Yumrular, bazı bitki türlerinde besinler için depolama organı olarak kullanılan genişlemiş yapılardır. Bitkinin kalıcılığı için (kışın veya kurak aylarda hayatta kalması), bir sonraki büyüme mevsiminde yeniden büyümeye yönelik enerji ve besin sağlamak ve eşeysiz üreme aracı olarak kullanılırlar.Gövde yumrularını, kalınlaşmış rizomlar (yeraltı gövdeleri) veya stolonlar (organizmalar arasındaki yatay bağlantılar) oluşturur. Gövde yumruları olan yaygın bitki türleri arasında patates ve yam bulunur. Bazı kaynaklar ayrıca tanım kapsamında modifiye olmuş yan kökleri de (kök yumrularını) kabul eder; bunlar tatlı patateslerde, manyokta ve yıldız çiçeğinde bulunur.
Gövde yumruları
Kalınlaşmış rizomlardan veya stolonlardan bir gövde yumrusu oluşur. Yumrunun üst tarafları tipik gövdelere ve yapraklara dönüşen sürgünler üretir ve alt taraflar kök üretir. Ana bitkinin yanlarında oluşma eğilimindedirler ve çoğunlukla toprak yüzeyinin yakınında bulunurlar. Yeraltı gövde yumrusu normalde kısa ömürlü bir depo ve olgun bir bitkiden dallanan bir sürgünden gelişen rejeneratif bir organdır. Yavrular veya yeni yumrular, bir ana yumruya bağlanır veya hipojeojen (yerin altında başlatılan) bir köksapın sonunda oluşur. Sonbaharda bitki ölür, tek bir dominant tomurcuğa sahip olan yeni yavru kök yumruları dışında, ilkbaharda saplar ve yapraklar üreten yeni bir sürgün yeniden büyür, yazın yumrular çürür ve yeni yumrular büyümeye başlar. Bazı bitkiler ayrıca tohum gibi davranan, (morfoloji ve boyut olarak) fidelere benzeyen küçük bitkiler üreten daha küçük yumrular ve / veya yumrucuklar oluşturur. Bazı gövde yumruları, yumrulu begonya gibi uzun ömürlüdür, ancak birçok bitkinin yumruları yalnızca bitkiler tamamen yapraklanıncaya kadar hayatta kalır ve bu noktada yumru, buruşmuş bir kabuğa indirgenir.
Gövde yumruları genellikle bir fidenin hipokotil bölümünün genişlemesi olarak başlar, ancak bazen epikotilin ilk veya iki düğümünü ve kökün üst bölümünü içerir. Gövde yumrusu, üstte bir veya birkaç bitkisel tomurcuk ve bir bazal bölümden altta üretilen lifli köklerle doğru dikey bir yönelime sahiptir; tipik olarak gövde yumrusu, dikdörtgen yuvarlak bir şekle sahiptir.
Yumrulu begonya, yam, ve Siklamen yaygın olarak yetiştirilen kök yumrularıdır. Mignonette asması (Anredera cordifolia) havada gövde yumruları üretir, yumrular yere düşer ve büyür. Lamiaceae nane ailesinden Plectranthus esculentus, gövdenin tabanından 18 kg kadar ağırlığa sahip yer altı organları üretir. Baklagiller genellikle kök yumrularının oluşumuyla ilişkilendirilmese de, Lathyrus tuberosus, bir zamanlar ürün olarak yetiştirildiği Asya ve Avrupa'ya özgü bir örnektir.
Patates
Patatesler, gövde yumrularıdır. Genişlemiş stolonlar, depolama organlarına dönüşmek üzere kalınlaşır.
Yumru, düğümler ve ara düğümler dahil olmak üzere normal bir gövdenin tüm parçalarına sahiptir. Düğümler gözlerdir ve her birinin bir yaprak izi vardır. Düğümler veya gözler, stolona bağlanma noktasının karşısındaki uçtan başlayarak yumru etrafında spiral bir şekilde düzenlenir. Terminal tomurcuk, stolon bağlantısından ve yumrulardan en uzak noktada üretilir ve bu nedenle normal bir sapla aynı apikal baskınlığı gösterir. Dahili olarak, bir yumru, büyütülmüş parankim benzeri hücrelerde depolanan nişasta ile doludur. Bir yumrunun içi, bir öz, vasküler bölgeler ve bir korteks dahil olmak üzere herhangi bir kökün tipik hücre yapılarına sahiptir.
