Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Makao (Çince: 澳門, Kantonca telaffuz: ; Portekizce: Macau, ) ya da tam resmî adıyla Çin Halk Cumhuriyeti Makao Özel İdari Bölgesi, Güney Çin Denizi kıyısında, İnci Nehri Deltası'nın batısında bulunan bir şehir. Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı özel idari bölgedir ve yönetimsel ve ekonomik sistemleri, Çin anakarasındakilerden farklıdır. Yüzölçümü 28,2 km2 olan Makao, 667.400 kişilik nüfusuyla Dünya'da nüfusun en yoğun olduğu bölgedir.
Makao 澳門 / Macau Çin Halk Cumhuriyeti Makao Özel İdari Bölgesi Çince: 中華人民共和國澳門特別行政區 Portekizce: Região Administrativa Especial de Macau da República Popular da China | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
 | |||||||
| Resmî dil(ler) | Çince, Portekizce | ||||||
| Etnik gruplar (2016) | %88,4 Han Çinlisi %4,6 Filipinli %2,4 Vietnamlı %1,7 Portekizli %2,8 diğer | ||||||
| Hükûmet | Özerk | ||||||
| |||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
| Yüzölçümü | |||||||
• Toplam | 28,2 km2 (237.) | ||||||
• Su (%) | 0 | ||||||
| Nüfus | |||||||
• 2017 tahminî | 667.400 (167..) | ||||||
| GSYİH (SAGP) | 2006 tahminî | ||||||
• Toplam | US$17,600 m (99.) | ||||||
| GSYİH (nominal) | 2007 tahminî | ||||||
• Toplam | US$15,997 m (94.) | ||||||
• Kişi başına | US$36,357 | ||||||
| İGE (2017) |  0.914çok yüksek · 17. | ||||||
| Para birimi | Makao patakası (MOP$) (MOP) | ||||||
| Zaman dilimi | UTC+8 (MST) | ||||||
| Trafik akışı | sol | ||||||
| Telefon kodu | 853 | ||||||
| İnternet alan adı | .mo | ||||||
Ming Çini 1557 yılında Makao topraklarını Portekiz İmparatorluğu'na kiraladıktan sonra Makao, Portekiz'in oldu. Portekiz, 1887 yılına kadar halen Çin egemenliği altındaki bu topraklar için yıllık bir kira ödedi ve bu toprakları yönetti; 1887'de ise Portekiz, Çin ile imzaladığı kapsamında Makao'yu daimi olarak kendi kolonisi olarak yönetme hakkını kazandı. Koloni, 1999 yılında Makao üzerindeki egemenliğin Çin'e devredilmesine kadar Portekiz yönetimi altında kaldı.
Seyrek nüfuslu bir takım ada olarak başlayan Makao artık günümüzde büyük bir tatil beldesidir ve kumar turizmi açısından Dünya'nın en popüler varış noktasıdır. (Uluslararası turizm gelirinin) dokuzuncu en yüksek alıcısıdır, kumar endüstrisinin değeri de Las Vegas'ın yedi katıdır. Dünya'nın en yüksek kişi başına gelirlerine sahip olmasına rağmen, ciddi oranda gelir eşitsizliği mevcuttur.Uluslararası Para Fonu'na göre Makao, kişi başına satın alma gücü paritesi açısından Katar'dan sonra ikinci sıradadır.
Makao'nun İnsani Gelişme Endeksi çok yüksektir, ancak bu Birleşmiş Milletler tarafından değil, Makao Hükûmeti tarafından hesaplanır. Makao, 2020 yılı itibarıyla Dünya'nın en yüksek dördüncü beklenen yaşam süresine sahiptir. Makao'nun toprakları neredeyse tümüyle kentleşmiş haldedir; bu kentleşmenin çoğu da ıslah edilmiş alanların üzerinde yer almıştır: Makao'nun toplam alanının üçte ikisi denizden ıslah edilmiştir.
Şehrin tarihi merkezindeki Portekiz ve Çin mimarisinin eşsiz karışımı, 2005 yılında girmesine yol açtı.
