Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
William Wollaston (; 26 Mart 1659 – 29 Ekim 1724), bir okul öğretmeni, İngiltere Kilisesi rahibi, Latince, Yunanca ve İbranice bilgini, ilahiyatçı ve önemli bir Aydınlanma dönemi İngiliz filozofudur. Bugün, ölümünden iki yıl önce tamamladığı bir kitap olan Doğanın Dini Tasvir Edildi (The Religion of Nature Delineated) ile anılmaktadır. Kapalı bir yaşam sürdü, ancak on sekizinci yüzyıl felsefesi ve doğal din kavramı açısından Locke, Berkeley ve Hume gibi İngiliz aydınlanma filozofları ile aynı sırada yer almaktadır.
| William Wollaston | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | 26 Mart 1659 Coton-Clanford, Staffordshire |
| Ölümü | 29 Ekim 1724 (65) Londra |
| Çağı | 18. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Aydınlanma Çağı Rasyonalizm |
| İlgi alanları | Etik, din felsefesi |
| Önemli fikirleri | Gerçeğe bağlılıktan türetilen din |
Etkilendikleri
| |
Etkiledikleri
| |
Wollaston'ın çalışması iki önemli entelektüel ekolün gelişimine katkıda bulundu: İngiliz Deizmi ve Amerika Birleşik Devletleri Bağımsızlık Bildirgesi'nde yer alan bir ifade olan Amerikan Pratik İdealizmi olan "mutluluk arayışı"nın ahlaki felsefesi.
Hayat
Wollaston, 26 Mart 1659'da Staffordshire'daki Coton Clanford'da doğdu. Staffordshire'da köklü bir ailede doğdu ve kendisi Meclis Üyesi ve Londra Belediye Başkanı Sir John Wollaston ile uzaktan akrabaydı. Ancak ailesi varlıklı değildi. On yaşında, Staffordshire, Shenstone'da yeni açılan bir Latin okulunda okula başladı ve Haziran 1674'te 15 yaşında Sidney College, Cambridge'e kabul edilene kadar ülke çapında ücretsiz okullarda eğitime devam etti. Yazılarından, diller ve edebiyatta "son derece bilgili" bir bilim insanı olduğu açıktır.
Wollaston, Cambridge'deki son yılında, On the Design of the Book of Ecclesiastes, or the Unreasonableness of Men's Restless Contention for the Present Enjoyments, represented in an English Poem (London, 1691) adlı bir kitap yayımladı. Görünüşe göre kendi çalışmasından utanan Wollaston, onu neredeyse anında önledi.[]
Eylül 1681'de Cambridge'den ayrıldıktan sonra, Birmingham'daki King Edward's School'da usta yardımcısı oldu ve kutsal emirler aldı. Bu sırada, 1684'ten itibaren Moseley'deki St Mary's Kilisesi'nin 1684 – 1686 yılları arasında Daimi küratörü oldu.
1688'de Shenton'lu kuzeni William Wollaston ona bir servet ve Finborough malikanesi, Suffolk ve Shenton Hall'un eski haline döndürülmesi ve Leicestershire dahil olmak üzere aile mülkleri bıraktı, ve aynı yılın Kasım ayında Londra'ya yerleşti. Wollaston oradayken şehri nadiren terk ederek ve herhangi bir kamu istihdamını kabul etmeyi reddederek kendisini özel öğrenim ve felsefe çalışmalarına adadı. Emekliliğinde The Religion of Nature Delineated'ı (1722) özel bir baskı olarak yayımladı. Dil, felsefe, din ve tarih üzerine kapsamlı yazılar yazdı ancak hayatının son birkaç yılında sağlığı kötüleşince el yazmalarının çoğunu ateşe verdi ve kendisini tatmin edecek şekilde asla tamamlayamayacağını hissetmeye başladı.
Wollaston, hayatı boyunca hassas bir sağlık sorunu yaşadı. The Religion of Nature Delineated'ı bitirdikten hemen sonra bir kazada kolunu kırdı ve 29 Ekim 1724'teki ölümüne kadar gücü azaldı ve hastalıkları arttı. Cesedi, karısının yanına gömüldüğü Suffolk'taki Great Finborough'ya taşındı.
Doğanın Dini Tasvir Edildi
Argüman
The Religion of Nature Delineated, vahyedilmiş dine başvurmadan bir ahlak sistemi yaratma girişimiydi. Ahlaki kötülüğün gerçek bir önermenin pratikte reddi ve ahlaki iyinin onun onaylanması olduğu teorisinin özgünlüğünü iddia etti,rasyonalist bir etik yaratmak için matematiği kullanmaya yönelik bu girişimin "hiçbir yerde rastlanmayan bir şey" olduğunu yazdı. Wollaston, dini gerçeklerin Öklid kadar açık, Yaradılışı düşünen herkes için açık olduğuna inanıyordu. Newton, fiziksel dünyanın matematiksel bir modelinden doğa yasalarını çıkarmıştı; benzer şekilde Wollaston, ahlaki dünyanın matematiksel bir modeliyle ahlaki yasalar çıkarmaya çalışıyordu.
Etki
Yalnızca ilk birkaç yılda 1800'den önce 15 baskıyla 10.000'den fazla kopya satıldı. 1750 yılındaki 8. baskıya yazarın biyografisi eklenmiştir.
Wollaston'ın vahiy içermeyen bir Doğal din fikri, İngiltere'de Deizm olarak bilinen harekete kısaca ilham verdi ve yeniden canlandırdı. Bugün bazıları onu bir "Hristiyan Deist" olarak kabul ederken diğerleri "William Wollaston'ın az çok ortodoks Hristiyandan fazlası veya azı olup olmadığına dair önemli bir kanıt" olmadığını belirtiyor.
Wollaston'ın fikirlerinin hem İskoç Sağduyu Gerçekçiliğini hem de Faydacılığı öngördüğü iddia edilebilirse de daha sonraki felsefe okullarının savunucuları Wollaston'ı eleştirdiler ve hatta bazen alay ettiler. Bunlar arasında Francis Hutcheson, David Hume, Richard Price ve Jeremy Bentham vardı.
1759'dan sonra, yüzyılın geri kalanında çalışmalarının başka bir baskısı yayımlanmadı.
Benjamin Franklin, kitabın 1726 baskılarından birinde mürettip olarak çalıştı ve "utanç verici olacak kadar sığ ve inandırıcı olmayan" olarak bulmasına rağmen A Dissertation on Liberty and Necessity, Pleasure and Pain adlı kısa broşürü yazdı ve bulabildiği kadar kopya yaktı. Deizmi reddetmesine rağmen Tanrı'ya en iyi şekilde iyi işler yaparak ve diğer insanlara yardım ederek hizmet edileceğine inanarak "mutluluk arayışına" olan düşkünlüğünü sürdürdü.
Amerikalı eğitimci Rev. Dr. Samuel Johnson'ın üniversite felsefe ders kitaplarını etkilemiştir. Spekülasyon kadar pratiğe de odaklanması, Johnson'ın Elementa Philosophica ders kitabını 1752'de görevlendirip yayımlayan ve ardından Philadelphia Koleji'nde (şimdiki Penn Üniversitesi) tanıtımını yapan daha olgun bir Franklin'i cezbetti.
Aile
26 Kasım 1689'da Wollaston, Catharine Charlton (ö. 21 Temmuz 1720) ile evlendi. Birlikte on bir çocukları oldu ve dördü Wollaston hayattayken öldü. Bunlar şunlardır:
- En büyük oğul Charlton (1729'da evlenmeden öldü)
- William, Ipswich Milletvekili
- Francis (1694–1774) FRS, üçüncü oğul
- Beşinci oğlu John, 1720'de öldü.
Notlar
- ^ Shenton Hall, velinimetinin dul eşine ölümüne kadar (1717) tasarlandı: R.E.C. Waters, Genealogical Memoirs of the Extinct Family of Chester of Chicheley, Their Ancestors and Descendants, 2 vols (Robson and Sons, London 1878), II, pp. 525-26 (Internet Archive)
- ^ Bilim ve matematiğin doğaya dayalı bir ahlakı tanımlayabileceği görüşü, İskoç Sağduyu Gerçekçiliğinin bilimsel ahlakından önce geldi.
- ^ Wollaston ayrıca, bir kişinin toplam zevk toplamı acıları aştığında mutlu olduğunu savunmuştur.
Kaynakça
- ^ a b c Porter, Roy, The Creation of the Modern World: The Untold Story of the British Enlightenment, W. W. Norton & Company, 2001, p. 112.
- ^ a b c d Chisholm 1911.
- ^ , A Preface containing A General Account of the Life, Character, and Writings of the Author 9 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Religion of Nature Delineated, 1750 ed.
- ^ Altmann, Alexander, "William Wollaston (1659–1724): English Deist and Rabbinic Scholar", Transactions (Jewish Historical Society of England), Vol. 16, (1945–1951), pp. 185–211
- ^ Will of William Wollaston of Shenton, Leicestershire (P.C.C. 1688, Exton quire).
- ^ English Short Title Catalog, http://estc.bl.uk/ 19 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . search on "Wollaston, William", retrieved 28 October 2013
- ^ Porter, p. 112
- ^ Barnett, S. J., The Enlightenment and Religion: The Myths of Modernity, Manchester University Press, 2003, p. 89
- ^ see Becker Lawrence, and Becker, Charlotte, Encyclopedia of Ethics, Charlotte B. Becker, Volume 3, , 9780415936729, Taylor & Francis US, 2001, p. 1818
- ^ Isaacson, Walter, Benjamin Franklin: An American Life, Simon and Schuster, 2004 p. 45
- ^ Issacson, p. 46
- ^ Schneider, Herbert and Carol, Samuel Johnson, President of King's College: His Career and Writings, Columbia University Press, 4 vols., 1929, Volume I, p.23
İleri okumalar
- John Nichols, Illustrations of the Literary History of the Eighteenth Century (1817) p. 833
- John Clarke (1750): A Preface containing A General Account of the Life, Character, and Writings of the Author 9 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., from the 1750 edition of The Religion of Nature Delineated.
Dış bağlantılar
- William Wollaston ile ilgili Ulusal Portre Galerisi (Londra)'ndeki portreler
- Kütüphanelerdeki William Wollaston tarafından oluşturulan veya hakkındaki eserler (WorldCat katalogu)
Atıf:
Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Wollaston, William". Encyclopædia Britannica. 28 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 776.
Bu makale şu anda kamu malı bir yayından metin içerir: Stephen, Leslie (1900). "Wollaston, William (1660-1724)". (Ed.). Dictionary of National Biography. 62. Londra: Smith, Elder & Co.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
William Wollaston ˈ w ʊ l e s t en 26 Mart 1659 29 Ekim 1724 bir okul ogretmeni Ingiltere Kilisesi rahibi Latince Yunanca ve Ibranice bilgini ilahiyatci ve onemli bir Aydinlanma donemi Ingiliz filozofudur Bugun olumunden iki yil once tamamladigi bir kitap olan Doganin Dini Tasvir Edildi The Religion of Nature Delineated ile anilmaktadir Kapali bir yasam surdu ancak on sekizinci yuzyil felsefesi ve dogal din kavrami acisindan Locke Berkeley ve Hume gibi Ingiliz aydinlanma filozoflari ile ayni sirada yer almaktadir William WollastonDogumu26 Mart 1659 Coton Clanford StaffordshireOlumu29 Ekim 1724 65 LondraCagi18 yuzyil felsefesiBolgesiBati felsefesiOkuluAydinlanma Cagi RasyonalizmIlgi alanlariEtik din felsefesiOnemli fikirleriGercege bagliliktan turetilen dinEtkilendikleri Samuel JohnsonEtkiledikleri Clarke Cudworth Cumberland Descartes Locke Newton Wollaston in calismasi iki onemli entelektuel ekolun gelisimine katkida bulundu Ingiliz Deizmi ve Amerika Birlesik Devletleri Bagimsizlik Bildirgesi nde yer alan bir ifade olan Amerikan Pratik Idealizmi olan mutluluk arayisi nin ahlaki felsefesi HayatWollaston 26 Mart 1659 da Staffordshire daki Coton Clanford da dogdu Staffordshire da koklu bir ailede dogdu ve kendisi Meclis Uyesi ve Londra Belediye Baskani Sir John Wollaston ile uzaktan akrabaydi Ancak ailesi varlikli degildi On yasinda Staffordshire Shenstone da yeni acilan bir Latin okulunda okula basladi ve Haziran 1674 te 15 yasinda Sidney College Cambridge e kabul edilene kadar ulke capinda ucretsiz okullarda egitime devam etti Yazilarindan diller ve edebiyatta son derece bilgili bir bilim insani oldugu aciktir Wollaston Cambridge deki son yilinda On the Design of the Book of Ecclesiastes or the Unreasonableness of Men s Restless Contention for the Present Enjoyments represented in an English Poem London 1691 adli bir kitap yayimladi Gorunuse gore kendi calismasindan utanan Wollaston onu neredeyse aninda onledi kaynak belirtilmeli Shenton Hall Leicestershire Eylul 1681 de Cambridge den ayrildiktan sonra Birmingham daki King Edward s School da usta yardimcisi oldu ve kutsal emirler aldi Bu sirada 1684 ten itibaren Moseley deki St Mary s Kilisesi nin 1684 1686 yillari arasinda Daimi kuratoru oldu 1688 de Shenton lu kuzeni William Wollaston ona bir servet ve Finborough malikanesi Suffolk ve Shenton Hall un eski haline dondurulmesi ve Leicestershire dahil olmak uzere aile mulkleri birakti ve ayni yilin Kasim ayinda Londra ya yerlesti Wollaston oradayken sehri nadiren terk ederek ve herhangi bir kamu istihdamini kabul etmeyi reddederek kendisini ozel ogrenim ve felsefe calismalarina adadi Emekliliginde The Religion of Nature Delineated i 1722 ozel bir baski olarak yayimladi Dil felsefe din ve tarih uzerine kapsamli yazilar yazdi ancak hayatinin son birkac yilinda sagligi kotulesince el yazmalarinin cogunu atese verdi ve kendisini tatmin edecek sekilde asla tamamlayamayacagini hissetmeye basladi Wollaston hayati boyunca hassas bir saglik sorunu yasadi The Religion of Nature Delineated i bitirdikten hemen sonra bir kazada kolunu kirdi ve 29 Ekim 1724 teki olumune kadar gucu azaldi ve hastaliklari artti Cesedi karisinin yanina gomuldugu Suffolk taki Great Finborough ya tasindi Doganin Dini Tasvir EdildiArguman The Religion of Nature Delineated vahyedilmis dine basvurmadan bir ahlak sistemi yaratma girisimiydi Ahlaki kotulugun gercek bir onermenin pratikte reddi ve ahlaki iyinin onun onaylanmasi oldugu teorisinin ozgunlugunu iddia etti rasyonalist bir etik yaratmak icin matematigi kullanmaya yonelik bu girisimin hicbir yerde rastlanmayan bir sey oldugunu yazdi Wollaston dini gerceklerin Oklid kadar acik Yaradilisi dusunen herkes icin acik olduguna inaniyordu Newton fiziksel dunyanin matematiksel bir modelinden doga yasalarini cikarmisti benzer sekilde Wollaston ahlaki dunyanin matematiksel bir modeliyle ahlaki yasalar cikarmaya calisiyordu Etki Yalnizca ilk birkac yilda 1800 den once 15 baskiyla 10 000 den fazla kopya satildi 1750 yilindaki 8 baskiya yazarin biyografisi eklenmistir Wollaston in vahiy icermeyen bir Dogal din fikri Ingiltere de Deizm olarak bilinen harekete kisaca ilham verdi ve yeniden canlandirdi Bugun bazilari onu bir Hristiyan Deist olarak kabul ederken digerleri William Wollaston in az cok ortodoks Hristiyandan fazlasi veya azi olup olmadigina dair onemli bir kanit olmadigini belirtiyor Wollaston in fikirlerinin hem Iskoc Sagduyu Gercekciligini hem de Faydaciligi ongordugu iddia edilebilirse de daha sonraki felsefe okullarinin savunuculari Wollaston i elestirdiler ve hatta bazen alay ettiler Bunlar arasinda Francis Hutcheson David Hume Richard Price ve Jeremy Bentham vardi 1759 dan sonra yuzyilin geri kalaninda calismalarinin baska bir baskisi yayimlanmadi Benjamin Franklin kitabin 1726 baskilarindan birinde murettip olarak calisti ve utanc verici olacak kadar sig ve inandirici olmayan olarak bulmasina ragmen A Dissertation on Liberty and Necessity Pleasure and Pain adli kisa brosuru yazdi ve bulabildigi kadar kopya yakti Deizmi reddetmesine ragmen Tanri ya en iyi sekilde iyi isler yaparak ve diger insanlara yardim ederek hizmet edilecegine inanarak mutluluk arayisina olan duskunlugunu surdurdu Amerikali egitimci Rev Dr Samuel Johnson in universite felsefe ders kitaplarini etkilemistir Spekulasyon kadar pratige de odaklanmasi Johnson in Elementa Philosophica ders kitabini 1752 de gorevlendirip yayimlayan ve ardindan Philadelphia Koleji nde simdiki Penn Universitesi tanitimini yapan daha olgun bir Franklin i cezbetti Aile26 Kasim 1689 da Wollaston Catharine Charlton o 21 Temmuz 1720 ile evlendi Birlikte on bir cocuklari oldu ve dordu Wollaston hayattayken oldu Bunlar sunlardir En buyuk ogul Charlton 1729 da evlenmeden oldu William Ipswich Milletvekili Francis 1694 1774 FRS ucuncu ogul Besinci oglu John 1720 de oldu Notlar Shenton Hall velinimetinin dul esine olumune kadar 1717 tasarlandi R E C Waters Genealogical Memoirs of the Extinct Family of Chester of Chicheley Their Ancestors and Descendants 2 vols Robson and Sons London 1878 II pp 525 26 Internet Archive Bilim ve matematigin dogaya dayali bir ahlaki tanimlayabilecegi gorusu Iskoc Sagduyu Gercekciliginin bilimsel ahlakindan once geldi Wollaston ayrica bir kisinin toplam zevk toplami acilari astiginda mutlu oldugunu savunmustur Kaynakca a b c Porter Roy The Creation of the Modern World The Untold Story of the British Enlightenment W W Norton amp Company 2001 p 112 a b c d Chisholm 1911 A Preface containing A General Account of the Life Character and Writings of the Author 9 Aralik 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Religion of Nature Delineated 1750 ed Altmann Alexander William Wollaston 1659 1724 English Deist and Rabbinic Scholar Transactions Jewish Historical Society of England Vol 16 1945 1951 pp 185 211 Will of William Wollaston of Shenton Leicestershire P C C 1688 Exton quire English Short Title Catalog http estc bl uk 19 Aralik 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde search on Wollaston William retrieved 28 October 2013 Porter p 112 Barnett S J The Enlightenment and Religion The Myths of Modernity Manchester University Press 2003 p 89 see Becker Lawrence and Becker Charlotte Encyclopedia of Ethics Charlotte B Becker Volume 3 0415936721 9780415936729 Taylor amp Francis US 2001 p 1818 Isaacson Walter Benjamin Franklin An American Life Simon and Schuster 2004 p 45 Issacson p 46 Schneider Herbert and Carol Samuel Johnson President of King s College His Career and Writings Columbia University Press 4 vols 1929 Volume I p 23Ileri okumalarJohn Nichols Illustrations of the Literary History of the Eighteenth Century 1817 p 833 John Clarke 1750 A Preface containing A General Account of the Life Character and Writings of the Author 9 Aralik 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde from the 1750 edition of The Religion of Nature Delineated Dis baglantilarWilliam Wollaston ile ilgili Ulusal Portre Galerisi Londra ndeki portreler Kutuphanelerdeki William Wollaston tarafindan olusturulan veya hakkindaki eserler WorldCat katalogu Atif Bu madde artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni iceriyor Chisholm Hugh Ed 1911 Wollaston William Encyclopaedia Britannica 28 11 bas Cambridge University Press s 776 Bu makale su anda kamu mali bir yayindan metin icerir Stephen Leslie 1900 Wollaston William 1660 1724 Ed Dictionary of National Biography 62 Londra Smith Elder amp Co