Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yusuf Ahıskalı (10 Mart 1909, Trabzon - 26 Haziran 1983, İstanbul), Türk sosyalist yazar, şair ve gazetecidir.
| Yusuf Ahıskalı | |
|---|---|
| Doğum | 10 Mart 1909 Trabzon, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 26 Haziran 1983 (74 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Yeşilova semt mezarlığı |
| Mahlas | Çağlayan |
| Meslek | Yazar Şair |
| Dil | Türkçe |
| Eğitim |
|
| Dönem | 1940 kuşağı |
| Tür | Toplumcu gerçekçilik |
| Etkin yılları | 1939-1980 |
Etkilendikleri | |
"Çağlayan" takma adını kullanmış; birçok yayın ve matbaa kurmuş; toplumcu gerçekçi bir üslubla öykü, şiir ve oyunlar yazmış, kitaplar ve dergiler çıkarmıştır. 1940 kuşağının çabuk unutulan şair ve yazarlarından biri olmuştur. Sosyalist bir ideoloji benimsemesine rağmen hayatında hiçbir siyasi partiye üye kalmamıştır. Fakat Türkiye Sosyalist Partisi ile ilişkisi olduğu için bir süre hapis yatmıştır.
Hayatı ve kariyeri
Yusuf Ahıskalı, Edirne Antlaşması sonucu Ruslara geçen Gürcistan topraklarından Trabzon'a göç etmek zorunda kalan Ahıskalı bir ailenin çocuğu olarak 1909 yılında doğmuştur. Çocukluğu savaş yıllarında ve türlü hastalıklardan muzdarip bir şekilde şehirden şehre göç ederek geçmiştir. Yazarın, Savaş Çocukları adlı yapıtı kendi çocukluğundan esinlerek yazdığı öykü ve şiirlerden oluşmakta ve savaş olgusunun çocuklar üzerinde bıraktığı etkiyi işlemektedir.
Ahıskalı 1926 yılında Trabzon Ticaret Lisesi'ni, 1929 yılında İstanbul Sultanahmet Ticaret Lisesi'ni, 1934 yılında da İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu'nun konsolosluk bölümünü bitirmiş ve Gümrük Teftiş Heyeti'ne girmiş, bir süre çeşitli kurumlarda müfettiş olarak çalışmıştır. 1938 yılında istifa ederek edebiyat ve yayım alanında çalışmaya karar vermiştir.
Müfettiş olarak çalıştığı dönemde Trabzon'da yayın hayatını sürdüren Halk gazetesinde yazılar yazmıştır. 1939 yılında Ses adlı dergiyi yayımlamaya başlamıştır. Ses'in yazar kadrosunda kendisinin ve birçok tanınmış yazarın yanı sıra Necip Fazıl Kısakürek, Abidin Dino, Suphi Nuri İleri, Fikret Adil, , Sabiha-Zekeriya Sertel, , ve vardı. Derginin şair kadrosunu ise Arif Dino, Bedri Rahmi, İlhan Berk, Nail V. ve Asaf Halet Çelebi oluşturmaktaydı. Aynı zamanda Nâzım Hikmet'in birçok şiiri de "Nurettin Eşfak" takma adıyla dergide yer almıştır.
Derginin 2. sayısında yayımlanan bir resmin siyasi bir simge olduğunu düşünen dönemin hükûmet yetkilileri Ahıskalı'ya derginin adına "Yeni" ibaresini eklemek şartıyla yayım yapabileceğini söylemiştir. Derginin adı Yeni Ses olmuş olsa bile dönemin karışık durumu nedeniyle yayım hayatına ara vermek durumunda kalmıştır. Ahıskalı 1941 yılında dergiyi Salah Birsel'e devretmiş ve son sayısı çıkarılmıştır.
Yusuf Ahıskalı 37 yaşındayken, Suphi Nuri İleri'nin ve hem hocası hem de dönemin CHP İstanbul İl Başkanı olan Meki Hikmet'in ısrarı üzerine 1946 seçimleri öncesinde CHP'ye girmiş, büyük bir hevesle çalışmış fakat partinin özgürlükleri kısıtladığını ve "gerçek bir 'Halk' partisi olmadığını" söyleyerek seçim öncesi istifa etmiştir. Aynı yıl Türkiye Sosyalist Partisi'nin lideri Esat Adil, Yusuf Ahıskalı'nın matbaasına gelerek onu partiye girme konusunda ikna etmiştir. 1946 yılında Yeni Ses'i Türkiye Sosyalist Partisi'nin yayın organı olmasını amaçladığı için üçüncü kez yayımlamış ve 4 ay hapis cezasına çarptırılmıştır. Her ne kadar Ses'in daha etkili olması isteğiyle partiye girme teklifini kabul etmiş olsa da Ahıskalı, partinin halka inemediği için etkili olmayacağını söyleyerek kısa süre sonra istifa etmiştir.
Ahıskalı 1948 yılında Ses dergisinin 11. sayısını yayımlamayı başarmış ama aynı ay içinde dergi kapatılmıştır. Ses dergisini son kez 1951 yılında Zihni Anadol ile birlikte çıkarmış fakat bunun sonucunda tekrar 4 buçuk ay hapis yatmıştır.
Ahıskalı haftalık olarak yayımlamaya başladığı ve tek sayfadan oluşan Güleryüz adlı gazete ile 1953 yılında tekrar yayım hayatına girmiştir. 4. sayısından sonra gazetenin yayımına ara verilmiş ve yazdığı bir yazı yüzünden 7 yıl hapis cezasıyla yargılanmıştır. Güleryüz, 1960 askerî darbesinden sonra bir süre daha yayımlanmış, son sayısı 19 Ekim 1960 tarihinde çıkmıştır.
Ahıskalı, 1980 yılında Parkinson hastalığına yakalanmış, Bulgar Yazarlar Birliği'nin davetiyle tedavi olmak için Bulgaristan'a gitmiş ve bir süre Sofya'da kalmıştır. Fakat hastalığına bir çare bulunamamış ve Türkiye'ye geri dönmüştür. 1983 yılında kalp krizi geçirerek 74 yaşında ölmüştür.
Küçükçekmece, Sefaköy'deki bir kütüphaneye Yusuf Ahıskalı'nın adı verilmiştir.
Eserleri
Ahıskalı, bütün eserlerini kendi kurduğu matbaalarda basmış ve yayımlamıştır. Arkadaş Basımevi, Yeni Ses Neşriyatı, Esi Yayınları ve Mete Matbaası'nın kurucusudur. Ahıskalı'nın ilk matbaası olan Arkadaş Basımevi 1942'de, Mete Matbaası ise 1960 yılında kurulmuştur. Bu yayınevleri üniversite öğrencilerinin yanı sıra dönemin yazarlarının devamlı uğradığı; sanat ve edebiyat söyleşilerinin yapıldığı bir yer olmuş ve neredeyse bir edebiyat ekolüne dönüşmüştür.
Şiir
- Hitabe (1945)
- Kazın Ayağı (1946)
- Keçi Ayaklı İlah Pan (1952)
- İstanbul'un Destanı (1953)
- Harp Sonrası Hapishanelerin Destanı (1957)
- Mevsimler (1959)
- İşte Hürriyet (1960)
- Estek Köstek (1963)
- Portrem (1963)
- Şiirlerle Nasrettin Hoca (1965-1976)
- Rubailer (1968)
- Ufak Ufak (1969)
- İki Kuşak (1969)
- Duvarlar Ötesi (1975)
Öykü
- "Bizden İyileri" (1940)
- "Yedeksubayın Aşkı" (1944)
- "Kocakarının İki Oğlu" (1944)
- "Bonnard'ın Tablocuğu" (1960)
- "Bunalım" (1971)
- "Savaş Çocukları" (1979)
Piyes
- Mürşit (1960)
- Kakabu (1972)
Siyasi eserleri
- Yeni İnsanlık Bilimi ve Bildirisi (1970)
- Sosyalizmin Gelişme Yılı 1946 (1970)
Kaynakça
- ^ a b Baytimur, Nazlı Memiş. "Yusuf Ahıskalı". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Yusuf Ahıskalı Kimdir? Hayatı ve Eserleri". Türk Edebiyatçılar. 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "AHISKALI, Yusuf". Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı (İngilizce). 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "SEFAKÖY YUSUF AHISKALI KÜTÜPHANESİ". Küçükçekmece Belediyesi. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
Genel
- Demir, Gökhan (2011). "Yusuf Ahıskalı'nın Hayatı, Sanatı ve Eserleri" (PDF). Ankara Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yusuf Ahiskali 10 Mart 1909 Trabzon 26 Haziran 1983 Istanbul Turk sosyalist yazar sair ve gazetecidir Yusuf AhiskaliDogum10 Mart 1909 1909 03 10 Trabzon Osmanli ImparatorluguOlum26 Haziran 1983 74 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriYesilova semt mezarligiMahlasCaglayanMeslekYazar SairDilTurkceEgitimTrabzon Ticaret Lisesi Istanbul Sultanahmet Ticaret Lisesi Istanbul Yuksek Iktisat ve Ticaret OkuluDonem1940 kusagiTurToplumcu gercekcilikEtkin yillari1939 1980Etkilendikleri Nazim Hikmet Sait Faik Abasiyanik Sabahattin Ali Orhan Veli Caglayan takma adini kullanmis bircok yayin ve matbaa kurmus toplumcu gercekci bir uslubla oyku siir ve oyunlar yazmis kitaplar ve dergiler cikarmistir 1940 kusaginin cabuk unutulan sair ve yazarlarindan biri olmustur Sosyalist bir ideoloji benimsemesine ragmen hayatinda hicbir siyasi partiye uye kalmamistir Fakat Turkiye Sosyalist Partisi ile iliskisi oldugu icin bir sure hapis yatmistir Hayati ve kariyeriYusuf Ahiskali Edirne Antlasmasi sonucu Ruslara gecen Gurcistan topraklarindan Trabzon a goc etmek zorunda kalan Ahiskali bir ailenin cocugu olarak 1909 yilinda dogmustur Cocuklugu savas yillarinda ve turlu hastaliklardan muzdarip bir sekilde sehirden sehre goc ederek gecmistir Yazarin Savas Cocuklari adli yapiti kendi cocuklugundan esinlerek yazdigi oyku ve siirlerden olusmakta ve savas olgusunun cocuklar uzerinde biraktigi etkiyi islemektedir Ahiskali 1926 yilinda Trabzon Ticaret Lisesi ni 1929 yilinda Istanbul Sultanahmet Ticaret Lisesi ni 1934 yilinda da Istanbul Yuksek Iktisat ve Ticaret Okulu nun konsolosluk bolumunu bitirmis ve Gumruk Teftis Heyeti ne girmis bir sure cesitli kurumlarda mufettis olarak calismistir 1938 yilinda istifa ederek edebiyat ve yayim alaninda calismaya karar vermistir Mufettis olarak calistigi donemde Trabzon da yayin hayatini surduren Halk gazetesinde yazilar yazmistir 1939 yilinda Ses adli dergiyi yayimlamaya baslamistir Ses in yazar kadrosunda kendisinin ve bircok taninmis yazarin yani sira Necip Fazil Kisakurek Abidin Dino Suphi Nuri Ileri Fikret Adil Sabiha Zekeriya Sertel ve vardi Derginin sair kadrosunu ise Arif Dino Bedri Rahmi Ilhan Berk Nail V ve Asaf Halet Celebi olusturmaktaydi Ayni zamanda Nazim Hikmet in bircok siiri de Nurettin Esfak takma adiyla dergide yer almistir Derginin 2 sayisinda yayimlanan bir resmin siyasi bir simge oldugunu dusunen donemin hukumet yetkilileri Ahiskali ya derginin adina Yeni ibaresini eklemek sartiyla yayim yapabilecegini soylemistir Derginin adi Yeni Ses olmus olsa bile donemin karisik durumu nedeniyle yayim hayatina ara vermek durumunda kalmistir Ahiskali 1941 yilinda dergiyi Salah Birsel e devretmis ve son sayisi cikarilmistir Yusuf Ahiskali 37 yasindayken Suphi Nuri Ileri nin ve hem hocasi hem de donemin CHP Istanbul Il Baskani olan Meki Hikmet in israri uzerine 1946 secimleri oncesinde CHP ye girmis buyuk bir hevesle calismis fakat partinin ozgurlukleri kisitladigini ve gercek bir Halk partisi olmadigini soyleyerek secim oncesi istifa etmistir Ayni yil Turkiye Sosyalist Partisi nin lideri Esat Adil Yusuf Ahiskali nin matbaasina gelerek onu partiye girme konusunda ikna etmistir 1946 yilinda Yeni Ses i Turkiye Sosyalist Partisi nin yayin organi olmasini amacladigi icin ucuncu kez yayimlamis ve 4 ay hapis cezasina carptirilmistir Her ne kadar Ses in daha etkili olmasi istegiyle partiye girme teklifini kabul etmis olsa da Ahiskali partinin halka inemedigi icin etkili olmayacagini soyleyerek kisa sure sonra istifa etmistir Ahiskali 1948 yilinda Ses dergisinin 11 sayisini yayimlamayi basarmis ama ayni ay icinde dergi kapatilmistir Ses dergisini son kez 1951 yilinda Zihni Anadol ile birlikte cikarmis fakat bunun sonucunda tekrar 4 bucuk ay hapis yatmistir Ahiskali haftalik olarak yayimlamaya basladigi ve tek sayfadan olusan Guleryuz adli gazete ile 1953 yilinda tekrar yayim hayatina girmistir 4 sayisindan sonra gazetenin yayimina ara verilmis ve yazdigi bir yazi yuzunden 7 yil hapis cezasiyla yargilanmistir Guleryuz 1960 askeri darbesinden sonra bir sure daha yayimlanmis son sayisi 19 Ekim 1960 tarihinde cikmistir Ahiskali 1980 yilinda Parkinson hastaligina yakalanmis Bulgar Yazarlar Birligi nin davetiyle tedavi olmak icin Bulgaristan a gitmis ve bir sure Sofya da kalmistir Fakat hastaligina bir care bulunamamis ve Turkiye ye geri donmustur 1983 yilinda kalp krizi gecirerek 74 yasinda olmustur Kucukcekmece Sefakoy deki bir kutuphaneye Yusuf Ahiskali nin adi verilmistir EserleriAhiskali butun eserlerini kendi kurdugu matbaalarda basmis ve yayimlamistir Arkadas Basimevi Yeni Ses Nesriyati Esi Yayinlari ve Mete Matbaasi nin kurucusudur Ahiskali nin ilk matbaasi olan Arkadas Basimevi 1942 de Mete Matbaasi ise 1960 yilinda kurulmustur Bu yayinevleri universite ogrencilerinin yani sira donemin yazarlarinin devamli ugradigi sanat ve edebiyat soylesilerinin yapildigi bir yer olmus ve neredeyse bir edebiyat ekolune donusmustur Siir Hitabe 1945 Kazin Ayagi 1946 Keci Ayakli Ilah Pan 1952 Istanbul un Destani 1953 Harp Sonrasi Hapishanelerin Destani 1957 Mevsimler 1959 Iste Hurriyet 1960 Estek Kostek 1963 Portrem 1963 Siirlerle Nasrettin Hoca 1965 1976 Rubailer 1968 Ufak Ufak 1969 Iki Kusak 1969 Duvarlar Otesi 1975 Oyku Bizden Iyileri 1940 Yedeksubayin Aski 1944 Kocakarinin Iki Oglu 1944 Bonnard in Tablocugu 1960 Bunalim 1971 Savas Cocuklari 1979 Piyes Mursit 1960 Kakabu 1972 Siyasi eserleri Yeni Insanlik Bilimi ve Bildirisi 1970 Sosyalizmin Gelisme Yili 1946 1970 Kaynakca a b Baytimur Nazli Memis Yusuf Ahiskali Turk Edebiyati Isimler Sozlugu 19 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2024 Yusuf Ahiskali Kimdir Hayati ve Eserleri Turk Edebiyatcilar 7 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2024 AHISKALI Yusuf Turkiye Cumhuriyeti Kultur ve Turizm Bakanligi Ingilizce 19 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2024 SEFAKOY YUSUF AHISKALI KUTUPHANESI Kucukcekmece Belediyesi 19 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2024 Genel Demir Gokhan 2011 Yusuf Ahiskali nin Hayati Sanati ve Eserleri PDF Ankara Univeristesi Sosyal Bilimler Enstitusu Turk Dili ve Edebiyati Anabilim Dali