Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amerikan Bağımsızlık Bildirisi, Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran belgedir. Belge, 4 Temmuz 1776'da Philadelphia'daki daha sonra "Independence Hall" adı verilen Pennsylvania Eyalet Evi'ndeki İkinci Kıta Kongresi'nde kabul edildi. Bildiri, dünyaya On Üç Koloni'nin neden artık Britanya sömürgesi değil de bağımsız egemen eyalet olarak görüldüğünü açıklamakta.
| Amerikan Bağımsızlık Bildirisi | |
|---|---|
 | |
| Oluşturulma | Haziran-Temmuz 1776 |
| Onaylanma | 4 Temmuz 1776 |
| Konum | Kongre Kütüphanesi |
| Yazar(lar) | Thomas Jefferson, Beşli komite |
| İmzacılar | 56 Delege |
| Amaç | Büyük Britanya'dan ayrılığı açıklamak |
Bağımsızlık Bildirisi, İkinci Kıta Kongresi'nin daha sonra Kurucu Babalar olarak bilinen 56 temsilcisi tarafından imzalandı. Bu kişilerin arasında New Hampshire, Massachusetts Körfezi, Rhode Island ve Providence Plantasyonları, Connecticut, New York, New Jersey, Pensilvanya, Maryland, Delaware, Virginia, Kuzey Carolina, ve Georgia eyaletlerinin temsilcileri bulunuyordu. Bildiri, erken Amerikan tarihinde en çok yayılan ve basılan belgelerden biri oldu.
Beşli Komite, Kongre bağımsızlığı oyladığında hazır olması için bildirinin taslağını hazırladı. Bağımsızlığın önde gelen savunucularından John Adams, Beşli Komite'yi Thomas Jefferson'ı belgenin orijinal taslağını yazmakla görevlendirmeye ikna etti ve bu taslak daha sonra İkinci Kıta Kongresi tarafından düzenlendi. Bildiri, Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nın Nisan 1775'te başlamasından bir yıl sonra Kıta Kongresi'nin neden Amerika'nın Büyük Britanya Krallığı'ndan bağımsızlığını ilan etme kararı aldığının resmî bir açıklamasıydı.
Kongre, 4 Temmuz'da metni onayladıktan sonra Bağımsızlık Bildirisi'ni çeşitli şekillerde yayınladı. İlk olarak, geniş çapta dağıtılan ve halka okunan Dunlap broşürü olarak basıldı. Jefferson'ın orijinal taslağı, Adams ve Benjamin Franklin tarafından yapılan değişiklikler ve Jefferson'ın Kongre tarafından yapılan değişikliklere ilişkin notlarıyla birlikte şu anda Washington, DC'deki Kongre Kütüphanesi'nde muhafaza edilmektedir. Bildiri'nin en çok bilinen versiyonu, şu anda Washington'daki Ulusal Arşivlerde sergilenen ve halk arasında resmî belge olarak kabul edilen imzalı kopyadır. Bu kopya Kongre tarafından 19 Temmuz'da emredilmiş ve asıl 2 Ağustos 1776'da imzalanmıştır.
Bildiri, Kral III. George'a karşı sıralayarak ve devrim hakkı da dâhil olmak üzere bazı doğal ve yasal hakları ileri sürerek Birleşik Devletler'in bağımsızlığını meşrulaştırıyordu. Bildiri'nin asıl amacı bağımsızlığı ilan etmekti ve sonraki yıllarda bildiri metnine yapılan atıflar çok az oldu. Abraham Lincoln, 1863 Gettysburg Konuşması'nda olduğu gibi Bildiri'yi politikalarının ve söyleminin merkezi hâline getirdi. O zamandan beri, özellikle ikinci cümlesi olmak üzere, insan hakları konusunda iyi bilinen bir ifade haline geldi: "Biz şu gerçeklerin açık olduğu görüşündeyiz: Bütün insanlar eşit yaratılmıştır, onları yaratan Tanrı kendilerine vazgeçilemez bazı haklar vermiştir, bu haklar arasında hakları yer alır." Bildiri herkes için eşit hakları garanti altına almak amacıyla hazırlanmıştır. Stephen Lucas bildiriyi "İngilizce dilinin en çok bilinen cümlelerinden biri" olarak nitelendirmiş, tarihçi ise belgenin "Amerikan tarihinin en güçlü ve en önemli kelimelerini" içerdiğini yazmıştır. Bildirge, Amerika Birleşik Devletleri'nin ulaşmak için çaba göstermesi gereken ahlaki bir standardı temsil eder hâle gelmiştir. Bu görüş özellikle bildirgeyi kendi siyasi felsefesinin temeli olarak gören ve bunun Birleşik Devletler Anayasasının yorumlanması gereken bir ilkeler beyanı olduğunu savunan Lincoln tarafından desteklenmiştir.
