ile daha detayli bilgi bulunabilir Erisim tarihi 16 Agustos 2021 Corylus colurna L Universal Biological Indexer and Organizer UBIO Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Corylus colurna L BioLib Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Encyclopedia of Life Corylus colurna Findik tanitim Grubu 24 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Turk findigi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Turk findigi ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur KaynakcaGenelFindigin tarihcesi 15 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Findik tanitim grubu FTG 15 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Giresun Ticaret Borsasi 15 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Barrett D M Laszlo S Ramaswamy H 2005 Processing Fruits Science and Technology Ebrahem KS Richardson DG Tetley RM Mehlenbacher SA 1994 Oil content fatty acid composition and vitamin E concentration of 17 hazelnut varieties compared to other types of nuts and oils seeds Acta Horticulture 351 685 692 Ozel European Red List of Trees PDF Ingilizce IUCN 2019 ISBN 978 2 8317 1985 6 14 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Agustos 2021 a b c d e Polat Selahattin 2014 Turk Findigi nin Corylus colurna Turkiye deki Yeni Bir Yayilis Alani Marmara Cografya Dergisi 29 136 149 doi 10 14781 MCD 2014298124 Erisim tarihi 10 Haziran 2021 a b Turk Findigi Corylus Colurna Fidanlari Toprakla Bulustu Kastamonu Il Tarim ve Orman Mudurlugu 29 Nisan 2020 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2021 Yaltirik Faik 1993 Dendroloji Ders Kitabi II Angiospermae Kapali Tohumlular Istanbul a b Seho Muhidin Huber Gerhard Frischbier Nico Scholch Manfred 1 Subat 2017 waldwissen net Almanca Landesbetrieb Wald und Holz NRW 25 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2013 Ayan Sezgin Aydinozu Duran Yer Esra Nurten Unalan Erkan 2016 Turkish filbert Corylus colurna L a new distribution area in Northwestern Anatolia Forests Provinces of Musellimler Tunuslar in Agli Kastamonu Biological Diversity and Conservation 1 9 128 135 27 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2021 a b Shaw K Roy S Wilson B 2014 Corylus colurna The IUCN Red List of Threatened Species 2014 e T194668A2356927 a b c d e Kabak Burcin Polat Selahattin Aydinozu Duran Ekim 2020 Turk Findigi nin Corylus colurna Yeni Bir Yayilis Alani Saphane Dagi Kutahya Akademik Sosyal Arastirmalar Dergisi 8 109 376 396 doi 10 29228 ASOS 45520 a b c Alexandrov Alexander H 1995 Corylus colurna Enzyklopadie der Holzgewachse Handbuch und Atlas der Holzgewachse Almanca III 2 Ecomed Verlag Alteheld R 1996 Die Turkish hazel Monographie einer Baumart Baumkunde Cilt 1 Eching IHW Verlag Almanya ss 39 75 Schmidt P A 2003 Baume und Straucher Kaukasiens Mitteilungen der deutschen dendrologischen Gesellschaft Band 88 Almanca Ulmer RICHTER E 2013 Baumhasel anbauwurdig in Mitteleuropa AFZ DerWald 5 7 9 Erdogan Veli Mehlenbacher Shawn A 1 Temmuz 2000 Interspecific Hybridization in Hazelnut Corylus Journal of the American Society for Horticultural Science Ingilizce 125 4 489 497 doi 10 21273 JASHS 125 4 489 ISSN 2327 9788 26 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2023 PAULS T 2006 Die Turkish hazel Corylus colurna L mehr als ein Alleebaum Mitteilungen der Deutschen Dendrologischen Gesellschaft 91 91 199 FINDIK SEKTOR ARASTIRMASI RAPORU PDF 24 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Eylul 2021 CORYLUS floranorthamerica org 15 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2022 Findigin Tarihcesi arastirma tarimorman gov tr 15 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2022 Corylus colurna en PlantList 4 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2021 17 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2013 TURK FINDIGININ BESIN DEGERLERI giresuntb org tr 25 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2022 Kasapligil B Bocquet G Subat 1963 Le noisetier de Turquie 8 10 a b c Seho Muhidin Ayan Sezgin Huber Gerhard Kahveci Gulzade 23 Mart 2019 A Review on Turkish Hazel Corylus colurna L A Promising Tree Species for Future Assisted Migration Attempts PDF South east European forestry 10 1 53 63 doi 10 15177 seefor 19 04 30 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Haziran 2021 a b Kaya Sahin Elif Bekar Makbulenur Guneroglu Nilgun 15 Nisan 2020 Turk Findigi Corylus colurna L nin Peyzaj Mimarliginda Kullanim Olanaklari Bartin Orman Fakultesi Dergisi 22 1 91 99 doi 10 24011 barofd 674206 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2021 a b Todorovic 1992 Erdogan ve Aygun 2005 Nutrient Composition of Different Hazelnut CultivarsGrown in Germany Evaluation of the microelement profile of Turkish hazelnut Corylus avellana L varieties for human nutrition and health PDF Bati Karadeniz Ormancilik Arastirma Enstitusu Mudurlugu 26 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2023 RICHTER E 2017 Baumhasel Datensammlung Waldbau und Holzeigenschaften a b Turk Findigi 24 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Eylul 2021 Meydan Larousse Findik cilt 7 sayfa 59 Balik Huseyin Irfan Kayalak Balik Selda 2016 Turk Findigi Corylus colurna L nin Tanimlanmasi Ataturk Bahce Kulturleri Merkez Arastirma Enstitusu Dergisi 45 Ozel Sayi 442 446 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mart 2022 Turk findigi nin Corylus colurna L odun ve kabuklarinin kimyasal bilesimlerinin belirlenmesi ve cesitli ekstraksiyon metodlari ile kabuklarindan elde edilen tanen in degerlendirilmesi tez yok gov tr 2018 24 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2023 www fiskobirlik com tr 21 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2023 www termetb org tr 10 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2023 Findigin Anatomisi 24 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Eylul 2021 Asirlik findik agaclari koruma altinda Tarim ve Orman Bakanligi 8 Nisan 2021 24 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Eylul 2021 PDF Mudurlulular Dernegi Dergisi 24 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi PDF TARIMSAL EKONOMI VE POLITIKA GELISTIRME ENSTITUSU TEPGE 19 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2023 TUIK Odasi TMMOB Ziraat Muhendisleri FINDIK RAPORU 2018 www zmo org tr 25 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2023 01 09 2020 31 08 2021 TARIHLERI ARASINDA KAYDA ALINAN TURKIYE FINDIK IHRACATI PDF 25 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Eylul 2021