Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yeşilırmak, eskiden İris (Hititçe: 𒆪𒈨𒌍𒈠𒄩 Kumeşmaha, Grekçe: Ἶρις Iris), Sivas'ın kuzeydoğusundaki Suşehri ilçesi sınırları içindeki eteklerinden doğan ve Samsun'un Çarşamba ilçesinden Karadeniz'e dökülen nehir. Hititler döneminde önemli bir nehir olan Yeşilırmak, Kumeşmaha olarak isimlendirilmiştir. Daha sonrasında, antik dönemde kendisine verilen ad ise İris'ti.
| Yeşilırmak | |
|---|---|
 Yeşilırmak ve Amasya şehir merkezi'nin Amasya Kalesi'nden görünümü | |
 Yeşilırmak havzası | |
| Konum | |
| Ülke(ler) | Karadeniz |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Suşehri, Sivas, Türkiye 40°03′41″K 37°56′21″D / 40.06139°K 37.93917°D |
| Ağız | Çarşamba, Samsun, Türkiye 41°22′47.4″K 36°39′37.2″D / 41.379833°K 36.660333°D |
| Ağız rakımı | 0 m |
| Uzunluk | 519 km |
| Havza alanı | 36.144 km² |
Fiziki özellikleri
519 km uzunluğundaki Yeşilırmak Tokat Amasya ve Samsun illerinden geçerken çeşitli akarsularla birleşir. 36.144 km²'lik su toplama havzası ile Türkiye yüz ölçümünün %5'ine karşılık gelir. Nehir başlıca üç kolun birleşmesinden meydana gelir.
Ana kol olan Yeşilırmak'a Tokat Nehri (468 km) de denilir. Suşehri'ndeki 'dan doğar. Çevre kaynakları ve dereleri toplayarak Tozanlı Suyu adıyla akışa geçer. Üzerinde 32 km² genişliğinde Almus Barajı ve Hidroelektrik Santrali bulunur. Tokat Nehri adını alır (Asıl Yeşilırmak), Turhal'dan sonra Çengel Boğazı'nı geçer, Amasya'ya ulaşır. Kelkit Çayı nehrin en büyük koludur. Uzunluğu 320 km, yağış havzası 10.000 km²'dir. Diğer kolu Çekerek Çayı 12.000 km² havzaya, 256 km uzunluğa sahiptir. Tokat Nehri ve Çekerek Çayı'nın birleştiği yerden Yeşilırmak başlar. Nehir Canik Dağları'nı bazen dar, bazen geniş fakat uzun bir boğaz vadi ile geçer.
Havzası
Yeşilırmak havzasında Turhal ile Tokat arasında Kazova, daha aşağıda Geldingen Ovası, Taşova ve Çarşamba Ovaları yer alır. Havza sınırlarında Ladik Gölü, Boraboy Gölü ve Kaz Gölü bulunur.
Yeşilırmak havzasında tamamı veya bir bölümü bulunan iller şunlardır: Samsun, Tokat, Amasya, Çorum, Yozgat, Sivas, Gümüşhane, Giresun, Ordu, Erzincan ve Bayburt. Yeşilırmak Havzası; Çoruh Havzası, Doğu Karadeniz, Fırat-Dicle ve Kızılırmak havzaları ile komşudur.
Yeşilırmak'ın kolları ile beraber taşıdığı alüvyonlar merkezinde Çarşamba ilçesinin bulunduğu Yeşilırmak Deltası'nı oluşturmuştur.
Yakındaki yapılar
Barajlar
Üzerinde Almus, Ataköy, Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu, Kılıçkaya, Süreyyabey barajlarının kurulduğu Yeşilırmak düzensiz bir rejime sahiptir.
Antik çağ filozofu Strabon'un eserlerinde adı İris olarak geçer.
Kaynakça
- ^ a b "Yeşilırmak Havzasının Genel Durumu". amasyakulturturizm.gov.tr. 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mart 2017.
- ^ Matthews, Roger; Glatz, Claudia (2009). "The historical geography of north-central Anatolia in the Hittite period: texts and archaeology in concert". Anatolian Studies. 59: 51-72. ISSN 0066-1546. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ "TAY Oluz Höyük". 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2012.
