Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Erdek, Balıkesir ilinin kuzey uç bölgesinde bulunan ve Türkiye'nin önemli tatil bölgelerinden birisi olan ilçe. Marmara Bölgesi'nin, Marmara Denizi'ne doğru uzanan Kapıdağ Yarımadası'nda Erdek Körfezi'nde yer alır. Türkiye'nin ilk sayfiye yerlerinden birisidir. Türkiye'nin en önemli turizm merkezlerinden biridir. Erdek kış mevsimlerinde küçük bir ilçe nüfusuna sahip olmakla birlikte, yaz mevsimlerinde turizmin de etkisiyle nüfus bazı küçük illerin nüfusunu aşar. Tarihte çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmış olan ilçe, çeşitli açılardan Türkiye'nin önemli ilçelerinden biridir.
| Erdek | |
|---|---|
 | |
 | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Balıkesir |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Abdullah Atakan Atasoy |
| • Belediye başkanı | Burhan Karışık (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1007 km² |
| Rakım | 180 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 32,963 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 32.319 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 10550 |
| İl alan kodu | 0266 |
| İl plaka kodu | 10 |
Resmî site www.erdek.gov.tr | |
Eski adı Arktonnesos olan Kapıdağ yarımadasından oluşmaktadır. Kuzey ve batı çevresinde Marmara ilçesine bağlı Marmara Adaları bulunmaktadır. Ancak Paşalimanı Adası Erdek'e bağlıdır. Bölgede ılıman Marmara iklimi görülür.
Erdek, antik kentleri, Açık Hava Müzesi, temiz denizi ve kumsalı ile bir turizm merkezidir.
Tarihçe
Bazı akademisyenler Erdek'i Hitit tabletlerinde geçen Artukka şehri ile eşleştirmiştir. Bu tahminin doğru olması halinde Erdek'in tarihte bilinen ilk adı Artukka'dır.
Erdek tarihte Artake adıyla tanınmaktadır. Bu isimlere bakarak ilçenin Sitler tarafından kurulduğu söylenebilir. Ancak Erdek tarihi milattan önce 5400'lü yıllara dayanır. Artake sitlerin efsanevi krallarından biridir.
Erdek'in önünde bulunan ve günümüzde Zeytinlik olarak bilinen ada Artake ismi ile tanınıyordu. Ayrıca karşısındaki tepe üzerindeki antik kente de bu isim verilmişti.
Artake sözcüğü MÖ 2000'lerde yaygın bir dil olan Luwi dilinden gelirse de anlamı bilinmiyor. Artake'nin ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu hakkında da bilgi yok. MÖ 8. yüzyılda Miletoslu göçmenler burasını ele geçirerek Hellenleştirmişlerdir.
Byzantionlu Stephanos, Timosthenes isimli bir İlk Çağ tarihi yazarının Artaka'nın Kyzikos'ta bir dağ ve önündeki adacığın ismi olduğunu yazdığını ileri sürmüştür. Plinius da bu adanın ismine Artacaeon olarak değinir. Bunların dışında Artake ile ilgili belirgin bir bilgi yoktur.
Miletos önderliğinde başlatılan Batı Anadolu ayaklanmasına katılan kentleri cezalandırmak için Perslerin gönderdiği donanma diğer kıyı kentleri gibi Artake'yi de talan etmiş, yakıp yıkmıştır. Buradan kaçan halk da günümüzdeki Erdek'in olduğu yere kaçarak oraya yerleşmişlerdir. Orta Çağ'da Artake bir ara canlı bir kent konumuna geçmeye çalışmışsa da sonuçta her zaman yakınındaki Kyzikos'a bağımlı kalmıştır. Artake'den, geçirdiği yangın ve depremlerden dolayı günümüze hiçbir tarihi kalıntı ulaşamamıştır.
