Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Gotarzes (Partça: 𐭂𐭅𐭕𐭓𐭆 Gōdarz), MÖ 91'den MÖ 87 veya 80'e kadar Part İmparatorluğu'nun kralıdır. II. Mitridates'in (h. 124-91 MÖ) oğlu ve halefi ve yerine oğlu I. Orodes geçmiştir.
| I. Gotarzes Partça: 𐭂𐭅𐭕𐭓𐭆 | |
|---|---|
| , Arsakes | |
 I. Gotarzes'in sikkesi, Ekbatan basımı. | |
| Part Kralı | |
| Hüküm süresi | 91 – 87/80 MÖ |
| Önce gelen | II. Mitridates (önce gelen) |
| Sonra gelen | I. Orodes (sonra gelen) (?) (gaspçı ya da taht iddiacısı) |
| Ölüm | 87 veya 80 MÖ |
| Eş(ler)i | Asi'abatar Siake Azate |
| Çocuk(lar)ı | I. Orodes |
| Hanedan | Arşaklılar |
| Babası | II. Mitridates |
| Dini | Zerdüştçülük |
İsim
"Gotarzes" Orta İran Gōdarz ( Partça: 𐭂𐭅𐭕𐭓𐭆) kelimesinden, kendisi Eski İranca *Gau-tarza -'dan (kelimenin tam anlamıyla "Öküz kıran") anlamına gelir.
Hükümdarlığı
Madeni paralar, kabartmalar ve Babil astronomi günlükleri Gotarzes'i II. Mitridates'in (h. 124-91 MÖ) oğlu ve vârisi olarak etiketliyor. Behistun'daki ağır hasar görmüş bir rölyefe göre Gotarzes, babasının emrinde "satrapların satrabı" olarak görev yapmıştı. Babasının ölümünden sonra Gotarzes Babil'de kral ilan edilmiştir. Gotarzes tahta çıktığında Mitratu'yu Babil'in generali olarak atadı. Gotarzes, babasının politikasını, vasalları Ermenistan'ın Artaksiad kralı II. Tigran'ı (h. 95-55 MÖ), nüfuzlarını Suriye ve Kapadokya'ya genişletme çabalarında onların temsilcisi olarak görev yaptı. MÖ 87/6 veya 83'te Tigranes Suriye ve Kilikya'yı ele geçirmişti. Gotarzes'in birkaç karısı vardı; bunlardan biri olan Asi'abatar (aynı zamanda Ashiabatar olarak da yazılır), tabletlerden bilinmektedir. Diğeri, Tigranes'in kızı Ariazate de Gotarzes'in karısıydı ve muhtemelen Gotarzes'in oğlu I. Orodes'in annesiydi. Gotarzes'in Siake ve Azate adında iki kız kardeş karısı vardı.
Gotarzes Büyük Kral unvanını kullandı. Dahası, diğer Part kralları gibi o da paralarında Arsakes unvanını kullanmıştı; bu, ilk Part hükümdarı I. Arsakes'in (h. 247 - 217 MÖ), başarılarına duyulan hayranlık nedeniyle Part hükümdarları arasında kraliyet onursal bir unvanı haline gelmişti. Gotarzes'in Kralların kralı unvanını kullandığını gösteren yeterli kanıt yoktur. I. Gotarzes ve I. Orodes döneminde, Babilli bilim adamları, özellikle İran Ahameniş İmparatorluğu döneminde yapılanla aynı yöntemle yazılı çivi yazısı kayıtlarını takip ettiler. Shayegan'a göre bu, Partların Ahameniş öncülleriyle olan ilişkisini vurgulamak için yapıldı.
Gotarzes'in yönetiminin sona ermesiyle ilgili çeşitli hipotezler öne sürülmüştür: Gholamreza F. Assar'a göre Gotarzes, MÖ 87'de öldü ve yerine, kısa süre sonra Gotarzes'in III. Mitridates adlı erkek kardeşi tarafından tahtı gasp edilen I. Orodes geçti. M. Rahim Shayegan ve Alberto M. Simonetta'ya göre Gotarzes M.Ö. 80'de ölmüş ve yerine I. Orodes geçmiştir. Simonetta, III. Mitridates'in Orodes I'in saltanatı sırasında tahtın yarışmacısı olmadığını, ancak sonunda MÖ 87'de III. Mitridates'i mağlup eden Gotarzes'in olduğunu öne sürüyor. Shayegan, Assar ve Simonetta'nın aksine, III. Mitridates'in varlığını desteklememektedir ve MÖ 87'de Selefkî kralı III. Demetrius Eucaerus'u (h. 96-87 MÖ) yenip, esir alanın III. Mitridates değil Gotarzes olduğunu belirtir.
Kaya kabartması
Batı İran'daki Behistun Dağı'nda, beşinci bir figüre saygı duruşunda bulunan dört figürün tasvir edildiği bir kaya kabartması bulunmaktadır. Ağır hasar görmüş olan Yunanca yazıtla birlikte kabartma, Alman arkeolog Ernst Herzfeld (ö. 1948) tarafından kısmen yeniden inşaa edilmiştir ve yazıt üzerinde şunlar yazılıdır:
"Kophasates, Mithrates, [...] Gotarzes satrapların satrabı ve büyük kral Mitridates."
Rahim M. Shayegan (2011), diğer bilim adamlarının aksine, kaya kabartmasının II. Mitridates'in hükümdarlığı sırasında değil, oğlu ve halefi Gotarzes'in hükümdarlığı döneminde, belki de II. Mitridates'in krallığı sırasında kendisinin ve subaylarının prestijli statüsünü tasvir ederek onun egemenliğinin meşruiyetini vurgulama girişimi olarak inşa edildiğini ileri sürmüştür. İlk figürü Part satrapı Kofzad ile; ikinci figür Gotarzes döneminde seçkin bir konuma ilk kez yükselen Part komutanı Mitratu ile; üçüncü figür Gotarzes'in oğlu ve vârisi Orodes ile ve dördüncüsü, babasının emrinde "satrapların satrabı" olarak görev yapan Gotarzes ile özdeşleştiriyor.
Kaynakça
- Özel
- ^ MacKenzie 1986.
- ^ a b Shayegan 2011, s. 225.
- ^ a b Rezakhani 2013, s. 770.
- ^ a b Assar 2006, s. 62.
- ^ Shayegan 2011, ss. 199–200.
- ^ Shayegan 2011, s. 328.
- ^ Shayegan 2011, s. 316.
- ^ a b c Shayegan 2011, s. 232.
- ^ a b Assar 2006, s. 67.
- ^ Assar 2006, ss. 67, 74.
- ^ Dąbrowa 2012, s. 169; Kia 2016, s. 23; Shayegan 2011, s. 232
- ^ Shayegan 2011, s. 228.
- ^ Shayegan 2011, s. 291.
- ^ Shayegan 2011, s. 292.
- ^ Shayegan 2011, ss. 226, 232.
- ^ a b Simonetta 2001, ss. 80–82, 86.
- ^ Shayegan 2011, s. 204.
- ^ Shayegan 2011, s. 197.
- ^ Shayegan 2011, ss. 197–198.
- ^ a b Shayegan 2011, s. 226.
- ^ Shayegan 2011, s. 198.
- ^ Shayegan 2011, ss. 198–200, 226.
- ^ Shayegan 2011, ss. 198, 225.
- Genel
- Assar, Gholamreza F. (2006). A Revised Parthian Chronology of the Period 91-55 BC. Parthica. Incontri di Culture Nel Mondo Antico. 8: Papers Presented to David Sellwood. Istituti Editoriali e Poligrafici Internazionali. doi:10.4000/abstractairanica.26562. ISBN . ISSN 1128-6342.
- Dąbrowa, Edward (2012). "The Arsacid Empire". Daryaee, Touraj (Ed.). . Oxford University Press. ss. 1-432. ISBN . 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019.
- (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]. ABC-CLIO. ISBN .
- MacKenzie, David Neil (1986). "Some Names from Nisa" (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2019.
- (2013). "Arsacid, Elymaean, and Persid Coinage". Potts, Daniel T. (Ed.). The Oxford Handbook of Ancient Iran. Oxford University Press. ISBN .
- Shayegan, M. Rahim (2011). Arsacids and Sasanians: Political Ideology in Post-Hellenistic and Late Antique Persia. Cambridge University Press. ss. 1-539. ISBN .
- Simonetta, Alberto M. (2001). "A Proposed Revision of the Attributions of the Parthian Coins Struck during the So-called 'Dark Age' and Its Historical Significance". East and West. 51 (1/2). Istituto Italiano per l'Africa e l'Oriente (IsIAO). ISSN 0012-8376.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Gotarzes Partca 𐭂𐭅𐭕𐭓𐭆 Gōdarz MO 91 den MO 87 veya 80 e kadar Part Imparatorlugu nun kralidir II Mitridates in h 124 91 MO oglu ve halefi ve yerine oglu I Orodes gecmistir I Gotarzes Partca 𐭂𐭅𐭕𐭓𐭆 ArsakesI Gotarzes in sikkesi Ekbatan basimi Part KraliHukum suresi91 87 80 MOOnce gelenII Mitridates once gelen Sonra gelenI Orodes sonra gelen gaspci ya da taht iddiacisi Olum87 veya 80 MOEs ler iAsi abatar Siake AzateCocuk lar iI OrodesHanedanArsaklilarBabasiII MitridatesDiniZerdustculukIsim Gotarzes Orta Iran Gōdarz Partca 𐭂𐭅𐭕𐭓𐭆 kelimesinden kendisi Eski Iranca Gau tarza dan kelimenin tam anlamiyla Okuz kiran anlamina gelir HukumdarligiMadeni paralar kabartmalar ve Babil astronomi gunlukleri Gotarzes i II Mitridates in h 124 91 MO oglu ve varisi olarak etiketliyor Behistun daki agir hasar gormus bir rolyefe gore Gotarzes babasinin emrinde satraplarin satrabi olarak gorev yapmisti Babasinin olumunden sonra Gotarzes Babil de kral ilan edilmistir Gotarzes tahta ciktiginda Mitratu yu Babil in generali olarak atadi Gotarzes babasinin politikasini vasallari Ermenistan in Artaksiad krali II Tigran i h 95 55 MO nufuzlarini Suriye ve Kapadokya ya genisletme cabalarinda onlarin temsilcisi olarak gorev yapti MO 87 6 veya 83 te Tigranes Suriye ve Kilikya yi ele gecirmisti Gotarzes in birkac karisi vardi bunlardan biri olan Asi abatar ayni zamanda Ashiabatar olarak da yazilir tabletlerden bilinmektedir Digeri Tigranes in kizi Ariazate de Gotarzes in karisiydi ve muhtemelen Gotarzes in oglu I Orodes in annesiydi Gotarzes in Siake ve Azate adinda iki kiz kardes karisi vardi Gotarzes Buyuk Kral unvanini kullandi Dahasi diger Part krallari gibi o da paralarinda Arsakes unvanini kullanmisti bu ilk Part hukumdari I Arsakes in h 247 217 MO basarilarina duyulan hayranlik nedeniyle Part hukumdarlari arasinda kraliyet onursal bir unvani haline gelmisti Gotarzes in Krallarin krali unvanini kullandigini gosteren yeterli kanit yoktur I Gotarzes ve I Orodes doneminde Babilli bilim adamlari ozellikle Iran Ahamenis Imparatorlugu doneminde yapilanla ayni yontemle yazili civi yazisi kayitlarini takip ettiler Shayegan a gore bu Partlarin Ahamenis onculleriyle olan iliskisini vurgulamak icin yapildi Gotarzes in yonetiminin sona ermesiyle ilgili cesitli hipotezler one surulmustur Gholamreza F Assar a gore Gotarzes MO 87 de oldu ve yerine kisa sure sonra Gotarzes in III Mitridates adli erkek kardesi tarafindan tahti gasp edilen I Orodes gecti M Rahim Shayegan ve Alberto M Simonetta ya gore Gotarzes M O 80 de olmus ve yerine I Orodes gecmistir Simonetta III Mitridates in Orodes I in saltanati sirasinda tahtin yarismacisi olmadigini ancak sonunda MO 87 de III Mitridates i maglup eden Gotarzes in oldugunu one suruyor Shayegan Assar ve Simonetta nin aksine III Mitridates in varligini desteklememektedir ve MO 87 de Selefki krali III Demetrius Eucaerus u h 96 87 MO yenip esir alanin III Mitridates degil Gotarzes oldugunu belirtir Kaya kabartmasiII Mitridates i ve Behistun Dagi ndaki dort soyluyu tasvir eden kaya kabartmasinin cizimi Bati Iran daki Behistun Dagi nda besinci bir figure saygi durusunda bulunan dort figurun tasvir edildigi bir kaya kabartmasi bulunmaktadir Agir hasar gormus olan Yunanca yazitla birlikte kabartma Alman arkeolog Ernst Herzfeld o 1948 tarafindan kismen yeniden insaa edilmistir ve yazit uzerinde sunlar yazilidir Kophasates Mithrates Gotarzes satraplarin satrabi ve buyuk kral Mitridates Rahim M Shayegan 2011 diger bilim adamlarinin aksine kaya kabartmasinin II Mitridates in hukumdarligi sirasinda degil oglu ve halefi Gotarzes in hukumdarligi doneminde belki de II Mitridates in kralligi sirasinda kendisinin ve subaylarinin prestijli statusunu tasvir ederek onun egemenliginin mesruiyetini vurgulama girisimi olarak insa edildigini ileri surmustur Ilk figuru Part satrapi Kofzad ile ikinci figur Gotarzes doneminde seckin bir konuma ilk kez yukselen Part komutani Mitratu ile ucuncu figur Gotarzes in oglu ve varisi Orodes ile ve dorduncusu babasinin emrinde satraplarin satrabi olarak gorev yapan Gotarzes ile ozdeslestiriyor KaynakcaOzel MacKenzie 1986 a b Shayegan 2011 s 225 a b Rezakhani 2013 s 770 a b Assar 2006 s 62 Shayegan 2011 ss 199 200 Shayegan 2011 s 328 Shayegan 2011 s 316 a b c Shayegan 2011 s 232 a b Assar 2006 s 67 Assar 2006 ss 67 74 Dabrowa 2012 s 169 Kia 2016 s 23 Shayegan 2011 s 232 Shayegan 2011 s 228 Shayegan 2011 s 291 Shayegan 2011 s 292 Shayegan 2011 ss 226 232 a b Simonetta 2001 ss 80 82 86 Shayegan 2011 s 204 Shayegan 2011 s 197 Shayegan 2011 ss 197 198 a b Shayegan 2011 s 226 Shayegan 2011 s 198 Shayegan 2011 ss 198 200 226 Shayegan 2011 ss 198 225 GenelAssar Gholamreza F 2006 A Revised Parthian Chronology of the Period 91 55 BC Parthica Incontri di Culture Nel Mondo Antico 8 Papers Presented to David Sellwood Istituti Editoriali e Poligrafici Internazionali doi 10 4000 abstractairanica 26562 ISBN 978 8 881 47453 0 ISSN 1128 6342 Dabrowa Edward 2012 The Arsacid Empire Daryaee Touraj Ed Oxford University Press ss 1 432 ISBN 978 0 19 987575 7 1 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2019 2016 The Persian Empire A Historical Encyclopedia 2 volumes ABC CLIO ISBN 978 1610693912 MacKenzie David Neil 1986 Some Names from Nisa PDF Erisim tarihi 27 Kasim 2019 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link 2013 Arsacid Elymaean and Persid Coinage Potts Daniel T Ed The Oxford Handbook of Ancient Iran Oxford University Press ISBN 978 0199733309 Shayegan M Rahim 2011 Arsacids and Sasanians Political Ideology in Post Hellenistic and Late Antique Persia Cambridge University Press ss 1 539 ISBN 9780521766418 Simonetta Alberto M 2001 A Proposed Revision of the Attributions of the Parthian Coins Struck during the So called Dark Age and Its Historical Significance East and West 51 1 2 Istituto Italiano per l Africa e l Oriente IsIAO ISSN 0012 8376