Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jeremy Bentham (15 Şubat 1748 – 6 Haziran 1832),İngiliz faydacı filozof, hukukçu ve toplum reformucusu.
| Jeremy Bentham | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | 15 Şubat 1748 Londra, İngiltere |
| Ölümü | 6 Haziran 1832 (84 yaşında) Londra, İngiltere |
| Çağı | 19. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Faydacılık, hukuki pozitivizm, liberalizm |
| İlgi alanları | Siyaset felsefesi, hukuk felsefesi, etik, ekonomi |
| Önemli fikirleri | Faydacılık |
Etkilendikleri | |
İnsanları, rasyonel bir biçimde kendi çıkarlarını izleyen ve faydalarını en yüksek noktaya getirmeye çalışan canlılar olarak görüyordu.
Faydacılığın kurucusu olarak da bilinir. Hayvan haklarının ilk savunucularındandır ve liberalizmin gelişiminde büyük katkıda bulunmuştur. "Ahlak ve Yasama İlkelerine Giriş" adlı yapıtında ilk kez faydacılığın bütününü ana hatlarıyla sergiledi. Medeni hukukun reform yoluyla herkese güvenlik, eşitlik ve huzur sağlayacağını düşünüyordu. Bir ateist idi. Ölümünden sonra mumyalanmayı ve kurulmasına yardımcı olduğu okulun bir salonunda cam bir kutuda sergilenmeyi vasiyet etti.
Panopticon tasarımı
1791'de dünyanın en kaba adamı seçildi. Az sayıda gardiyanın çok sayıda mahpusu gözetlemesini sağlamak üzere “denetim evi” anlamında panopticon adını verdiği daire planlı bir yapı tasarladı. Bu tasarım birkaç katlık tek odalı hücrelerden oluşan bir halka üzerine kuruluydu. Her hücre bu halkanın iç kısmına açıktı ve halkanın dış cephesindeki duvarda birer pencere vardı. Halkanın ortasında mahpuslardan tamamen saklanmış konumdaki gözlemcilerin kaldığı bir nöbet kulesi yer almaktaydı. Panopticon'un temelinde yatan ilke, tek odalı hücrenin içindeki sakine saklanacak hiçbir yer bırakmaması, buna karşılık dış cephedeki duvarın penceresinden gelen dış ışığın kuledeki nöbetçilere mahpusun her hareketinin iyi aydınlatılmış bir silüetini izleme olanağını sağlamasıydı. Bentham'ın yaklaşımına göre, gözlemlenen her yanlış davranışının ceza getireceğini bilen, ama davranışlarının aslında ne zaman gözlemlendiğini bilmeyen mahpusun aklını başına toplayarak her zaman izleniyormuşçasına davranmaktan başka çaresi yoktu. Böylece mahpus bizzat kendi hareketlerini kollamak durumunda kalacaktı.
Kaynakça
- ^ Oxford Ulusal Biyografi Sözlüğü (çevrimiçi bas.). Oxford University Press. 2014. doi:10.1093/ref:odnb/2153. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
- ^ Timothy L. S. Sprigge, (Ed.) (1968). The Correspondence of Jeremy Bentham: Volume I: 1752–76 (PDF). Londra: UCL Press. s. xxvii, l, 294. ISBN . 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Şubat 2024.
- ^ Johnson, Will (2012). "Ancestry of Jeremy Bentham". countyhistorian. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2018.
- ^ . utilitarianphilosophy.com. n.d. 20 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2018.
- ^ Heywood, Andrew. Siyaset. s. 106.
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Jeremy Bentham ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jeremy Bentham 15 Subat 1748 6 Haziran 1832 Ingiliz faydaci filozof hukukcu ve toplum reformucusu Jeremy BenthamDogumu15 Subat 1748 1748 02 15 Londra IngiltereOlumu6 Haziran 1832 84 yasinda Londra IngiltereCagi19 yuzyil felsefesiBolgesiBati felsefesiOkuluFaydacilik hukuki pozitivizm liberalizmIlgi alanlariSiyaset felsefesi hukuk felsefesi etik ekonomiOnemli fikirleriFaydacilikEtkilendikleri Protagoras Epikur Locke Hume Montesquieu Claude Adrien Helvetius HobbesEtkiledikleri Mill Sidgwick Owen Foucault Singer Insanlari rasyonel bir bicimde kendi cikarlarini izleyen ve faydalarini en yuksek noktaya getirmeye calisan canlilar olarak goruyordu Faydaciligin kurucusu olarak da bilinir Hayvan haklarinin ilk savunucularindandir ve liberalizmin gelisiminde buyuk katkida bulunmustur Ahlak ve Yasama Ilkelerine Giris adli yapitinda ilk kez faydaciligin butununu ana hatlariyla sergiledi Medeni hukukun reform yoluyla herkese guvenlik esitlik ve huzur saglayacagini dusunuyordu Bir ateist idi Olumunden sonra mumyalanmayi ve kurulmasina yardimci oldugu okulun bir salonunda cam bir kutuda sergilenmeyi vasiyet etti Panopticon tasarimi1791 de dunyanin en kaba adami secildi Az sayida gardiyanin cok sayida mahpusu gozetlemesini saglamak uzere denetim evi anlaminda panopticon adini verdigi daire planli bir yapi tasarladi Bu tasarim birkac katlik tek odali hucrelerden olusan bir halka uzerine kuruluydu Her hucre bu halkanin ic kismina acikti ve halkanin dis cephesindeki duvarda birer pencere vardi Halkanin ortasinda mahpuslardan tamamen saklanmis konumdaki gozlemcilerin kaldigi bir nobet kulesi yer almaktaydi Panopticon un temelinde yatan ilke tek odali hucrenin icindeki sakine saklanacak hicbir yer birakmamasi buna karsilik dis cephedeki duvarin penceresinden gelen dis isigin kuledeki nobetcilere mahpusun her hareketinin iyi aydinlatilmis bir siluetini izleme olanagini saglamasiydi Bentham in yaklasimina gore gozlemlenen her yanlis davranisinin ceza getirecegini bilen ama davranislarinin aslinda ne zaman gozlemlendigini bilmeyen mahpusun aklini basina toplayarak her zaman izleniyormuscasina davranmaktan baska caresi yoktu Boylece mahpus bizzat kendi hareketlerini kollamak durumunda kalacakti Kaynakca Oxford Ulusal Biyografi Sozlugu cevrimici bas Oxford University Press 2014 doi 10 1093 ref odnb 2153 Birlesik Krallik Halk Kutuphanesi abonelik veya uyeligi gereklidir Timothy L S Sprigge Ed 1968 The Correspondence of Jeremy Bentham Volume I 1752 76 PDF Londra UCL Press s xxvii l 294 ISBN 978 1 911576 05 1 3 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 5 Subat 2024 Johnson Will 2012 Ancestry of Jeremy Bentham countyhistorian 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2018 utilitarianphilosophy com n d 20 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2018 Heywood Andrew Siyaset s 106 Dis baglantilarVikisoz de Jeremy Bentham ile ilgili sozleri bulabilirsiniz