İçli köfte ya da oruk, bulgurun hamur hâline getirilerek içinin doldurulması suretiyle yapılan, Orta Doğu mutfağında bir yemektir.
Aslen Levant mutfağına ait olan bu yemeğe kibbe ve bazı yörelerde dolgulu köfte de deniliyor. İçli köfte, iki türlü hazırlanır. Bunlardan birincisi haşlama usulüdür. Bayram, söz, nişan, gibi özel günler ile misafir ağırlamada mutlaka sofradaki yerini alır. İkincisi ise kızartmadır. Türkiye'nin belli bölgelerinin geleneksel yemekleri arasında olan içli köfte, yapımı zor ve uzun olduğu için gündelik yemek olmaktan çıkıp özel gün yemeği sınıfına girmiştir.
İç harcı kıyma, soğan ve isteğe göre ceviz, maydanoz, biber salçası ve baharatlardan oluşuyor. Tereyağı veya içinde kavruluyor. Sonra hazırlanmış iç harcı dolapta soğuyana kadar dinleniyor. İnce köftelik bulgur, irmik, un, yumurta, biber salçası, baharatlar ve tuz karışımından hamur hazırlanıyor, ancak haşlanmış içli köfte yapımında ise irmik yerine yarma da kullanılıyor. Soğuk iç harcı kuru köfte şeklinde hazırlanır ve hamur doldurulur.
Ayran ile servis edilmesi yaygın bir uygulamadır. Türkiye'de Adana, Bitlis, Osmaniye, Sivas, Kayseri, Kahramanmaraş, Tunceli, