Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
V. Murad (Osmanlıca: مراد خامس; 21 Eylül 1840, İstanbul - 29 Ağustos 1904, İstanbul), 33. Osmanlı padişahı ve 112. İslam halifesidir. 93 gün tahtta kalmıştır.
Babası, Padişah Abdülmecid, annesi Megrel asıllı Şevkefza Kadınefendi'dir. Önceki Osmanlı padişahı Abdülaziz'in yeğeni ve kendinden sonraki Osmanlı padişahları olan (sırasıyla) II. Abdülhamid, V. Mehmed ve Vahdettin’in ağabeyidir. Padişah Abdülaziz'in bir saray darbesi sonucu tahttan indirilişinden sonra onun yerine tahta geçmiş ve 93 gün boyunca tahtta kaldıktan sonra, akli dengesinin bozulduğu gerekçe gösterilerek 31 Ağustos 1876'da padişahlık makamından indirilmiştir.
Osmanlı tarihi boyunca en az süre yönetimde kalmış olan padişahtır. Tahttan indirildikten sonra birçok siyasi grup tarafından yeniden yönetime getirilmeye çalışılmış olmasına rağmen, bu girişimlerin hiçbiri başarılı olmamıştır.
Padişah olmadan önceki yaşamı
21 Eylül 1840'ta Mehmed Murad adıyla başkent İstanbul'da doğdu. 31. Osmanlı padişahı Abdülmecid ile Şevkefza Kadın Efendi'nin büyük oğullarıydı. Babası padişah Abdülmecid tarafından çok sevilmekte ve bu nedenle onun tarafından veliaht ilan edilmek istenmekteydi.[]
Öğrenim Yaşamı
Babasının ilk erkek çocuğu olması dolayısıyla öğrenimi ve eğitimine büyük özen gösterilen V. Murad, döneminin en ünlü bilginlerinden Doğu kültürü ve fen alanında ders aldı. Önce Ethem Paşa'dan, sonra ise Kemal Paşa ile Gardet adlı bir Fransız'dan ders alarak 14 yaşında öğrenmeye başladığı Fransızcasını ilerletti. Mızıka-yı Hümâyun komutanı Guatelli Paşa ve adlı bir diğer İtalyan'dan aldığı piyano dersleriyle batı musiki alanında ilerleme kaydetti ve kendi kendine birçok şarkı besteledi.
Veliahtlık dönemi
Sultan Abdülaziz ile beraber çıktığı Avrupa gezisi sırasında Avrupa'yı yakından görüp hayranlık duymuş, bu gezi sırasında İngiltere'de tanıştığı VII. Edward ile yakın bir dostluk kurmuştu. Amcasının tanıdığı serbestlik sayesinde, Kurbağalıdere'deki köşkünde (Şu anki Marmara Üniversitesi Göztepe Yerleşkesi) ailesi ve maiyeti ile birlikte rahat bir yaşam sürdü. Kendisini, Avrupalı prenslerden farklı görmeyen ve alafranga yaşama biçimini seçen Murad Efendi, dairesinin ve köşklerinin konuklarla dolup taşmasını istediğinden; Jön Türkler, hürriyetperverler, yabancı ve İstanbullu aydınlar velîahtı ziyarete geliyor ve ağırlanıyorlardı.
Veliaht Murad, bu dönemlerde meşrutî rejimi savunan Yeni Osmanlılar'la temas kurdu. Sık görüştüğü Şinasi, Namık Kemal ve Ziya beylerle meşrutiyet, demokrasi ve hürriyet konusunda fikir alışverişinde bulunuyordu. Fikir alışverişi yaptıkları bölgeye bu buluşmalardan dolayı bölgeye Fikirtepe adı verildi.
Tahta çıkışı ve hükümdarlığı
Veliaht Mehmed Murad efendi tahttan indirilen amcası Sultan Abdülaziz'in yerine 30 Mayıs 1876'da Sultan Beşinci Murad unvanıyla padişah oldu. "Talebe-i ulûm" ya da "softalar ayaklanması" adı verilen gösteriler, 10 Mayıs 1876'da başlamıştı. “Erkân-ı erbaa” adı verilen bu grup, iktidar koltuğuna oturduktan sonra Abdülaziz’in hal‘i konusunda anlaşarak, durumu veliaht Murad Efendi'ye bildirdiler. Hal‘ işinin 31 Mayıs'ta yapılması kararlaştırıldığı halde bazı gelişmeler yüzünden 29-30 Mayıs gecesine alındı.
Cülus ve biat tarihinin kararlaştırılan günden bir gün önceye alındığı kendisine bildirilmediği için dairesine gelen askerler tarafından tutuklanacağı vehmine kapılarak depresyona girdi. Serasker Hüseyin Avni Paşa'nın arabasına binerken Paşa arabadan inmeyerek büyük bir protokol rezaletine imza atmakla beraber, belinden çıkardığı silahı korku içindeki V. Murad'a uzatmış ve korkusu bir kat daha artmıştır. Rıhtımdan çatanaya bindirileceği sırada denizin fırtınadan dolayı kabarması üzerine korkuya kapılarak binmek istememiş müdahale edilerek bindirilmiş, Sarayburnu'na geçilerek bir arabayla Beyazıt'taki Seraskerlik binasına (bugünkü İÜ Merkez Kampüsü) gidilerek orada biat törenine başlanmıştır. Sultan Abdülaziz'in Topkapı Sarayı'na nakledildiği haberi gelince acele ile Dolmabahçe Sarayı'na gidilerek törene orada devam edilmiştir.
Kısa süre içinde yaşadığı olayların etkisiyle artan korkusu yüzünden, törenin kısa kesilmesi kararlaştırılmış, toplu halde huzura alınan gayr-i müslim cemaat ruhanileri kendilerine mahsus kıyafetleriyle üzerine yürüyünce kaçmaya çalışmıştır. Seraskerlikte ve saraydaki tören sırasında geleneksel taht Topkapı Sarayı'ndan getirilememiş ve atalarının tahtına oturamamıştır. Padişahların törenle Cuma namazına gittikleri Cuma Selamlığı sırasında kendini sarayın havuzuna atmaya çalışması yüzünden bu törene bir daha cesaret edilememiş, daha da önemlisi saltanatının meşruiyetinin tasdiki anlamına gelen kılıç alayı yapılamamıştır.
Birkaç gün sonra Sultan Abdülaziz'in ölüm haberinin gelmesi ve ardından Hüseyin Avni Paşa'nın Çerkes Hasan adlı genç subay tarafından öldürülmesi olayları üzerine kendini tamamen kaybederek yatağında gözleri havaya dikilmiş halde hareketsiz kalakalmıştır. Hususi doktoru olan Dr. Kapolyon'un bir küvetin içine yatırarak elli sülük ile kan almak gibi son derece hatalı tedavi yöntemleriyle durumu daha da fenalaşmış ve adeta kendisinden ümit kesilmişti. Artık iyileşme ümidi kalmadığı için devlet adamlarının kararıyla 93 gün kaldığı Osmanlı tahtından 31 Ağustos 1876 tarihinde indirildi.
Sonraki yaşamı
II. Abdülhamid tarafından ailesi ile birlikte zorunlu ikamete mecbur edildi. Taraftarları onun sağlığının iyi olduğu ve haksız yere hal'edildiği propagandasını yayıyorlardı. Bunun üzerine II. Abdülhamid, onu yerli ve yabancı doktorlardan oluşan bir kurula muayene ettirerek hastalığının sürdüğüne ve tedavisinin olanaksız olduğuna yönelik rapor aldı.
Onu yeniden padişah yapmak isteyenler tarafından üç defa tahta çıkarma girişimi düzenlenmiştir. İlki, tahttan indirilişinden üç ay sonra gerçekleşti. İkisi Türk, ikisi yabancı olan dört kişilik bir komite, V. Murad'ı Avrupa'ya kaçırmak ve hükümdarlığını kabul ettirmek için kadın kılığında Çırağan Sarayı'na girmeye çalışırken yakalandı. İkinci kaçırma girişimi Cleanti Scalieri-Aziz Bey mason komitesi tarafından düzenlendi. Scalieri vasıtasıyla mason örgütlerine mensubiyeti bulunan Beşinci Murat, Fransız Obediyanslarına bağlı Terakki (Proodos) Locası'nda yer almıştı. Bu localarda ilkeler, "…vicdanlarda hürriyet, adalette eşitlik, ilişkilerde kardeşlik…" olarak tanımlanıyordu. Çeşitli dinler, çeşitli milliyetler ve çeşitli mezheplerin zenginliğinde bölünmüş imparatorluk yapısı, özgürlük, eşitlik, kardeşlik kavramlarıyla bir arada tutulmaya çalışılıyor, bu yapıyı kaynaştıracak söylemler loca içerisinde yüksek seslerle dillendiriliyordu. V. Murad, imparatorluğun yeni değerlere geçişi olarak görülmüştü, bu yüzden onu yeniden tahta çıkarmayı denediler. Murad'ı kaçırarak bir camide biat edip yeniden padişah ilân etmeyi tasarlayan komite üyeleri içlerinden birinin ihbarı üzerine harekete geçmeden yakalandı. 20 Mayıs 1878 günü gerçekleşen üçüncü girişim Çırağan Baskını olarak bilinir. Baskını düzenleyen Ali Suavi'nin öldürülmesi ile sonuçlanmıştır.
Ali Suavi vakasından sonra eski padişah ailesiyle beraber Çırağan'ın bugün Beşiktaş Anadolu Lisesi olarak kullanılan harem binasına nakledildi. Bu olaya kadar tanınan birtakım serbestlikler tamamen kaldırılmış ve eski padişah ailesi ile beraber pek çok mahrumiyetlere maruz kalmıştır. Akıl sağlığına tekrar kavuştuğu yönündeki söylentilerin maiyetindeki bazı kalfalar tarafından ortalığa yayılması bu tedbirlerin alınmasında etkili olmuştur. Çırağan'ın dışarı ile tamamen irtibatının kesilmesi ve sıkı bir tarassut altına alınması bu dönemdedir. Ailesi ve maiyetindekilerle beraber kalabalık bir grubu oluşturmuşlar ve bu zümreye "Çırağanlılar" adı verilmiştir.
Akıl sağlığına kavuşan sabık padişah günlerini piyano çalarak, torunlarına ithaf ettiği besteler yaparak ve onların müzik yönünde eğitimleriyle ilgilenerek geçirdi. 28 yıl süren bu uzun mahrumiyet yıllarında ailesi genişlemekle beraber kayıplar da yaşanmıştır. Çırağan yıllarında iki kızı, sekiz torunu ve 1903 yılında da; Şehzade Ahmed Nihat Efendi'nin oğlu olan, torun çocuğu Şehzade Ali Vasıb Efendi dünyaya gelmişlerdir.
Bununla beraber kızı Fehime Sultan'ın annesi Meyliservet Kadınefendi, kızı Aliye Sultan, torunu Celile Sultan, Selahaddin Efendi'nin ölü doğan iki oğlu ve üç gelini vefat etmiş, bu kayıplar eski padişahı derinden sarsmıştır. Özellikle büyük bir sevgiyle bağlı olduğu annesi Şevkefza Valide Sultan'ın ölümünden sonra ise, günlerce kimseyle görüşmemiş, yemek yemeyi bile reddederek kederini uzun zaman yaşamış, eski günlerindeki hayata bağlı halinden eser kalmamıştır.
Ölümü
V. Murad; kızı Hatice Sultan'ın, II. Abdülhamid'in damatlarından Kemaleddin Paşa ile giriştiği bir gönül ilişkisinin açığa çıkması üzerine şeker hastalığına yakalanmış ve bu rahatsızlığına eşlik eden kanlı basurun da etkisiyle 29 Ağustos 1904'te ölmüştür.
Vasiyet ettiği türbeye gömülmesine II. Abdülhamid izin vermedi. Sessiz sedasız ve gösterişsiz şekilde Yeni Cami Türbesi'nde, annesinin yanına defnedilmesi emredildi. Cenazesi, Topkapı Sarayı'na nakledilmiş, padişahlara mahsus şekilde Hırka-i Saadet Dairesi'nde gasledilerek teçhiz ve tekfini yapıldıktan sonra cenaze namazı için Sirkeci'ye getirilmiştir. Burada halkın dikkatini çekmemek ve herhangi bir taşkınlığı engellemek için askerî birlikler kordon oluşturarak sıkı tedbir almalarına rağmen, bazı gruplar kordonu aşarak tabuta ulaşmışlar ve eski padişaha duydukları saygıyı göstermişlerdir. Yeni Cami haziresinde Turhan Valide Sultan Türbesi'ne ek olarak inşa edilen Cedid Havatin Türbesi'nde annesinin yanına defnedildi.
Kişiliği ve kişisel hayatı
Çocukluğunda iyi bir eğitim alan Sultan V. Murad, iyi derecede Fransızca öğrendi. Okumaya ve edebiyata oldukça düşkündü. Fırsat buldukça Fransa'dan getirttiği kitapları, yabancı gazeteleri uzun uzun okur, veliahtlık döneminde Ziya Paşa, Namık Kemal gibi o devrin birçok şairi ile sohbetlerde bulunurdu. Müziğe de meraklı olan Sultan V. Murad, hem piyano çalar hem de Batı müziği dalında besteler yapardı. Schottich ve Valse bilinen eserleridir. Sultan Vahideddin'in:
Biraderi (V. Murad'ı) terazinin bir tarafına, biz diğer yedi biraderi öbür tarafına koysalar birader ağır basardı.
dediği kaynaklarda belirtilmiştir.
Besteciliği ve eserleri
V. Murad, eserlerinde Türk müziği formlarını kullanmamış, batı formunda eserler vermiştir. Tahttan indirildikten sonra Çırağan Sarayı'nda bestelediği büyük ciltlerde toplanmış notları kalmış, bu ciltler önce İstanbul Üniversitesi kütüphanesine alınmış; daha sonra araştırmacı sanatçı Vedat Kosal'a hediye edilmiştir. Vedat Kosal; Ethem Eldem ve Kıyameddin Barlas'la birlikte incelenip eski Türkçeden latin harflerine geçirilmiştir. Aydın Hevâsı başlığıyla armonize ettiği Zeybek, müzik tarihinde bir Türk halk türküsünün piyano için çok seslendirildiği ilk eser olarak değerlendirilir.
Popüler kültürdeki yeri
Hayatını anlatan ve kendi bestelerine de yer verilen V. Murad Balesi'nin dünya prömiyeri 3 Mayıs 2012'de Ankara Devlet Opera ve Balesinde yapılmıştır.
2012 yılında TRT 1'de yayınlanan isimli dizide Sezgin Erdemir tarafından canlandırılmıştır.
2014 yılında TRT 1'de yayınlanan Filinta dizisinde Uğur Uludağ tarafından canlandırılmıştır.
2017 yılında TRT 1'de yayınlanan Payitaht Abdülhamid dizisinde yaşlılığı tarafından canlandırılmıştır.
Ailesi
Eşleri
- Elâru Mevhibe Başkadınefendi
- Reftârıdil Kadınefendi
- Şayân Kadınefendi
- Meyliservet Kadınefendi
- Resan Hanımefendi
Erkek çocukları ve erkek Torunu
- Şehzade Mehmed Selahaddin Efendi (5 Ağustos 1861 - 29 Nisan 1915), Annesi Reftârı Dil Kadınefendi'dir. Onun oğlullari:
- Şehzade Osman Fuad Efendi
- Şehzade Ahmed Nihad Efendi
Kız çocukları
Kaynakça
- ^ Sultan V.Murad'ın Hayatı ve Kısa Saltanatı (1840-1904) (PDF). İbrahim SATI. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022.
- ^ "Sultan V. Murad" (İngilizce). 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022.
- ^ a b c d Ekinci, Tülin Pelin. "Dönemlerine göre musikişinas Osmanlı padişahları, dönemlerinde musiki adına yaşanmış önemli gelişmeler ve bu dönemlerin genel değerlendirmesi". tez.yok.gov.tr. Haliç Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans tezi, 2010. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
- ^ a b c d Küçük, Cevdet. "Murad V" (PDF). www.islamansiklopedisi.info. Türk Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi, Cilt 31. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
- ^ a b "MURAD V - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022.
- ^ "V. Murat Mason Muydu? İşte Çırağan Vakası'nın Bilinmeyenleri... | #NesliTarih". aksam.com.tr. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022.
- ^ a b Kısa, Ahmet. "Cleanthi Scalieri ve Aziz Bey Komitesi (1876-1878)". tez.yok.gov.tr/. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi 2012. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
- ^ Ali Fuat Türkgeldi; Görüp İşittiklerim, TTK Basımevi, Ankara 2010, s. 273; Şehsuvaroğlu, Sultan Aziz, s. 52
- ^ (PDF). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yakın Çağ Tarihi Anabilim Dalı. 17 Ocak 2020. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Yıldız, Kevser Tuğan. "Bestekar Osmanlı Padişahları ve dönemlerinin musiki anlayışı". tez.yok.gov.tr. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek lisans tezi, 2007. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
- ^ ARACI (Mayıs 2012). Emre Aracı introduces the ballet "Murad V" / "V. Murad" balesi nasıl doğdu?. ss. 68-72.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta V. Murad ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. . say.464-475
- Kinross, Lord (1977). The Ottoman Centuries. İstanbul: Sander Kitabevi. . (İngilizce)
V. Murad Doğumu: 21 Eylül 1840 Ölümü: 29 Ağustos 1904 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Abdülaziz |  Osmanlı Sultanı 30 Mayıs 1876 - 31 Ağustos 1876 | Sonra gelen II. Abdülhamid |
| Sünni İslam unvanları | ||
| Önce gelen Abdülaziz | İslam Halifesi 30 Mayıs 1876 - 31 Ağustos 1876 | Sonra gelen II. Abdülhamid |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
V Murad Osmanlica مراد خامس 21 Eylul 1840 Istanbul 29 Agustos 1904 Istanbul 33 Osmanli padisahi ve 112 Islam halifesidir 93 gun tahtta kalmistir V MuradIslam Halifesi Emiru l mu minin Iki Kutsal Caminin Hizmetkari25 Nisan 2013 te Ingiliz muzayede evi Christie s London da satilan V Murad portresi33 Osmanli PadisahiHukum suresi30 Mayis 1876 31 Agustos 1876 93 gun 3 ay 3 gun Once gelenAbdulazizSonra gelenII AbdulhamidSadrazamMutercim Mehmed Rusdi Pasa112 Islam HalifesiHukum suresi30 Mayis 1876 31 Agustos 1876 93 gun 3 ay 3 gun Once gelenAbdulazizSonra gelenII AbdulhamidDogum21 Eylul 1840 Ciragan Sarayi Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum29 Agustos 1904 63 yasinda Ciragan Sarayi Istanbul Osmanli ImparatorluguDefin30 Agustos 1904 Yeni Cami Istanbul TurkiyeEs ler iElaru Mevhibe Baskadinefendi Reftaridil Kadinefendi Sayan Kadinefendi Meyliservet Kadinefendi Nevdurr Hanim Cevherriz Hanim Efendi Remzsinas Hanim Resan Hanim Filizten HanimCocuk lar iMehmed Selahaddin Efendi Sehzade Suleyman Hatice Sultan Sehzade Seyfeddin Fehime Sultan Fatma Sultan Aliye SultanTam adiMurad bin AbdulmecidHanedanOsmanli HanedaniBabasiAbdulmecidAnnesiSevkefza SultanDiniIslamImza Babasi Padisah Abdulmecid annesi Megrel asilli Sevkefza Kadinefendi dir Onceki Osmanli padisahi Abdulaziz in yegeni ve kendinden sonraki Osmanli padisahlari olan sirasiyla II Abdulhamid V Mehmed ve Vahdettin in agabeyidir Padisah Abdulaziz in bir saray darbesi sonucu tahttan indirilisinden sonra onun yerine tahta gecmis ve 93 gun boyunca tahtta kaldiktan sonra akli dengesinin bozuldugu gerekce gosterilerek 31 Agustos 1876 da padisahlik makamindan indirilmistir Osmanli tarihi boyunca en az sure yonetimde kalmis olan padisahtir Tahttan indirildikten sonra bircok siyasi grup tarafindan yeniden yonetime getirilmeye calisilmis olmasina ragmen bu girisimlerin hicbiri basarili olmamistir Padisah olmadan onceki yasami21 Eylul 1840 ta Mehmed Murad adiyla baskent Istanbul da dogdu 31 Osmanli padisahi Abdulmecid ile Sevkefza Kadin Efendi nin buyuk ogullariydi Babasi padisah Abdulmecid tarafindan cok sevilmekte ve bu nedenle onun tarafindan veliaht ilan edilmek istenmekteydi kaynak belirtilmeli Ogrenim Yasami Babasinin ilk erkek cocugu olmasi dolayisiyla ogrenimi ve egitimine buyuk ozen gosterilen V Murad doneminin en unlu bilginlerinden Dogu kulturu ve fen alaninda ders aldi Once Ethem Pasa dan sonra ise Kemal Pasa ile Gardet adli bir Fransiz dan ders alarak 14 yasinda ogrenmeye basladigi Fransizcasini ilerletti Mizika yi Humayun komutani Guatelli Pasa ve adli bir diger Italyan dan aldigi piyano dersleriyle bati musiki alaninda ilerleme kaydetti ve kendi kendine bircok sarki besteledi Veliaht Murad kardesleri Sehzade Resad ve Sehzade Ahmed Kemaleddin Efendi ile 1870 ler Veliahtlik donemi Sultan Abdulaziz ile beraber ciktigi Avrupa gezisi sirasinda Avrupa yi yakindan gorup hayranlik duymus bu gezi sirasinda Ingiltere de tanistigi VII Edward ile yakin bir dostluk kurmustu Amcasinin tanidigi serbestlik sayesinde Kurbagalidere deki koskunde Su anki Marmara Universitesi Goztepe Yerleskesi ailesi ve maiyeti ile birlikte rahat bir yasam surdu Kendisini Avrupali prenslerden farkli gormeyen ve alafranga yasama bicimini secen Murad Efendi dairesinin ve kosklerinin konuklarla dolup tasmasini istediginden Jon Turkler hurriyetperverler yabanci ve Istanbullu aydinlar veliahti ziyarete geliyor ve agirlaniyorlardi Veliaht Murad bu donemlerde mesruti rejimi savunan Yeni Osmanlilar la temas kurdu Sik gorustugu Sinasi Namik Kemal ve Ziya beylerle mesrutiyet demokrasi ve hurriyet konusunda fikir alisverisinde bulunuyordu Fikir alisverisi yaptiklari bolgeye bu bulusmalardan dolayi bolgeye Fikirtepe adi verildi Tahta cikisi ve hukumdarligiVeliaht Mehmed Murad efendi tahttan indirilen amcasi Sultan Abdulaziz in yerine 30 Mayis 1876 da Sultan Besinci Murad unvaniyla padisah oldu Talebe i ulum ya da softalar ayaklanmasi adi verilen gosteriler 10 Mayis 1876 da baslamisti Erkan i erbaa adi verilen bu grup iktidar koltuguna oturduktan sonra Abdulaziz in hal i konusunda anlasarak durumu veliaht Murad Efendi ye bildirdiler Hal isinin 31 Mayis ta yapilmasi kararlastirildigi halde bazi gelismeler yuzunden 29 30 Mayis gecesine alindi V Murad kilic kusanma torenine giderken Culus ve biat tarihinin kararlastirilan gunden bir gun onceye alindigi kendisine bildirilmedigi icin dairesine gelen askerler tarafindan tutuklanacagi vehmine kapilarak depresyona girdi Serasker Huseyin Avni Pasa nin arabasina binerken Pasa arabadan inmeyerek buyuk bir protokol rezaletine imza atmakla beraber belinden cikardigi silahi korku icindeki V Murad a uzatmis ve korkusu bir kat daha artmistir Rihtimdan catanaya bindirilecegi sirada denizin firtinadan dolayi kabarmasi uzerine korkuya kapilarak binmek istememis mudahale edilerek bindirilmis Sarayburnu na gecilerek bir arabayla Beyazit taki Seraskerlik binasina bugunku IU Merkez Kampusu gidilerek orada biat torenine baslanmistir Sultan Abdulaziz in Topkapi Sarayi na nakledildigi haberi gelince acele ile Dolmabahce Sarayi na gidilerek torene orada devam edilmistir Kisa sure icinde yasadigi olaylarin etkisiyle artan korkusu yuzunden torenin kisa kesilmesi kararlastirilmis toplu halde huzura alinan gayr i muslim cemaat ruhanileri kendilerine mahsus kiyafetleriyle uzerine yuruyunce kacmaya calismistir Seraskerlikte ve saraydaki toren sirasinda geleneksel taht Topkapi Sarayi ndan getirilememis ve atalarinin tahtina oturamamistir Padisahlarin torenle Cuma namazina gittikleri Cuma Selamligi sirasinda kendini sarayin havuzuna atmaya calismasi yuzunden bu torene bir daha cesaret edilememis daha da onemlisi saltanatinin mesruiyetinin tasdiki anlamina gelen kilic alayi yapilamamistir Birkac gun sonra Sultan Abdulaziz in olum haberinin gelmesi ve ardindan Huseyin Avni Pasa nin Cerkes Hasan adli genc subay tarafindan oldurulmesi olaylari uzerine kendini tamamen kaybederek yataginda gozleri havaya dikilmis halde hareketsiz kalakalmistir Hususi doktoru olan Dr Kapolyon un bir kuvetin icine yatirarak elli suluk ile kan almak gibi son derece hatali tedavi yontemleriyle durumu daha da fenalasmis ve adeta kendisinden umit kesilmisti Artik iyilesme umidi kalmadigi icin devlet adamlarinin karariyla 93 gun kaldigi Osmanli tahtindan 31 Agustos 1876 tarihinde indirildi Sonraki yasamiII Abdulhamid tarafindan ailesi ile birlikte zorunlu ikamete mecbur edildi Taraftarlari onun sagliginin iyi oldugu ve haksiz yere hal edildigi propagandasini yayiyorlardi Bunun uzerine II Abdulhamid onu yerli ve yabanci doktorlardan olusan bir kurula muayene ettirerek hastaliginin surdugune ve tedavisinin olanaksiz olduguna yonelik rapor aldi 1876 da V Murad Onu yeniden padisah yapmak isteyenler tarafindan uc defa tahta cikarma girisimi duzenlenmistir Ilki tahttan indirilisinden uc ay sonra gerceklesti Ikisi Turk ikisi yabanci olan dort kisilik bir komite V Murad i Avrupa ya kacirmak ve hukumdarligini kabul ettirmek icin kadin kiliginda Ciragan Sarayi na girmeye calisirken yakalandi Ikinci kacirma girisimi Cleanti Scalieri Aziz Bey mason komitesi tarafindan duzenlendi Scalieri vasitasiyla mason orgutlerine mensubiyeti bulunan Besinci Murat Fransiz Obediyanslarina bagli Terakki Proodos Locasi nda yer almisti Bu localarda ilkeler vicdanlarda hurriyet adalette esitlik iliskilerde kardeslik olarak tanimlaniyordu Cesitli dinler cesitli milliyetler ve cesitli mezheplerin zenginliginde bolunmus imparatorluk yapisi ozgurluk esitlik kardeslik kavramlariyla bir arada tutulmaya calisiliyor bu yapiyi kaynastiracak soylemler loca icerisinde yuksek seslerle dillendiriliyordu V Murad imparatorlugun yeni degerlere gecisi olarak gorulmustu bu yuzden onu yeniden tahta cikarmayi denediler Murad i kacirarak bir camide biat edip yeniden padisah ilan etmeyi tasarlayan komite uyeleri iclerinden birinin ihbari uzerine harekete gecmeden yakalandi 20 Mayis 1878 gunu gerceklesen ucuncu girisim Ciragan Baskini olarak bilinir Baskini duzenleyen Ali Suavi nin oldurulmesi ile sonuclanmistir Ali Suavi vakasindan sonra eski padisah ailesiyle beraber Ciragan in bugun Besiktas Anadolu Lisesi olarak kullanilan harem binasina nakledildi Bu olaya kadar taninan birtakim serbestlikler tamamen kaldirilmis ve eski padisah ailesi ile beraber pek cok mahrumiyetlere maruz kalmistir Akil sagligina tekrar kavustugu yonundeki soylentilerin maiyetindeki bazi kalfalar tarafindan ortaliga yayilmasi bu tedbirlerin alinmasinda etkili olmustur Ciragan in disari ile tamamen irtibatinin kesilmesi ve siki bir tarassut altina alinmasi bu donemdedir Ailesi ve maiyetindekilerle beraber kalabalik bir grubu olusturmuslar ve bu zumreye Ciraganlilar adi verilmistir Akil sagligina kavusan sabik padisah gunlerini piyano calarak torunlarina ithaf ettigi besteler yaparak ve onlarin muzik yonunde egitimleriyle ilgilenerek gecirdi 28 yil suren bu uzun mahrumiyet yillarinda ailesi genislemekle beraber kayiplar da yasanmistir Ciragan yillarinda iki kizi sekiz torunu ve 1903 yilinda da Sehzade Ahmed Nihat Efendi nin oglu olan torun cocugu Sehzade Ali Vasib Efendi dunyaya gelmislerdir Bununla beraber kizi Fehime Sultan in annesi Meyliservet Kadinefendi kizi Aliye Sultan torunu Celile Sultan Selahaddin Efendi nin olu dogan iki oglu ve uc gelini vefat etmis bu kayiplar eski padisahi derinden sarsmistir Ozellikle buyuk bir sevgiyle bagli oldugu annesi Sevkefza Valide Sultan in olumunden sonra ise gunlerce kimseyle gorusmemis yemek yemeyi bile reddederek kederini uzun zaman yasamis eski gunlerindeki hayata bagli halinden eser kalmamistir OlumuV Murad kizi Hatice Sultan in II Abdulhamid in damatlarindan Kemaleddin Pasa ile giristigi bir gonul iliskisinin aciga cikmasi uzerine seker hastaligina yakalanmis ve bu rahatsizligina eslik eden kanli basurun da etkisiyle 29 Agustos 1904 te olmustur Vasiyet ettigi turbeye gomulmesine II Abdulhamid izin vermedi Sessiz sedasiz ve gosterissiz sekilde Yeni Cami Turbesi nde annesinin yanina defnedilmesi emredildi Cenazesi Topkapi Sarayi na nakledilmis padisahlara mahsus sekilde Hirka i Saadet Dairesi nde gasledilerek techiz ve tekfini yapildiktan sonra cenaze namazi icin Sirkeci ye getirilmistir Burada halkin dikkatini cekmemek ve herhangi bir taskinligi engellemek icin askeri birlikler kordon olusturarak siki tedbir almalarina ragmen bazi gruplar kordonu asarak tabuta ulasmislar ve eski padisaha duyduklari saygiyi gostermislerdir Yeni Cami haziresinde Turhan Valide Sultan Turbesi ne ek olarak insa edilen Cedid Havatin Turbesi nde annesinin yanina defnedildi Kisiligi ve kisisel hayatiCocuklugunda iyi bir egitim alan Sultan V Murad iyi derecede Fransizca ogrendi Okumaya ve edebiyata oldukca duskundu Firsat buldukca Fransa dan getirttigi kitaplari yabanci gazeteleri uzun uzun okur veliahtlik doneminde Ziya Pasa Namik Kemal gibi o devrin bircok sairi ile sohbetlerde bulunurdu Muzige de merakli olan Sultan V Murad hem piyano calar hem de Bati muzigi dalinda besteler yapardi Schottich ve Valse bilinen eserleridir Sultan Vahideddin in Biraderi V Murad i terazinin bir tarafina biz diger yedi biraderi obur tarafina koysalar birader agir basardi dedigi kaynaklarda belirtilmistir Besteciligi ve eserleriV Murad eserlerinde Turk muzigi formlarini kullanmamis bati formunda eserler vermistir Tahttan indirildikten sonra Ciragan Sarayi nda besteledigi buyuk ciltlerde toplanmis notlari kalmis bu ciltler once Istanbul Universitesi kutuphanesine alinmis daha sonra arastirmaci sanatci Vedat Kosal a hediye edilmistir Vedat Kosal Ethem Eldem ve Kiyameddin Barlas la birlikte incelenip eski Turkceden latin harflerine gecirilmistir Aydin Hevasi basligiyla armonize ettigi Zeybek muzik tarihinde bir Turk halk turkusunun piyano icin cok seslendirildigi ilk eser olarak degerlendirilir Populer kulturdeki yeriHayatini anlatan ve kendi bestelerine de yer verilen V Murad Balesi nin dunya promiyeri 3 Mayis 2012 de Ankara Devlet Opera ve Balesinde yapilmistir 2012 yilinda TRT 1 de yayinlanan isimli dizide Sezgin Erdemir tarafindan canlandirilmistir 2014 yilinda TRT 1 de yayinlanan Filinta dizisinde Ugur Uludag tarafindan canlandirilmistir 2017 yilinda TRT 1 de yayinlanan Payitaht Abdulhamid dizisinde yasliligi tarafindan canlandirilmistir AilesiEsleri Elaru Mevhibe Baskadinefendi Reftaridil Kadinefendi Sayan Kadinefendi Meyliservet Kadinefendi Resan HanimefendiErkek cocuklari ve erkek Torunu Sehzade Mehmed Selahaddin Efendi 5 Agustos 1861 29 Nisan 1915 Annesi Reftari Dil Kadinefendi dir Onun oglullari Sehzade Osman Fuad Efendi Sehzade Ahmed Nihad EfendiKiz cocuklari Hatice Sultan Fehime Sultan Fatma Sultan Aliyye SultanKaynakca Sultan V Murad in Hayati ve Kisa Saltanati 1840 1904 PDF Ibrahim SATI 26 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Temmuz 2022 Sultan V Murad Ingilizce 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2022 a b c d Ekinci Tulin Pelin Donemlerine gore musikisinas Osmanli padisahlari donemlerinde musiki adina yasanmis onemli gelismeler ve bu donemlerin genel degerlendirmesi tez yok gov tr Halic Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans tezi 2010 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2016 a b c d Kucuk Cevdet Murad V PDF www islamansiklopedisi info Turk Diyanet Vakfi Islam ansiklopedisi Cilt 31 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Agustos 2016 a b MURAD V TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 23 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2022 V Murat Mason Muydu Iste Ciragan Vakasi nin Bilinmeyenleri NesliTarih aksam com tr 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2022 a b Kisa Ahmet Cleanthi Scalieri ve Aziz Bey Komitesi 1876 1878 tez yok gov tr Hacettepe Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi 2012 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2016 Ali Fuat Turkgeldi Gorup Isittiklerim TTK Basimevi Ankara 2010 s 273 Sehsuvaroglu Sultan Aziz s 52 PDF Karamanoglu Mehmetbey Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Tarih Anabilim Dali Yakin Cag Tarihi Anabilim Dali 17 Ocak 2020 26 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Yildiz Kevser Tugan Bestekar Osmanli Padisahlari ve donemlerinin musiki anlayisi tez yok gov tr Istanbul Teknik Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek lisans tezi 2007 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2016 ARACI Mayis 2012 Emre Araci introduces the ballet Murad V V Murad balesi nasil dogdu ss 68 72 Dis baglantilarWikimedia Commons ta V Murad ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari ISBN 875 329 299 6 say 464 475 Kinross Lord 1977 The Ottoman Centuries Istanbul Sander Kitabevi ISBN 0 224 01379 8 Ingilizce V MuradOsmanli HanedaniDogumu 21 Eylul 1840 Olumu 29 Agustos 1904Resmi unvanlarOnce gelen Abdulaziz Osmanli Sultani 30 Mayis 1876 31 Agustos 1876 Sonra gelen II AbdulhamidSunni Islam unvanlariOnce gelen Abdulaziz Islam Halifesi 30 Mayis 1876 31 Agustos 1876 Sonra gelen II Abdulhamid