Yumru bir büyüme mevsiminde üretilir ve bitkinin uzun ömürlü olması için ve bir çoğaltma aracı olarak kullanılır. Sonbahar geldiğinde, bitkinin toprak üstü yapısı ölür, ancak yumrular, büyümek için yumruda depolanan besinleri kullanan yeni sürgünler ürettikleri ilkbahara kadar yeraltında kışın hayatta kalır. Ana sürgün yumrudan geliştikçe, sürgünün yumruya yakın olan tabanı sürgün üzerinde gezgin kökler ve yan tomurcuklar oluşturur. Sürgün aynı zamanda uzun sapları olan stolonlar üretir. Stolon, stolondan kök büyümesini önleyen yüksek oksin seviyelerinin varlığıyla uzun günler boyunca uzar. Yeni yumru oluşumu başlamadan önce stolon belirli bir yaşta olmalıdır. Lipoksijenaz enzimi, patates yumrularının gelişiminin kontrolünde rol alan bir hormon olan jasmonik asit üretir.
Stolonlar, patates bitkileri tohumlardan yetiştirildiğinde kolayca tanınır. Bitkiler büyüdükçe, düğümlerden toprak yüzeyinin etrafında stolonlar üretilir. Yumrular toprak yüzeyine yakın ve hatta bazen toprağın üstünde oluşur. Patates yetiştirildiğinde, yumrular parçalara ayrılır ve toprağın çok daha derinlerine ekilir. Parçaların daha derine ekilmesi bitkilerin yumruları oluşturması için daha fazla alan yaratır ve büyüklükleri artar. Parçalar, yüzeye doğru büyüyerek filizlenir. Bu filizler köksap gibidir ve yerdeyken düğümlerden kısa stolonlar oluşturur. Sürgünler toprak yüzeyine ulaştığında, yeşil bitkiye dönüşen kökler ve sürgünler üretirler.
Kök yumruları
Yumrulu kök veya depo kökü, depo görevi görmek için genişleyerek başkalaşmış bir tür yanal köktür. Kök yumrusunun veya depolama kökünün genişletilmiş alanı, bir kökün sonunda veya ortasında üretilebilir veya tüm kökü kapsayabilir. Bu nedenle, kökeni bakımından farklıdır, ancak işlev ve görünüm bakımından bir gövde yumrusuna benzer. Dikkate değer yumrulu köklere sahip bitkilerin örnekleri arasında tatlı patates, manyok ve yıldız çiçeği bulunur .
Kök yumruları, bitkinin aktif olarak büyüyemediği dönemlerde besinleri depolayan ve böylece bir yıldan diğerine hayatta kalmaya izin veren kalıcı organlar, kalınlaşmış köklerdir. Tipik olarak tatlı patates (Ipomoea batatas) ile temsil edilen ikincil köklerin muazzam genişlemesi, normal bir kökün iç ve dış hücre ve doku yapılarına sahiptir, bunlar, tekrar gezgin kökler üreten gezgin kökler ve saplar üretirler.
Kök yumrularında, düğümler ve boğumlar veya azaltılmış yapraklar yoktur. Kök yumrularının proksimal uç adı verilen bir ucu vardır; bu, eski bitkiye bağlı olan uçtur; bu uç, yeni gövdelere ve yapraklara dönüşen tomurcukları üreten taç dokusuna sahiptir. Kök yumrunun diğer ucuna uzak uç denir ve normalde değiştirilmemiş kökler üretir. Gövde yumrularında, uzak uç gövdeler oluşturarak sıra tersine çevrilir. Yumrulu köklerin süresi iki yıldır: bitki kök yumrularını ürettiği ilk yıl ve büyüme mevsiminin sonunda, bitki sürgünleri genellikle ölür ve yeni oluşan yumruları terk eder. Sonraki büyüme mevsimi, kök yumruları yeni sürgünler üretir. Yeni bitkinin sürgünleri büyüdükçe, kök yumrusunda depolanan rezervleri yeni köklerin, gövdelerin ve üreme organlarının üretiminde tüketilir; kalan kök dokusu aynı anda bitkinin yeni nesil kök yumrularını yeniden üretmesiyle ölür.