Tarih çağlarında Artake'den ilk söz eden Herodot olmuştur. Artake MÖ 7. yüzyılın başında Miletoslular tarafından kolonize edilmiş, MÖ 361 yılından önce bütün Kapıdağ ile birlikte Kyzikos'un egemenliğine girmiştir. Helenistik çağ boyunca sürekli olarak yükselip parlayan Kyzikos'un yanında gittikçe önemini yitiren Artake, Roma döneminde de bu sitenin bir dış mahallesi durumuna düşmüştür. Bizans çağıyla beraber limanları ihmal edilen ve depremlerle yıkılan binalarının taşları yağma edilen Kyzikos'un gerilemesiyle giderek gelişmeye başlamış ise de Kyzikos'un ününe yetişememiştir. Tarihçi Herodot iktisadi durumunu da ele alarak üzümünü, şarabını, zeytin ve zeytinyağını methetmiştir.
Artake 1339 yılında Orhan Gazi'nin oğlu Süleyman Paşa tarafından fethedilip Türk egemenliğine geçmiştir.
Osmanlı döneminde ise Erdek'in en güzel en açık bir şekilde Evliya Çelebi'nin Seyahatname isimli eserinden öğreniyoruz. 1639 yılında Erdek'e iki kez gelen Evliya Çelebi Erdek'in tahtanı ve fevkanı iki katlı evlerinde, hanları hamamları, dört mihrap camilerinden 25.000 dönüm bağlarından misket üzümünden dokuz çeşit şarabından bahseder. Yine Evliya'nın ilginç bir anısında bugün Erdek limanında bulunan küçük Zeytinli Ada ile ilgilidir. Evliya Çelebi Zeytinli Adası ile ilgili şöyle bahsediyor:
Bu Erdek'in karşı garbında bir mil bait derya içere taam sofrası kadar bir yerde kaynar bir ılıca suyu vardır ki Adem içine girmeyi tahammul edemeyip deryaya karıştığı yerde gusul ederler. İki türlü hasai kudret bireşince gusul edenler hayati cavidani bulurcasına memnun ve sıhatül vücut olurlar.
satırları ile Zeytinli Ada'daki şifalı sulardan bahsedilir.
1891 yılı Osmanlı nüfus sayımına göre Erdek'te yaşayan kişi sayısı 33.007 kişidir. Bunların büyük çoğunluğu (%89) Rumlardan oluşmaktadır (29.165 kişi). Erdek'teki Türk nüfusu ise 3.070 kişidir (%9). Erdek merkez nüfusunun %91'i Hristiyanlardan oluşmaktaydı.
1807'de de Karesi Sancağına bağlanmıştır. 19. yüzyılın sonlarına kadar bu sancağa bağlı bir kaza olan Erdek (bu tarihlerde Bandırma, Erdek kazasına bağlı bir bucaktı), daha sonra 1930'lu yıllara kadar Bandırma'ya bağlı bir bucak haline geldi ve bu tarihte ayrı bir ilçe merkezi oldu. 1980'de 10.000 olan nüfus, 2000'de 20.000'e ulaşmıştır.
1924 Mübadelesiyle Rumların boşalttığı Erdek merkeze ve köylere Selânik'e bağlı Karacaova (Karacaabat) ve Kavala Pomakları Giritli ve Boşnak göçmenler yerleştirilmiştir.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1935 | 13.689 | 4.689 | 9.000 |
| 1940 | 16.815 | 7.387 | 9.428 |
| 1945 | 16.152 | 5.040 | 11.112 |
| 1950 | 18.348 | 5.704 | 12.644 |
| 1955 | 19.464 | 6.184 | 13.280 |
| 1960 | 20.846 | 6.849 | 13.997 |
| 1965 | 23.894 | 7.813 | 16.081 |
| 1970 | 24.594 | 8.541 | 16.053 |
| 1975 | 26.401 | 8.685 | 17.716 |
| 1980 | 28.294 | 10.114 | 18.180 |
| 1985 | 30.290 | 11.760 | 18.530 |
| 1990 | 26.547 | 13.246 | 13.301 |
| 2000 | 32.020 | 18.626 | 13.394 |
| 2007 | 33.187 | 20.475 | 12.712 |
| 2008 | 34.704 | 21.660 | 13.044 |
| 2009 | 33.532 | 20.876 | 12.656 |
| 2010 | 33.236 | 20.693 | 12.543 |
| 2011 | 33.294 | 21.068 | 12.226 |
| 2012 | 32.958 | 21.042 | 11.916 |
| 2013 | 33.410 | 33.410 | veri yok |
| 2014 | 34.676 | 34.676 | veri yok |
| 2015 | 32.899 | 32.899 | veri yok |
| 2016 | 32.477 | 32.477 | veri yok |
| 2017 | 32.317 | 32.317 | veri yok |
| 2018 | 32.963 | 32.963 | veri yok |
| 2019 | 32.120 | 32.120 | veri yok |
| 2020 | 32.319 | 32.319 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Halkın çogunlugu mübâdele ile gelen Selanik ve Girit mübâdil göçmenlere dayanır.
Erdek merkezin nüfus yapısı; Yerli denilen Manavlar, Selanik-Karacaovalı Pomaklar, Boşnaklar, Giritliler, Tikveşli Pomaklar, Çerkezler, Romanlar, sonradan gelen Karadenizliler.
Ocaklar, Narlı, İlhanlar, Doğanlar, Turanlar Ormanlı köyleri geneli Karacaovalı Pomaktır. Ayrıca Narlı ve İlhanlar köylerine az sayıda Giritli muhacirler de yerleşmiştir.
Düzler, Yeniköy (Belkıs), Yukarı Yapıcı ve Ballı Pınar köyleri Kavala Pomaklarındandir.
İlçeye bağlı 28 mahalleden oluşmaktadır.
Turizm
Erdek; Bandırma, Susurluk, Bursa, İstanbul ve Karacabey gibi yerleşimlerin gözde sayfiye mekanlarıdır. Yakınlardaki Kapıdağ'ın ormanlık iç bölgeleri de ilgi çekmekte ve doğa turizmi amacıyla kullanılmaktadır. Kapıdağ'da Selanik göçmeni muhacir Pomakların yaşadığı bakir köyler vardır. Cumhuriyet öncesinde Kapıdağ yöresi Anadolu'da Rum nüfusun en yoğun yaşadığı yerlerin başlıcalarındandır.
Kizikos antik kenti kalıntıları Bandırma Arkeoloji Müzesinde teşhir edilmektedir. Müzede, Kyzikos antik kendinden ve civardan elde edilen mezar stelleri sergilenmektedir.
Erdek'in 10–12 km dışında bulunan ve büyük medeniyetin yaşadığı Kizikos (Kyzikos) kentinde ilk yaşayanların Dolion'lar oldukları ve şehrin kurucusunun da Kral Kyzikos olduğu bilinmektedir. Kyzikos'tan geri kalan ve bilinen tarihi mimari zenginliklerini şöyle sıralayabiliriz; Hadrianus tapınağı, Kyzikos Amfitiyatrosu, Altıköşe kuleler, Bouleuterion, Bergama Kraliçesi Apoolonis'in adına oğulları tarafından yaptırılan tapınak, Kirazlı Yayla Manastırı.
İlçede 1990 yılından bu yana Erdek Belediyesince düzenlenen "Erdek Şenlikler" adı altında Kültür ve Sanat etkinlikleri yapılmaktadır.
1959 yılından bu yana Türkiye'de Turizm hareketlerinin öncülüğünü yapan Erdek, sahilleri ve kumsalı ile Türkiye'nin en güzel plajlarından birine sahiptir. 12 km uzunluğundaki sahil şeridinde turistik otel, motel ve dinlenme tesisleri mevcuttur.
Ekonomi
Turizm başta olmak üzere, ilçenin en önemli tarımsal faaliyeti zeytinciliktir. Bunun yanı sıra kırmızı soğan üretimi ve balıkçılık da bol miktarda yapılmaktadır.
Kültür
Yunanistan'dan 1924 Lozan Mübadelesi ile göçen Pomak köyleri mevcuttur. Kendi aralarında Pomakça konuşmaya devam ediyorlar. Sütlü börek, zelnuk böreği, urus i mesu (kapama), sini pidesi, şişerka, manca, tikvinik, pitilisa, langitka, kurmidni i banik gibi Pomak yemekleri özellikle köylerde hâlâ yapılır.
Giritlilerin de zeytin yağlı ve ot yemekleri meşhurdur. Giritli yaşlılar da kendi aralarında Girit Rumcasını konuşmaya devam ediyorlar.
