Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yafa portakalı veya Şamoti portakalı (İbranice: תפוזי ג'אפה), tatlı, neredeyse çekirdeksiz portakal çeşididir. Aslen Arap olan çiftçiler tarafından 19. yüzyılda geliştirilmiştir. İsmini ilk ihracat için üretilen İsraildeki Yafa yerleşim bölgesinden almıştır.Filistin'de üretimin sembolü halindedir. 1948 yılında kurulumuş İsrail Devleti için birincil narenciye ihracatı olmuştur. Özellikle Orta Doğu'da yetiştirilen portakalların üç ana çeşitinden biridir. Yafa portakalı, ayrıca Kıbrıs, Irak, Lübnan, Suriye ve Türkiye'de de yetiştirilmektedir.
Özellikleri
Ekoloji seçici olması en önemli özelliğidir. Orta mevsim portakalıdır çeşididir. Ocak ayının ortasında veya Şubat ayının başlarında olgunlaşır Diğer ismi Şamoti portakalı olarak bilinen Yafa portakalı, "mükemmel" olarak tarif edilmiş bir lezzet ile, neredeyse çekirdeksiz bir "tatlı ve güzeldir". En önemli sofralık çeşitlerden biridir. Bu meyvenin kabuğu sarı rengdedir. Ekolojiye bağlı olarak kabuk kalınlığı değişir. Kabuk kalınlığı adeta 6.11 mm'dir. Özellikle, meyvenin sap tarafındaki kabuk daha kalındır. Onun sert kabuğu "ihracat için özellikle uygundur" kriterini sağlar. Kabuk pürüzlüden - hafif pürüzlüye kadar değişim gösterir. Meyve etine bağlılığı ve meyve et tekstürü kabukta orta derecededir. Çok az meyve suyu üretmesi de önemli özelliklerinden biridir; ama, bu, meyve suyu üretimi için uygun değildir.
Meyve iriliği 2 tür olur: iklim koşullarına bağlı olarak orta büyük ile büyük arasında değişir. Ölçüler adeta aşağıdaki gibi olur:
- Meyve şekli hafif oval ile oval arasında;
- Genişliği 70.47 mm;
- Boyu 80.13 mm;
- Ağırlığı ise 191.16 gr'dır.
Her meyve başına 2.66 çekirdek düşer ve ticari anlamda çekirdeksizdir. Portakal çeşidleri içinde en iri yaprağa sahiptir. Yafa portakalının yaprakları diğer çeşitlere oranla daha açık renklidir.
Türkiye'deki Yafa 45-A çeşitinin ağaç ve meyve özellikleri aşağıdaki gibidir:
| Tür | Portakal |
|---|---|
| Çeşit | Yafa 45-A |
| Tescil durumu | Tescilli |
| Hasat dönemi | Ocak sonu-Mart sonuna dek |
| Ağaç üzerinde kalma durumu | Var |
| Soğuktan zararlanma eşiği (°C) | -2 |
| Muhafaza durumu | 5-6 C de 5-6 ay |
| Ağaç habitüsu | Orta güçlü, yukarı büyür |
| Dikenlilik durumu | Dikensiz |
| Periyodisite durumu | Var |
| Ekolojik seçicilik | Var |
| Ekonomik verime yatma yaşı | 10-12 |
| Meyve kabuk rengi | Sarı portakal |
| Pürüzlülük | Pürüzlü |
| Meyve ağırlığı (gr) | 170-200 |
| Kabuk kalınlığı | Kalın |
| Soyulabilirlik | Kolay |
| Puflaşma | Yok |
| Çekirdeklilik | Çekirdeksiz |
| Meyve etinin rengi | Koyu portakal |
| Tadı ve lezzeti | Lezzetli, aromalı |
| Meyve suyu durumu | Sulu |
| Verim (kg/Ağaç)(10-12 Yaşında) | 150-200 |
| Tüketim şekli | Sofralık |
| Endüstride kullanımı | Yok |
Tarihi
Yafa portakalının özel bir tarihsel serüveni olmuştur.
Afrika, Batı Asya ve Avrupa arasındaki kavşakta bulunan Filistin İslam dönemi (1200-1900 CE) boyunca emperyal ve küresel dağıtım ağları aracılığıyla ihracat için bir dizi mallar üretti. Bunlar arasında sabun, şeker, arpa, portakal ve pamuk daha önemlileriydi.. Pamuk bölgesinin, yalnızca emtia boyunca damgasını vurmasına rağmen, "Filistin'de üretimin bir sembolü Yafa portakalı olarak kalır".
Yafa portakalı, Yafa yakınlarındaki Baladi çeşitli bir ağaç üzerinde bir mutasyon olarak 19. yüzyılın ortalarında ortaya çıkmış ve daha sonra Arap çiftçiler tarafından geliştirilerek yeni bir meyve oldu.
19. yüzyılın ortalarında Tel Aviv kentinin halkı, ticaret sayesinde zenginleşti. Ticaret ürünleri arasında Avrupa ile alışverişi yapılan ipekle yanaşı, Yafa portakalı da bulunmaktaydı.
Türkiye'de Mersin, Finike ve Hatay'da yetiştirilir. Özellikle, Türkiye'de gerçek ekolojisi Mersin ve çevresidir, bu bölgede tam olgunlaşma mevsiminde dünyada eşine az rastlanabilecek kalitede olağanüstü, hatta gerçek Yafa portakal meyveleri elde edilebilir.
2000'li yıllarda İsrail devlet politikasının en sıkı muhaliflerinden biri, İsrailli yönetmen , hem İsrail-Filistin ilişkisinin evrimine, hem de sembolleştirilen Yafa portakal görseli üzerinden tarihin nasıl yeniden yazıldığına dair (İngilizce: Jaffa, The Orange’s Clockwork) politik belgesel filmini çekmiştir. Bu filmde Yafa portakalı'nın bir İsrail markası olarak dünyaya nasıl 'pazarlandığı' anlatılıyor. Bu belgesel filmi 2009 yılında 'nde 'a 'En İyi Belgeselci Birincilik Ödülü'nü kazandırmıştır. 2010'da ise Solelune, Palermo'da bu filmle 'Kurgu Dalında Birincilik Ödülü' kazandı. Filmin en önemli sonucu ise şöyledir: Yafa portakalının tarihi, aynı zamanda Filistinlilerin, İsraillilerin toprakların da tarihidir.
Faydası
İstatistiklerde
2010 yılında Dünya'da turunçgil üretimi 123.755.750 ton olmuştur. Bu üretimin % 56’sını portakallar oluşturmaktadır. 2010 yılı Türkiye verilerine göre 1.710,500 ton portakal üretimi 53.236 hektar alanda yapılmıştır. Çeşidler üzere portakal üretiminin aşağıdakı gibi olmuştur:
- Washington Navel portakalı: % 77,
- Valencia late ve diğer çeşitler: % 17,
- Yafa portakalı: % 4,3.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c . 1 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ "Ülkemizde İsrail Gerçekleri". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ a b Issawi, 2006, p. 127 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b c d Basan, 2007, p. 83 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Ladaniya, 2008, pp. 48–49 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Orange groves, Bir Salim". 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ National Photo Collection [1] 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., serial#-049562, photo code - D392-104. Author=Cohen Fritz
- ^ a b Krämer, 2008, p. 91 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b c Page, 2008, p. 99 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b c d e Akdeniz İhracatcı Birlikleri Yayınları. Türkiye'de yetiştirilen başlıca Turunçgil çeşitleri: Portakal Çeşitleri: Yafa. 16 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b . 21 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ Baram and Caroll, 2000, p. 145 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Tel Aviv City Guide". The Economist. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2007.
- ^ a b . 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ a b "Bir meyve üzerine yapılmış en politik film!". 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ a b "Yafa, Portakalın Otomatiği". 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ Prof.Dr.Ahmet Maranki, Prof.Dr.İbrahim Saraçoğlu, Vitiligo (Ala hastalığı) için yafa portakalı kürü. 31 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b FAO, 2010
- Genel
- Baram, Uzi; Carroll, Lynda (2000). Uzi Baram, Lynda Carroll (Ed.). A historical archaeology of the Ottoman Empire: breaking new ground (Illustrated bas.). Springer. ISBN . 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- Basan, Ghillie (2007). The Middle Eastern Kitchen. Hippocrene Books. ISBN . 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- Derr, Mark (1989). Some kind of paradise: a chronicle of man and the land in Florida (Illustrated bas.). W. Morrow (Original from the University of California). ISBN . 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- Gerber, Haim (1982). "Modernization in Nineteenth-Century Palestine: The Role of Foreign Trade". Middle Eastern Studies – Taylor & Francis, Ltd.
- Issawi, Charles (2006). An Economic History of the Middle East and North Africa (Reprint bas.). Taylor & Francis. ISBN . 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- Krämer, Gudrun (2008). A history of Palestine: from the Ottoman conquest to the founding of the state of Israel (Illustrated bas.). Princeton University Press. ISBN . 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- Ladaniya, Milind S. (2008). Citrus fruit: biology, technology and evaluation (Illustrated bas.). Academic Press. ISBN . 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- LeVine, Mark (2005). Overthrowing geography: Jaffa, Tel Aviv, and the struggle for Palestine, 1880–1948 (Illustrated bas.). University of California Press. ISBN . 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- Marshall Cavendish (2006). World and Its Peoples: The Middle East, Western Asia, and Northern Africa (Illustrated bas.). Marshall Cavendish. ISBN . 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- Page, Martin (2008). Growing Citrus: The Essential Gardener's Guide (Illustrated bas.). Timber Press. ISBN . 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
Dış bağlantılar
- Pre-1948 Palestine Statistics14 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 120 Years of Citrus in Israel8 Aralık 2007 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
- An orange Israeli icon turns green15 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yafa portakali veya Samoti portakali Ibranice תפוזי ג אפה tatli neredeyse cekirdeksiz portakal cesididir Aslen Arap olan ciftciler tarafindan 19 yuzyilda gelistirilmistir Ismini ilk ihracat icin uretilen Israildeki Yafa yerlesim bolgesinden almistir Filistin de uretimin sembolu halindedir 1948 yilinda kurulumus Israil Devleti icin birincil narenciye ihracati olmustur Ozellikle Orta Dogu da yetistirilen portakallarin uc ana cesitinden biridir Yafa portakali ayrica Kibris Irak Lubnan Suriye ve Turkiye de de yetistirilmektedir Yafa portakalinin Kudus teki pazarda satisa sunulmasiOzellikleriYafa portakalinin 1930 yilinda kasalarla ihracati1938 yilinda Petah Tikva daki portakal Ambalaji de portakal bahceleri1952 yilinda Kargo ile ihracat Ekoloji secici olmasi en onemli ozelligidir Orta mevsim portakalidir cesididir Ocak ayinin ortasinda veya Subat ayinin baslarinda olgunlasir Diger ismi Samoti portakali olarak bilinen Yafa portakali mukemmel olarak tarif edilmis bir lezzet ile neredeyse cekirdeksiz bir tatli ve guzeldir En onemli sofralik cesitlerden biridir Bu meyvenin kabugu sari rengdedir Ekolojiye bagli olarak kabuk kalinligi degisir Kabuk kalinligi adeta 6 11 mm dir Ozellikle meyvenin sap tarafindaki kabuk daha kalindir Onun sert kabugu ihracat icin ozellikle uygundur kriterini saglar Kabuk puruzluden hafif puruzluye kadar degisim gosterir Meyve etine bagliligi ve meyve et teksturu kabukta orta derecededir Cok az meyve suyu uretmesi de onemli ozelliklerinden biridir ama bu meyve suyu uretimi icin uygun degildir Meyve iriligi 2 tur olur iklim kosullarina bagli olarak orta buyuk ile buyuk arasinda degisir Olculer adeta asagidaki gibi olur Meyve sekli hafif oval ile oval arasinda Genisligi 70 47 mm Boyu 80 13 mm Agirligi ise 191 16 gr dir Her meyve basina 2 66 cekirdek duser ve ticari anlamda cekirdeksizdir Portakal cesidleri icinde en iri yapraga sahiptir Yafa portakalinin yapraklari diger cesitlere oranla daha acik renklidir Turkiye deki Yafa 45 A cesitinin agac ve meyve ozellikleri asagidaki gibidir Tur PortakalCesit Yafa 45 ATescil durumu TescilliHasat donemi Ocak sonu Mart sonuna dekAgac uzerinde kalma durumu VarSoguktan zararlanma esigi C 2Muhafaza durumu 5 6 C de 5 6 ayAgac habitusu Orta guclu yukari buyurDikenlilik durumu DikensizPeriyodisite durumu VarEkolojik secicilik VarEkonomik verime yatma yasi 10 12Meyve kabuk rengi Sari portakalPuruzluluk PuruzluMeyve agirligi gr 170 200Kabuk kalinligi KalinSoyulabilirlik KolayPuflasma YokCekirdeklilik CekirdeksizMeyve etinin rengi Koyu portakalTadi ve lezzeti Lezzetli aromaliMeyve suyu durumu SuluVerim kg Agac 10 12 Yasinda 150 200Tuketim sekli SofralikEndustride kullanimi YokTarihiYafa portakalinin ozel bir tarihsel seruveni olmustur Afrika Bati Asya ve Avrupa arasindaki kavsakta bulunan Filistin Islam donemi 1200 1900 CE boyunca emperyal ve kuresel dagitim aglari araciligiyla ihracat icin bir dizi mallar uretti Bunlar arasinda sabun seker arpa portakal ve pamuk daha onemlileriydi Pamuk bolgesinin yalnizca emtia boyunca damgasini vurmasina ragmen Filistin de uretimin bir sembolu Yafa portakali olarak kalir Yafa portakali Yafa yakinlarindaki Baladi cesitli bir agac uzerinde bir mutasyon olarak 19 yuzyilin ortalarinda ortaya cikmis ve daha sonra Arap ciftciler tarafindan gelistirilerek yeni bir meyve oldu 19 yuzyilin ortalarinda Tel Aviv kentinin halki ticaret sayesinde zenginlesti Ticaret urunleri arasinda Avrupa ile alisverisi yapilan ipekle yanasi Yafa portakali da bulunmaktaydi Turkiye de Mersin Finike ve Hatay da yetistirilir Ozellikle Turkiye de gercek ekolojisi Mersin ve cevresidir bu bolgede tam olgunlasma mevsiminde