Hemerocallis fulva artı bir dizi Daylily melezinde büyük kök yumruları vardır, H. fulva, kalın kök yumruları üreten ve daha sonra daha fazla stolon gönderen kökler büyüten yeni bir fanla sona eren yer altı stolonlarıyla yayılır.
Kök yumruları, bitkilerin ürettiği diğer saklama dokuları ile birlikte hayvanlar tarafından zengin bir besin kaynağı olarak tüketilir. Sagittaria cinsinin Arrowhead bitkilerinin kök yumruları ördekler tarafından yenir.
Kök yumruları olan bitkiler, yumruları kazıp ayırarak yazın sonundan kışın sonuna kadar çoğaltılır ve her parçanın yeniden dikmek için bir miktar taç dokusu olduğundan emin olunur.
Diğer yumru organları
Sukulentler, özel depo organlarında nem depolama yetenekleri sayesinde kuraklık dönemlerine dayanacak şekilde adapte olmuş bitkilerdir.
- Yapraklı sukulentler suyu yapraklarında depolar, bu nedenle kalınlaşmış, etli ve buharlaşmayı azaltmak için tipik olarak mumsu bir kaplama veya ince tüylerle kaplıdır. Ayrıca müsilajlı bileşikler de içerebilirler.
- Gövde sukulentleri genellikle ya yapraksızdır ya da kuraklık durumunda hızla dökülebilen yapraklara sahiptir. Fotosentez yaprak dökülünce gövdeler tarafından devralınır. Yaprak sukulentlerde olduğu gibi, gövdeler buharlaşmayı azaltmak için mumsu bir kaplama veya ince tüylerle kaplı olabilir. Depolama işlemini gövde yapar.
Notlar
Ayrıca bakınız
- Amorphophallus, diğerleri arasında Amorphophallus titanum ile bilinen, yumruya bağlı bir tropikal bitki cinsidir.
- Ampul, kısa etli dikey gövdeli, modifiye edilmiş gövdeli, gelecek sezonun büyümesi için bir tomurcuğu çevreleyen kalın etli modifiye yapraklarla kaplı
- Caudex, görünüşte yumru ile benzer bir kök modifikasyonu biçimi
- Soğan
- Taproot, bazı bitkilerin büyük, en merkezi ve en baskın kökü
Kaynakça
- ^ Rooting cuttings of tropical trees, Londra: Commonwealth Science Council, 1994, s. 11, ISBN
- ^ Martin (1963). "Origin and Anatomy of Tubers of Dioscorea Floribunda and D. Spiculiflora". Botanical Gazette. 124 (6): 416-421. doi:10.1086/336228.
- ^ J. Allemann (20 Haziran 2003). "Organographic and anatomical evidence that the edible storage organs of Plectranthus esculentus N.E.Br. (Lamiaceae) are stem tubers". Field Crops Research. 83 (1): 35-39. doi:10.1016/S0378-4290(03)00054-6.
- ^ a b Mansfeld's Encyclopedia of agricultural and horticultural crops, Berlin: Springe, 2001, s. 2231, ISBN
- ^ "Potato Genome Project". 15 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018.
- ^ Biology of adventitious root formation, New York: Plenum Press, 1994, s. 17, ISBN
- ^ Plants from test tubes : an introduction to micropropagation, Portland, Or.: Timber Press, 1996, ss. 23-24, ISBN
- ^ Connecticut wildlife : biodiversity, natural history, and conservation, Hanover: University Press of New England, 2004, s. 89, ISBN
- ^ Cacti, Succulents and Bromeliads; a Wisley Gardening Companion.
- ^ The identification of flowering plant families, including a key to those native and cultivated in north temperate regions, Cambridge: Cambridge University Press, 1979, s. 102, ISBN
Dış bağlantılar
- Cook's Thesaurus 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., iyi bir yumru çeşitleri envanterine sahiptir.
- Kökler, Yumrular ve Muzlar Üzerine CGIAR Araştırma Programı 26 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yumrular bazi bitki turlerinde besinler icin depolama organi olarak kullanilan genislemis yapilardir Bitkinin kaliciligi icin kisin veya kurak aylarda hayatta kalmasi bir sonraki buyume mevsiminde yeniden buyumeye yonelik enerji ve besin saglamak ve eseysiz ureme araci olarak kullanilirlar Govde yumrularini kalinlasmis rizomlar yeralti govdeleri veya stolonlar organizmalar arasindaki yatay baglantilar olusturur Govde yumrulari olan yaygin bitki turleri arasinda patates ve yam bulunur Bazi kaynaklar ayrica tanim kapsaminda modifiye olmus yan kokleri de kok yumrularini kabul eder bunlar tatli patateslerde manyokta ve yildiz ciceginde bulunur Ulluku Ullucus tuberosus yumrulariGovde yumrulariKalinlasmis rizomlardan veya stolonlardan bir govde yumrusu olusur Yumrunun ust taraflari tipik govdelere ve yapraklara donusen surgunler uretir ve alt taraflar kok uretir Ana bitkinin yanlarinda olusma egilimindedirler ve cogunlukla toprak yuzeyinin yakininda bulunurlar Yeralti govde yumrusu normalde kisa omurlu bir depo ve olgun bir bitkiden dallanan bir surgunden gelisen rejeneratif bir organdir Yavrular veya yeni yumrular bir ana yumruya baglanir veya hipojeojen yerin altinda baslatilan bir koksapin sonunda olusur Sonbaharda bitki olur tek bir dominant tomurcuga sahip olan yeni yavru kok yumrulari disinda ilkbaharda saplar ve yapraklar ureten yeni bir surgun yeniden buyur yazin yumrular curur ve yeni yumrular buyumeye baslar Bazi bitkiler ayrica tohum gibi davranan morfoloji ve boyut olarak fidelere benzeyen kucuk bitkiler ureten daha kucuk yumrular ve veya yumrucuklar olusturur Bazi govde yumrulari yumrulu begonya gibi uzun omurludur ancak bircok bitkinin yumrulari yalnizca bitkiler tamamen yapraklanincaya kadar hayatta kalir ve bu noktada yumru burusmus bir kabuga indirgenir Anredera cordifolia cicekleri ve yumrulari Govde yumrulari genellikle bir fidenin hipokotil bolumunun genislemesi olarak baslar ancak bazen epikotilin ilk veya iki dugumunu ve kokun ust bolumunu icerir Govde yumrusu ustte bir veya birkac bitkisel tomurcuk ve bir bazal bolumden altta uretilen lifli koklerle dogru dikey bir yonelime sahiptir tipik olarak govde yumrusu dikdortgen yuvarlak bir sekle sahiptir Yumrulu begonya yam ve Siklamen yaygin olarak yetistirilen kok yumrularidir Mignonette asmasi Anredera cordifolia havada govde yumrulari uretir yumrular yere duser ve buyur Lamiaceae nane ailesinden Plectranthus esculentus govdenin tabanindan 18 kg kadar agirliga sahip yer alti organlari uretir Baklagiller genellikle kok yumrularinin olusumuyla iliskilendirilmese de Lathyrus tuberosus bir zamanlar urun olarak yetistirildigi Asya ve Avrupa ya ozgu bir ornektir Patates Yumrulari aciga cikan patates bitkisi Patatesler govde yumrularidir Genislemis stolonlar depolama organlarina donusmek uzere kalinlasir Yumru dugumler ve ara dugumler dahil olmak uzere normal bir govdenin tum parcalarina sahiptir Dugumler gozlerdir ve her birinin bir yaprak izi vardir Dugumler veya gozler stolona