Rumcadan kalan köy ve mevki isimleri hâlâ halk arasında kullanılmaktadır. Gonya (ocaklar), rutya (narlı), erek (ilhanlar), dragonda (doğanlar), fatya (turanlar) köyleri gibi... Katikirman, iskafiye, polakez, apostol, kastri, palata, gedeve mevkileri gibi...
İlçe ve köylerde halk Türkçeyi Rumeli aksanıyla konuşur. Beya, be, bre, mari, eey, len, üle.. gibi hitaplar konuşurken sıkça kullanılır.
Eğitim
19 tane okul bulunmaktadır ve bu okulların hepsi devlet okuludur.
Bu okullar:
- Erdek Atatürk İlkokulu
- Halitpaşa İlkokulu
- Erdek Halk Eğitim Merkezi
- Karşıyaka Çok Programlı Anadolu Lisesi
- Reşit Mazhar Ertüzün Anaokulu
- Muzaffer Gürer Ortaokulu
- İstiklal İlkokulu
- Erdek Anadolu Lisesi
- Ocaklar Ortaokulu
- Ocaklar İlkokulu
- Nerime Yüksel Ortaokulu
- Ahmet Vehbi Çıkrıkçıoğlu Anadolu İmam Hatip Lisesi
- 18 Eylül Ortaokulu
- Kapıdağ Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
- Karşıyaka Ortaokulu
- Karşıyaka İlkokulu
- Recep Ahmet Mercan Ortaokulu
- Çakıl İlkokulu
- Çayağzı İlkokulu
- Öğretmen Evi ve Akşam Sanat Okulu
- Kestanelik İlkokulu
Ulaşım
Tekirdağ'dan arabalı feribot seferleri ile Erdek Limanı'na her gün araç ve yolcu taşımacılığı yapılmaktadır. Erdek'ten sürekli Avşa, Marmara, Balıklı ve Ekinlik Adalarına arabalı feribot seferleri yapılmaktadır.
- Bandırma.. 22 km
- Gönen...... 55 km
- Susurluk... 62 km
- Balıkesir... 107 km
- Bursa........120 km
- Ayvalık.... 190 km
- Antalya.... 627 km
Dış bağlantılar
- Erdek Belediyesi 13 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Erdek Tatil Rehberi 3 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kapıdağ Yarımadası Erdek 28 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Notlar
Kaynakça
- ^ Metin Alparslan (2002). "Artukka: Assuwa Ülkesi ve Lokalizasyonu". Anadolu Araştırmaları. 0 (16). s. 27. 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2022.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Erdek Nüfusu - Balıkesir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Balıkesir Erdek Nüfusu". nufusune.com.
- ^ . Avşa Adası Tatil Rehberi. 8 Ekim 2021. 20 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2021.
- ^ . Avşa Adası Tatil Rehberi. 19 Eylül 2021. 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erdek Balikesir ilinin kuzey uc bolgesinde bulunan ve Turkiye nin onemli tatil bolgelerinden birisi olan ilce Marmara Bolgesi nin Marmara Denizi ne dogru uzanan Kapidag Yarimadasi nda Erdek Korfezi nde yer alir Turkiye nin ilk sayfiye yerlerinden birisidir Turkiye nin en onemli turizm merkezlerinden biridir Erdek kis mevsimlerinde kucuk bir ilce nufusuna sahip olmakla birlikte yaz mevsimlerinde turizmin de etkisiyle nufus bazi kucuk illerin nufusunu asar Tarihte cesitli uygarliklara ev sahipligi yapmis olan ilce cesitli acilardan Turkiye nin onemli ilcelerinden biridir ErdekIlceIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlBalikesirCografi bolgeMarmara BolgesiIdare KaymakamAbdullah Atakan Atasoy Belediye baskaniBurhan Karisik CHP Yuzolcumu Toplam1007 km Rakim180 mNufus 2018 Toplam32 963 Kir Sehir32 319Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu10550Il alan kodu0266Il plaka kodu10Resmi site www erdek gov tr Eski adi Arktonnesos olan Kapidag yarimadasindan olusmaktadir Kuzey ve bati cevresinde Marmara ilcesine bagli Marmara Adalari bulunmaktadir Ancak Pasalimani Adasi Erdek e baglidir Bolgede iliman Marmara iklimi gorulur Erdek antik kentleri Acik Hava Muzesi temiz denizi ve kumsali ile bir turizm merkezidir TarihceErdek korfezi Bazi akademisyenler Erdek i Hitit tabletlerinde gecen Artukka sehri ile eslestirmistir Bu tahminin dogru olmasi halinde Erdek in tarihte bilinen ilk adi Artukka dir Erdek tarihte Artake adiyla taninmaktadir Bu isimlere bakarak ilcenin Sitler tarafindan kuruldugu soylenebilir Ancak Erdek tarihi milattan once 5400 lu yillara dayanir Artake sitlerin efsanevi krallarindan biridir Erdek in onunde bulunan ve gunumuzde Zeytinlik olarak bilinen ada Artake ismi ile taniniyordu Ayrica karsisindaki tepe uzerindeki antik kente de bu isim verilmisti Artake sozcugu MO 2000 lerde yaygin bir dil olan Luwi dilinden gelirse de anlami bilinmiyor Artake nin ne zaman ve kimler tarafindan kuruldugu hakkinda da bilgi yok MO 8 yuzyilda Miletoslu gocmenler burasini ele gecirerek Hellenlestirmislerdir Byzantionlu Stephanos Timosthenes isimli bir Ilk Cag tarihi yazarinin Artaka nin Kyzikos ta bir dag ve onundeki adacigin ismi oldugunu yazdigini ileri surmustur Plinius da bu adanin ismine Artacaeon olarak deginir Bunlarin disinda Artake ile ilgili belirgin bir bilgi yoktur Miletos onderliginde baslatilan Bati Anadolu ayaklanmasina katilan kentleri cezalandirmak icin Perslerin gonderdigi donanma diger kiyi kentleri gibi Artake yi de talan etmis yakip yikmistir Buradan kacan halk da gunumuzdeki Erdek in oldugu yere kacarak oraya yerlesmislerdir Orta Cag da Artake bir ara canli bir kent konumuna gecmeye calismissa da sonucta her zaman yakinindaki Kyzikos a bagimli kalmistir Artake den gecirdigi yangin ve depremlerden dolayi gunumuze hicbir tarihi kalinti ulasamamistir Tarih caglarinda Artake den ilk soz eden Herodot olmustur Artake MO 7 yuzyilin basinda Miletoslular tarafindan kolonize edilmis MO 361 yilindan once butun Kapidag ile birlikte Kyzikos un egemenligine girmistir Helenistik cag boyunca surekli olarak yukselip parlayan Kyzikos un yaninda gittikce onemini yitiren Artake Roma doneminde de bu sitenin bir dis mahallesi durumuna dusmustur Bizans cagiyla beraber limanlari ihmal edilen ve depremlerle yikilan binalarinin taslari yagma edilen Kyzikos un gerilemesiyle giderek gelismeye baslamis ise de Kyzikos un unune yetisememistir Tarihci Herodot iktisadi durumunu da ele alarak uzumunu sarabini zeytin ve zeytinyagini methetmistir Artake 1339 yilinda Orhan Gazi nin oglu Suleyman Pasa tarafindan fethedilip Turk egemenligine gecmistir Osmanli doneminde ise Erdek in en guzel en acik bir sekilde Evliya Celebi nin Seyahatname isimli eserinden ogreniyoruz 1639 yilinda Erdek e iki kez gelen Evliya Celebi Erdek in tahtani ve fevkani iki katli evlerinde hanlari hamamlari dort mihrap camilerinden 25 000 donum baglarindan misket uzumunden dokuz cesit sarabindan bahseder Yine Evliya nin ilginc bir anisinda bugun Erdek limaninda bulunan kucuk Zeytinli Ada ile ilgilidir Evliya Celebi Zeytinli Adasi ile ilgili soyle bahsediyor Bu Erdek in karsi garbinda bir mil bait derya icere taam sofrasi kadar bir yerde kaynar bir ilica suyu vardir ki Adem icine girmeyi tahammul edemeyip deryaya karistigi yerde gusul ederler Iki turlu hasai kudret biresince gusul edenler hayati cavidani bulurcasina memnun ve sihatul vucut olurlar satirlari ile Zeytinli Ada daki sifali sulardan bahsedilir 1891 yili Osmanli nufus sayimina gore Erdek te yasayan kisi sayisi 33 007 kisidir Bunlarin buyuk cogunlugu 89 Rumlardan olusmaktadir 29 165 kisi Erdek teki Turk nufusu ise 3 070 kisidir 9 Erdek merkez nufusunun 91 i Hristiyanlardan olusmaktaydi 1807 de de Karesi Sancagina baglanmistir 19 yuzyilin sonlarina kadar bu sancaga bagli bir kaza olan Erdek bu tarihlerde Bandirma Erdek kazasina bagli bir bucakti daha sonra 1930 lu yillara kadar Bandirma ya bagli bir bucak haline geldi ve bu tarihte ayri bir ilce merkezi oldu 1980 de 10 000 olan nufus 2000 de 20 000 e ulasmistir 1924 Mubadelesiyle Rumlarin bosalttigi Erdek merkeze ve koylere Selanik e bagli Karacaova Karacaabat ve Kavala Pomaklari Giritli ve Bosnak gocmenler yerlestirilmistir NufusYil Toplam Sehir Kir1935 13 689 4 689 9 0001940 16 815 7 387 9 4281945 16 152 5 040 11 1121950 18 348 5 704 12 6441955 19 464 6 184 13 2801960 20 846 6 849 13 9971965 23 894 7 813 16 0811970 24 594 8 541 16 0531975 26 401 8 685 17 7161980 28 294 10 114 18 1801985 30 290 11 760 18 5301990 26 547 13 246 13 3012000 32 020 18 626 13 3942007 33 187 20 475 12 7122008 34 704 21 660 13 0442009 33 532 20 876 12 6562010 33 236 20 693 12 5432011 33 294 21 068 12 2262012 32 958 21 042 11 9162013 33 410 33 410 veri yok2014 34 676 34 676 veri yok2015 32 899 32 899 veri yok2016 32 477 32 477 veri yok2017 32 317 32 317 veri yok2018 32 963 32 963 veri yok2019 32 120 32 120 veri yok2020 32 319 32 319 veri yok Not Buyuksehir yasasi nedeniyle koyler mahalle statusune gectiginden 2013 ten itibaren kir nufusu tabloda yer almamistir Halkin cogunlugu mubadele ile gelen Selanik ve Girit mubadil gocmenlere dayanir Erdek merkezin nufus yapisi Yerli denilen Manavlar Selanik Karacaovali Pomaklar Bosnaklar Giritliler Tikvesli Pomaklar Cerkezler Romanlar sonradan gelen Karadenizliler Ocaklar Narli Ilhanlar Doganlar Turanlar Ormanli koyleri geneli Karacaovali Pomaktir Ayrica Narli ve Ilhanlar koylerine az sayida Giritli muhacirler de yerlesmistir Duzler Yenikoy Belkis Yukari Yapici ve Balli Pinar koyleri Kavala Pomaklarindandir Ilceye bagli 28 mahalleden olusmaktadir TurizmErdek Bandirma Susurluk Bursa Istanbul ve Karacabey gibi yerlesimlerin gozde sayfiye mekanlaridir Yakinlardaki Kapidag in ormanlik ic bolgeleri de ilgi cekmekte ve doga turizmi amaciyla kullanilmaktadir Kapidag da Selanik gocmeni muhacir Pomaklarin yasadigi bakir koyler vardir Cumhuriyet oncesinde Kapidag yoresi Anadolu da Rum nufusun en yogun yasadigi yerlerin baslicalarindandir Kizikos antik kenti kalintilari Bandirma Arkeoloji Muzesinde teshir edilmektedir Muzede Kyzikos antik kendinden ve civardan elde edilen mezar stelleri sergilenmektedir Erdek in 10 12 km disinda bulunan ve buyuk medeniyetin yasadigi Kizikos Kyzikos kentinde ilk yasayanlarin Dolion lar olduklari ve sehrin kurucusunun da Kral Kyzikos oldugu bilinmektedir Kyzikos tan geri kalan ve bilinen tarihi mimari zenginliklerini soyle siralayabiliriz Hadrianus tapinagi Kyzikos Amfitiyatrosu Altikose kuleler Bouleuterion Bergama Kralicesi Apoolonis in adina ogullari tarafindan yaptirilan tapinak Kirazli Yayla Manastiri Ilcede 1990 yilindan bu yana Erdek Belediyesince duzenlenen Erdek Senlikler adi altinda Kultur ve Sanat etkinlikleri yapilmaktadir 1959 yilindan bu yana Turkiye de Turizm hareketlerinin onculugunu yapan Erdek sahilleri ve kumsali ile Turkiye nin en guzel plajlarindan birine sahiptir 12 km uzunlugundaki sahil seridinde turistik otel motel ve dinlenme tesisleri mevcuttur EkonomiIlcede sogan ureticiligi yaygindir Turizm basta olmak uzere ilcenin en onemli tarimsal faaliyeti zeytinciliktir Bunun yani sira kirmizi sogan uretimi ve balikcilik da bol miktarda yapilmaktadir KulturYunanistan dan 1924 Lozan Mubadelesi ile gocen Pomak koyleri mevcuttur Kendi aralarinda Pomakca konusmaya devam ediyorlar Sutlu borek zelnuk boregi urus i mesu kapama sini pidesi siserka manca tikvinik pitilisa langitka kurmidni i banik gibi Pomak yemekleri ozellikle koylerde hala yapilir Giritlilerin de zeytin yagli ve ot yemekleri meshurdur Giritli yaslilar da kendi aralarinda Girit Rumcasini konusmaya devam ediyorlar Rumcadan kalan koy ve mevki isimleri hala halk arasinda kullanilmaktadir Gonya ocaklar rutya narli erek ilhanlar dragonda doganlar fatya turanlar koyleri gibi Katikirman iskafiye polakez apostol kastri palata gedeve mevkileri gibi Ilce ve koylerde halk Turkceyi Rumeli aksaniyla konusur Beya be bre mari eey len ule gibi hitaplar konusurken sikca kullanilir Egitim19 tane okul bulunmaktadir ve bu okullarin hepsi devlet okuludur Bu okullar Erdek Ataturk Ilkokulu Halitpasa Ilkokulu Erdek Halk Egitim Merkezi Karsiyaka Cok Programli Anadolu Lisesi Resit Mazhar Ertuzun Anaokulu Muzaffer Gurer Ortaokulu Istiklal Ilkokulu Erdek Anadolu Lisesi Ocaklar Ortaokulu Ocaklar Ilkokulu Nerime Yuksel Ortaokulu Ahmet Vehbi Cikrikcioglu Anadolu Imam Hatip Lisesi 18 Eylul Ortaokulu Kapidag Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Karsiyaka Ortaokulu Karsiyaka Ilkokulu Recep Ahmet Mercan Ortaokulu Cakil Ilkokulu Cayagzi Ilkokulu Ogretmen Evi ve Aksam Sanat Okulu Kestanelik IlkokuluUlasimTekirdag dan arabali feribot seferleri ile Erdek Limani na her gun arac ve yolcu tasimaciligi yapilmaktadir Erdek ten surekli Avsa Marmara Balikli ve Ekinlik Adalarina arabali feribot seferleri yapilmaktadir Bandirma 22 km Gonen 55 km Susurluk 62 km Balikesir 107 km Bursa 120 km Ayvalik 190 km Antalya 627 kmDis baglantilarErdek Belediyesi 13 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erdek Tatil Rehberi 3 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kapidag Yarimadasi Erdek 28 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Notlar Marmara ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Kaynakca Metin Alparslan 2002 Artukka Assuwa Ulkesi ve Lokalizasyonu Anadolu Arastirmalari 0 16 s 27 30 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2022 PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Erdek Nufusu Balikesir nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Balikesir Erdek Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Avsa Adasi Tatil Rehberi 8 Ekim 2021 20 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Aralik 2021 Avsa Adasi Tatil Rehberi 19 Eylul 2021 19 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Aralik 2021