Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ekim 2021) () |
İspanya Veraset Savaşı (1701–1714) çocuksuz İspanya Kralı II. Charles'ın Kasım 1700'deki ölümüyle tetiklenmiş, 18. yüzyılın başlarında yaşanmış bir Avrupa savaşıydı. Hanedan haklarının farklı ülkeler arasındaki güç dengesini korumakta ikinci planda olduğu ilkesini oluşturdu. 1700–1721 Büyük Kuzey Savaşı, Macaristan'da Rákóczi'nin Bağımsızlık Savaşı, Fransa'nın güneyindeki Camisard isyanı, Kuzey Amerika'daki Kraliçe Anne Savaşı ve Sömürge Hindistanı'ndaki küçük mücadeleler ilgili çatışmalar arasında yer almaktadır.
| İspanya Veraset Savaşı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Philip, İspanya tahtını V. Philip olarak kabul ediyor; 16 Kasım 1700 | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
| ||||||||
Bir yüzyıldan fazla süren çatışmalarla zayıflamış olsa da 1700'de İspanyol İmparatorluğu; İspanya Hollandası, İtalya'nın büyük bir bölümü, Filipinler ve Amerika'nın çoğunu içeren küresel bir konfederasyondu. Charles'ın en yakın varisleri, Avusturya Habsburgları veya Fransa Bourbonlarının üyeleriydi; bölünmemiş İspanyol İmparatorluğu'nu devralma Avrupa güç dengesini tehdit etti.
Fransa Kralı XIV. Louis ve İngiltere Kralı III. William'ın 1698 ve 1700 yıllarında imparatorluğu bölme girişimleri İspanyollar tarafından kabul edilmedi. Bunun yerine Charles, varisi olarak XIV. Louis'in torunu Anjou Dükü Philip'i seçti; reddetmesi durumunda alternatif, Kutsal Roma İmparatoru I. Leopold'un küçük oğlu Charles'tı. Philip varis olmayı kabul etti ve 16 Kasım 1700'de bölünmemiş İspanyol İmparatorluğu'nun kralı ilan edildi, bu durum bir tarafta Fransa ve diğer tarafta Büyük İttifak arasında savaşa yol açtı.
Fransızlar ilk aşamalarda avantajlıydı ancak 1706'dan sonra savunma yapmaya zorlandılar; ancak 1710'da Müttefikler önemli bir ilerleme kaydedememişken İspanya'daki Bourbon zaferleri Philip'in kral olarak konumunu sağlamlaştırmıştı. İmparator I. Joseph, 1711'de öldüğünde Charles imparator olarak ağabeyinin yerini aldı ve yeni İngiliz hükümeti barış görüşmelerini başlattı. Sadece İngiliz yardımlarının müttefiklerini savaşta tutması, 1713'te Utrecht Antlaşması ve ardından 1714'te Rastatt ve Baden Antlaşmaları ile sonuçlandı.
Philip, Fransa'dan kalıcı olarak ayrılmayı kabul etmesi karşılığında İspanya kralı olarak kabul edildi; İspanyol İmparatorluğu büyük ölçüde bozulmadan kaldı ancak İtalya ve Çukureller'deki bölgeleri Avusturya ve Savoy'a devretti. Britanya, savaş sırasında ele geçirdiği Cebelitarık ve Minorka'yı elinde tuttu, İspanya Amerikası'nda önemli ticari tavizler aldı ve Avrupa'nın önde gelen denizcilik ve ticari gücü olarak Hollandalıların yerini aldı. Hollandalılar, artık Avusturya Hollandası olarak adlandırılan bölgede güçlendirilmiş bir savunma hattı kazandı; büyük bir ticari güç olarak kalmalarına rağmen savaşın maliyeti ekonomilerine kalıcı olarak zarar verdi.
Fransa, sürgündeki Jacobitlere olan desteğini geri çekti ve Hanoverlileri İngiltere tahtının varisleri olarak tanıdı; İspanya'yı dost olarak sağlamak büyük bir başarıydı ancak onları mali olarak tükenmiş bıraktı. Kutsal Roma İmparatorluğu'nun özerkleştirmesi Prusya, Bavyera ve Saksonya'nın giderek bağımsız devletler olarak hareket etmesiyle devam etti. Bu durum, Osmanlılara karşı kazanılan zaferlerle birleştiğinde, Habsburgların odaklarını giderek Güney Avrupa'ya kaydırmaları anlamına geliyordu.
Savaşın arka planı
1665'te II.Charles İspanya kralı oldu; hayatı boyunca sağlıksız bir insandı, ölümü neredeyse doğumundan beri bekleniyordu ve halefi on yıllardır diplomatik bir tartışma konusuydu. 1670'te İngiltere, XIV. XIV. Louis'in Dover Antlaşması'ndaki İspanyol tahtına haklarını desteklemeyi kabul ederken, 1688'de Büyük İttifak'ın şartları gereği İngiltere ve Hollanda Cumhuriyeti I. Leopold 'u desteklemeye karar verdi.
1700'de İspanyol İmparatorluğu, İtalya, İspanya Hollandası, Filipinler ve Amerika'daki mülkleri içeriyordu ve artık egemen bir güç olmasa da, büyük ölçüde bozulmadan kaldı. Avusturyalı Habsburglar ve Fransız Bourbonlar tarafından devralınması Avrupa'daki güç dengesini değiştirecekti ve bu nedenle mirası, Avrupa güçlerinin çoğunu içeren bir savaşa yol açtı. 1700-1721 Büyük Kuzey Savaşı, İsveç, Saksonya, Danimarka-Norveç ve Rusya gibi devletlerin katılımını etkilediği için bağlantılı bir çatışma olarak kabul edilir.
1688-1697 Dokuz Yıl Savaşları sırasında, ordular 1648'de ortalama 25.000'den 1697'de 100.000'in üzerine çıktı; bu sanayi öncesi ekonomiler için sürdürülemez bir seviyeydi. 1690'lar ayrıca, Avrupa genelinde mahsul verimini önemli ölçüde azaltan daha soğuk ve yağışlı bir hava dönemi olan Küçük Buz Çağı'nın en küçük noktasını işaret ediyordu. 1695-1697 Büyük Kıtlığının günümüz İskoçya, Estonya, Finlandiya, Letonya, Norveç ve İsveç'in nüfusun %15-25'ini ve ayrıca Fransa ve Kuzey İtalya'da iki milyonu daha öldürdüğü tahmin edilmektedir.
1697 Ryswick Antlaşması, Louis tarafından Fransa'nın müttefikler olmadan hedeflerine ulaşamayacağının karşılıklı tükenmesi ve kabulünün sonucuydu. Veraset'i çözümsüz bıraktığı göz önüne alındığında, Leopold Ekim 1697'de aşırı isteksizlikle imzaladı; ve Charles'ın sağlığı şimdi açıkça kötü olduğundan, bu sadece düşmanlıklarda bir duraklama olarak görülüyordu.
Kaynakça
- ^ Falkner 2015, s. 7.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Ispanya Veraset Savasi haber gazete kitap akademik JSTOR Ekim 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ispanya Veraset Savasi 1701 1714 cocuksuz Ispanya Krali II Charles in Kasim 1700 deki olumuyle tetiklenmis 18 yuzyilin baslarinda yasanmis bir Avrupa savasiydi Hanedan haklarinin farkli ulkeler arasindaki guc dengesini korumakta ikinci planda oldugu ilkesini olusturdu 1700 1721 Buyuk Kuzey Savasi Macaristan da Rakoczi nin Bagimsizlik Savasi Fransa nin guneyindeki Camisard isyani Kuzey Amerika daki Kralice Anne Savasi ve Somurge Hindistani ndaki kucuk mucadeleler ilgili catismalar arasinda yer almaktadir Ispanya Veraset SavasiPhilip Ispanya tahtini V Philip olarak kabul ediyor 16 Kasim 1700TarihTemmuz 1701 11 Eylul 1714BolgeAvrupa Cukureller Italya Macaristan Ispanya ve Portekiz Kuzey Amerika Ispanya Floridasi Bati Hint Adalari On Uc Koloni ve St John s Newfoundland Asya Hindistan Dogu Hint Adalari Afrika Bati AfrikaSonucUtrecht Rastatt ve Baden AntlasmalariCografi DegisikliklerIspanya Ispanya Hollandasi Napoli Milano ve Sardinya yi Avusturya ya Sicilya yi Savoy a Cebelitarik ve Minorka yi Britanya ya devretti Orange Prensligi Ubaye Vadisi ve Landau Fransa ya devredildi Hollanda Cumhuriyeti bariyer kaleleri ile odullendirildi V Philip Ispanya Krali olarak tanindi ancak Fransa ile Ispanya nin kalici olarak ayrilmasini kabul ettiTaraflarKutsal Roma Imparatorlugu Buyuk Britanya Hollanda Cumhuriyeti Savoya FransaKomutanlar ve liderlerVI Charles I Leopold I Joseph Eugenio di Savoia Louis William Guido Starhemberg Anne Robert Harley Marlborough Anthonie Heinsius Henry de NassauXIV Louis Claude de Villars Vendome Berwick Boufflers Villeroy Bir yuzyildan fazla suren catismalarla zayiflamis olsa da 1700 de Ispanyol Imparatorlugu Ispanya Hollandasi Italya nin buyuk bir bolumu Filipinler ve Amerika nin cogunu iceren kuresel bir konfederasyondu Charles in en yakin varisleri Avusturya Habsburglari veya Fransa Bourbonlarinin uyeleriydi bolunmemis Ispanyol Imparatorlugu nu devralma Avrupa guc dengesini tehdit etti Fransa Krali XIV Louis ve Ingiltere Krali III William in 1698 ve 1700 yillarinda imparatorlugu bolme girisimleri Ispanyollar tarafindan kabul edilmedi Bunun yerine Charles varisi olarak XIV Louis in torunu Anjou Duku Philip i secti