Bağımsızlık Bildirisi, ilki Avusturya Hollandası'ndaki sırasında yayınlanan 1789 Belçika Birleşik Devletleri Bildirisi olmak üzere, diğer ülkelerdeki birçok benzer belgeye ilham kaynağı olmuştur. Ayrıca 19. yüzyılın ilk yarısında Avrupa, Latin Amerika, Afrika () ve Okyanusya'daki () çok sayıda bağımsızlık bildirgesi için birincil model olarak hizmet etmiştir.
Oluşum süreci
Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi, 'ne karşı Amerikan Devrim Savaşı'nın başlamasından sonra oluşturulmuş bir belgedir. Bu sebeple Amerikan Devrim Savaşına kısaca değinmek gerekir. İngiliz Hükûmetinin artan ekonomik ve askeri baskısı sebebiyle George Washington önderliğinde İngilizlerle 6 yıl savaşmış ve genel savaşa dahil, birçok cephe savaşını kaybetmiş olsalar bile, azim ve sabır göstererek, Fransızların da yardımıyla savaştan zaferle çıkmasını bilmişlerdir.
İngiliz baskısı
İngiltere, Avrupa'daki savaşlarında özellikle Fransa ile yaptığı Yedi Yıl Savaşları'nda büyük maddi kayıpları uğrayınca bu kayıpları koloni devletleriyle paylaşmak için yeni vergiler ve yasalar çıkardı. Bu yasalar "İngiliz Seyrüsefer Kanunları" (İngilizce: The Navigation Acts) olarak adlandırılır. Bazıları:
- (İngilizce: Molasses Act, 1733): Amerikan denizcileri West Indies (Orta Amerika Adaları) denilen bölgeden şeker ithal edip rom denilen bir içki üretiyorlardı. Bu içki Amerikan çarklarından biriydi. İngiliz Hükûmeti bu yasayla ağır vergilerle Amerika kolonilerinin West Indies bölgesiyle ticaretini yalnız İngilizlere ait adalara ayırmıştı. Amerikan denizcileri bu yasanın açıklarından faydalandığı için çok etkili olmamış fakat Amerikan halkında İngiliz hükûmetine karşı hoşnutsuzluklar başlamıştır.
- (İngilizce: Sugar Act, 1764): Şekerli Posa Yasası'nı etkin kılınmasını sağlayacak maddeler içeriyordu. Vergilerin toplanmasında etkinlik, kaçan denizcilerin gemilerine el konulması, gümrük memurlarına daha sıkı davranılması konusunda emir verilmesi, kaçakçıların yakalanması için İngiliz gemilerin Amerika sularında karakollarda bekletilmesi ve subaylara şüpheli gördükleri binalarda arama yapabilme yetkileri verilmişti. Fakat İngilizlerin korkutma, bastırma çalışmaları Amerikan halkındaki hoşnutsuzluğu artırmış ve yaygınlaştırmıştır.
- (İngilizce: Royal Proclamation of 1763): Hızla artan göçmen sayısı ve savaşların yol açtığı ekonomik sıkıntılar sebebiyle, birçok kolonist, dağların ötesinde kendilerine yeni bir yaşam kurmak istiyorlar. İngilizler bu yasayla Apalaş Dağları'nın ötesinde yeni koloniler kurulmasını yasaklıyordu.
- (İngilizce: Stamp Act 1765): İngiliz Hükûmeti gümrük tarifeleriyle kolonilerden yüksek miktarda altın çekerken bu yasayla da, yeni bir vergiye tabi tutmuştur.
Bu yasalara ek olarak, kolonilerde sınai maddeleri sınırlayan ya da yasaklayan bir dizi yasayı da İngiliz hükûmeti çıkarmıştır.
Neden Amerika
Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi gibi çağının ötesinde, demokratik ve cumhuriyetçi bir atılımın oluşmasının 4 temel sebebi vardır.
Coğrafi etken: Kuzey Amerika kolonileri Avrupa'nın mutlakiyetçi ve dinci siyaset üreten merkezlerinden, uzaklık sebebiyetiyle etkilenmemişlerdir. Ayrıca, Londra da yine uzaklık sebebiyle Kuzey Amerika kolonileri üzerinde etkili olamamış, otoritesini tam olarak kuramamıştır.
