Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yahya Efendi Çeşmesi, İstanbul'un Beşiktaş ilçesindeki bir çeşmedir. 1557 ya da 1558 yılında yaptırılmıştır.
 Çeşmenin ön cephesinden bir görünüm (Ekim 2023) | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | İşlevsel |
| Tür | Duvar çeşmesi |
| Mimari tarz | Birinci Ulusal Mimarlık Akımı |
| Konum | Beşiktaş, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°02′45″K 29°01′02″D / 41.04583°K 29.01722°D |
| Yaptıran | Yahya Efendi |
| Tamamlanma | 1538/1539 ya da 1557/1558 |
| Yenileme | Haziran ya da Temmuz 1903 · 1949-2006 arası · 2016-2020 arası |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Mermer |
Tarihi
Kitâbesindeki tarih mısrasının ebced hesabına göre 1538 ya da 1539, kitâbedeki tarih ifadesine göre ise 1557 ya da 1558 yılında, Yahya Efendi tarafından yaptırıldı. Yapım ve tamir kitâbesinin aynı yazıyla aynı zeminde bulunması, kitâbenin ilk kısmının tamir sırasında yeniden yazıldığını gösterir ve kitâbenin yenilenmesi esnasında tarih bilgisinin yanlış işlenmiş olabileceği belirtilir. Bununla birlikte, çeşmenin de bir parçası olduğu; Yahya Efendi'nin bölgede mescit-tevhidhâne, medrese, hamam ve evlerden oluşan külliyesinin bulunduğu arazi, Yahya Efendi tarafından, Mahidevran Sultan'nın saraydan uzaklaştırılmasından sonra satın alınmıştı.
Haziran ya da Temmuz 1903'te, tekke mensuplarından Hacı Mahmud Efendi tarafından yeniden inşa ettirildi. 1949 tarihli fotoğrafında yeniden inşası sonrasındaki teknesi görülürken 2006'da yayımlanan bir fotoğrafında özgün teknesi değiştirilmiş olarak gözükür. 2016'da yayımlanan bir fotoğrafında da bu teknesiyle gözüken çeşme, 2020'de yayımlanan fotoğrafında ise özgün teknesinin yeniden yapılarak yerine konulduğu hâliyle yer alır. Yapım kitâbesinde bahsedilen kemer ise günümüzde mevcut değildir.
Konumu ve mimarisi
İstanbul'un Beşiktaş ilçesinin Yıldız Mahallesi'nde, Yahya Efendi Sokağı'nda konumlanır.İstanbul Boğazı'na doğru alçalan Yahya Efendi Külliyesi'ni bölümlere ayıran istinat duvarlarından birine dayalı bir duvar çeşmesidir. Tamamı beyaz mermerden yapılan çeşmenin dikdörtgen bir çerçeve içinde yer alan ayna taşının etrafı, bitki motifi kabartmalarıyla bezelidir. Ayna taşının dilimli dalgalı kemeri, Birinci Ulusal Mimarlık Akımı üslubundadır. Musluğu, yapraklarla oluşturulmuş bir rozet kabartmasının ortasına yerleştirilmiştir. Bir ayağa oturan kurna şeklindeki teknesinin alt kısmı dilimlidir.
Ayna taşının yukarısında, talik yazıyla yazılan ve iki bölümden oluşan kitâbesi konumlanır. Çeşmenin inşasına ait olan üstteki iki kıt'alık bölümün metni şu şekildedir:
|
Sebîl üzre bina itdüm bu aynı |
Çeşmenin onarımına üç satırlık mensur bölümün metni ise şu şekildedir:
|
Kutbü'l-ârifin Yahya Efendi kuddise sırruhu hazretlerinin işbu çeşmelerini tecdîde muvaffak olan bendelerinden el-Hâc Mahmûd Efendi'nin rûh-i şerîfi ve kâffe-i ehl-i îmân ervâhı içün el-Fâtiha 1321 Rebi'ü'l-âhir |
-
![image]()
Çeşmenin kitâbesi (Ekim 2023) -
![image]()
Çeşmenin aynataşı ile teknesi (Ekim 2023)
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Çeşme kitâbesindeki 965 yılı miladi takvimde 1557 ya da 1558'e denk gelir. Kitâbenin son mısrasının ebced hesabı ise 945 yılını (miladi takvimde 1538 ya da 1539) verir.