dunyada esine az rastlanabilecek kalitede olaganustu hatta gercek Yafa portakal meyveleri elde edilebilir 2000 li yillarda Israil devlet politikasinin en siki muhaliflerinden biri Israilli yonetmen hem Israil Filistin iliskisinin evrimine hem de sembollestirilen Yafa portakal gorseli uzerinden tarihin nasil yeniden yazildigina dair Ingilizce Jaffa The Orange s Clockwork politik belgesel filmini cekmistir Bu filmde Yafa portakali nin bir Israil markasi olarak dunyaya nasil pazarlandigi anlatiliyor Bu belgesel filmi 2009 yilinda nde a En Iyi Belgeselci Birincilik Odulu nu kazandirmistir 2010 da ise Solelune Palermo da bu filmle Kurgu Dalinda Birincilik Odulu kazandi Filmin en onemli sonucu ise soyledir Yafa portakalinin tarihi ayni zamanda Filistinlilerin Israillilerin topraklarin da tarihidir FaydasiBir deri hastaligi Vitiligo Turkce Ala hastaligi hastaliginin tedavisinde uygulanabilir Kabuklarindan recel yapilir Istatistiklerde2010 yilinda Dunya da turuncgil uretimi 123 755 750 ton olmustur Bu uretimin 56 sini portakallar olusturmaktadir 2010 yili Turkiye verilerine gore 1 710 500 ton portakal uretimi 53 236 hektar alanda yapilmistir Cesidler uzere portakal uretiminin asagidaki gibi olmustur Washington Navel portakali 77 Valencia late ve diger cesitler 17 Yafa portakali 4 3 Ayrica bakinizIsrail ekonomisiKaynakcaOzel a b c 1 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Ulkemizde Israil Gercekleri 11 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 a b Issawi 2006 p 127 4 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d Basan 2007 p 83 4 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ladaniya 2008 pp 48 49 4 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Orange groves Bir Salim 1 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 National Photo Collection 1 1 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde serial 049562 photo code D392 104 Author Cohen Fritz a b Kramer 2008 p 91 4 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Page 2008 p 99 4 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d e Akdeniz Ihracatci Birlikleri Yayinlari Turkiye de yetistirilen baslica Turuncgil cesitleri Portakal Cesitleri Yafa 16 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b 21 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Baram and Caroll 2000 p 145 4 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tel Aviv City Guide The Economist 11 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2007 a b 27 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2012 a b Bir meyve uzerine yapilmis en politik film 28 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 a b Yafa Portakalin Otomatigi 1 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Prof Dr Ahmet Maranki Prof Dr Ibrahim Saracoglu Vitiligo Ala hastaligi icin yafa portakali kuru 31 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b FAO 2010 GenelBaram Uzi Carroll Lynda 2000 Uzi Baram Lynda Carroll Ed A historical archaeology of the Ottoman Empire breaking new ground Illustrated bas Springer ISBN 9780306463112 11 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Basan Ghillie 2007 The Middle Eastern Kitchen Hippocrene Books ISBN 9780781811903 11 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Derr Mark 1989 Some kind of paradise a chronicle of man and the land in Florida Illustrated bas W Morrow Original from the University of California ISBN 9780688073596 11 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Gerber Haim 1982 Modernization in Nineteenth Century Palestine The Role of Foreign Trade Middle Eastern Studies Taylor amp Francis Ltd Issawi Charles 2006 An Economic History of the Middle East and North Africa Reprint bas Taylor amp Francis ISBN 9780415379984 11 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Kramer Gudrun 2008 A history of Palestine from the Ottoman conquest to the founding of the state of Israel Illustrated bas Princeton University Press ISBN 9780691118970 11 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Ladaniya Milind S 2008 Citrus fruit biology technology and evaluation Illustrated bas Academic Press ISBN 9780123741301 11 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 LeVine Mark 2005 Overthrowing geography Jaffa Tel Aviv and the struggle for Palestine 1880 1948 Illustrated bas University of California Press ISBN 9780520239944 11 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Marshall Cavendish 2006 World and Its Peoples The Middle East Western Asia and Northern Africa Illustrated bas Marshall Cavendish ISBN 9780761475712 11 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Page Martin 2008 Growing Citrus The Essential Gardener s Guide Illustrated bas Timber Press ISBN 9780881929065 11 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Dis baglantilarPre 1948 Palestine Statistics14 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 120 Years of Citrus in Israel8 Aralik 2007 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi An orange Israeli icon turns green15 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde