Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Paleozoyik Zaman, Fanerozoyik Üst Zaman'ın üç jeolojik zamanından en eskisidir. Paleozoyik (IPA pal-ee-ə-ZOH-ik;) adı İngiliz jeolog tarafından 1838'de Yunanca palaiós (παλαιός), "eski" ve zōḗ (ζωή), "yaşam" (birleştirilince "eski yaşam") anlamına gelen sözcükleri birleştirilerek oluşturulmuştur.
| Paleozoyik | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
538,8 - 251,902 ± 0,024 myö | ||||||
| Kronoloji | ||||||
| ||||||
| Etimoloji | ||||||
| Diğer telaffuz(lar) | Paleozoik | |||||
| Kullanım bilgisi | ||||||
| Gök cismi | Dünya | |||||
| Bölgesel kullanım | Küresel (ICS) | |||||
| Kullanılan zaman çizelgesi | ICS Zaman Cetveli | |||||
| Tanım | ||||||
| Kronolojik birim | (Zaman) | |||||
| Stratigrafik birim | ||||||
| Alt sınırını belirleyen | İknofosil 'un ortaya çıkışı | |||||
| Alt sınır KSKN | , Newfoundland, Kanada 47°04′34″N 55°49′52″W / 47.0762°K 55.8310°B | |||||
| KSKN onayı | 1992 | |||||
| Üst sınırını belirleyen | Bir konodont olan 'un ilk ortaya çıkışı | |||||
| Üst sınır KSKN | Meishan, Zhejiang, Çin 31°04′47″N 119°42′21″E / 31.0798°K 119.7058°D | |||||
| KSKN onayı | 2001 | |||||
| Atmosfer ve iklim verileri | ||||||
538,8 myö ile 251,902 myö aralığında gerçekleşmiştir. Fanerozoyik zamanlarından en uzun olanıdır ve aşağıda en eskiden en yeniye sıralanmış altı jeolojik döneme bölünmüştür:
Paleozoyik, Proterozoyik Üst Zaman'ın bir alt bölümü olan Zaman'dan sonra gelir ve Paleozoyik'ten sonra da Mezozoyik Zaman gelir.
Paleozoyik, jeolojik, iklimsel ve evrimsel açıdan dramatik değişimlerin görüldüğü bir zamandı. Kambriyen'de, Kambriyen patlaması olarak bilinen, modern şubelerin çoğunun ilk kez ortaya çıktığı, yerküre tarihindeki en hızlı gerçekleşen ve yaygın görülen canlı çeşitliliği meydana geldi. Eklem bacaklılar, yumuşakçalar, balıklar, amfibiler, sürüngenler ve sinapsitler, Paleozoyik sırasında evrimleşmiştir. Yaşam okyanusta başlamıştır ancak sonunda karaya çıktı. Geç Paleozoyik'te kıtalar, günümüzde çoğu Avrupa ve Kuzey Amerika'nın doğusundaki kömür yataklarını oluşturan büyük ve ilkel bitki ormanlarıyla kaplandı. Bu jeolojik zamanın sonlarına doğru ilk modern bitkiler () ortaya çıktı ve büyük, sofistike sinapsitlerle diapsitler baskın hâle geldi.
Paleozoyik Zaman, Fanerozoyik Üst Zaman'ın en büyük yok oluşu olan Permiyen-Triyas yok oluşuyla sona erdi. Bu felaketin etkileri o kadar yıkıcıydı ki, karadaki yaşamın toparlanması Mezozoyik Çağ'a kadar (yani 30 milyon yıl) sürdü. Denizdeki yaşamın toparlanması ise çok daha hızlı olmuş olabilir.
Jeoloji
Paleozoyik Zaman, süperkıta Panotya'nın parçalanmasıyla başladı ve Pangea'nın oluşmaya başlamasıyla sona erdi. Panotya'nın parçalanması, Iapetus Okyanusu'nun ve diğer Kambriyen denizlerinin oluşumuyla başladı ve deniz seviyelerinin dramatik bir şekilde yükselmesiyle aynı zamana denk geldi.Paleoiklim çalışmaları ve buzullara ilişkin kanıtlar, Orta Afrika'nın erken Paleozoyik sırasında büyük olasılıkla kutup bölgelerinde bulunduğunu göstermektedir. Panotya'nın parçalanmasından sonra, süperkıta Gondvana (510 milyon yıl önce) oluştu. Paleozoyik'in ortalarında Kuzey Amerika ve Avrupa'nın çarpışmasıyla -Kaledoniyen yükselimleri gerçekleşirken, bir batma levhası da Doğu Avustralya'yı yükseltti. Geç Paleozoyik'teki kıtasal çarpışmalar, Pangea süperkıtasını meydana getirdi ve Apalaş Dağları, Ural Dağları ve Tazmanya'daki dağlar dahil büyük sıradağların oluşumuna sebep oldu.
Ayrıca bakınız
- Jeolojik zaman cetveli - Jeolojik katmanları zamanla ilişkilendiren sistem
- Pre-Kambriyen - Yerkürenin 4600 milyon yıl öncesinden 539 milyon yıl öncesine kadarlık kısmını kapsayan tarihi
- Senozoyik - Fanerozoyik Üst Zaman'ın üçüncü zamanı (66 myö - günümüz)
- Mezozoyik - Fanerozoyik Üst Zaman'ın ikinci zamanı (~252-66 myö)
- Fanerozoyik - Jeolojik zaman cetvelindeki dördüncü ve şu anki üst zaman
Notlar
- ^ "Beş Büyük" kitlesel yok oluş listesi, yalnızca Fanerozoyik'teki yok oluşları sayar çünkü Proterozoyik'in sonlarına kadar canlılar yumuşak vücutluydu. İlkel canlıların fosil izlerinin yetersiz oluşu, türlerin veya cinslerin tanımlanmasını esasen imkansız kılar ve Fanerozoyik'teki "beş büyük" yok oluşu karşılaştırmak için mevcut cinslerin büyük oranda fosil kayıtlarından kaybolması bir standarttır. Fanerozoyik'ten önceki üst zamanlarda bilinen tek yok oluş, daha önce olan denizlerin tarafından oksijenle zehirlendiği Oksijen Felaketi veya diğer adıyla Büyük Oksidasyon Olayı'ydı. Bazı tahminlere göre, bu olay Dünya üzerindeki neredeyse tüm canlıları öldürdü ve yumuşak gövdeli cinsler için sonuçları ölçülebilir olmasa da, "şimdiye kadarki en büyük" kitlesel yok oluş olarak nitelendirilebilir. Dahası, Pre-Kambriyen üst zamanlarda, (eğer varsa) izleri jeolojik kayıtlarda Oksidasyon Olayı'ndan daha belirsiz olan başka yok oluşlar da gerçekleşmiş olabilir.
Kaynakça
- ^ "Paleozoic". Unabridged. Random House.
- ^ "Paleozoic". Merriam-Webster Dictionary.
- ^ (1838). "A synopsis of the English series of stratified rocks inferior to the Old Red Sandstone – with an attempt to determine the successive natural groups and formations". Proceedings of the Geological Society of London. 2 (58): 675-685, esp. p. 685. 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
- ^ "Paleozoic". Online Etymology Dictionary. 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
- ^ Sahney, S.; Benton, M.J. (2008). "Recovery from the most profound mass extinction of all time". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 275 (1636): 759-65. doi:10.1098/rspb.2007.1370. (PMC) 2596898 $2. (PMID) 18198148.
- ^ "Dead-ammonite bounce". The Economist. 5 Temmuz 2010. 10 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023.
- ^ Scotese, C.R. (2009). "Late Proterozoic plate tectonics and palaeogeography: A tale of two supercontinents, Rodinia and Pannotia". Geological Society, London, Special Publications. 326 (1): 68. Bibcode:2009GSLSP.326...67S. doi:10.1144/SP326.4. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015.
- ^ Murphy, J.B.; Nance, R.D.; Cawood, P.A. (2009). "Contrasting modes of supercontinent formation and the conundrum of Pangea". Gondwana Research. 15 (3): 408-20. Bibcode:2009GondR..15..408M. doi:10.1016/j.gr.2008.09.005. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019.
- ^ a b Rogers, J.J.W.; Santosh, M. (2004). Continents and Supercontinents. Oxford, UK: Oxford University Press. s. 146. ISBN .
- ^ Dalziel, I.W. (1997). "Neoproterozoic-Paleozoic geography and tectonics: Review, hypothesis, environmental speculation". Geological Society of America Bulletin. 109 (1): 16-42. Bibcode:1997GSAB..109...16D. doi:10.1130/0016-7606(1997)109<0016:ONPGAT>2.3.CO;2.
Konuyla ilgili yayınlar
- (home page). 4 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2005.
- British Palaeozoic Fossils. British Museum publications on Natural History. 624 (4. bas.). London, UK: . 1975 [1964]. ISBN . LCCN 77354077. Erişim tarihi: 6 Ekim 2022 – Internet Archive (archive.org) vasıtasıyla.
Dış bağlantılar
- Paleozoyik'te yaşayan Foraminifera'nın 60'tan fazla görseli 2 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Wikimedia Commons'ta Paleozoyik ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikikaynak'ta Paleozoyik ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Paleozoyik (kronostratigrafi ölçeğinde) 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- - Biltek Tübitak
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Paleozoyik Zaman Fanerozoyik Ust Zaman in uc jeolojik zamanindan en eskisidir Paleozoyik IPA ˌ p ae l i e ˈ z oʊ ɪ k i oʊ ˌ p eɪ pal ee e ZOH ik adi Ingiliz jeolog tarafindan 1838 de Yunanca palaios palaios eski ve zōḗ zwh yasam birlestirilince eski yasam anlamina gelen sozcukleri birlestirilerek olusturulmustur Paleozoyik538 8 251 902 0 024 myo Had nArkeenProterozoyikFa Kronoloji 550 500 450 400 350 300 250 F a n e r o z o y i kP a l e o z o y i kMezozoyikKambriyenOrdovisiyenSiluriyenDevoniyenKarboniferPermiyen Onemli Paleozoyik zaman olaylarinin yaklasik bir kronolojisi Eksen olcegi milyon yil once EtimolojiDiger telaffuz lar PaleozoikKullanim bilgisiGok cismiDunyaBolgesel kullanimKuresel ICS Kullanilan zaman cizelgesiICS Zaman CetveliTanimKronolojik birimZamanStratigrafik birimAlt sinirini belirleyenIknofosil un ortaya cikisiAlt sinir KSKN Newfoundland Kanada 47 04 34 N 55 49 52 W 47 0762 K 55 8310 B 47 0762 55 8310KSKN onayi1992Ust sinirini belirleyenBir konodont olan un ilk ortaya cikisiUst sinir KSKNMeishan Zhejiang Cin 31 04 47 N 119 42 21 E 31 0798 K 119 7058 D 31 0798 119 7058KSKN onayi2001Atmosfer ve iklim verileri 538 8 myo ile 251 902 myo araliginda gerceklesmistir Fanerozoyik zamanlarindan en uzun olanidir ve asagida en eskiden en yeniye siralanmis alti jeolojik doneme bolunmustur Kambriyen Ordovisiyen Siluriyen Devoniyen Karbonifer Permiyen Paleozoyik Proterozoyik Ust Zaman in bir alt bolumu olan Zaman dan sonra gelir ve Paleozoyik ten sonra da Mezozoyik Zaman gelir Paleozoyik jeolojik iklimsel ve evrimsel acidan dramatik degisimlerin goruldugu bir zamandi Kambriyen de Kambriyen patlamasi olarak bilinen modern subelerin cogunun ilk kez ortaya ciktigi yerkure tarihindeki en hizli gerceklesen ve yaygin gorulen canli cesitliligi meydana geldi Eklem bacaklilar yumusakcalar baliklar amfibiler surungenler ve sinapsitler Paleozoyik sirasinda evrimlesmistir Yasam okyanusta baslamistir ancak sonunda karaya cikti Gec Paleozoyik te kitalar gunumuzde cogu Avrupa ve Kuzey Amerika nin dogusundaki komur yataklarini olusturan buyuk ve ilkel bitki ormanlariyla kaplandi Bu jeolojik zamanin sonlarina dogru ilk modern bitkiler ortaya cikti ve buyuk sofistike sinapsitlerle diapsitler baskin hale geldi Paleozoyik Zaman Fanerozoyik Ust Zaman in en buyuk yok olusu olan Permiyen Triyas yok olusuyla sona erdi Bu felaketin etkileri o kadar yikiciydi ki karadaki yasamin toparlanmasi Mezozoyik Cag a kadar yani 30 milyon yil surdu Denizdeki yasamin toparlanmasi ise cok daha hizli olmus olabilir JeolojiPaleozoyik Zaman superkita Panotya nin parcalanmasiyla basladi ve Pangea nin olusmaya baslamasiyla sona erdi Panotya nin parcalanmasi Iapetus Okyanusu nun ve diger Kambriyen denizlerinin olusumuyla basladi ve deniz seviyelerinin dramatik bir sekilde yukselmesiyle ayni zamana denk geldi Paleoiklim calismalari ve buzullara iliskin kanitlar Orta Afrika nin erken Paleozoyik sirasinda buyuk olasilikla kutup bolgelerinde bulundugunu gostermektedir Panotya nin parcalanmasindan sonra superkita Gondvana 510 milyon yil once olustu Paleozoyik in ortalarinda Kuzey Amerika ve Avrupa nin carpismasiyla Kaledoniyen yukselimleri gerceklesirken bir batma levhasi da Dogu Avustralya yi yukseltti Gec Paleozoyik teki kitasal carpismalar Pangea superkitasini meydana getirdi ve Apalas Daglari Ural Daglari ve Tazmanya daki daglar dahil buyuk siradaglarin olusumuna sebep oldu Ayrica bakinizJeolojik zaman cetveli Jeolojik katmanlari zamanla iliskilendiren sistem Pre Kambriyen Yerkurenin 4600 milyon yil oncesinden 539 milyon yil oncesine kadarlik kismini kapsayan tarihi Senozoyik Fanerozoyik Ust Zaman in ucuncu zamani 66 myo gunumuz Mezozoyik Fanerozoyik Ust Zaman in ikinci zamani 252 66 myo Fanerozoyik Jeolojik zaman cetvelindeki dorduncu ve su anki ust zamanNotlar Bes Buyuk kitlesel yok olus listesi yalnizca Fanerozoyik teki yok oluslari sayar cunku Proterozoyik in sonlarina kadar canlilar yumusak vucutluydu Ilkel canlilarin fosil izlerinin yetersiz olusu turlerin veya cinslerin tanimlanmasini esasen imkansiz kilar ve Fanerozoyik teki bes buyuk yok olusu karsilastirmak icin mevcut cinslerin buyuk oranda fosil kayitlarindan kaybolmasi bir standarttir Fanerozoyik ten onceki ust zamanlarda bilinen tek yok olus daha once olan denizlerin tarafindan oksijenle zehirlendigi Oksijen Felaketi veya diger adiyla Buyuk Oksidasyon Olayi ydi Bazi tahminlere gore bu olay Dunya uzerindeki neredeyse tum canlilari oldurdu ve yumusak govdeli cinsler icin sonuclari olculebilir olmasa da simdiye kadarki en buyuk kitlesel yok olus olarak nitelendirilebilir Dahasi Pre Kambriyen ust zamanlarda eger varsa izleri jeolojik kayitlarda Oksidasyon Olayi ndan daha belirsiz olan baska yok oluslar da gerceklesmis olabilir Kaynakca Paleozoic Unabridged Random House Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Paleozoic Merriam Webster Dictionary Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link 1838 A synopsis of the English series of stratified rocks inferior to the Old Red Sandstone with an attempt to determine the successive natural groups and formations Proceedings of the Geological Society of London 2 58 675 685 esp p 685 10 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2023 Paleozoic Online Etymology Dictionary 20 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2023 Sahney S Benton M J 2008 Recovery from the most profound mass extinction of all time Proceedings of the Royal Society B Biological Sciences 275 1636 759 65 doi 10 1098 rspb 2007 1370 PMC 2596898 2 PMID 18198148 Dead ammonite bounce The Economist 5 Temmuz 2010 10 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2023 Scotese C R 2009 Late Proterozoic plate tectonics and palaeogeography A tale of two supercontinents Rodinia and Pannotia Geological Society London Special Publications 326 1 68 Bibcode 2009GSLSP 326 67S doi 10 1144 SP326 4 Erisim tarihi 29 Kasim 2015 Murphy J B Nance R D Cawood P A 2009 Contrasting modes of supercontinent formation and the conundrum of Pangea Gondwana Research 15 3 408 20 Bibcode 2009GondR 15 408M doi 10 1016 j gr 2008 09 005 Erisim tarihi 20 Aralik 2019 a b Rogers J J W Santosh M 2004 Continents and Supercontinents Oxford UK Oxford University Press s 146 ISBN 978 0 19 516589 0 Dalziel I W 1997 Neoproterozoic Paleozoic geography and tectonics Review hypothesis environmental speculation Geological Society of America Bulletin 109 1 16 42 Bibcode 1997GSAB 109 16D doi 10 1130 0016 7606 1997 109 lt 0016 ONPGAT gt 2 3 CO 2 Konuyla ilgili yayinlar home page 4 Agustos 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Eylul 2005 British Palaeozoic Fossils British Museum publications on Natural History 624 4 bas London UK 1975 1964 ISBN 9780565056247 LCCN 77354077 Erisim tarihi 6 Ekim 2022 Internet Archive archive org vasitasiyla 0565056247Dis baglantilarPaleozoyik te yasayan Foraminifera nin 60 tan fazla gorseli 2 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Paleozoyik ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikikaynak ta Paleozoyik ile ilgili metin bulabilirsiniz Paleozoyik kronostratigrafi olceginde 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Biltek TubitakOncesinde gelen Proterozoyik Ust Zaman Fanerozoyik Ust ZamanPaleozoyik Zaman Mezozoyik Zaman Senozoyik ZamanKambriyen Ordovisiyen Siluriyen Devoniyen Karbonifer Permiyen Triyas Jura Kretase Paleojen Neojen Kv