Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
André Breton (d. 19 Şubat 1896 – ö. 28 Eylül 1966), Fransız yazar, şair ve gerçeküstücü kuramcı, Gerçeküstücülüğün babası olarak tanınır. 1924 yılında yayınlanan Gerçeküstücü Manifesto'su ile psikolojik çözümlemeler içeren otonom yazı tekniğini edebiyat dünyasına tanıtmıştır.
| André Breton | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 19 Şubat 1896 Normandiya, Fransa |
| Ölüm | 28 Eylül 1966 (70 yaşında) |
| Meslek | Yazar, şair, teorisyen |
| Milliyet | Fransa |
| Edebî akım | Gerçeküstücülük |
Biyografi
Normandiya'da doğdu, tıp ve psikiyatri okudu. Genç yaşlarda Alfred Jarry'nin yaşamına ve eserlerine ilgi duydu, bu eserler onda temel oluşturdu .I. Dünya Savaşı sırasında bir nöroloji koğuşunda çalıştı, burada antisosyal davranışlarıyla geleneksel sanat anlayışlarına karşı çıkan ile tanıştı. Onların düşüncelerinden etkilendi. Sanatın bir aptallık olduğunu savunan Jacques Vaché savaştan döndüğünde girdiği bunalımların etkisinden çıkamayarak 24 yaşında yüksek dozdan intihar etti. Vaché'nin savaş sırasında Breton ve başkalarına yazdığı mektuplar adı altında 1919'da yayınlandı. Bu kitap üzerine Breton'un yazdığı dört adet deneme bulunmaktadır. Hatta Breton eserlerinde ''Ne Rimbaud ne Alfred Jarry ne Apollinaire ne de Lautréamont. En çok etkilendiğim ilham aldığım sadece borçlu olduğum Vache'dir.'' demiştir.
1919 yılında Louis Aragon ve Philippe Soupault ile birlikte Edebiyat(Littérature) adlı dergiyi kurdu. Bu yıllarda Dadaist Tristan Tzara ile bağlantıya geçti. 1924 yılında 'nun kurucu öncülerinden oldu.
(Les Champs Magnétiques) kitabı ile 'ni pratiğe döktü. 1924 yılında Gerçeküstücü Manifesto'yu yazdı ve dergisinin editörü oldu. Etrafında, Philippe Soupault, Louis Aragon, Paul Éluard, , , , Antonin Artaud ve Robert Desnos gibi genç yazarlardan bir topluluk oluşması zaman almadı.
Arthur Rimbaud'nun özgür sanat anlayışını ve Karl Marx'ın politik düşüncelerini birleştirmek için sabırsızlanan Breton 1927'de Fransız Komünist Partisi'ne katıldı. 1933'te partiden atıldı. Bu süre içerisinde geçimini kendi sanat galerisinde sattığı tablolarla sağladı.
Breton'un öncülüğünde gerçeküstücülük tüm Avrupa'da ses getiren bir sanat anlayışı oldu ve döneminin tüm sanat dallarını etkiledi. Bu dönemin ürünü olan eserlerde insanın algısının kökenleri ve insanın etrafındaki olaylara bakış açısı sorgulandı.
1938 yılında Fransız hükûmetinden aldığı kültürel komisyon ile Meksika'ya gitti. Bu Breton'a Troçki ile tanışma fırsatı sağladı. Beraber Devrimci, Özgür Bir Sanat İçin (Pour un art révolutionnaire indépendent) adlı manifestoyu yazdılar. Manifesto Breton ve Diego Rivera'nın isimleriyle yayınlandı ve o dönemlerde imkânsız gibi gözüken sanatta tam özgürlük çağrısı yapıldı.
Fransız hükûmetinin çalışmalarından memnun olmayan Breton 1941'de Amerika Birleşik Devletleri'ne ve Karayip'e sığındı. Burada yazar ile tanıştı. Césaire'in Memleket'e Dönüş Defteri(Cahier d'un retour au pays natal) adlı kitabının 1947 baskısının özsözünü yazdı. Breton Paris'e 1946'de geri döndü ve Fransız sömürgeciliğine karşı 121'in Manifestosu'nu yazdı. Bu manifestoda Cezayir Kurtuluş Savaşı'nı ele aldı ve bu konuda çalışmalarını ölene kadar sürdürdü. 1961-1965 yılları arasında ikinci bir gerçeküstücü grubun öncüsü olarak çeşitli sergi ve incelemelerde bulundu. 1959 yılında İspanya'da Gerçeküstücülüğe Saygı adlı bir sergi düzenledi. Bu sergide Salvador Dalí, Joan Miró, ve gibi ünlü sanatçıların eserlerine yer verildi.
Kitapları arasında durum öyküleri olan Nadja (1928) ve (L'Amour Fou) (1937) bulunmaktadır.
Breton üç kere evlendi;
- İlk eşi .
- İkinci eşi .
- Üçüncü ve son eşi .
André Breton 1966'da, 70 yaşındayken öldü. Mezarı Paris'teki Batignolles Mezarlığı'ndadır.
