Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lipka Tatarları (Lipkalar, Litvanya Tatarları, Lehistanlı Tatarlar, Lipkowie, Lipcani veya Muślimi olarak da bilinir) Polonya Tatarları, 6 asırlık bir zaman diliminde, günümüzde Polonya, Litvanya ve Belarus'un sınırları içerisinde yaşayan kendine özgü geleneklere ve yaşantıya sahip bir topluluktur. Tatarlar'ın ilk olarak Avrupa topraklarına göç etmeleri Altın Orda Devleti'nin içerisinde yaşadığı karışıklıklardan sonraki döneme denk gelmektedir.
  
 Lipka Tatarları. | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Belarus | 7,300 |
 Polonya | 1,916 |
 Litvanya | 2,800 |
| Diller | |
| Din | |
Altın Orda Devleti'nde yaşanan iç savaşlar neticesinde Tatarların çoğu, Doğu Avrupa topraklarına göç ederek ilk yerleşimlerini oluşturmuşlardır. Altın Orda Devleti'nde yaşanan iç savaş neticesinde Altın Orda Devlet'inin dağılması ile beraber Tatarlar 1392-1430 yılları arasında Litvanya Büyük Dükalığı tarafınca Vilnius yakınlarına iskan edilmişlerdir. XIV. Yüzyılın başlarında Litvanya Büyük Dükalığı'na yerleşen Tatar topluluğunun ilk yerleşimcileri şamanistik dinlerini korumayı denemiş ve Hristiyan olmayan Litvanyalılar arasında sığınmacı olarak yaşamışlardır. 14. yüzyılın sonlarına doğru başka bir Tatar göçü daha yaşanmış; bu defa Müslümanlar, Vytautas tarafından Büyük Dükalık'a davet edilmişlerdir. Bu Tatarlar; Vilnius, Trakai, Grodno ve Kaunas çevresine yerleştirilmiş ve sonrasında Lehistan-Litvanya Birliği'nin parçası haline gelecek olan Büyük Dükalık'ın diğer bölgelerine yayılmışlardır. XIV. Yüzyılda başlayan Tatar göçleri XVII. yüzyıla kadar sürekli olarak devamlılık göstermiştir. XVI.Yüzyıldan itibaren ana dillerini kaybetmeye başlamış olan Lipka Tatarları, Beyaz Rusça, Litvanca ve Lehçe dillerini benimsemişlerdir.
Belarus, Litvanya ve Polonya'da azınlık halinde yaşamakta olan Lipka Tatarları Amerika Birleşik Devletleri'nde de yer yer görülmektedirler. Bohoniki, ve köyleri, Polonya'daki Lipka Tatar yerleşimlerine örnektir.
Tatarlar
Farklı zaman dilimlerinde ve topluluklarda değişik anlamlarda kullanılan Tatar ismi, Tatar etnik kimliğinin tartışmalı olmasına sebep olmuştur. Orhun yazıtlarında, Türk olmayan toplulukları adlandırmak için kullanılan Tatar ismi, Ruslar tarafından ise Rusya'nın Avrupa kısmında yaşayan Müslüman-Türk halklar için kullanılmıştır. Aynı şekilde Moğol kaynaklarında ise Tatar, Moğollar içerisinde yaşayan bir Moğol kabilesini ifade etmektedir.Çinliler ise Cengiz Han döneminden önce Moğolca konuşan göçebe tüm halklara Tatar ismini vermişlerdir. Tatar adı ilk kez "Tatır" olarak ifade edilmiş ve tarih boyunca farklı anlamlarda kullanılmıştır. Ilya Nikolayevich Berezin'e göre; çeken,uzatan. Rifkat Ahmetyanov'a göre;hükümdarlar hükümdarı. Sharev'e göre;Dağ keşişi. Avrupa toplumları tarafından ise, "yağmacı Moğol" ve eski yunan mitolojisinde cehennem anlamına gelen "Tatarus" sözcüğünden türetilerek "Barbar halk" anlamlarında kullanılmıştır. Farklı toplumların tarih bakımından iç içe geçmesi neticesinde Tatar kimliği hakkında farklı görüşler ortaya atılmıştır. Bu görüşlerin birincisi Türkoloji alanında çalışmalar yapmış, Smirnov, Gimadi, Kalinin gibi isimlerin ortaya attığı görüştür.Bu görüşe göre;Tatar kimliğinin aslında Bulgarları ifade ettiği ve Altın Orda,Kazan Hanlığı, Rus Hakimiyeti dönemlerinde Tatar kimliğinin çok büyük dönüşümlere maruz kalmadığı yönündedir. Ancak Velidi Togan, Smolin, Aşmarin gibi isimlerin görüşlerine göre Kazan-Tatarlarının kronolojisinde İdil-Bulgarlarının çok büyük bir önemi olmadığı yönündedir. Bu görüşe göre, Altın Orda döneminde idil- Bulgarları zamanla yok olmuş ve Tatar kültürel kimliği zenginleşmiştir. Yaşanan Moğol istilası neticesinde Kama nehri civarında Kıpçak boyları ile iç içe giren Bulgarlar zamanla eriyip yok olurken Türk nüfusunda artış yaşanmış ve zamanla Altın-Orda Devletinin aristokrasisini oluşturan Moğollar dahi Türkleşmeye başlamıştır. Yaşanan bu Türkleşme ilk kez Cengiz Han döneminde başlamıştır. Bu dönemde, Cengiz Han söz konusu akınları ile Türkleri kendi ülkesine katarken ileriki süreçlerde bir kısım Türk boyları kendi istekleri ile Cengiz Han'a katılmışlardır. Bu katılımlar sonucunda Moğol İmparatorluğunda gözle görülecek bir şekilde Türk nüfusunda artış yaşatmıştır. Bu sebeple Moğol İmparatorluğu parçalandığı vakit ardından birçok Türk Devleti kurulmuştur. Tatarlar,Türkler ile Moğolların kesiştiği bir nokta gibi görüldüğü için Tatar kökeni hakkında bu denli tartışmalar yaşanmıştır. Günümüzde dahi Arap Tarih yazarları Moğol yerine Tatar adını kullanmaktadır. 19.Yüzyılda milliyetçilik akımının artış göstermesi ile beraber Tatar etnik kimliği oluşturulmaya çalışılmış ve bu çalışmalar neticesinde Tatarların kültür ve tarih birliği şekillenmeye başlamıştır. Bu şekillenme sürecine İsmail Gaspıralı, Hadi Atlasi, Şehabeddin Mercani, Ayas İshaki gibi isimlerin büyük oranda etkisi görülmüştür. Nitekim İdil boylarına "Tatar" denmesinin asıl sebebi bu yeni oluşmakta olan etnik yapı içerisinde Rusların Altın Orda Devleti'den sonra bölgede yer almakta olan tüm halka Tatar demesinden kaynaklanmıştır. Bulgar- Tatar oluşumu ise günümüzde Moğol Tatarları,Orda Tatarları,Kırım Tatarlarından farklıdır, bu tatarlar Polonya,Litvanya, Belarus Tatarlarını tek bir millet olarak bir araya getirmektedir.