İsim
"Makao" ismine yapılmış ilk yazılı atıf, 20 Kasım 1555 yılında yazılmış bir mektupta yer alır; mektupta bu yerin ismi "Ya/A Ma Gang" ("亞/阿-媽/馬-港") şeklinde yazılır. Yerliler, deniz tanrıçası Mazu ("A-Ma" olarak da anılır)'nun bu limanı kutsadığı ve koruduğuna inanırlardı ve civarındaki sularına onun ismini verdiler. Portekizli kaşifler bölgeye ilk kez vardıkları ve bu yerin ismini sordukları zaman, yerel insanlar, kaşiflerin tapınak hakkında sorduklarını düşünmüş ve buranın "Ma Kok" (媽閣) olduğunu söylemişlerdir. Bu yerin Portekizcedeki en erken yazılışı Amaquão şeklindeydi. Zaman geçtikçe bu isim çeşitli şekillerde yazıldı, ancak 17. yüzyıl boyunca Amacão / Amacao ve Macão / Macao, en yaygın yazılış şekilleri oldu. Portekizcenin 1911 yılı imla reformuyla bu yerin ismini Macau şeklinde yazmak standart oldu, ancak İngilizce ve diğer Avrupa dillerinde Macao şeklinde yazılmaya devam etti.
Makao Yarımadası'nın Çincede birçok farklı ismi olmuştur; ör. Jing'ao (井澳/鏡澳), Haojing (濠鏡) ve Haojing'ao (濠鏡澳).Taipa, Coloane ve adaları toplu olarak Shizimen (十字門) ismiyle anılırdı. Zaman geçtikçe bu toprakların tümüne atfen Aomen ya da Oumun (Çince: 澳門; pinyin: Àomén) ismi kullanılmaya başladı.
Tarih ve yönetim
1557'de Portekizlilerin bir ticaret üssü ve Çin'de misyonerlik çalışmaları merkezi olarak kurdukları Makao'nun yönetimi, 1887'de Çin hükümeti tarafından Portekiz'e bırakılıp, bu antlaşma 1979'da yenilendi. 1987'de Çin ile Portekiz arasında, Makao'nun 1999'da Çin'e geri verilmesini öngören bir antlaşma imzalandı.
1976'da büyük ölçüde özerklik tanınan, 1990'da özerkliğin sınırları yeniden genişletilen Makao, 1999'a kadar Portekiz hükûmeti tarafından atanan bir vali tarafından yönetilmekteydi.
Coğrafya ve iklim
Ekim - Aralık dönemi günlerin güneşli, ılık ve nemin çok düşük olduğu zamanlardır. Ocak - Mart dönemi ise oldukça soğuk fakat güneşlidir. İlkbaharda (Nisan'dan itibaren), nem artmaya başlar ve yazın (Mayıs'tan Eylül'e) iklim ılıktır ve nemli yağmurlar tayfunlara sebep olur.
| Yıllık en yüksek & en düşük ortalama sıcaklıklar ve Makao'da toplam yağmur düşüşleri | |||||||||||||
| Aylar | Ock. | Şub. | Mar. | Nis. | May | Haz. | Tem. | Auğ. | Eyl. | Ekm. | Kas. | ara. | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ort. yüksek °C (°F) | 18 (65) | 18 (65) | 21 (71) | 24 (75) | 28 (82) | 31 (88) | 32 (90) | 32 (90) | 30 (86) | 28 (82) | 24 (75) | 19 (67) | |
| Ort. düşük ısı °C (°F) | 13 (55) | 13 (55) | 16 (61) | 20 (69) | 24 (75) | 26 (79) | 27 (80) | 27 (80) | 26 (79) | 23 (73) | 18 (65) | 14 (57) | |
| toplam yağmur düşüşü mm (inc) | 32.4 (1.3) | 58.8 (2.3) | 82.5 (3.2) | 217.4 (8.5) | 361.9 (14.2) | 339.7 (13.3) | 289.8 (11.4) | 351.6 (13.8) | 194.1 (7.6) | 116.9 (4.6) | 42.6 (1.7) | 35.2 (1.4) | |
Yüzey şekilleri
Makao, aşağı yukarı bütünüyle kentleşmiştir ve tarıma ayrılan alanlar toplam yüzölçümün ancak %10'unu bulur. İklim tropikal, yıllık sıcaklık ortalaması 22 °C, yıllık yağış ortalaması 1.800 mm'dir.
Demografi
'nin tahminlerine göre, 2018 yılının sonu itibarıyla Makao'nun nüfusu 667.400 civarındadır. Kilometre başına 21.340 kişilik nüfus yoğunluğuyla Makao, Dünya'da nüfus yoğunluğun en yüksek olduğu bölgedir. Nüfusun büyük çoğunluğu (yüzde 88,7) Çinlilerdir; özellikle kökenleri Guangdong (yüzde 31,9) ve Fujian (yüzde 5,9) eyaletlerine dayanan kişilerin yüzde oranları yüksektir. Nüfusun diğer yüzde 11,6'sını ise başta Filipinliler (yüzde 4,6), Vietnamlılar (yüzde 2,4) ve Portekizliler (yüzde 1,8) olmak üzere Çinli olmayan etnik azınlıklar oluşturmaktadır. Makao'da doğup büyümüş birkaç bin sakinin karışık Portekiz soyu vardır; kökenleri karışık olan bu yerliler, kendi başına "" (Çince: 土生葡人; Portekizce: macaense) diye bir etnik grubun üyeleri olarak görülür. Göçmenler haricinde toplam nüfusun yüzde 49,4'ü Makao doğumlu, yüzde 43,1'i ise Çin anakarasında doğmuştur. Koloni döneminin bir mirası olarak, nüfusun büyük bir bölümü Portekiz vatandaşlığına sahiptir; 1999 yılında Makao üzerinde egemenlik Çin'e devredildiği zaman, Makao'nun 107.000 sakini Portekiz pasaportu sahibi idi.
Makao sakinlerinin çoğu tarafından konuşulan dil, Guangdong eyaletinden kaynaklanan bir Çin dili olan Kantoncadır. Kantonca, nüfusun yüzde 87,5'i tarafından konuşulur; yüzde 80,1 bunu anadil, yüzde 7,5 ise bunu ikinci dil olarak konuşur. Makao'nun öteki resmî dili olan Portekizce, nüfusun sadece yüzde 2,3'ü tarafından konuşulur; yüzde 0,7 bunu anadil, yüzde 1,6 ise bunu ikinci dil olarak konuşur. Son senelerde Çin anakarasından gelen göçmenlerin artışıyla, Putonghua konuşanların sayısı da artmıştır; bunlar, nüfusun yaklaşık yarısını oluşturmaktadır; yüzde 5,5 bunu anadil, yüzde 44,9 ise bunu ikinci dil olarak konuşmaktadır. Çin anakarasında kullanılan basitleştirilmiş Çince karakterlerden farklı olarak, Makao'da yazı yazarken geleneksel Çince karakterler kullanılır. İngilizce ek bir ortak dil olarak görülür ve nüfusun bir çeyreğinden fazlası (yüzde 27,5) tarafından konuşulur; yüzde 2,8 bunu anadil, yüzde 24,7 ise bunu ikinci dil olarak konuşur. Makao'da Portekizcenin temelinden ortaya çıkmış yerel kreol dili olan (patuá ismiyle de bilinir), günümüzde ancak sadece Makaolu topluluğunun yaşlı nesline ait birkaç insan tarafından halen konuşulmaktadır.
Çin geleneksel dinlerinin en çok mensubu var (yüzde 58,9); bunun ardından en çok yaygın dini inançlar Budizm (yüzde 17,3) ve Hristiyanlık (yüzde 7,2)tır. Nüfusun yüzde 15,4'ünün dini inancı yoktur. Makao'da Hinduizm, Yahudilik ve İslam gibi diğer dinlere mensup olan bireyler (yüzde 1'den az) de yaşamaktadır.
Makao, Dünya'nın en yüksek dördüncü beklenen yaşam süresine sahiptir: 2018 yılı itibarıyla erkeklerin beklenen yaşam süresi 81,6 yıl, kadınlarınki ise 87,7 yıldır. Makao'daki önde gelen üç ölüm nedeni kanser, kalp hastalığı ve . Hükûmetin sağladığı sağlık hizmetlerinin çoğu ücretsizdir, ancak alternatif tedaviler de büyük oranda sübvanse edilir.
Makao'da yaşayan göçmen işçiler, Makao işgücünün yüzde 25'inden fazlasını oluşturmaktadır. Bunlar çoğunlukla inşaat, otel ve restoran gibi düşük ücretli sektörlerde çalışmaktadır. Oyun endüstrisinde çalışan yerel sakinlerinin oranının çoğalmasıyla, yerel ile göçmen işçilerin arasındaki gelir eşitsizliği de artmıştır. Ayrıca yaşam ücretlerinin artması nedeniyle, Makao sakini olmayan işçilerin büyük bir kısmı Zhuhai'da yaşamaya başlamıştır.
Ekonomi
Ekonominin başlıca kesimi olan sanayide, başlıca kollar arasında dokuma sanayisi, oyuncak yapımı, elektronik gereçler yapımı, yapay çiçek sanayisi vb. sayılabilir. Turizm ve kumarhaneler (yakındaki Hong Kong ile Çin anakarasında kumar yasaktır) önemli ek gelir kaynakları oluşturur: Yılda 5 milyonu aşkın turist ziyaret eder.
Besin açısından Makao, büyük ölçüde Çin ve Hongkong'dan yapılan dışalıma bağımlıdır; ama dış satımın yüksekliği sayesinde, dış ticaret bilançosu olumludur.
Altyapıyı geliştirmek için birçok tasarı uygulamaya konmuştur.
Kardeş şehirler
Ayrıca bakınız
![image]()
Wikimedia Commons'ta Makao ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.![image]()
Wikimedia Commons'ta Macau ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- Makao Portekizcesi
- Makao Tarihi Merkezi
Dipnot
Referans ve kaynaklar
Kaynakça
- ^ a b Population By-Census 2016, s. 6.
- ^ "Macau". The World Factbook (İngilizce). Merkezi İstihbarat Teşkilatı. 12 Haziran 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
- ^ a b c Macao in Figures 2019, s. 5.
- ^ a b Macao in Figures 2019, s. 4.
- ^ Landler 1999.
- ^ du Cros 2009, s. 75.
- ^ Sheng & Gu 2018, s. 72.
- ^ Sheng & Gu 2018, ss. 77–78.
- ^ a b "Country Comparison. Life Expectancy at Birth". The World Factbook (İngilizce). Merkezi İstihbarat Teşkilatı. 9 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ Grydehøj 2015, s. 102.
- ^ "Historic Centre of Macao". UNESCO World Heritage Centre. United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. 9 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2021.
- ^ a b c Wu & Jin 2014.
- ^ Hao 2011, ss. 12–13.
- ^ "Is it Macau or Macao?" (İngilizce). Visit Macao. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2020.
- ^ a b Hao 2011, ss. 15–16.
- ^ Refer to The Weather Channel for Macau, China 6 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Refer to WMO - Macau, China 20 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Population By-Census 2016, s. 14.
- ^ Population By-Census 2016, ss. 6, 47.
- ^ Population By-Census 2016, s. 49.
- ^ Population By-Census 2016, s. 5.
- ^ Hook & Neves 2002, s. 119.
- ^ Temel Kanun'da Bölüm I Madde 9.
- ^ a b Population By-Census 2016, ss. 9, 53–54.
- ^ Moody 2008, s. 6.
- ^ Yiu 2010.
- ^ (İngilizce). Pew Research Center. 9 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2019.
- ^ Healthcare Facts 2018.
- ^ a b Population By-Census 2016, s. 15.
- ^ Sheng & Gu 2018, s. 76.
Bibliyografya
Basılı kaynaklar
- Hao, Zhidong (2011). Macau History and Society (İngilizce). . ISBN .
- Wu, Zhiliang; Jin, Guoping (2014). "The evolution of spellings of 'Macau': An examination of early Portuguese and Western archival materials.". Wong, Katrine K.; Wei, C.X. George (Ed.). Macao – Cultural Interaction and Literary Representations (İngilizce). Routledge. ss. 147-168. ISBN .
Akademik yayınlar
- du Cros, Hilary (2009). "Emerging Issues for Cultural Tourism in Macau". Journal of Current Chinese Affairs (İngilizce). 38 (1). ss. 73-99. doi:10.1177/186810260903800105
![image]()
. - Grydehøj, Adam (2015). "Making Ground, Losing Space: Land Reclamation and Urban Public Space in Island Cities". Urban Island Studies (İngilizce). Cilt 1. ss. 96-117. doi:10.20958/uis.2015.6
![image]()
. - Hook, Brian; Neves, Miguel Santos (Mart 2002). "The Role of Hong Kong and Macau in China's Relations with Europe". The China Quarterly (İngilizce). 169 (1). ss. 108-135. doi:10.1017/S0009443902000086. JSTOR 4618708.
- Moody, Andrew (Eylül 2008). "Macau English: status, functions and forms". English Today (İngilizce). 24 (3). ss. 3-15. doi:10.1017/S0266078408000242.
- Sheng, Mingjie; Gu, Chaolin (2018). "Economic growth and development in Macau (1999–2016): The role of the booming gaming industry". Cities (İngilizce). Cilt 75. ss. 72-80. doi:10.1016/j.cities.2018.01.003
![image]()
.
Mevzuat ve içtihat
- "Temel Kanun" (İngilizce). 19 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2020.
Kurumsal raporlar
- 2016 Population By-Census Detailed Results (İngilizce). . Mayıs 2017.
- Healthcare (PDF) (İngilizce). Government Information Bureau. Temmuz 2018.
- Macao in Figures (İngilizce). . Erişim tarihi: 29 Temmuz 2019.
Gazete makaleleri
- Landler, Mark (20 Aralık 1999). "Portugal Lowers Its Flag, Handing Macao to China". The New York Times (İngilizce). 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Şubat 2019.
- Yiu, Enoch (20 Eylül 2010). "Macau's buildings safe, but culture collapsing". South China Morning Post (İngilizce). 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Makao Cince 澳門 Kantonca telaffuz ōu mǔːn Portekizce Macau mɐˈkaw ya da tam resmi adiyla Cin Halk Cumhuriyeti Makao Ozel Idari Bolgesi Guney Cin Denizi kiyisinda Inci Nehri Deltasi nin batisinda bulunan bir sehir Cin Halk Cumhuriyeti ne bagli ozel idari bolgedir ve yonetimsel ve ekonomik sistemleri Cin anakarasindakilerden farklidir Yuzolcumu 28 2 km2 olan Makao 667 400 kisilik nufusuyla Dunya da nufusun en yogun oldugu bolgedir Makao澳門 Macau Cin Halk Cumhuriyeti Makao Ozel Idari Bolgesi Cince 中華人民共和國澳門特別行政區 Portekizce Regiao Administrativa Especial de Macau da Republica Popular da ChinaBayrak ArmaMilli mars Gonulluler MarsiResmi dil ler Cince PortekizceEtnik gruplar 2016 88 4 Han Cinlisi 4 6 Filipinli 2 4 Vietnamli 1 7 Portekizli 2 8 digerHukumetOzerk Bas Yonetici Temyiz Mahkemesi Baskani Yasama Meclisi BaskaniTarihce Portekiz sonrasi uygulanan islem1557 Portekiz Kolonisi1 Aralik 1887 Cin Egemenligi baslangici20 Aralik 1999Yuzolcumu Toplam28 2 km2 237 Su 0Nufus 2017 tahmini667 400 167 GSYIH SAGP 2006 tahmini ToplamUS 17 600 m 99 GSYIH nominal 2007 tahmini ToplamUS 15 997 m 94 Kisi basinaUS 36 357IGE 2017 0 914 cok yuksek 17 Para birimiMakao patakasi MOP MOP Zaman dilimiUTC 8 MST Trafik akisisolTelefon kodu853Internet alan adi moMakao Cin siniriMakao kulesiIgreja da Se Katedrali MakaoLotus meydaninda Genis Tomurcuklarla dolu Lotus Cicegi heykeli arkasinda Tourist Aktivite merkezi ile Ming Cini 1557 yilinda Makao topraklarini Portekiz Imparatorlugu na kiraladiktan sonra Makao Portekiz in oldu Portekiz 1887 yilina kadar halen Cin egemenligi altindaki bu topraklar icin yillik bir kira odedi ve bu topraklari yonetti 1887 de ise Portekiz Cin ile imzaladigi kapsaminda Makao yu daimi olarak kendi kolonisi olarak yonetme hakkini kazandi Koloni 1999 yilinda Makao uzerindeki egemenligin Cin e devredilmesine kadar Portekiz yonetimi altinda kaldi Seyrek nufuslu bir takim ada olarak baslayan Makao artik gunumuzde buyuk bir tatil beldesidir ve kumar turizmi acisindan Dunya nin en populer varis noktasidir Uluslararasi turizm gelirinin dokuzuncu en yuksek alicisidir kumar endustrisinin degeri de Las Vegas in yedi katidir Dunya nin en yuksek kisi basina gelirlerine sahip olmasina ragmen ciddi oranda gelir esitsizligi mevcuttur Uluslararasi Para Fonu na gore Makao kisi basina satin alma gucu paritesi acisindan Katar dan sonra ikinci siradadir Makao nun Insani Gelisme Endeksi cok yuksektir ancak bu Birlesmis Milletler tarafindan degil Makao Hukumeti tarafindan hesaplanir Makao 2020 yili itibariyla Dunya nin en yuksek dorduncu beklenen yasam suresine sahiptir Makao nun topraklari neredeyse tumuyle kentlesmis haldedir bu kentlesmenin cogu da islah edilmis alanlarin uzerinde yer almistir Makao nun toplam alaninin ucte ikisi denizden islah edilmistir Sehrin tarihi merkezindeki Portekiz ve Cin mimarisinin essiz karisimi 2005 yilinda girmesine yol acti Isim Makao ismine yapilmis ilk yazili atif 20 Kasim 1555 yilinda yazilmis bir mektupta yer alir mektupta bu yerin ismi Ya A Ma Gang 亞 阿 媽 馬 港 seklinde yazilir Yerliler deniz tanricasi Mazu A Ma olarak da anilir nun bu limani kutsadigi ve koruduguna inanirlardi ve civarindaki sularina onun ismini verdiler Portekizli kasifler bolgeye ilk kez vardiklari ve bu yerin ismini sorduklari zaman yerel insanlar kasiflerin tapinak hakkinda sorduklarini dusunmus ve buranin Ma Kok 媽閣 oldugunu soylemislerdir Bu yerin Portekizcedeki en erken yazilisi Amaquao seklindeydi Zaman gectikce bu isim cesitli sekillerde yazildi ancak 17 yuzyil boyunca Amacao Amacao ve Macao Macao en yaygin yazilis sekilleri oldu Portekizcenin 1911 yili imla reformuyla bu yerin ismini Macau seklinde yazmak standart oldu ancak Ingilizce ve diger Avrupa dillerinde Macao seklinde yazilmaya devam etti Makao Yarimadasi nin Cincede bircok farkli ismi olmustur or Jing ao 井澳 鏡澳 Haojing 濠鏡 ve Haojing ao 濠鏡澳 Taipa Coloane ve adalari toplu olarak Shizimen 十字門 ismiyle anilirdi Zaman gectikce bu topraklarin tumune atfen Aomen ya da Oumun Cince 澳門 pinyin Aomen ismi kullanilmaya basladi Tarih ve yonetim1557 de Portekizlilerin bir ticaret ussu ve Cin de misyonerlik calismalari merkezi olarak kurduklari Makao nun yonetimi 1887 de Cin hukumeti tarafindan Portekiz e birakilip bu antlasma 1979 da yenilendi 1987 de Cin ile Portekiz arasinda Makao nun 1999 da Cin e geri verilmesini ongoren bir antlasma imzalandi 1976 da buyuk olcude ozerklik taninan 1990 da ozerkligin sinirlari yeniden genisletilen Makao 1999 a kadar Portekiz hukumeti tarafindan atanan bir vali tarafindan yonetilmekteydi Cografya ve iklimEkim Aralik donemi gunlerin gunesli ilik ve nemin cok dusuk oldugu zamanlardir Ocak Mart donemi ise oldukca soguk fakat guneslidir Ilkbaharda Nisan dan itibaren nem artmaya baslar ve yazin Mayis tan Eylul e iklim iliktir ve nemli yagmurlar tayfunlara sebep olur Yillik en yuksek amp en dusuk ortalama sicakliklar ve Makao da toplam yagmur dususleriAylar Ock Sub Mar Nis May Haz Tem Aug Eyl Ekm Kas ara Ort yuksek C F 18 65 18 65 21 71 24 75 28 82 31 88 32 90 32 90 30 86 28 82 24 75 19 67 Ort dusuk isi C F 13 55 13 55 16 61 20 69 24 75 26 79 27 80 27 80 26 79 23 73 18 65 14 57 toplam yagmur dususu mm inc 32 4 1 3 58 8 2 3 82 5 3 2 217 4 8 5 361 9 14 2 339 7 13 3 289 8 11 4 351 6 13 8 194 1 7 6 116 9 4 6 42 6 1 7 35 2 1 4 Yuzey sekilleri Makao asagi yukari butunuyle kentlesmistir ve tarima ayrilan alanlar toplam yuzolcumun ancak 10 unu bulur Iklim tropikal yillik sicaklik ortalamasi 22 C yillik yagis ortalamasi 1 800 mm dir Demografi nin tahminlerine gore 2018 yilinin sonu itibariyla Makao nun nufusu 667 400 civarindadir Kilometre basina 21 340 kisilik nufus yogunluguyla Makao Dunya da nufus yogunlugun en yuksek oldugu bolgedir Nufusun buyuk cogunlugu yuzde 88 7 Cinlilerdir ozellikle kokenleri Guangdong yuzde 31 9 ve Fujian yuzde 5 9 eyaletlerine dayanan kisilerin yuzde oranlari yuksektir Nufusun diger yuzde 11 6 sini ise basta Filipinliler yuzde 4 6 Vietnamlilar yuzde 2 4 ve Portekizliler yuzde 1 8 olmak uzere Cinli olmayan etnik azinliklar olusturmaktadir Makao da dogup buyumus birkac bin sakinin karisik Portekiz soyu vardir kokenleri karisik olan bu yerliler kendi basina Cince 土生葡人 Portekizce macaense diye bir etnik grubun uyeleri olarak gorulur Gocmenler haricinde toplam nufusun yuzde 49 4 u Makao dogumlu yuzde 43 1 i ise Cin anakarasinda dogmustur Koloni doneminin bir mirasi olarak nufusun buyuk bir bolumu Portekiz vatandasligina sahiptir 1999 yilinda Makao uzerinde egemenlik Cin e devredildigi zaman Makao nun 107 000 sakini Portekiz pasaportu sahibi idi Makao sakinlerinin cogu tarafindan konusulan dil Guangdong eyaletinden kaynaklanan bir Cin dili olan Kantoncadir Kantonca nufusun yuzde 87 5 i tarafindan konusulur yuzde 80 1 bunu anadil yuzde 7 5 ise bunu ikinci dil olarak konusur Makao nun oteki resmi dili olan Portekizce nufusun sadece yuzde 2 3 u tarafindan konusulur yuzde 0 7 bunu anadil yuzde 1 6 ise bunu ikinci dil olarak konusur Son senelerde Cin anakarasindan gelen gocmenlerin artisiyla Putonghua konusanlarin sayisi da artmistir bunlar nufusun yaklasik yarisini olusturmaktadir yuzde 5 5 bunu anadil yuzde 44 9 ise bunu ikinci dil olarak konusmaktadir Cin anakarasinda kullanilan basitlestirilmis Cince karakterlerden farkli olarak Makao da yazi yazarken geleneksel Cince karakterler kullanilir Ingilizce ek bir ortak dil olarak gorulur ve nufusun bir ceyreginden fazlasi yuzde 27 5 tarafindan konusulur yuzde 2 8 bunu anadil yuzde 24 7 ise bunu ikinci dil olarak konusur Makao da Portekizcenin temelinden ortaya cikmis yerel kreol dili olan patua ismiyle de bilinir gunumuzde ancak sadece Makaolu toplulugunun yasli nesline ait birkac insan tarafindan halen konusulmaktadir Cin geleneksel dinlerinin en cok mensubu var yuzde 58 9 bunun ardindan en cok yaygin dini inanclar Budizm yuzde 17 3 ve Hristiyanlik yuzde 7 2 tir Nufusun yuzde 15 4 unun dini inanci yoktur Makao da Hinduizm Yahudilik ve Islam gibi diger dinlere mensup olan bireyler yuzde 1 den az de yasamaktadir Makao Dunya nin en yuksek dorduncu beklenen yasam suresine sahiptir 2018 yili itibariyla erkeklerin beklenen yasam suresi 81 6 yil kadinlarinki ise 87 7 yildir Makao daki onde gelen uc olum nedeni kanser kalp hastaligi ve Hukumetin sagladigi saglik hizmetlerinin cogu ucretsizdir ancak alternatif tedaviler de buyuk oranda subvanse edilir Makao da yasayan gocmen isciler Makao isgucunun yuzde 25 inden fazlasini olusturmaktadir Bunlar cogunlukla insaat otel ve restoran gibi dusuk ucretli sektorlerde calismaktadir Oyun endustrisinde calisan yerel sakinlerinin oraninin cogalmasiyla yerel ile gocmen iscilerin arasindaki gelir esitsizligi de artmistir Ayrica yasam ucretlerinin artmasi nedeniyle Makao sakini olmayan iscilerin buyuk bir kismi Zhuhai da yasamaya baslamistir EkonomiEkonominin baslica kesimi olan sanayide baslica kollar arasinda dokuma sanayisi oyuncak yapimi elektronik gerecler yapimi yapay cicek sanayisi vb sayilabilir Turizm ve kumarhaneler yakindaki Hong Kong ile Cin anakarasinda kumar yasaktir onemli ek gelir kaynaklari olusturur Yilda 5 milyonu askin turist ziyaret eder Besin acisindan Makao buyuk olcude Cin ve Hongkong dan yapilan disalima bagimlidir ama dis satimin yuksekligi sayesinde dis ticaret bilancosu olumludur Altyapiyi gelistirmek icin bircok tasari uygulamaya konmustur Kardes sehirlerLizbon Portekiz Porto Portekiz Bruksel Belcika Sao Paulo Brezilya Danang Vietnam Luanda Angola Coimbra Portekiz Linkoping IsvecAyrica bakinizWikimedia Commons ta Makao ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Wikimedia Commons ta Macau ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Makao Portekizcesi Makao Tarihi MerkeziDipnot gore telaffuzu soyledir Jung wah Yahnmahn Guhng wohgwok Oumun Dahkbiht Hahngjingkeui Birlesmis Milletler Makao nun IGE sini hesaplamaz Makao Hukumeti bunu kendisi yapmaktadir Referans ve kaynaklarKaynakca a b Population By Census 2016 s 6 Macau The World Factbook Ingilizce Merkezi Istihbarat Teskilati 12 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2020 a b c Macao in Figures 2019 s 5 a b Macao in Figures 2019 s 4 Landler 1999 du Cros 2009 s 75 Sheng amp Gu 2018 s 72 Sheng amp Gu 2018 ss 77 78 a b Country Comparison Life Expectancy at Birth The World Factbook Ingilizce Merkezi Istihbarat Teskilati 9 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2020 Grydehoj 2015 s 102 Historic Centre of Macao UNESCO World Heritage Centre United Nations Educational Scientific and Cultural Organization 9 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2021 a b c Wu amp Jin 2014 Hao 2011 ss 12 13 Is it Macau or Macao Ingilizce Visit Macao 1 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2020 a b Hao 2011 ss 15 16 Refer to The Weather Channel for Macau China 6 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Refer to WMO Macau China 20 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Population By Census 2016 s 14 Population By Census 2016 ss 6 47 Population By Census 2016 s 49 Population By Census 2016 s 5 Hook amp Neves 2002 s 119 Temel Kanun da Bolum I Madde 9 a b Population By Census 2016 ss 9 53 54 Moody 2008 s 6 Yiu 2010 Ingilizce Pew Research Center 9 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2019 Healthcare Facts 2018 a b Population By Census 2016 s 15 Sheng amp Gu 2018 s 76 Bibliyografya Basili kaynaklar Hao Zhidong 2011 Macau History and Society Ingilizce ISBN 978 988 8028 54 2 Wu Zhiliang Jin Guoping 2014 The evolution of spellings of Macau An examination of early Portuguese and Western archival materials Wong Katrine K Wei C X George Ed Macao Cultural Interaction and Literary Representations Ingilizce Routledge ss 147 168 ISBN 978 0 415 62586 9 Akademik yayinlar du Cros Hilary 2009 Emerging Issues for Cultural Tourism in Macau Journal of Current Chinese Affairs Ingilizce 38 1 ss 73 99 doi 10 1177 186810260903800105 Grydehoj Adam 2015 Making Ground Losing Space Land Reclamation and Urban Public Space in Island Cities Urban Island Studies Ingilizce Cilt 1 ss 96 117 doi 10 20958 uis 2015 6 Hook Brian Neves Miguel Santos Mart 2002 The Role of Hong Kong and Macau in China s Relations with Europe The China Quarterly Ingilizce 169 1 ss 108 135 doi 10 1017 S0009443902000086 JSTOR 4618708 Moody Andrew Eylul 2008 Macau English status functions and forms English Today Ingilizce 24 3 ss 3 15 doi 10 1017 S0266078408000242 Sheng Mingjie Gu Chaolin 2018 Economic growth and development in Macau 1999 2016 The role of the booming gaming industry Cities Ingilizce Cilt 75 ss 72 80 doi 10 1016 j cities 2018 01 003 Mevzuat ve ictihat Temel Kanun Ingilizce 19 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2020 Kurumsal raporlar 2016 Population By Census Detailed Results Ingilizce Mayis 2017 Healthcare PDF Ingilizce Government Information Bureau Temmuz 2018 Macao in Figures Ingilizce Erisim tarihi 29 Temmuz 2019 Gazete makaleleri Landler Mark 20 Aralik 1999 Portugal Lowers Its Flag Handing Macao to China The New York Times Ingilizce 7 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Subat 2019 Yiu Enoch 20 Eylul 2010 Macau s buildings safe but culture collapsing South China Morning Post Ingilizce 26 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Subat 2019