baglanma noktasinin karsisindaki uctan baslayarak yumru etrafinda spiral bir sekilde duzenlenir Terminal tomurcuk stolon baglantisindan ve yumrulardan en uzak noktada uretilir ve bu nedenle normal bir sapla ayni apikal baskinligi gosterir Dahili olarak bir yumru buyutulmus parankim benzeri hucrelerde depolanan nisasta ile doludur Bir yumrunun ici bir oz vaskuler bolgeler ve bir korteks dahil olmak uzere herhangi bir kokun tipik hucre yapilarina sahiptir Yumru bir buyume mevsiminde uretilir ve bitkinin uzun omurlu olmasi icin ve bir cogaltma araci olarak kullanilir Sonbahar geldiginde bitkinin toprak ustu yapisi olur ancak yumrular buyumek icin yumruda depolanan besinleri kullanan yeni surgunler urettikleri ilkbahara kadar yeraltinda kisin hayatta kalir Ana surgun yumrudan gelistikce surgunun yumruya yakin olan tabani surgun uzerinde gezgin kokler ve yan tomurcuklar olusturur Surgun ayni zamanda uzun saplari olan stolonlar uretir Stolon stolondan kok buyumesini onleyen yuksek oksin seviyelerinin varligiyla uzun gunler boyunca uzar Yeni yumru olusumu baslamadan once stolon belirli bir yasta olmalidir Lipoksijenaz enzimi patates yumrularinin gelisiminin kontrolunde rol alan bir hormon olan jasmonik asit uretir Stolonlar patates bitkileri tohumlardan yetistirildiginde kolayca taninir Bitkiler buyudukce dugumlerden toprak yuzeyinin etrafinda stolonlar uretilir Yumrular toprak yuzeyine yakin ve hatta bazen topragin ustunde olusur Patates yetistirildiginde yumrular parcalara ayrilir ve topragin cok daha derinlerine ekilir Parcalarin daha derine ekilmesi bitkilerin yumrulari olusturmasi icin daha fazla alan yaratir ve buyuklukleri artar Parcalar yuzeye dogru buyuyerek filizlenir Bu filizler koksap gibidir ve yerdeyken dugumlerden kisa stolonlar olusturur Surgunler toprak yuzeyine ulastiginda yesil bitkiye donusen kokler ve surgunler uretirler Kok yumrulariYumrular ile taze kazilmis tatli patates bitkileri Yumrulu kok veya depo koku depo gorevi gormek icin genisleyerek baskalasmis bir tur yanal koktur Kok yumrusunun veya depolama kokunun genisletilmis alani bir kokun sonunda veya ortasinda uretilebilir veya tum koku kapsayabilir Bu nedenle kokeni bakimindan farklidir ancak islev ve gorunum bakimindan bir govde yumrusuna benzer Dikkate deger yumrulu koklere sahip bitkilerin ornekleri arasinda tatli patates manyok ve yildiz cicegi bulunur Kok yumrulari bitkinin aktif olarak buyuyemedigi donemlerde besinleri depolayan ve boylece bir yildan digerine hayatta kalmaya izin veren kalici organlar kalinlasmis koklerdir Tipik olarak tatli patates Ipomoea batatas ile temsil edilen ikincil koklerin muazzam genislemesi normal bir kokun ic ve dis hucre ve doku yapilarina sahiptir bunlar tekrar gezgin kokler ureten gezgin kokler ve saplar uretirler Kok yumrularinda dugumler ve bogumlar veya azaltilmis yapraklar yoktur Kok yumrularinin proksimal uc adi verilen bir ucu vardir bu eski bitkiye bagli olan uctur bu uc yeni govdelere ve yapraklara donusen tomurcuklari ureten tac dokusuna sahiptir Kok yumrunun diger ucuna uzak uc denir ve normalde degistirilmemis kokler uretir Govde yumrularinda uzak uc govdeler olusturarak sira tersine cevrilir Yumrulu koklerin suresi iki yildir bitki kok yumrularini urettigi ilk yil ve buyume mevsiminin sonunda bitki surgunleri genellikle olur ve yeni olusan yumrulari terk eder Sonraki buyume mevsimi kok yumrulari yeni surgunler uretir Yeni bitkinin surgunleri buyudukce