Ekonomik durum: İlk yerleşimciler ekonomik olarak birbirlerine yakın durumdaydılar. Nüfus arttıkça sınırların ötesinde yeni topraklar yerleşime açılıyor, böylelikle Avrupa'daki gibi toprak kıtlığından kaynaklanan bir baskı oluşmuyordu. İlk yerleşim bölgelerinde ticaretle uğraşanlar, küçük bir zenginler sınıfı oluşturmuşsa da genel olarak Amerika, eşitlikçi bir çiftçi toplumu görüntüsü veriyordu. Belirgin bir aristokrasi sınıfı oluşmamıştı.
Sosyal durum: İlk yerleşimciler, genel olarak ülkelerindeki dinî,siyasî ve ekonomik baskılardan kurtulmak için göç etmişlerdi. Daha en başta, özgür, bağımsız ve refah içinde yaşama düşüncesi vardı. Bu düşünceler Kuzey Amerika kıtasında rahat bir gelişim ortamı bulmuştur.
Din: Çeşitli kolonilerde birbirinden farklı dinsel gruplar bulunuyordu. Birçoğu, din baskısından kurtulmak için anayurtlarından göç etmiş bu topluluğu kimse tek bir din veya mezhep çatısı altında birleştirmeyi düşünemezdi. Bu sebeple Amerika'da hiçbir din baskısı kurulmamıştı.
Bu sebeplerden dolayı, bu kadar ilerici bir hareket Avrupa veya başka bir kıtada değil, Kuzey Amerika'daki on üç kolonide ortaya çıkmıştır.
Kaynağı
Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi yazarları özellikle iki kişiden etkilenmiştir. Bunlardan birincisi John Locke'tu. Locke'un two Treaties of Government kitabı, Amerikan Bağımsızlık Bildirgesinin kaynaklarından biridir. Locke, devletin en yüce görevinin, her insanın hakkı olan yaşam, özgürlük ve mülkiyeti korumak olduğunu söylemiştir.
İkincisi ise Jean-Jacques Rousseau'ydu. Onun toplumsal sözleşme teorisi bildirgenin yazarlarını oldukça etkilemiştir. Nitekim Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'nin ikinci paragrafı Rousseau'nun tezinin neredeyse kelimesi kelimesine yazılması bunu göstermektedir.
Genel hatları
Ulusların hakkı: Aşağıda gerçekler bizim için gayet açıktır: Tüm insanlar eşit yaratılmışlardır; Yaradan’ları tarafından bağışlanmış, belli bazı vazgeçilemez haklara sahiptirler; yaşam, özgürlük ve mutluluğa erişme hakları da bunların arasındadır. Bu hakları güvence altına almak amacıyla, insanlar kendi aralarında yönetimler kurarlar; bu yönetimler gerçek güçlerini, yönetilenlerin onamasından alırlar; herhangi bir yönetim biçimi, bu hedeflere ulaşmada köstekleyici olmaya başladığında, bu yönetimi değiştirmek ya da düşünmek, yeni bir yönetim kurmak ve bu yeni yönetimin yetkilerini ve dayandığı temelleri, güvenlik ve mutluluklarını sağlayacağına en çok inandıkları bir biçimde düzenlemek ve kurmak, halkın hakkıdır; aslında sağgörü, uzun bir geçmişi olan yönetimlerin sudan ve geçici nedenlerle değiştirilmemesini buyurur; bu yüzden insanların durumlarını düzeltmek amacıyla alışılagelen yönetim biçimlerini değiştirmek yerine, kötülüklere katlanmayı yeğlediklerini deneyimler göstermiştir; ancak sürekli aynı amaca yönelik, uzun bir yolsuzluklar ve zorbalıklar silsilesi, ulusu, mutlak bir despotizme sürüklemek niyetini açığa vurursa, o zaman böyle bir yönetimi yıkmak ve gelecekteki güvenlikleri için yeni koruyucular seçmek, o ulusun hakkı ve görevidir.
İngiltere Kralı'nın yaptıkları:
- Yargıçlık yetkisinin verilmesiyle ilgili yasaları onaylamayarak, kazai içtihadı etkisiz hale getirmiştir.
- Yargıçların görev sürelerini, maaşlarının tutarını ve ödeme biçimini sadece kendi keyfine göre belirlemiştir.
- Halkımıza eziyet olsun ve halkın cevherleri tükensin diye, sayısız yeni makam açmış, buralara büyük memur yığınları yollamıştır.
- Barış zamanında, yasama meclisinin onayı olmaksızın, topraklarımız üzerinde sürekli bir ordu bulundurmuştur.
- Askeriyeyi sivil güçten bağımsız ve üstün kılmaya kalkışmıştır.
Britanya halkı: Britanyalı kardeşlerimize karşı da saygıda kusur etmiş değiliz. Zaman zaman onları, yasa koyucuların üzerimizde haksız bir yönetim kurma girişimleri konusunda uyardık. Buraya hangi koşullar altında göç edip, yerleştiğimizi anımsattık onlara. Doğal adalet ve alicenaplık duygularına seslenerek aramızdaki ırk bağları dolayısıyla, bu zorbalıkları kınamalarını rica ettik. Çünkü bu zorbalıkların, aramızdaki bağlantıları ve ilişkilerimizi bozması kaçınılmaz bir şeydi. Ama onlar da adaletin ve kan bağımızın feryatlarına kulaklarını tıkadılar. Bunun için artık, onlardan ayrılmamız gerektiği sonucuna boyun eğmek ve onları da, insanlığın geri kalan kısmı gibi, savaşta düşman, barışta dost kabul etmek zorundayız.
Sonuç: Bu yüzden, Genel Kongre halinde toplanan biz ABD temsilcileri, görüşlerimizin doğruluğuna, dünyanın en yüce Yargıcı’nı tanık tutarak, bu kolonilerin halkından aldığımız yetkiyle, onların adına, Birleşik kolonilerin özgür ve bağımsız devletler olduklarını ve bunun hukuken böyle korunacağını; Büyük Britanya Krallığı’na karşı her türlü yükümlülükten kurtulmuş olduklarını; bu kolonilerle Büyük Britanya Devleti arasındaki her türlü siyasal ilişkilerin sona erdirildiğini ve bunun böyle kalacağını; özgür ve bağımsız devletler olarak, savaş açmak, barış ilan etmek, antlaşmalar yapmak, ticareti düzenlemek ve diğer tüm bağımsız devletlerin yapabileceği her şeyi yapmak hakkına sahip olduklarını resmen açıklar ve ilan ederiz. Ve bu bildirinin korunması için, Tanrı’nın inayetine tam bir güvenle, yaşamlarımız, servetlerimiz ve en kutsal varlığımız olan onurumuz üzerine and içeriz.
Etkileri
Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'ni yazan beşli komite ve kabul eden delegeler sadece bir ülkenin bağımsızlığını ilan etmemiş aynı zamanda bütün insanların özgür ve eşit olduğunu, insanların doğuştan gelen ve kaybetme ihtimali olmayan, hükûmetler veya devletler tarafından bağışlanmamış ve onların keyfine tabii olmayan haklara sahip olduğunu ilan etmiştir. O dönemde Amerika'da kadın-erkek eşitsizliği, siyah-beyaz ayrımcılığı vardı ve Amerikan Bağımsızlığı yayınlandıktan uzun süre sonra bile bunlar çözüme kavuşturulamadı. Fakat Jefferson'ın yazdığı gibi "bir toplumun, yaşayışında bir ideali tamamen gerçekleştirememiş olması, bu ideali değerden düşürmez."
Dünya üzerindeki etkileri
Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi, tüm Avrupa'da ama özellikle Fransız aydınları üzerinde bir etki yapmıştır. Fransızlar, bu belgeyle kendi aydınlarının söylediklerini tekrar hatırlamışlardır ve bu belge kafalarındaki düşünceleri dirilişe geçirmiştir. Fransızlar bir avuç Amerikalının küçük salonlarda özgürlük ve bağımsızlık üzerine konuşmalar yapıp kararlar almalarına, bu uğurda savaşmalarına imrenerek ve hayranlıkla bakmışlardır. Amerikan halkına yardım için giden Fransızlar, buradaki tecrübeleriyle birlikte Fransa'ya geri dönmüşlerdi Fransız İhtilali'nde önemli görevler almışlardır. Bu bağlamda Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi Magna Carta gibi yerel kalmamıştır, insan haklarının dünyada yayılması için ilk adım sayılabilir.
Kaynakça
- Oral Sander "Siyasi Tarih İlk Çağlardan 1918'e", İmge kitabevi, s:151-160, 2002
- Hagen Schulze "Avrupa'da Ulus ve Devlet" Çeviri: Timuçin Binder, Literatür yayıncılık, s:85, 2005
- Allan Nevins-Henry S. Commager "ABD Tarihi", Çeviri: Halil İnalcık, doğubatı yayınları, s:77-101, 2005
Vikikaynak'ta Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Dış bağlantılar
- Bildirge metni 9 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Amerikan Bagimsizlik Bildirisi Amerika Birlesik Devletleri ni kuran belgedir Belge 4 Temmuz 1776 da Philadelphia daki daha sonra Independence Hall adi verilen Pennsylvania Eyalet Evi ndeki Ikinci Kita Kongresi nde kabul edildi Bildiri dunyaya On Uc Koloni nin neden artik Britanya somurgesi degil de bagimsiz egemen eyalet olarak goruldugunu aciklamakta Amerikan Bagimsizlik BildirisiOlusturulmaHaziran Temmuz 1776Onaylanma4 Temmuz 1776KonumKongre KutuphanesiYazar lar Thomas Jefferson Besli komiteImzacilar56 DelegeAmacBuyuk Britanya dan ayriligi aciklamak Bagimsizlik Bildirisi Ikinci Kita Kongresi nin daha sonra Kurucu Babalar olarak bilinen 56 temsilcisi tarafindan imzalandi Bu kisilerin arasinda New Hampshire Massachusetts Korfezi Rhode Island ve Providence Plantasyonlari Connecticut New York New Jersey Pensilvanya Maryland Delaware Virginia Kuzey Carolina ve Georgia eyaletlerinin temsilcileri bulunuyordu Bildiri erken Amerikan tarihinde en cok yayilan ve basilan belgelerden biri oldu Besli Komite Kongre bagimsizligi oyladiginda hazir olmasi icin bildirinin taslagini hazirladi Bagimsizligin onde gelen savunucularindan John Adams Besli Komite yi Thomas Jefferson i belgenin orijinal taslagini yazmakla gorevlendirmeye ikna etti ve bu taslak daha sonra Ikinci Kita Kongresi tarafindan duzenlendi Bildiri Amerikan Bagimsizlik Savasi nin Nisan 1775 te baslamasindan bir yil sonra Kita Kongresi nin neden Amerika nin Buyuk Britanya Kralligi ndan bagimsizligini ilan etme karari aldiginin resmi bir aciklamasiydi Kongre 4 Temmuz da metni onayladiktan sonra Bagimsizlik Bildirisi ni cesitli sekillerde yayinladi Ilk olarak genis capta dagitilan ve halka okunan Dunlap brosuru olarak basildi Jefferson in orijinal taslagi Adams ve Benjamin Franklin tarafindan yapilan degisiklikler ve Jefferson in Kongre tarafindan yapilan degisikliklere iliskin notlariyla birlikte su anda Washington DC deki Kongre Kutuphanesi nde muhafaza edilmektedir Bildiri nin en cok bilinen versiyonu su anda Washington daki Ulusal Arsivlerde sergilenen ve halk arasinda resmi belge olarak kabul edilen imzali kopyadir Bu kopya Kongre tarafindan 19 Temmuz da emredilmis ve asil 2 Agustos 1776 da imzalanmistir Bildiri Kral III George a karsi siralayarak ve devrim hakki da dahil olmak uzere bazi dogal ve yasal haklari ileri surerek Birlesik Devletler in bagimsizligini mesrulastiriyordu Bildiri nin asil amaci bagimsizligi ilan etmekti ve sonraki yillarda bildiri metnine yapilan atiflar cok az oldu Abraham Lincoln 1863 Gettysburg Konusmasi nda oldugu gibi Bildiri yi politikalarinin ve soyleminin merkezi haline getirdi O zamandan beri ozellikle ikinci cumlesi olmak uzere insan haklari konusunda iyi bilinen bir ifade haline geldi Biz su gerceklerin acik oldugu gorusundeyiz Butun insanlar esit yaratilmistir onlari yaratan Tanri kendilerine vazgecilemez bazi haklar vermistir bu haklar arasinda haklari yer alir Bildiri herkes icin esit haklari garanti altina almak amaciyla hazirlanmistir Stephen Lucas bildiriyi Ingilizce dilinin en cok bilinen cumlelerinden biri olarak nitelendirmis tarihci ise belgenin