- ^ Kitâbesindeki Rebiulâhir 1321 tarihi, miladi takvimde Haziran ya da Temmuz 1903'e denk gelir.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Yahya Efendi Fountain ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b "Yahya Efendi Çeşmesi - Yapım kitabesi". Osmanlı Kitabeleri Projesi.
- ^ a b c Tanışık, İbrahim Hilmi (1945). "4 - Yahya Efendi Çeşmesi". İstanbul Çeşmeleri. 2. İstanbul: Maarif Matbaası. ss. 6, 8.
- ^ Tanman, B. Baha (2013). "Yahyâ Efendi Külliyesi". TDV İslâm Ansiklopedisi. 43. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 246-249. ISBN . 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ a b c d Egemen, Affan (Ekim 1993). "1118 - Yahya Efendi Çeşmesi". İstanbul'un Çeşme ve Sebilleri. İstanbul: Arıtan Yayınevi. ss. 814, 817.
- ^ a b c Ertuğ, Necdet, (Ed.) (2006). "407 Yahya Efendi Çeşmesi". İstanbul Tarihî Çeşmeler Külliyatı. 3. İstanbul: İSKİ Genel Müdürlüğü. s. 82. ISBN .
- ^ a b Akdeniz, M. Gül; Erdoğan, Hande (Güz 2016). "16. yüzyıldan 21. yüzyıla Şeyh Yahya Efendi Tekkesi". FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi (8): 1-23. doi:10.16947/fsmia.281672.
- ^ Uğuryol, Drahşan (Ekim 2020). "Hamidiye suyu tesislerine ait yapıların ve çeşmelerin günümüzdeki durumu ve koruma önerileri". Sahat Tarihi Dergisi. 29 (2): 425-453. doi:10.29135/std.638640.
- ^ . Su Vakfı. 24 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Tanman, B. Baha (2013). "Yahyâ Efendi Külliyesi". TDV İslâm Ansiklopedisi. 43. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. s. 247. ISBN . 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ "Yahya Efendi Çeşmesi - Tamir kitabesi". Osmanlı Kitabeleri Projesi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yahya Efendi Cesmesi Istanbul un Besiktas ilcesindeki bir cesmedir 1557 ya da 1558 yilinda yaptirilmistir Yahya Efendi CesmesiCesmenin on cephesinden bir gorunum Ekim 2023 Genel bilgilerDurumIslevselTurDuvar cesmesiMimari tarzBirinci Ulusal Mimarlik AkimiKonumBesiktas Istanbul TurkiyeKoordinatlar41 02 45 K 29 01 02 D 41 04583 K 29 01722 D 41 04583 29 01722YaptiranYahya EfendiTamamlanma1538 1539 ya da 1557 1558YenilemeHaziran ya da Temmuz 1903 1949 2006 arasi 2016 2020 arasiTeknik ayrintilarMalzemeMermerTarihiKitabesindeki tarih misrasinin ebced hesabina gore 1538 ya da 1539 kitabedeki tarih ifadesine gore ise 1557 ya da 1558 yilinda Yahya Efendi tarafindan yaptirildi Yapim ve tamir kitabesinin ayni yaziyla ayni zeminde bulunmasi kitabenin ilk kisminin tamir sirasinda yeniden yazildigini gosterir ve kitabenin yenilenmesi esnasinda tarih bilgisinin yanlis islenmis olabilecegi belirtilir Bununla birlikte cesmenin de bir parcasi oldugu Yahya Efendi nin bolgede mescit tevhidhane medrese hamam ve evlerden olusan kulliyesinin bulundugu arazi Yahya Efendi tarafindan Mahidevran Sultan nin saraydan uzaklastirilmasindan sonra satin alinmisti Haziran ya da Temmuz 1903 te tekke mensuplarindan Haci Mahmud Efendi tarafindan yeniden insa ettirildi 1949 tarihli fotografinda yeniden insasi sonrasindaki teknesi gorulurken 2006 da yayimlanan bir fotografinda ozgun teknesi degistirilmis olarak gozukur 2016 da yayimlanan bir fotografinda da bu teknesiyle gozuken cesme 2020 de yayimlanan fotografinda ise ozgun teknesinin yeniden yapilarak yerine konuldugu haliyle yer alir Yapim kitabesinde bahsedilen kemer ise gunumuzde mevcut degildir Konumu ve mimarisiIstanbul un Besiktas ilcesinin Yildiz Mahallesi nde Yahya Efendi Sokagi nda konumlanir Istanbul Bogazi na dogru alcalan Yahya Efendi Kulliyesi ni bolumlere ayiran istinat duvarlarindan birine dayali bir duvar cesmesidir Tamami beyaz mermerden yapilan cesmenin dikdortgen bir cerceve icinde yer alan ayna tasinin etrafi bitki motifi kabartmalariyla bezelidir Ayna tasinin dilimli dalgali kemeri Birinci Ulusal Mimarlik Akimi uslubundadir Muslugu yapraklarla olusturulmus bir rozet kabartmasinin ortasina yerlestirilmistir Bir ayaga oturan kurna seklindeki teknesinin alt kismi dilimlidir Ayna tasinin yukarisinda talik yaziyla yazilan ve iki bolumden olusan kitabesi konumlanir Cesmenin insasina ait olan ustteki iki kit alik bolumun metni su sekildedir Metin Transkripsiyonu Sebil uzre bina itdum bu ayni Ola kim selsebilun ola ayni Tarik uzre kemer icinde bu ab Cihanun gencine feth eyledi bab Gelen aram kilsun bu kemerde Acup ibret gozun bakup ki merde Bina tarihi bu insalar olsun 965 Konup icenlere sahhalar olsun Cesmenin onarimina uc satirlik mensur bolumun metni ise su sekildedir Metin Transkripsiyonu Kutbu l arifin Yahya Efendi kuddise sirruhu hazretlerinin isbu cesmelerini tecdide muvaffak olan bendelerinden el Hac Mahmud Efendi nin ruh i serifi ve kaffe i ehl i iman ervahi icun el Fatiha 1321 Rebi u l ahirCesmenin kitabesi Ekim 2023 Cesmenin aynatasi ile teknesi Ekim 2023 Ayrica bakinizBesiktas taki cesmeler listesiNotlar Cesme kitabesindeki 965 yili miladi takvimde 1557 ya da 1558 e denk gelir Kitabenin son misrasinin ebced hesabi ise 945 yilini miladi takvimde 1538 ya da 1539 verir Kitabesindeki Rebiulahir 1321 tarihi miladi takvimde Haziran ya da Temmuz 1903 e denk gelir KaynakcaWikimedia Commons ta Yahya Efendi Fountain ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b Yahya Efendi Cesmesi Yapim kitabesi Osmanli Kitabeleri Projesi Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b c Tanisik Ibrahim Hilmi 1945 4 Yahya Efendi Cesmesi Istanbul Cesmeleri 2 Istanbul Maarif Matbaasi ss 6 8 Tanman B Baha 2013 Yahya Efendi Kulliyesi TDV Islam Ansiklopedisi 43 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi ss 246 249 ISBN 9789753897549 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 a b c d Egemen Affan Ekim 1993 1118 Yahya Efendi Cesmesi Istanbul un Cesme ve Sebilleri Istanbul Aritan Yayinevi ss 814 817 a b c Ertug Necdet Ed 2006 407 Yahya Efendi Cesmesi Istanbul Tarihi Cesmeler Kulliyati 3 Istanbul ISKI Genel Mudurlugu s 82 ISBN 978 9944 100 34 2 a b Akdeniz M Gul Erdogan Hande Guz 2016 16 yuzyildan 21 yuzyila Seyh Yahya Efendi Tekkesi FSM Ilmi Arastirmalar Insan ve Toplum Bilimleri Dergisi 8 1 23 doi 10 16947 fsmia 281672 Uguryol Drahsan Ekim 2020 Hamidiye suyu tesislerine ait yapilarin ve cesmelerin gunumuzdeki durumu ve koruma onerileri Sahat Tarihi Dergisi 29 2 425 453 doi 10 29135 std 638640 Su Vakfi 24 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Tanman B Baha 2013 Yahya Efendi Kulliyesi TDV Islam Ansiklopedisi 43 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi s 247 ISBN 9789753897549 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 Yahya Efendi Cesmesi Tamir kitabesi Osmanli Kitabeleri Projesi Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link