Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çikolata, tropik kakao ağacının çekirdek denen tohumlarından yapılan yiyecektir. Çikolataya istendiğinde fıstık, fındık ve süt de katılır. Çikolata kalori değeri yüksek, enerji veren bir yiyecektir.
Tarihçe
Çikolata tarihi milattan önceye kadar gider. Milattan önce, büyük olasılıkla Olmeklerden oluşan bir grup, Mezoamerika'da kakao ağacı yetiştirir. Mayalar, bir hayvanın bu ağaçtan bir meyve kopardığına tanık olur. Amerikan yerlilerine göre bu bitki onlara tüylü bir yılan tanrı tarafından bahşedilmiştir. Bu tanrı, Mayalarda “Kukulkan”; Azteklerde ise “Quetzalcoatl” olarak adlandırılır. Mayalar zamanla bu çekirdekleri nasıl kullanacaklarını öğrenirler. M.S. 600 yılında, Mayalar çikolatalı bir içecek yaparlar. Azteklerde ve Mayalarda çikolata içmek önemli bir olay sayılırdı. Mayalarda daha çok kraliyet ailesi için uygun görülen bu içeceği sıradan insanlar çok özel durumlarda içebiliyordu. Azteklerde ise yöneticiler, rahipler, rütbeli askerler, onurlandırılmak istenen tüccarlar bu özel içeceği tadabiliyordu.İspanyol kâşifler Kristof Kolomb ve Hernán Cortés'in, 16. yüzyılda Orta Amerika'ya yaptıkları gezide Aztek kralı Montezuma bu çikolatalı içeceği 50 sürahi ve altın kadehler içinde kaşiflere sunar. Kaşifler bu içeceği vatanlarına götürüp hazırlamasını öğretirler. Bu, Mayalar ile Azteklerin öğütülmüş kakao çekirdeklerinin suyla karıştırılmasıyla elde ettikleri bir içecektir. Aztek dilinde "ekşi, acı içki" anlamına gelen "xocoatl" adındaki bu içeceği Aztekler, içine mısır unu, biber ve diğer baharatlar katarak soğuk olarak içiyorlardı. İspanyollar ise aynı içkiyi şekerli olarak içmeye başladılar. 80 yıl sonra, İngiltere'de içecek yapılmak üzere katı çikolata satılmaya başladı. Böylece katı çikolata satan "çikolata evleri" bütün Avrupa'ya yayıldı. 1825 yılında kakao tozu ve kakao yağını daha sonra kalıp çikolata yapmak için ayırabilen bir makine geliştirildi. 1875 yılında Daniel Peter adlı İsviçreli bir çikolatacı bu çikolataya süt tozu katmaya başladı. Türkiye'nin ilk yerel üretim yapan çikolata fabrikası ise, cumhuriyetten üç yıl sonra, 1927'de Feriköy'de kuruldu. Bugüne kadar bulunan en eski çikolatanın izlerine 2600 yıllık bir çömleğin içinde rastlanmıştır.
Çikolata yapımı
Latince adı “tanrıların besini” anlamında Theobromocacao olan kakao ağacından elde edilen kakao, Batı Afrika, Batı Hint Adaları ve Güney Amerika’da üretilir. Kakao ağaçları dört yaşından sonra meyve vermeye başlar. Boyu 4-10 metre olan ağaç yılda iki kez ürün verir. Gövdeye ya da ana dallara yakın yerlerde çıkan meyve, olgunlaştığında uzunluğu 35 cm kadardır. Bir meyvenin içinde yaklaşık 2,5 cm boyunda 20-40 tohum, yani kakao çekirdeği bulunur. Etli, olgun meyvelerin içinden çıkarılan çekirdekler birkaç gün muz yaprağında mayalandırılır. Daha sonra güneşte kurutulur ve böylece çekirdekler fabrikada işlenmeye hazır hale gelmiş olur. Fabrikada temizlenen kakao çekirdekleri kavrulur ve öğütülür. Elde edilen macun görünümündeki sıvı, çikolata yapımında kullanılır. Ayrıca preslenerek kakao ve kakao yağı elde edilir.