Lipka Tatarları
Karışık ve belirsiz bir tarihe sahip olan Tatarların günümüzde en tanınanları Kazan Tatarları ve Kırım Tatarlarıdır. Bu Tatar topluluklarının her ikisi de günümüzde Rusya Fedarasyonu içerisinde yaşamaktadır. Ancak Tatarlar Kazan ve Kırım Tatarlarından ibaret değildir dünyanın pek çok yerinde Tatar olarak isimlendirilen toplulukları görebiliriz. Bunlardan bir tanesi de Altın Orda Devleti'nin dağılmasının ardından İdil-Ural sınırlarına göç eden Doğu Avrupa topraklarına yerleşen Lipka Tatarlarıdır. Doğu Avrupa topraklarında yaşamını sürdüren Lipka Tatarları, kendine özgü kültürel ve dini özelliklere sahip bir Tatar grubudur. Bunun yanı sıra Lipka Tatarları, Doğu Avrupa'da farklı topluluklarla girdikleri ilişkiler neticesinde dilsel ve kültürel değişimlerde yaşamışlardır. Altın Orda Devleti'nde yaşanan iç karışıklıklardan ötürü Tatarlar 1392-1430 seneleri arasında Litvanya Prensi tarafından Vilnius yakınlarına yerleştirilmişlerdir. Kırım Hanlığı ile Litvanya Prensliği arasında yaşanan savaşlar neticesinde esir düşen Tatarlar ile birlikte bölgede Tatar Nüfusu oldukça artmıştır. Tarihi süreç içerisinde Doğu Avrupa'da bir dizi sınır değişiklikleri yaşanmış, bu durum neticesinde bölgedeki Tatarlar günümüzde üç farklı ülkeye yani Polonya, Litvanya ve Belarus sınırları içerisinde yer almışlardır. Bu sebeple araştırmacılar Doğu Avrupa coğrafyasında yer alan Tatarları "Polonnya-Litvanya Tatarları", "Lehistan Tatarları", "Litvanya Tatarları", "Polonya,Litvanya ve Belarus Müslümanları" olarak isimlendirmektedir. Her ne kadar farklı isimlendirmeler mevcut olsa dahi yaygın isimlendirme "Polonnya-Litvanya Tatarları" veya "Litvanya-Polonya Tatarları" olmuştur. Bu örneklendirmeler göz önünde bulundurulduğunda "Tatar" ismi varlığını korumuştur. Çok nadir de olsa bu isimlendirmelerin haricinde "Lipka Tatarları" olarak da isimlendirildiği bilinmektedir.
Lipka Tatarlarına ait camiler
-
![image]()
Lwye, Belarus Tatar Camii -
![image]()
Navahrudak Tatar Camii, Belarus -
![image]()
Tatar Camii · Nemėžis, Litvanya -
![image]()
Bohoniki, Polonya'da Tatar Camii
Dış bağlantılar
- Tatar Adının Kökeni Üzerine 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tatarlar 14 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Litvanya Tatar Türklerine ait hamailer 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Litvanya Tatarları el yazmalarındaki Türkçe Miraçname... 26 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Litvanya Büyük Dükalığı‟nda Müslüman Tatarlar: Geçmiş, Bugün ve Gelecek 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- XIII. Yüzyıldan Günümüze Eskişehir Yöresinde Tatarlar
- Türk-Moğol Kavimleri Arasında Tatarlar[]
Ayrıca Bakınız
Kitaplar
- Ahmet Caferoğlu, (1988). Türk Kavimleri 28 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İstanbul: Enderun Kitabevi. ISBN:
- Akdes Nimet Kurat (2002), IV- XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz’in Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Murat Kitabevi Yayınları (Ankara) ISBN:
- Mirfatih Z. Zekiyev (2006) Türklerin ve Tatarların Kökeni. (Çev. Batur, D. Ahsen). İstanbul: Selenge yayınları. ISBN:
Kaynakça
- ^ "Перепись-2009". 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2015.
- ^ . 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2020. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ "Tatarzy w Polsce – naród, grupa etniczna czy "ludzie pogranicza" ?" (PDF). 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.
- ^ Andrzej Rykała, Ethno-Religious Heritage of Former Eastern Territories of the Polish-Lithuanian Commonwealth in Contemporary Poland. European Spatial Research and Policy, (2013) 28 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., s.56
- ^ Ananiasz Zajaczkowski,. (1962). Polonya‟da Türk Menşeli Etnik Unsurlar. (Çev. Zeynep Kerman). ISSN 1015-2091 s.557-565.
- ^ a b (Litvanca) Lietuvos totoriai ir jų šventoji knyga - Koranas 29 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c "Emine Atmaca,uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/4 2013 s. 147-180" (PDF). 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mart 2020.
- ^ a b "Hüseyin Durgut, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2018, Cilt: 11, Sayı: 21, 105-114". 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2020.