Amerikan tarihinin en guclu ve en onemli kelimelerini icerdigini yazmistir Bildirge Amerika Birlesik Devletleri nin ulasmak icin caba gostermesi gereken ahlaki bir standardi temsil eder hale gelmistir Bu gorus ozellikle bildirgeyi kendi siyasi felsefesinin temeli olarak goren ve bunun Birlesik Devletler Anayasasinin yorumlanmasi gereken bir ilkeler beyani oldugunu savunan Lincoln tarafindan desteklenmistir Bagimsizlik Bildirisi ilki Avusturya Hollandasi ndaki sirasinda yayinlanan 1789 Belcika Birlesik Devletleri Bildirisi olmak uzere diger ulkelerdeki bircok benzer belgeye ilham kaynagi olmustur Ayrica 19 yuzyilin ilk yarisinda Avrupa Latin Amerika Afrika ve Okyanusya daki cok sayida bagimsizlik bildirgesi icin birincil model olarak hizmet etmistir Olusum sureciAmerikan Bagimsizlik Bildirgesi ne karsi Amerikan Devrim Savasi nin baslamasindan sonra olusturulmus bir belgedir Bu sebeple Amerikan Devrim Savasina kisaca deginmek gerekir Ingiliz Hukumetinin artan ekonomik ve askeri baskisi sebebiyle George Washington onderliginde Ingilizlerle 6 yil savasmis ve genel savasa dahil bircok cephe savasini kaybetmis olsalar bile azim ve sabir gostererek Fransizlarin da yardimiyla savastan zaferle cikmasini bilmislerdir Ingiliz baskisi Ingiltere Avrupa daki savaslarinda ozellikle Fransa ile yaptigi Yedi Yil Savaslari nda buyuk maddi kayiplari ugrayinca bu kayiplari koloni devletleriyle paylasmak icin yeni vergiler ve yasalar cikardi Bu yasalar Ingiliz Seyrusefer Kanunlari Ingilizce The Navigation Acts olarak adlandirilir Bazilari Ingilizce Molasses Act 1733 Amerikan denizcileri West Indies Orta Amerika Adalari denilen bolgeden seker ithal edip rom denilen bir icki uretiyorlardi Bu icki Amerikan carklarindan biriydi Ingiliz Hukumeti bu yasayla agir vergilerle Amerika kolonilerinin West Indies bolgesiyle ticaretini yalniz Ingilizlere ait adalara ayirmisti Amerikan denizcileri bu yasanin aciklarindan faydalandigi icin cok etkili olmamis fakat Amerikan halkinda Ingiliz hukumetine karsi hosnutsuzluklar baslamistir Ingilizce Sugar Act 1764 Sekerli Posa Yasasi ni etkin kilinmasini saglayacak maddeler iceriyordu Vergilerin toplanmasinda etkinlik kacan denizcilerin gemilerine el konulmasi gumruk memurlarina daha siki davranilmasi konusunda emir verilmesi kacakcilarin yakalanmasi icin Ingiliz gemilerin Amerika sularinda karakollarda bekletilmesi ve subaylara supheli gordukleri binalarda arama yapabilme yetkileri verilmisti Fakat Ingilizlerin korkutma bastirma calismalari Amerikan halkindaki hosnutsuzlugu artirmis ve yayginlastirmistir Ingilizce Royal Proclamation of 1763 Hizla artan gocmen sayisi ve savaslarin yol actigi ekonomik sikintilar sebebiyle bircok kolonist daglarin otesinde kendilerine yeni bir yasam kurmak istiyorlar Ingilizler bu yasayla Apalas Daglari nin otesinde yeni koloniler kurulmasini yasakliyordu Ingilizce Stamp Act 1765 Ingiliz Hukumeti gumruk tarifeleriyle kolonilerden yuksek miktarda altin cekerken bu yasayla da yeni bir vergiye tabi tutmustur Bu yasalara ek olarak kolonilerde sinai maddeleri sinirlayan ya da yasaklayan bir dizi yasayi da Ingiliz hukumeti cikarmistir Neden Amerika Amerikan Bagimsizlik Bildirgesi gibi caginin otesinde demokratik ve cumhuriyetci bir atilimin olusmasinin 4 temel sebebi vardir Cografi etken Kuzey Amerika kolonileri Avrupa nin mutlakiyetci ve dinci siyaset ureten merkezlerinden uzaklik sebebiyetiyle etkilenmemislerdir Ayrica Londra da yine uzaklik sebebiyle Kuzey Amerika kolonileri uzerinde etkili olamamis otoritesini tam olarak kuramamistir Ekonomik