- ^ a b . suyonetimi.gov.tr/. 2013. 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2017.
- ^ (PDF). TÜRKİYE’NİN AKARSULARI VE VADİLERİ. 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yesilirmak eskiden Iris Hititce 𒆪𒈨𒌍𒈠𒄩 Kumesmaha Grekce Ἶris Iris Sivas in kuzeydogusundaki Susehri ilcesi sinirlari icindeki eteklerinden dogan ve Samsun un Carsamba ilcesinden Karadeniz e dokulen nehir Hititler doneminde onemli bir nehir olan Yesilirmak Kumesmaha olarak isimlendirilmistir Daha sonrasinda antik donemde kendisine verilen ad ise Iris ti YesilirmakYesilirmak ve Amasya sehir merkezi nin Amasya Kalesi nden gorunumuYesilirmak havzasiKonumUlke ler KaradenizGenel bilgilerKaynak Susehri Sivas Turkiye 40 03 41 K 37 56 21 D 40 06139 K 37 93917 D 40 06139 37 93917Agiz Carsamba Samsun Turkiye 41 22 47 4 K 36 39 37 2 D 41 379833 K 36 660333 D 41 379833 36 660333Agiz rakimi 0 mUzunluk 519 kmHavza alani 36 144 km Fiziki ozellikleri519 km uzunlugundaki Yesilirmak Tokat Amasya ve Samsun illerinden gecerken cesitli akarsularla birlesir 36 144 km lik su toplama havzasi ile Turkiye yuz olcumunun 5 ine karsilik gelir Nehir baslica uc kolun birlesmesinden meydana gelir Ana kol olan Yesilirmak a Tokat Nehri 468 km de denilir Susehri ndeki dan dogar Cevre kaynaklari ve dereleri toplayarak Tozanli Suyu adiyla akisa gecer Uzerinde 32 km genisliginde Almus Baraji ve Hidroelektrik Santrali bulunur Tokat Nehri adini alir Asil Yesilirmak Turhal dan sonra Cengel Bogazi ni gecer Amasya ya ulasir Kelkit Cayi nehrin en buyuk koludur Uzunlugu 320 km yagis havzasi 10 000 km dir Diger kolu Cekerek Cayi 12 000 km havzaya 256 km uzunluga sahiptir Tokat Nehri ve Cekerek Cayi nin birlestigi yerden Yesilirmak baslar Nehir Canik Daglari ni bazen dar bazen genis fakat uzun bir bogaz vadi ile gecer HavzasiYesilirmak havzasinda Turhal ile Tokat arasinda Kazova daha asagida Geldingen Ovasi Tasova ve Carsamba Ovalari yer alir Havza sinirlarinda Ladik Golu Boraboy Golu ve Kaz Golu bulunur Yesilirmak havzasinda tamami veya bir bolumu bulunan iller sunlardir Samsun Tokat Amasya Corum Yozgat Sivas Gumushane Giresun Ordu Erzincan ve Bayburt Yesilirmak Havzasi Coruh Havzasi Dogu Karadeniz Firat Dicle ve Kizilirmak havzalari ile komsudur Yesilirmak in kollari ile beraber tasidigi aluvyonlar merkezinde Carsamba ilcesinin bulundugu Yesilirmak Deltasi ni olusturmustur Yakindaki yapilarAmasya BedesteniBarajlarUzerinde Almus Atakoy Hasan Ugurlu ve Suat Ugurlu Kilickaya Sureyyabey barajlarinin kuruldugu Yesilirmak duzensiz bir rejime sahiptir Antik cag filozofu Strabon un eserlerinde adi Iris olarak gecer Kaynakca a b Yesilirmak Havzasinin Genel Durumu amasyakulturturizm gov tr 6 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mart 2017 Matthews Roger Glatz Claudia 2009 The historical geography of north central Anatolia in the Hittite period texts and archaeology in concert Anatolian Studies 59 51 72 ISSN 0066 1546 29 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 TAY Oluz Hoyuk 19 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2012 a b suyonetimi gov tr 2013 6 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2017 PDF TURKIYE NIN AKARSULARI VE VADILERI 4 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2017