- ^ Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups, "Polish or Lithuanian Tartars", Harvard University Press, pg. 990
- ^ Shirin Akiner, İslamic Peoples of the Soviet 'Union (London: 1986), ISBN: s. 55.
- ^ a b "Faruk Sümer, "Tatarlar" ,Türk İslam Ansiklopedisi, 40, s.168-170". 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2020.
- ^ Ahmet Caferoğlu, (1988). Türk Kavimleri 28 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İstanbul: Enderun Kitabevi. ISBN: s.73
- ^ a b c d Kürşat Yıldırım. Tatar Adının Kökeni Üzerine 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Türkiye Mecmuası, 22 (güz), ISSN 0085-7432
- ^ Aleksej Suharev, Kazanskie Tatary (Rusça) 1904, ISBN:, s.22.
- ^ a b c d Liaisan Şahin (2017): “Litvanya Büyük Dükalığı‟nda Müslüman Tatarlar: Geçmiş, Bugün ve Gelecek 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .” MUTAD, IV (1), 299-311. ISSN 2148-6743
- ^ Muammer Gül (2005), Doğu ve Güneydoğu Anadolu da Moğol Hakimiyeti,Yeditepe Yayınevi, ISBN: S.179
- ^ Cemile Şahin (2011). XIII. Yüzyıldan Günümüze Eskişehir Yöresinde Tatarlar 28 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. S.23
- ^ H. Ahmet Özdemir (2005) Moğol İstilası Cengiz ve Hülagu Dönemleri, İz Yayıncılık (İstanbul) ,ISBN: S.37
- ^ Akdes Nimet Kurat (2002), IV- XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz’in Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Murat Kitabevi Yayınları (Ankara) ISBN:, S.152-153
- ^ Mirfatih Z. Zekiyev (2006) Türklerin ve Tatarların Kökeni. (Çev. Batur, D. Ahsen). İstanbul: Selenge yayınları. ISBN: S.230-231
- ^ Ananiasz Zajaczkowski,. (1962). Polonya‟da Türk Menşeli Etnik Unsurlar. (Çev. Zeynep Kerman). ISSN 1015-2091s.557
- ^ Özkan, Nevzat (2008). Kırım Tatar Türkçesinin Yayılma Alanları 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Turkish Studies, 3 (7), s.537.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lipka Tatarlari Lipkalar Litvanya Tatarlari Lehistanli Tatarlar Lipkowie Lipcani veya Muslimi olarak da bilinir Polonya Tatarlari 6 asirlik bir zaman diliminde gunumuzde Polonya Litvanya ve Belarus un sinirlari icerisinde yasayan kendine ozgu geleneklere ve yasantiya sahip bir topluluktur Tatarlar in ilk olarak Avrupa topraklarina goc etmeleri Altin Orda Devleti nin icerisinde yasadigi karisikliklardan sonraki doneme denk gelmektedir Lipka TatarlariLipka Tatarlari Onemli nufusa sahip bolgeler Belarus7 300 Polonya1 916 Litvanya2 800DillerBeyaz Rusca Lehce LitvancaDinCogunluk Sunni Islam Azinlik Katolik HristiyanligiPolonya daki Lipka Tatarlarinin Dagilimi 1939 Altin Orda Devleti nde yasanan ic savaslar neticesinde Tatarlarin cogu Dogu Avrupa topraklarina goc ederek ilk yerlesimlerini olusturmuslardir Altin Orda Devleti nde yasanan ic savas neticesinde Altin Orda Devlet inin dagilmasi ile beraber Tatarlar 1392 1430 yillari arasinda Litvanya Buyuk Dukaligi tarafinca Vilnius yakinlarina iskan edilmislerdir XIV Yuzyilin baslarinda Litvanya Buyuk Dukaligi na yerlesen Tatar toplulugunun ilk yerlesimcileri samanistik dinlerini korumayi denemis ve Hristiyan olmayan Litvanyalilar arasinda siginmaci olarak yasamislardir 14 yuzyilin sonlarina dogru baska bir Tatar gocu daha yasanmis bu defa Muslumanlar Vytautas tarafindan Buyuk Dukalik a davet edilmislerdir Bu Tatarlar Vilnius Trakai