durum Ilk yerlesimciler ekonomik olarak birbirlerine yakin durumdaydilar Nufus arttikca sinirlarin otesinde yeni topraklar yerlesime aciliyor boylelikle Avrupa daki gibi toprak kitligindan kaynaklanan bir baski olusmuyordu Ilk yerlesim bolgelerinde ticaretle ugrasanlar kucuk bir zenginler sinifi olusturmussa da genel olarak Amerika esitlikci bir ciftci toplumu goruntusu veriyordu Belirgin bir aristokrasi sinifi olusmamisti Sosyal durum Ilk yerlesimciler genel olarak ulkelerindeki dini siyasi ve ekonomik baskilardan kurtulmak icin goc etmislerdi Daha en basta ozgur bagimsiz ve refah icinde yasama dusuncesi vardi Bu dusunceler Kuzey Amerika kitasinda rahat bir gelisim ortami bulmustur Din Cesitli kolonilerde birbirinden farkli dinsel gruplar bulunuyordu Bircogu din baskisindan kurtulmak icin anayurtlarindan goc etmis bu toplulugu kimse tek bir din veya mezhep catisi altinda birlestirmeyi dusunemezdi Bu sebeple Amerika da hicbir din baskisi kurulmamisti Bu sebeplerden dolayi bu kadar ilerici bir hareket Avrupa veya baska bir kitada degil Kuzey Amerika daki on uc kolonide ortaya cikmistir KaynagiAmerikan Bagimsizlik Bildirgesi yazarlari ozellikle iki kisiden etkilenmistir Bunlardan birincisi John Locke tu Locke un two Treaties of Government kitabi Amerikan Bagimsizlik Bildirgesinin kaynaklarindan biridir Locke devletin en yuce gorevinin her insanin hakki olan yasam ozgurluk ve mulkiyeti korumak oldugunu soylemistir Ikincisi ise Jean Jacques Rousseau ydu Onun toplumsal sozlesme teorisi bildirgenin yazarlarini oldukca etkilemistir Nitekim Amerikan Bagimsizlik Bildirgesi nin ikinci paragrafi Rousseau nun tezinin neredeyse kelimesi kelimesine yazilmasi bunu gostermektedir in tablosu Kongre nin Bagimsizlk Bildirgesi uzerine calismasi Genel hatlariUluslarin hakki Asagida gercekler bizim icin gayet aciktir Tum insanlar esit yaratilmislardir Yaradan lari tarafindan bagislanmis belli bazi vazgecilemez haklara sahiptirler yasam ozgurluk ve mutluluga erisme haklari da bunlarin arasindadir Bu haklari guvence altina almak amaciyla insanlar kendi aralarinda yonetimler kurarlar bu yonetimler gercek guclerini yonetilenlerin onamasindan alirlar herhangi bir yonetim bicimi bu hedeflere ulasmada kostekleyici olmaya basladiginda bu yonetimi degistirmek ya da dusunmek yeni bir yonetim kurmak ve bu yeni yonetimin yetkilerini ve dayandigi temelleri guvenlik ve mutluluklarini saglayacagina en cok inandiklari bir bicimde duzenlemek ve kurmak halkin hakkidir aslinda saggoru uzun bir gecmisi olan yonetimlerin sudan ve gecici nedenlerle degistirilmemesini buyurur bu yuzden insanlarin durumlarini duzeltmek amaciyla alisilagelen yonetim bicimlerini degistirmek yerine kotuluklere katlanmayi yeglediklerini deneyimler gostermistir ancak surekli ayni amaca yonelik uzun bir yolsuzluklar ve zorbaliklar silsilesi ulusu mutlak bir despotizme suruklemek niyetini aciga vurursa o zaman boyle bir yonetimi yikmak ve gelecekteki guvenlikleri icin yeni koruyucular secmek o ulusun hakki ve gorevidir Ingiltere Krali nin yaptiklari Yargiclik yetkisinin verilmesiyle ilgili yasalari onaylamayarak kazai ictihadi etkisiz hale getirmistir Yargiclarin gorev surelerini maaslarinin tutarini ve odeme bicimini sadece kendi keyfine gore belirlemistir Halkimiza eziyet olsun ve halkin cevherleri tukensin diye sayisiz yeni makam acmis buralara buyuk memur yiginlari yollamistir Baris zamaninda yasama meclisinin onayi olmaksizin topraklarimiz uzerinde surekli bir ordu bulundurmustur Askeriyeyi sivil gucten bagimsiz ve ustun kilmaya kalkismistir