Kavrulmuş kakao parçaları şekerle karıştırılır ve bir kapta ağır silindirlerle hamur haline getirilir. Bu hamur ince çikolata tabakalarına dönüştürülür ve ardından bu tabakalar kakao yağı katılarak yumuşatılır. Sonra dikdörtgen olukları bulunan bir makinenin içine koyulur. Oluklar içindeki silindirlerle çikolata yumuşak ve pütürsüz hale getirilir. Sonunda sıvıya dönüşen çikolata kalıplara dökülür ve soğutulur. Katılaşan çikolatayı çıkarmak için kalıp biraz ısıtılır.
Sütlü çikolata, inek sütünden süt tozu, vanilya ile başka tat ve koku vericiler eklenerek elde edilir. Değişik çikolatalar yaparken, çikolatanın yumuşak ve kolay işlenebilir olması için soya fasulyesinden elde edilen "lesitin" maddesi de eklenir.
Çeşitleri
- Bitter çikolata: Bileşiminde en az %18 kakao yağı ve en az %14 yağsız kakao kuru maddesi olacak şekilde en az %35 toplam kakao kuru maddesi içeren çikolatadır.
- Sütlü çikolata: Bileşiminde en az %2,5 yağsız kakao kuru maddesi olacak şekilde en az %25 toplam kakao kuru maddesi içeren, ayrıca en az %14 süt kuru maddesi ve en az %3,5 süt yağından oluşan, kakao yağı ve süt yağı toplam miktarı ise en az %25 olan çikolatadır.
- Beyaz çikolata: Bileşiminde en az %20 kakao yağı ve en az %14 süt kuru maddesi içeren ve en az %3,5’i süt yağı olan çikolatadır.
- : Dış kısmı toplam ürün ağırlığının en az %25’ini içeren, bitter çikolata, sütlü çikolata, bol sütlü çikolata ve beyaz çikolatalardan birinden oluşan dolgulu çikolatadır.
- Pralin: Toplam ürün ağırlığının en az %25'i bitter çikolata, sütlü çikolata, bol sütlü çikolata, beyaz çikolataların kombinasyonundan, karışımından veya herhangi birinden ya da dolgulu çikolatadan oluşan bir lokma büyüklüğündeki çikolatadır.
- Ruby çikolatası: Bir çikolata türevidir ve Ruby çekirdeklerinden yapılan bir çikolata türüdür. Ruby kakao çekirdeklerinden elde edilen ve herhangi bir renklendirici içermeyen Ruby çikolatasını Türkiye’ye getiren ilk marka ise Magnum oldu. Ruby çikolatası, ilk kez Eylül 2017’de Barry Callebaut tarafından tanıtılmıştır.
- Diğer çikolata çeşitleri
Kaynakça
- ^ "Chocolate | Definition, History, Types, Production, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 13 Ekim 2023. 23 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ "History of Chocolate: Cocoa Beans & Xocolatl". HISTORY (İngilizce). 10 Ağustos 2022. 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ Magazine, Smithsonian; Fiegl, Amanda. "A Brief History of Chocolate". Smithsonian Magazine (İngilizce). 16 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ Verna, R. (Aralık 2013). "The history and science of chocolate". The Malaysian Journal of Pathology. 35 (2): 111-121. ISSN 0126-8635. (PMID) 24362474. 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ Magazine, Cacao (5 Eylül 2022). "The History of Chocolate: A Timeline". ReadCacao (İngilizce). 12 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ "13 Tips and Tricks for Making Chocolate Confections at Home". Food & Wine (İngilizce). 4 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ Barišić, Veronika; Kopjar, Mirela; Jozinović, Antun; Flanjak, Ivana; Ačkar, Đurđica; Miličević, Borislav; Šubarić, Drago; Jokić, Stela; Babić, Jurislav (30 Ağustos 2019). "The Chemistry behind Chocolate Production". Molecules. 24 (17): 3163. doi:10.3390/molecules24173163. ISSN 1420-3049. (PMC) 6749277 $2. (PMID) 31480281. 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ tim (5 Haziran 2023). . Royal Duyvis Wiener B.V. (İngilizce). 21 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ Magazine, Cacao (23 Ağustos 2022). "How is Chocolate Made: From Bean to Bar". ReadCacao (İngilizce). 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ "What Is The Process Of Making Chocolate？6 Steps". Chocolate Making Machine (İngilizce). 12 Nisan 2023. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Çikolata ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
![image]()
Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Chocolate". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cikolata tropik kakao agacinin cekirdek denen tohumlarindan yapilan yiyecektir Cikolataya istendiginde fistik findik ve sut de katilir Cikolata kalori degeri yuksek enerji veren bir yiyecektir Beyaz sutlu ve siyah Bitter cikolataMaya sefinin cikolata dolu vazonun ellenmesini yasakladigini gosteren cizimKakao cekirdegiTarihceCikolata tarihi milattan onceye kadar gider Milattan once buyuk olasilikla Olmeklerden olusan bir grup Mezoamerika da kakao agaci yetistirir Mayalar bir hayvanin bu agactan bir meyve kopardigina tanik olur Amerikan yerlilerine gore bu bitki onlara tuylu bir yilan tanri tarafindan bahsedilmistir Bu tanri Mayalarda Kukulkan Azteklerde ise Quetzalcoatl olarak adlandirilir Mayalar zamanla bu cekirdekleri nasil kullanacaklarini ogrenirler M S 600 yilinda Mayalar cikolatali bir icecek yaparlar Azteklerde ve Mayalarda cikolata icmek onemli bir olay sayilirdi Mayalarda daha cok kraliyet ailesi icin uygun gorulen bu icecegi siradan insanlar cok ozel durumlarda icebiliyordu Azteklerde ise yoneticiler rahipler rutbeli askerler onurlandirilmak istenen tuccarlar bu ozel icecegi tadabiliyordu Ispanyol kasifler Kristof Kolomb ve Hernan Cortes in 16 yuzyilda Orta Amerika ya yaptiklari gezide Aztek krali Montezuma bu cikolatali icecegi 50 surahi ve altin kadehler icinde kasiflere sunar Kasifler bu icecegi vatanlarina goturup hazirlamasini ogretirler Bu Mayalar ile Azteklerin ogutulmus kakao cekirdeklerinin suyla karistirilmasiyla elde ettikleri bir icecektir Aztek dilinde eksi aci icki anlamina gelen xocoatl adindaki bu icecegi Aztekler icine misir unu biber ve diger baharatlar katarak soguk olarak iciyorlardi Ispanyollar ise ayni ickiyi sekerli olarak icmeye basladilar 80 yil sonra Ingiltere de icecek yapilmak uzere kati cikolata satilmaya basladi Boylece kati cikolata satan cikolata evleri butun Avrupa ya yayildi 1825 yilinda kakao tozu ve kakao yagini daha sonra kalip cikolata yapmak icin ayirabilen bir makine gelistirildi 1875 yilinda Daniel Peter adli Isvicreli bir cikolataci bu cikolataya sut tozu katmaya basladi Turkiye nin ilk yerel uretim yapan cikolata fabrikasi ise cumhuriyetten uc yil sonra 1927 de Ferikoy de kuruldu Bugune kadar bulunan en eski cikolatanin izlerine 2600 yillik bir comlegin icinde rastlanmistir Cikolata yapimiPeru daki bir cikolata fabrikasinda cikolata imali Latince adi tanrilarin besini anlaminda Theobromocacao olan kakao agacindan elde edilen kakao Bati Afrika Bati Hint Adalari ve Guney Amerika da uretilir Kakao agaclari dort yasindan sonra meyve vermeye baslar Boyu 4 10 metre olan agac yilda iki kez urun verir Govdeye ya da ana dallara yakin yerlerde cikan meyve olgunlastiginda uzunlugu 35 cm kadardir Bir meyvenin icinde yaklasik 2 5 cm boyunda 20 40 tohum yani kakao cekirdegi bulunur Etli olgun meyvelerin icinden cikarilan cekirdekler birkac gun muz yapraginda mayalandirilir Daha sonra guneste kurutulur ve boylece cekirdekler fabrikada islenmeye hazir hale gelmis olur Fabrikada temizlenen kakao cekirdekleri kavrulur ve ogutulur Elde edilen macun gorunumundeki sivi cikolata yapiminda kullanilir Ayrica preslenerek kakao ve kakao yagi elde edilir Kavrulmus kakao parcalari sekerle karistirilir ve bir kapta agir silindirlerle hamur haline getirilir Bu hamur ince cikolata tabakalarina donusturulur ve ardindan bu tabakalar kakao yagi katilarak yumusatilir Sonra dikdortgen oluklari bulunan bir makinenin icine koyulur Oluklar icindeki silindirlerle cikolata yumusak ve putursuz hale getirilir Sonunda siviya donusen cikolata kaliplara dokulur ve sogutulur Katilasan cikolatayi cikarmak icin kalip biraz isitilir Sutlu cikolata inek sutunden sut tozu vanilya ile baska tat ve koku vericiler eklenerek elde edilir Degisik cikolatalar yaparken cikolatanin yumusak ve kolay islenebilir olmasi icin soya fasulyesinden elde edilen lesitin maddesi de eklenir CesitleriBitter cikolata Bilesiminde en az 18 kakao yagi ve en az 14 yagsiz kakao kuru maddesi olacak sekilde en az 35 toplam kakao kuru maddesi iceren cikolatadir Sutlu cikolata Bilesiminde en az 2 5 yagsiz kakao kuru maddesi olacak sekilde en az 25 toplam kakao kuru maddesi iceren ayrica en az 14 sut kuru maddesi ve en az 3 5 sut yagindan olusan kakao yagi ve sut yagi toplam miktari ise en az 25 olan cikolatadir Beyaz cikolata Bilesiminde en az 20 kakao yagi ve en az 14 sut kuru maddesi iceren ve en az 3 5 i sut yagi olan cikolatadir Dis kismi toplam urun agirliginin en az 25 ini iceren bitter cikolata sutlu cikolata bol sutlu cikolata ve beyaz cikolatalardan birinden olusan dolgulu cikolatadir Pralin Toplam urun agirliginin en az 25 i bitter cikolata sutlu cikolata bol sutlu cikolata beyaz cikolatalarin kombinasyonundan karisimindan veya herhangi birinden ya da dolgulu cikolatadan olusan bir lokma buyuklugundeki cikolatadir Ruby cikolatasi Bir cikolata turevidir ve Ruby cekirdeklerinden yapilan bir cikolata turudur Ruby kakao cekirdeklerinden elde edilen ve herhangi bir renklendirici icermeyen Ruby cikolatasini Turkiye ye getiren ilk marka ise Magnum oldu Ruby cikolatasi ilk kez Eylul 2017 de Barry Callebaut tarafindan tanitilmistir Diger cikolata cesitleriKalip cikolata Kalip seker Kokolin Kuvertur cikolata Modellenen cikolata Ruby cikolatasi Belcika cikolatasi Isvicre cikolatasi Askeri cikolata Sicak cikolata Tavsan cikolata Browni Damla cikolata Lolipop cikolata Cikolatali sos Cikolatali truf Fudge Ganache Naneli cikolata Havalandirilmis cikolataKaynakca Chocolate Definition History Types Production amp Facts Britannica www britannica com Ingilizce 13 Ekim 2023 23 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2023 History of Chocolate Cocoa Beans amp Xocolatl HISTORY Ingilizce 10 Agustos 2022 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2023 Magazine Smithsonian Fiegl Amanda A Brief History of Chocolate Smithsonian Magazine Ingilizce 16 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2023 Verna R Aralik 2013 The history and science of chocolate The Malaysian Journal of Pathology 35 2 111 121 ISSN 0126 8635 PMID 24362474 13 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2023 Magazine Cacao 5 Eylul 2022 The History of Chocolate A Timeline ReadCacao Ingilizce 12 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2023 13 Tips and Tricks for Making Chocolate Confections at Home Food amp Wine Ingilizce 4 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2023 Barisic Veronika Kopjar Mirela Jozinovic Antun Flanjak Ivana Ackar Đurđica Milicevic Borislav Subaric Drago Jokic Stela Babic Jurislav 30 Agustos 2019 The Chemistry behind Chocolate Production Molecules 24 17 3163 doi 10 3390 molecules24173163 ISSN 1420 3049 PMC 6749277 2 PMID 31480281 10 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2023 tim 5 Haziran 2023 Royal Duyvis Wiener B V Ingilizce 21 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2023 Magazine Cacao 23 Agustos 2022 How is Chocolate Made From Bean to Bar ReadCacao Ingilizce 9 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2023 What Is The Process Of Making Chocolate 6 Steps Chocolate Making Machine Ingilizce 12 Nisan 2023 28 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2023 Ayrica bakinizSekerler listesi Cikolatali icecekler listesi Cikolata bagimliligi Cikolata dukkani Cikolata rengi Cikolatali kek Cikolatali dondurma Cikolata likoru Cikolatali kremaDis baglantilarWikimedia Commons ta Cikolata ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Chisholm Hugh Ed 1911 Chocolate Encyclopaedia Britannica 11 bas Cambridge University Press