reddetmesi durumunda alternatif Kutsal Roma Imparatoru I Leopold un kucuk oglu Charles ti Philip varis olmayi kabul etti ve 16 Kasim 1700 de bolunmemis Ispanyol Imparatorlugu nun krali ilan edildi bu durum bir tarafta Fransa ve diger tarafta Buyuk Ittifak arasinda savasa yol acti Fransizlar ilk asamalarda avantajliydi ancak 1706 dan sonra savunma yapmaya zorlandilar ancak 1710 da Muttefikler onemli bir ilerleme kaydedememisken Ispanya daki Bourbon zaferleri Philip in kral olarak konumunu saglamlastirmisti Imparator I Joseph 1711 de oldugunde Charles imparator olarak agabeyinin yerini aldi ve yeni Ingiliz hukumeti baris gorusmelerini baslatti Sadece Ingiliz yardimlarinin muttefiklerini savasta tutmasi 1713 te Utrecht Antlasmasi ve ardindan 1714 te Rastatt ve Baden Antlasmalari ile sonuclandi Philip Fransa dan kalici olarak ayrilmayi kabul etmesi karsiliginda Ispanya krali olarak kabul edildi Ispanyol Imparatorlugu buyuk olcude bozulmadan kaldi ancak Italya ve Cukureller deki bolgeleri Avusturya ve Savoy a devretti Britanya savas sirasinda ele gecirdigi Cebelitarik ve Minorka yi elinde tuttu Ispanya Amerikasi nda onemli ticari tavizler aldi ve Avrupa nin onde gelen denizcilik ve ticari gucu olarak Hollandalilarin yerini aldi Hollandalilar artik Avusturya Hollandasi olarak adlandirilan bolgede guclendirilmis bir savunma hatti kazandi buyuk bir ticari guc olarak kalmalarina ragmen savasin maliyeti ekonomilerine kalici olarak zarar verdi Fransa surgundeki Jacobitlere olan destegini geri cekti ve Hanoverlileri Ingiltere tahtinin varisleri olarak tanidi Ispanya yi dost olarak saglamak buyuk bir basariydi ancak onlari mali olarak tukenmis birakti Kutsal Roma Imparatorlugu nun ozerklestirmesi Prusya Bavyera ve Saksonya nin giderek bagimsiz devletler olarak hareket etmesiyle devam etti Bu durum Osmanlilara karsi kazanilan zaferlerle birlestiginde Habsburglarin odaklarini giderek Guney Avrupa ya kaydirmalari anlamina geliyordu Savasin arka plani1665 te II Charles Ispanya krali oldu hayati boyunca sagliksiz bir insandi olumu neredeyse dogumundan beri bekleniyordu ve halefi on yillardir diplomatik bir tartisma konusuydu 1670 te Ingiltere XIV XIV Louis in Dover Antlasmasi ndaki Ispanyol tahtina haklarini desteklemeyi kabul ederken 1688 de Buyuk Ittifak in sartlari geregi Ingiltere ve Hollanda Cumhuriyeti I Leopold u desteklemeye karar verdi 1700 de Ispanyol Imparatorlugu Italya Ispanya Hollandasi Filipinler ve Amerika daki mulkleri iceriyordu ve artik egemen bir guc olmasa da buyuk olcude bozulmadan kaldi Avusturyali Habsburglar ve Fransiz Bourbonlar tarafindan devralinmasi Avrupa daki guc dengesini degistirecekti ve bu nedenle mirasi Avrupa guclerinin cogunu iceren bir savasa yol acti 1700 1721 Buyuk Kuzey Savasi Isvec Saksonya Danimarka Norvec ve Rusya gibi devletlerin katilimini etkiledigi icin baglantili bir catisma olarak kabul edilir 1688 1697 Dokuz Yil Savaslari sirasinda ordular 1648 de ortalama 25 000 den 1697 de 100 000 in uzerine cikti bu sanayi oncesi ekonomiler icin surdurulemez bir seviyeydi 1690 lar ayrica Avrupa genelinde mahsul verimini onemli olcude azaltan daha soguk ve yagisli bir hava donemi olan Kucuk Buz Cagi nin en kucuk noktasini isaret ediyordu 1695 1697 Buyuk Kitliginin gunumuz Iskocya Estonya Finlandiya Letonya Norvec ve Isvec in nufusun 15 25 ini ve ayrica Fransa ve Kuzey Italya da iki milyonu daha oldurdugu tahmin edilmektedir 1697 Ryswick Antlasmasi Louis tarafindan Fransa nin muttefikler olmadan hedeflerine ulasamayacaginin karsilikli tukenmesi ve kabulunun sonucuydu Veraset i cozumsuz biraktigi goz onune alindiginda Leopold Ekim 1697 de asiri isteksizlikle imzaladi ve Charles in sagligi simdi acikca kotu oldugundan bu sadece dusmanliklarda bir duraklama olarak goruluyordu Kaynakca Falkner 2015 s 7