Kaynakça
- ^ Bonnet, Marguerite, "André Breton : œuvres complètes"deki zaman çizelgesi, cilt 1, Éditions Gallimard, 1988, sf. XXVIII : "l'acte de naissance de Breton porte le 19 février 1896, à 22 heures."
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Andre Breton d 19 Subat 1896 o 28 Eylul 1966 Fransiz yazar sair ve gercekustucu kuramci Gercekustuculugun babasi olarak taninir 1924 yilinda yayinlanan Gercekustucu Manifesto su ile psikolojik cozumlemeler iceren otonom yazi teknigini edebiyat dunyasina tanitmistir Andre BretonDogum19 Subat 1896 1896 02 19 Normandiya FransaOlum28 Eylul 1966 70 yasinda MeslekYazar sair teorisyenMilliyetFransaEdebi akimGercekustuculukBiyografiNormandiya da dogdu tip ve psikiyatri okudu Genc yaslarda Alfred Jarry nin yasamina ve eserlerine ilgi duydu bu eserler onda temel olusturdu I Dunya Savasi sirasinda bir noroloji kogusunda calisti burada antisosyal davranislariyla geleneksel sanat anlayislarina karsi cikan ile tanisti Onlarin dusuncelerinden etkilendi Sanatin bir aptallik oldugunu savunan Jacques Vache savastan dondugunde girdigi bunalimlarin etkisinden cikamayarak 24 yasinda yuksek dozdan intihar etti Vache nin savas sirasinda Breton ve baskalarina yazdigi mektuplar adi altinda 1919 da yayinlandi Bu kitap uzerine Breton un yazdigi dort adet deneme bulunmaktadir Hatta Breton eserlerinde Ne Rimbaud ne Alfred Jarry ne Apollinaire ne de Lautreamont En cok etkilendigim ilham aldigim sadece borclu oldugum Vache dir demistir 1919 yilinda Louis Aragon ve Philippe Soupault ile birlikte Edebiyat Litterature adli dergiyi kurdu Bu yillarda Dadaist Tristan Tzara ile baglantiya gecti 1924 yilinda nun kurucu onculerinden oldu Les Champs Magnetiques kitabi ile ni pratige doktu 1924 yilinda Gercekustucu Manifesto yu yazdi ve dergisinin editoru oldu Etrafinda Philippe Soupault Louis Aragon Paul Eluard Antonin Artaud ve Robert Desnos gibi genc yazarlardan bir topluluk olusmasi zaman almadi Arthur Rimbaud nun ozgur sanat anlayisini ve Karl Marx in politik dusuncelerini birlestirmek icin sabirsizlanan Breton 1927 de Fransiz Komunist Partisi ne katildi 1933 te partiden atildi Bu sure icerisinde gecimini kendi sanat galerisinde sattigi tablolarla sagladi Breton un onculugunde gercekustuculuk tum Avrupa da ses getiren bir sanat anlayisi oldu ve doneminin tum sanat dallarini etkiledi Bu donemin urunu olan eserlerde insanin algisinin kokenleri ve insanin etrafindaki olaylara bakis acisi sorgulandi 1938 yilinda Fransiz hukumetinden aldigi kulturel komisyon ile Meksika ya gitti Bu Breton a Trocki ile tanisma firsati sagladi Beraber Devrimci Ozgur Bir Sanat Icin Pour un art revolutionnaire independent adli manifestoyu yazdilar Manifesto Breton ve Diego Rivera nin isimleriyle yayinlandi ve o donemlerde imkansiz gibi gozuken sanatta tam ozgurluk cagrisi yapildi Fransiz hukumetinin calismalarindan memnun olmayan Breton 1941 de Amerika Birlesik Devletleri ne ve Karayip e sigindi Burada yazar ile tanisti Cesaire in Memleket e Donus Defteri Cahier d un retour au pays natal adli kitabinin 1947 baskisinin ozsozunu yazdi Breton Paris e 1946 de geri dondu ve Fransiz somurgeciligine karsi 121 in Manifestosu nu yazdi Bu manifestoda Cezayir Kurtulus Savasi ni ele aldi ve bu konuda calismalarini olene kadar surdurdu 1961 1965 yillari arasinda ikinci bir gercekustucu grubun oncusu olarak cesitli sergi ve incelemelerde bulundu 1959 yilinda Ispanya da Gercekustuculuge Saygi adli bir sergi duzenledi Bu sergide Salvador Dali Joan Miro ve gibi unlu sanatcilarin eserlerine yer verildi Kitaplari arasinda durum oykuleri olan Nadja 1928 ve L Amour Fou 1937 bulunmaktadir Breton uc kere evlendi Ilk esi Ikinci esi Ucuncu ve son esi Andre Breton 1966 da 70 yasindayken oldu Mezari Paris teki Batignolles Mezarligi ndadir Kaynakca Bonnet Marguerite Andre Breton œuvres completes deki zaman cizelgesi cilt 1 Editions Gallimard 1988 sf XXVIII l acte de naissance de Breton porte le 19 fevrier 1896 a 22 heures