Grodno ve Kaunas cevresine yerlestirilmis ve sonrasinda Lehistan Litvanya Birligi nin parcasi haline gelecek olan Buyuk Dukalik in diger bolgelerine yayilmislardir XIV Yuzyilda baslayan Tatar gocleri XVII yuzyila kadar surekli olarak devamlilik gostermistir XVI Yuzyildan itibaren ana dillerini kaybetmeye baslamis olan Lipka Tatarlari Beyaz Rusca Litvanca ve Lehce dillerini benimsemislerdir Belarus Litvanya ve Polonya da azinlik halinde yasamakta olan Lipka Tatarlari Amerika Birlesik Devletleri nde de yer yer gorulmektedirler Bohoniki ve koyleri Polonya daki Lipka Tatar yerlesimlerine ornektir TatarlarFarkli zaman dilimlerinde ve topluluklarda degisik anlamlarda kullanilan Tatar ismi Tatar etnik kimliginin tartismali olmasina sebep olmustur Orhun yazitlarinda Turk olmayan topluluklari adlandirmak icin kullanilan Tatar ismi Ruslar tarafindan ise Rusya nin Avrupa kisminda yasayan Musluman Turk halklar icin kullanilmistir Ayni sekilde Mogol kaynaklarinda ise Tatar Mogollar icerisinde yasayan bir Mogol kabilesini ifade etmektedir Cinliler ise Cengiz Han doneminden once Mogolca konusan gocebe tum halklara Tatar ismini vermislerdir Tatar adi ilk kez Tatir olarak ifade edilmis ve tarih boyunca farkli anlamlarda kullanilmistir Ilya Nikolayevich Berezin e gore ceken uzatan Rifkat Ahmetyanov a gore hukumdarlar hukumdari Sharev e gore Dag kesisi Avrupa toplumlari tarafindan ise yagmaci Mogol ve eski yunan mitolojisinde cehennem anlamina gelen Tatarus sozcugunden turetilerek Barbar halk anlamlarinda kullanilmistir Farkli toplumlarin tarih bakimindan ic ice gecmesi neticesinde Tatar kimligi hakkinda farkli gorusler ortaya atilmistir Bu goruslerin birincisi Turkoloji alaninda calismalar yapmis Smirnov Gimadi Kalinin gibi isimlerin ortaya attigi gorustur Bu goruse gore Tatar kimliginin aslinda Bulgarlari ifade ettigi ve Altin Orda Kazan Hanligi Rus Hakimiyeti donemlerinde Tatar kimliginin cok buyuk donusumlere maruz kalmadigi yonundedir Ancak Velidi Togan Smolin Asmarin gibi isimlerin goruslerine gore Kazan Tatarlarinin kronolojisinde Idil Bulgarlarinin cok buyuk bir onemi olmadigi yonundedir Bu goruse gore Altin Orda doneminde idil Bulgarlari zamanla yok olmus ve Tatar kulturel kimligi zenginlesmistir Yasanan Mogol istilasi neticesinde Kama nehri civarinda Kipcak boylari ile ic ice giren Bulgarlar zamanla eriyip yok olurken Turk nufusunda artis yasanmis ve zamanla Altin Orda Devletinin aristokrasisini olusturan Mogollar dahi Turklesmeye baslamistir Yasanan bu Turklesme ilk kez Cengiz Han doneminde baslamistir Bu donemde Cengiz Han soz konusu akinlari ile Turkleri kendi ulkesine katarken ileriki sureclerde bir kisim Turk boylari kendi istekleri ile Cengiz Han a katilmislardir Bu katilimlar sonucunda Mogol Imparatorlugunda gozle gorulecek bir sekilde Turk nufusunda artis yasatmistir Bu sebeple Mogol Imparatorlugu parcalandigi vakit ardindan bircok Turk Devleti kurulmustur Tatarlar Turkler ile Mogollarin kesistigi bir nokta gibi goruldugu icin Tatar kokeni hakkinda bu denli tartismalar yasanmistir Gunumuzde dahi Arap Tarih yazarlari Mogol yerine Tatar adini kullanmaktadir 19 Yuzyilda milliyetcilik akiminin artis gostermesi ile beraber Tatar etnik kimligi olusturulmaya calisilmis ve bu calismalar neticesinde Tatarlarin kultur ve tarih birligi sekillenmeye baslamistir Bu sekillenme surecine Ismail Gaspirali Hadi Atlasi Sehabeddin Mercani Ayas Ishaki gibi isimlerin buyuk oranda etkisi gorulmustur Nitekim Idil boylarina Tatar denmesinin asil sebebi bu yeni olusmakta olan etnik yapi icerisinde Ruslarin Altin Orda Devleti den sonra bolgede yer almakta olan tum halka Tatar demesinden kaynaklanmistir Bulgar Tatar olusumu ise gunumuzde Mogol Tatarlari Orda Tatarlari Kirim Tatarlarindan farklidir bu tatarlar Polonya Litvanya Belarus Tatarlarini tek bir millet olarak bir araya getirmektedir Lipka Tatarlari2009 nufus sayimina gore Belarus ta Tatarlar Karisik ve belirsiz bir tarihe sahip olan Tatarlarin gunumuzde en taninanlari Kazan Tatarlari ve Kirim Tatarlaridir Bu Tatar topluluklarinin her ikisi de gunumuzde Rusya Fedarasyonu icerisinde yasamaktadir Ancak Tatarlar Kazan ve Kirim Tatarlarindan ibaret degildir dunyanin pek cok yerinde Tatar olarak isimlendirilen topluluklari gorebiliriz Bunlardan bir tanesi de Altin Orda Devleti nin dagilmasinin ardindan Idil Ural sinirlarina goc eden Dogu Avrupa topraklarina yerlesen Lipka Tatarlaridir Dogu Avrupa topraklarinda yasamini surduren Lipka Tatarlari kendine ozgu kulturel ve dini ozelliklere sahip bir Tatar grubudur Bunun yani sira Lipka Tatarlari Dogu Avrupa da farkli topluluklarla girdikleri iliskiler neticesinde dilsel ve kulturel degisimlerde yasamislardir Altin Orda Devleti nde yasanan ic karisikliklardan oturu Tatarlar 1392 1430 seneleri arasinda Litvanya Prensi tarafindan Vilnius yakinlarina yerlestirilmislerdir Kirim Hanligi ile Litvanya Prensligi arasinda yasanan savaslar neticesinde esir dusen Tatarlar ile birlikte bolgede Tatar Nufusu oldukca artmistir Tarihi surec icerisinde Dogu Avrupa da bir dizi sinir degisiklikleri yasanmis bu durum neticesinde bolgedeki Tatarlar gunumuzde uc farkli ulkeye yani Polonya Litvanya ve Belarus sinirlari icerisinde yer almislardir Bu sebeple arastirmacilar Dogu Avrupa cografyasinda yer alan Tatarlari Polonnya Litvanya Tatarlari Lehistan Tatarlari Litvanya Tatarlari Polonya Litvanya ve Belarus Muslumanlari olarak isimlendirmektedir Her ne kadar farkli isimlendirmeler mevcut olsa dahi yaygin isimlendirme Polonnya Litvanya Tatarlari veya Litvanya Polonya Tatarlari olmustur Bu orneklendirmeler goz onunde bulunduruldugunda Tatar ismi varligini korumustur Cok nadir de olsa bu isimlendirmelerin haricinde Lipka Tatarlari olarak da isimlendirildigi bilinmektedir Lipka Tatarlarina ait camilerLwye Belarus Tatar Camii Navahrudak Tatar Camii Belarus Tatar Camii Nemezis Litvanya Bohoniki Polonya da Tatar CamiiDis baglantilarTatar Adinin Kokeni Uzerine 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tatarlar 14 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Litvanya Tatar Turklerine ait hamailer 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Litvanya Tatarlari el yazmalarindaki Turkce Miracname 26 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Litvanya Buyuk Dukaligi nda Musluman Tatarlar Gecmis Bugun ve Gelecek 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde XIII Yuzyildan Gunumuze Eskisehir Yoresinde Tatarlar Turk Mogol Kavimleri Arasinda Tatarlar olu kirik baglanti Ayrica BakinizImparatorluk Muhafizlari nin Litvanyali TatarlariKitaplarAhmet Caferoglu 1988 Turk Kavimleri 28 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbul Enderun Kitabevi ISBN 9757658049 Akdes Nimet Kurat 2002 IV XVIII Yuzyillarda Karadeniz in Kuzeyindeki Turk Kavimleri ve Devletleri Murat Kitabevi Yayinlari Ankara ISBN 9789751742629 Mirfatih Z Zekiyev 2006 Turklerin ve Tatarlarin Kokeni Cev Batur D Ahsen Istanbul Selenge yayinlari ISBN 6054944231Kaynakca Perepis 2009 16 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya PDF 18 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Eylul 2015 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mart 2020 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Tatarzy w Polsce narod grupa etniczna czy ludzie pogranicza PDF 15 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Nisan 2023 Andrzej Rykala Ethno Religious Heritage of Former Eastern Territories of the Polish Lithuanian Commonwealth in Contemporary Poland European Spatial Research and Policy 2013 28 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde s 56 Ananiasz Zajaczkowski 1962 Polonya da Turk Menseli Etnik Unsurlar Cev Zeynep Kerman ISSN 1015 2091 s 557 565 a b Litvanca Lietuvos totoriai ir ju sventoji knyga Koranas 29 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Emine Atmaca uluslararasi Turkce Edebiyat Kultur Egitim Dergisi Sayi 2 4 2013 s 147 180 PDF 16 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mart 2020 a b Huseyin Durgut Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 2018 Cilt 11 Sayi 21 105 114 26 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2020 Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups Polish or Lithuanian Tartars Harvard University Press pg 990 Shirin Akiner Islamic Peoples of the Soviet Union London 1986 ISBN 9781299854710 s 55 a b Faruk Sumer Tatarlar Turk Islam Ansiklopedisi 40 s 168 170 14 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2020 Ahmet Caferoglu 1988 Turk Kavimleri 28 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbul Enderun Kitabevi ISBN 9757658049 s 73 a b c d Kursat Yildirim Tatar Adinin Kokeni Uzerine 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye Mecmuasi 22 guz ISSN 0085 7432 Aleksej Suharev Kazanskie Tatary Rusca 1904 ISBN 978 5458163293 s 22 a b c d Liaisan Sahin 2017 Litvanya Buyuk Dukaligi nda Musluman Tatarlar Gecmis Bugun ve Gelecek 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde MUTAD IV 1 299 311 ISSN 2148 6743 Muammer Gul 2005 Dogu ve Guneydogu Anadolu da Mogol Hakimiyeti Yeditepe Yayinevi ISBN 9756480351 S 179 Cemile Sahin 2011 XIII Yuzyildan Gunumuze Eskisehir Yoresinde Tatarlar 28 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde Doktora Tezi Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Ankara S 23 H Ahmet Ozdemir 2005 Mogol Istilasi Cengiz ve Hulagu Donemleri Iz Yayincilik Istanbul ISBN 9789753555920 S 37 Akdes Nimet Kurat 2002 IV XVIII Yuzyillarda Karadeniz in Kuzeyindeki Turk Kavimleri ve Devletleri Murat Kitabevi Yayinlari Ankara ISBN 9789751742629 S 152 153 Mirfatih Z Zekiyev 2006 Turklerin ve Tatarlarin Kokeni Cev Batur D Ahsen Istanbul Selenge yayinlari ISBN 6054944231 S 230 231 Ananiasz Zajaczkowski 1962 Polonya da Turk Menseli Etnik Unsurlar Cev Zeynep Kerman ISSN 1015 2091s 557 Ozkan Nevzat 2008 Kirim Tatar Turkcesinin Yayilma Alanlari 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkish Studies 3 7 s 537