kok yumrusunda depolanan rezervleri yeni koklerin govdelerin ve ureme organlarinin uretiminde tuketilir kalan kok dokusu ayni anda bitkinin yeni nesil kok yumrularini yeniden uretmesiyle olur Hemerocallis fulva arti bir dizi Daylily melezinde buyuk kok yumrulari vardir H fulva kalin kok yumrulari ureten ve daha sonra daha fazla stolon gonderen kokler buyuten yeni bir fanla sona eren yer alti stolonlariyla yayilir Kok yumrulari bitkilerin urettigi diger saklama dokulari ile birlikte hayvanlar tarafindan zengin bir besin kaynagi olarak tuketilir Sagittaria cinsinin Arrowhead bitkilerinin kok yumrulari ordekler tarafindan yenir Kok yumrulari olan bitkiler yumrulari kazip ayirarak yazin sonundan kisin sonuna kadar cogaltilir ve her parcanin yeniden dikmek icin bir miktar tac dokusu oldugundan emin olunur Diger yumru organlariSukulentler ozel depo organlarinda nem depolama yetenekleri sayesinde kuraklik donemlerine dayanacak sekilde adapte olmus bitkilerdir Yaprakli sukulentler suyu yapraklarinda depolar bu nedenle kalinlasmis etli ve buharlasmayi azaltmak icin tipik olarak mumsu bir kaplama veya ince tuylerle kaplidir Ayrica musilajli bilesikler de icerebilirler Govde sukulentleri genellikle ya yapraksizdir ya da kuraklik durumunda hizla dokulebilen yapraklara sahiptir Fotosentez yaprak dokulunce govdeler tarafindan devralinir Yaprak sukulentlerde oldugu gibi govdeler buharlasmayi azaltmak icin mumsu bir kaplama veya ince tuylerle kapli olabilir Depolama islemini govde yapar NotlarAyrica bakiniz Amorphophallus digerleri arasinda Amorphophallus titanum ile bilinen yumruya bagli bir tropikal bitki cinsidir Ampul kisa etli dikey govdeli modifiye edilmis govdeli gelecek sezonun buyumesi icin bir tomurcugu cevreleyen kalin etli modifiye yapraklarla kapli Caudex gorunuste yumru ile benzer bir kok modifikasyonu bicimi Sogan Taproot bazi bitkilerin buyuk en merkezi ve en baskin kokuKaynakca Rooting cuttings of tropical trees Londra Commonwealth Science Council 1994 s 11 ISBN 978 0 85092 394 0 Martin 1963 Origin and Anatomy of Tubers of Dioscorea Floribunda and D Spiculiflora Botanical Gazette 124 6 416 421 doi 10 1086 336228 J Allemann 20 Haziran 2003 Organographic and anatomical evidence that the edible storage organs of Plectranthus esculentus N E Br Lamiaceae are stem tubers Field Crops Research 83 1 35 39 doi 10 1016 S0378 4290 03 00054 6 a b Mansfeld s Encyclopedia of agricultural and horticultural crops Berlin Springe 2001 s 2231 ISBN 978 3 540 41017 1 Potato Genome Project 15 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2018 Biology of adventitious root formation New York Plenum Press 1994 s 17 ISBN 978 0 306 44627 6 Plants from test tubes an introduction to micropropagation Portland Or Timber Press 1996 ss 23 24 ISBN 978 0 88192 361 2 Connecticut wildlife biodiversity natural history and conservation Hanover University Press of New England 2004 s 89 ISBN 978 1 58465 369 1 Cacti Succulents and Bromeliads a Wisley Gardening Companion The identification of flowering plant families including a key to those native and cultivated in north temperate regions Cambridge Cambridge University Press 1979 s 102 ISBN 978 0 521 29359 4 Dis baglantilar Cook s Thesaurus 12 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde iyi bir yumru cesitleri envanterine sahiptir Kokler Yumrular ve Muzlar Uzerine CGIAR Arastirma Programi 26 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde