Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kara Sapot (Diospyros nigra), abanozgiller familyasından ve anavatanı Doğu Meksika ve Orta Amerika ile Kolombiya'nın güneyi olan bir ağaç türü ve bunun meyvesine verilen ad. Çikolata Meyvesi ve Kara Trabzon Hurması gibi gayriresmî adlarla da Türkiye'de tanınmaya başlamıştır. (İngilizcesi Chocolate Pudding Fruit, Chocolate Persimmon ve İspanyolca Zapote Prieto.) Trabzon hurması ile aynı cinsten gelmesi sebebiyle akrabadır.
| Kara sapot | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Diospyros nigra (J.F.Gmel.) Perr., Mém. Soc. Linn. Paris 3: 113 (1825).
| |||||||||||||||||
Açıklama
Yetişkin bir ağaç25 m (82 ft) yüksekliğe ulaşabilmektedir. Her dem yeşil bir ağaçtır. Ancak dona karşı duyarlıdır. Zira Trabzon hurması (Soğuğa dayanıklılık haritası USDA 8a) ile akraba olsa da dayanıklılık yönünden ondan çok daha az dayanıklılığa (Soğuğa dayanıklılık haritası USDA 10a-9b) sahiptir. Yetişkin ağaçlar -3 dereceye kadar dayanabilirken, genç ağaçların 0 dereceye bile zor dayandıkları görülmüştür. Bu sebeplede yetişme alanları kısıtlıdır. Yaprakları eliptik ve dikdörtgen biçiminde, bitim yerleri konik, koyu yeşil, parlak ve 10-30 cm (3,9-11,8 in)uzunluğundadır. Ağaçlar iki evciklidir, yani dişi ve erkek çiçekler ayrı ağaçlarda olup meyve için iki ağacın varlığı gereklidir. Tohumdan yetişsede iyi bir verim için en az 1-2 senelik meyve fidelerinin aşılanması şarttır, ağaçların tohumdan meyve veren bir hale gelmesi 5-6 seneyi bulabilmektedir. Bunun dışında toprak konusunda fazla bir seçiciliği olmayıp pek çok toprak türüne uyum sağlayabilmektedir, neme ve kuraklığa da kısmen dayanıklıdır. Kara sapot meyvesi, domates gibi ve 5-10 cm (2,0-3,9 in)çapındadır, zeytin renginden sarı yeşil renge dönen meyve derisi yenmez ancak ince kabuğunun altındaki meyve özü olgunlaştığında beyazdan siyaha çikolata pudingi rengine döner ve yenebilir, çikolata pudingi gibi tadı da vardır, papayayı da hafif andırır bir haldedir.
Olgunlaşmamış ham çikolata meyvesi ise tahriş edici, yakıcı olabilmektedir, Filipinler'de balık zehiri olarak kullanılabilmektedir, bu sebeple olgunlaşmadan meyveleri yenmemelidir. Bunun yanında oda ısısında meyveler 10 gün içinde olgunlaşabilir.
Lezzetinin güzelliği sebebiyle, bu ağaç doğal yetişme alanları dışında Kaliforniya'da 1920'lerde yetiştirilmeye çalışılmış ancak denemeler Meksika Hükûmeti tarafından verilen fidelerin hemen hepsinin soğuktan zarar görmesi ile başarısız olmuştur, Florida ve Hawaii'de denemeler başarılı olmuştur, Avustralya'da ve Filipinler'de, Madagaskar gibi yerlerde de yetiştirilmektedir. Türkiye'de ise ancak Gazipaşa, Alanya gibi soğuktan korumalı yerlerde yetiştirilebileceği düşünülmektedir.
Besin değeri
| 100 grlık bir porsiyon meyvenin besin değeri | |
| Kalori | 60 kcal 251 kJ |
| Nem | 79.46-83.1 g |
| Protein | 0.62-0.69 g |
| Yağ | 0.01 g |
| Kül | 0.37-0.6 g |
| Karbonhidrat | 12.85-15.11 g |
| Kalsiyum | 22 mg |
| Fosfor | 23 mg |
| Demir | 0.36 mg |
| Beta-karoten (A Vitamini) | 0.19 mg |
| Askorbik asit (C Vitamini) | 191,70 mg (portakalın 2 katı) |
| Tiamin (B Vitamini 1) | bilinmiyor |
| Riboflavin (B Vitamini 2) | 0.03 mg |
| Niasin (B Vitamini 3) | 0.2 mg |
Terminoloji
Sapotaceae familyasından ve (Rutaceae) familyası beyaz sapot arasında bir ilişki ve akrabalık bulunmamaktadır. Güney Florida'da bu bitki bazen Coco (Koko) Meyvesi denen toksik etkili delillik yaratan bitki ile karıştırılabilmektedir.[].
Kaynakça
Dış bağlantılar
Galleri
-
![image]()
Ağacın Meyvesinden kesitler 1- 5 -
![image]()
2 -5 -
![image]()
3- 5 -
![image]()
4 -5 -
![image]()
5 -5
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kara Sapot Diospyros nigra abanozgiller familyasindan ve anavatani Dogu Meksika ve Orta Amerika ile Kolombiya nin guneyi olan bir agac turu ve bunun meyvesine verilen ad Cikolata Meyvesi ve Kara Trabzon Hurmasi gibi gayriresmi adlarla da Turkiye de taninmaya baslamistir Ingilizcesi Chocolate Pudding Fruit Chocolate Persimmon ve Ispanyolca Zapote Prieto Trabzon hurmasi ile ayni cinsten gelmesi sebebiyle akrabadir Kara sapotKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum TracheophytaSinif MagnoliopsidaKlad EudicotsTakim EricalesFamilya EbenaceaeCins DiospyrosTur D nigraIkili adlandirmaDiospyros nigra J F Gmel Perr Mem Soc Linn Paris 3 113 1825 Vikitur de Diospyros nigra ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Diospyros nigra ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurAgacin yapraklari dalindaki olgunlasmayi bekleyen meyvelerButun ve acilmis olgunlasmis meyvelerAciklamaYetiskin bir agac25 m 82 ft yukseklige ulasabilmektedir Her dem yesil bir agactir Ancak dona karsi duyarlidir Zira Trabzon hurmasi Soguga dayaniklilik haritasi USDA 8a ile akraba olsa da dayaniklilik yonunden ondan cok daha az dayanikliliga Soguga dayaniklilik haritasi USDA 10a 9b sahiptir Yetiskin agaclar 3 dereceye kadar dayanabilirken genc agaclarin 0 dereceye bile zor dayandiklari gorulmustur Bu sebeplede yetisme alanlari kisitlidir Yapraklari eliptik ve dikdortgen biciminde bitim yerleri konik koyu yesil parlak ve 10 30 cm 3 9 11 8 in uzunlugundadir Agaclar iki evciklidir yani disi ve erkek cicekler ayri agaclarda olup meyve icin iki agacin varligi gereklidir Tohumdan yetissede iyi bir verim icin en az 1 2 senelik meyve fidelerinin asilanmasi sarttir agaclarin tohumdan meyve veren bir hale gelmesi 5 6 seneyi bulabilmektedir Bunun disinda toprak konusunda fazla bir seciciligi olmayip pek cok toprak turune uyum saglayabilmektedir neme ve kurakliga da kismen dayaniklidir Kara sapot meyvesi domates gibi ve 5 10 cm 2 0 3 9 in capindadir zeytin renginden sari yesil renge donen meyve derisi yenmez ancak ince kabugunun altindaki meyve ozu olgunlastiginda beyazdan siyaha cikolata pudingi rengine doner ve yenebilir cikolata pudingi gibi tadi da vardir papayayi da hafif andirir bir haldedir Olgunlasmamis ham cikolata meyvesi ise tahris edici yakici olabilmektedir Filipinler de balik zehiri olarak kullanilabilmektedir bu sebeple olgunlasmadan meyveleri yenmemelidir Bunun yaninda oda isisinda meyveler 10 gun icinde olgunlasabilir Lezzetinin guzelligi sebebiyle bu agac dogal yetisme alanlari disinda Kaliforniya da 1920 lerde yetistirilmeye calisilmis ancak denemeler Meksika Hukumeti tarafindan verilen fidelerin hemen hepsinin soguktan zarar gormesi ile basarisiz olmustur Florida ve Hawaii de denemeler basarili olmustur Avustralya da ve Filipinler de Madagaskar gibi yerlerde de yetistirilmektedir Turkiye de ise ancak Gazipasa Alanya gibi soguktan korumali yerlerde yetistirilebilecegi dusunulmektedir Besin degeri100 grlik bir porsiyon meyvenin besin degeriKalori 60 kcal 251 kJNem 79 46 83 1 gProtein 0 62 0 69 gYag 0 01 gKul 0 37 0 6 gKarbonhidrat 12 85 15 11 gKalsiyum 22 mgFosfor 23 mgDemir 0 36 mgBeta karoten A Vitamini 0 19 mgAskorbik asit C Vitamini 191 70 mg portakalin 2 kati Tiamin B Vitamini 1 bilinmiyorRiboflavin B Vitamini 2 0 03 mgNiasin B Vitamini 3 0 2 mgTerminolojiSapotaceae familyasindan ve Rutaceae familyasi beyaz sapot arasinda bir iliski ve akrabalik bulunmamaktadir Guney Florida da bu bitki bazen Coco Koko Meyvesi denen toksik etkili delillik yaratan bitki ile karistirilabilmektedir kaynak belirtilmeli Kaynakca a b c d 22 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2012 Noris Ledesma 2009 PDF The Tropical Garden 2 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Ekim 2011 Dis baglantilarGalleriAgacin Meyvesinden kesitler 1 5 2 5 3 5 4 5 5 5