Britanya halki Britanyali kardeslerimize karsi da saygida kusur etmis degiliz Zaman zaman onlari yasa koyucularin uzerimizde haksiz bir yonetim kurma girisimleri konusunda uyardik Buraya hangi kosullar altinda goc edip yerlestigimizi animsattik onlara Dogal adalet ve alicenaplik duygularina seslenerek aramizdaki irk baglari dolayisiyla bu zorbaliklari kinamalarini rica ettik Cunku bu zorbaliklarin aramizdaki baglantilari ve iliskilerimizi bozmasi kacinilmaz bir seydi Ama onlar da adaletin ve kan bagimizin feryatlarina kulaklarini tikadilar Bunun icin artik onlardan ayrilmamiz gerektigi sonucuna boyun egmek ve onlari da insanligin geri kalan kismi gibi savasta dusman barista dost kabul etmek zorundayiz Sonuc Bu yuzden Genel Kongre halinde toplanan biz ABD temsilcileri goruslerimizin dogruluguna dunyanin en yuce Yargici ni tanik tutarak bu kolonilerin halkindan aldigimiz yetkiyle onlarin adina Birlesik kolonilerin ozgur ve bagimsiz devletler olduklarini ve bunun hukuken boyle korunacagini Buyuk Britanya Kralligi na karsi her turlu yukumlulukten kurtulmus olduklarini bu kolonilerle Buyuk Britanya Devleti arasindaki her turlu siyasal iliskilerin sona erdirildigini ve bunun boyle kalacagini ozgur ve bagimsiz devletler olarak savas acmak baris ilan etmek antlasmalar yapmak ticareti duzenlemek ve diger tum bagimsiz devletlerin yapabilecegi her seyi yapmak hakkina sahip olduklarini resmen aciklar ve ilan ederiz Ve bu bildirinin korunmasi icin Tanri nin inayetine tam bir guvenle yasamlarimiz servetlerimiz ve en kutsal varligimiz olan onurumuz uzerine and iceriz Amerikan Bagimsizlik Bildirgesi de buyuk katkiya sahip Thomas JeffersonEtkileriAmerikan Bagimsizlik Bildirgesi ni yazan besli komite ve kabul eden delegeler sadece bir ulkenin bagimsizligini ilan etmemis ayni zamanda butun insanlarin ozgur ve esit oldugunu insanlarin dogustan gelen ve kaybetme ihtimali olmayan hukumetler veya devletler tarafindan bagislanmamis ve onlarin keyfine tabii olmayan haklara sahip oldugunu ilan etmistir O donemde Amerika da kadin erkek esitsizligi siyah beyaz ayrimciligi vardi ve Amerikan Bagimsizligi yayinlandiktan uzun sure sonra bile bunlar cozume kavusturulamadi Fakat Jefferson in yazdigi gibi bir toplumun yasayisinda bir ideali tamamen gerceklestirememis olmasi bu ideali degerden dusurmez Dunya uzerindeki etkileri Amerikan Bagimsizlik Bildirgesi tum Avrupa da ama ozellikle Fransiz aydinlari uzerinde bir etki yapmistir Fransizlar bu belgeyle kendi aydinlarinin soylediklerini tekrar hatirlamislardir ve bu belge kafalarindaki dusunceleri dirilise gecirmistir Fransizlar bir avuc Amerikalinin kucuk salonlarda ozgurluk ve bagimsizlik uzerine konusmalar yapip kararlar almalarina bu ugurda savasmalarina imrenerek ve hayranlikla bakmislardir Amerikan halkina yardim icin giden Fransizlar buradaki tecrubeleriyle birlikte Fransa ya geri donmuslerdi Fransiz Ihtilali nde onemli gorevler almislardir Bu baglamda Amerikan Bagimsizlik Bildirgesi Magna Carta gibi yerel kalmamistir insan haklarinin dunyada yayilmasi icin ilk adim sayilabilir KaynakcaOral Sander Siyasi Tarih Ilk Caglardan 1918 e Imge kitabevi s 151 160 2002 ISBN 975 533 043 7 Hagen Schulze Avrupa da Ulus ve Devlet Ceviri Timucin Binder Literatur yayincilik s 85 2005 ISBN 975 04 0264 2 Allan Nevins Henry S Commager ABD Tarihi Ceviri Halil Inalcik dogubati yayinlari s 77 101 2005 ISBN 975 8717 11 1Vikikaynak ta Amerikan Bagimsizlik Bildirgesi ile ilgili metin bulabilirsiniz Dis baglantilarBildirge metni 9 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde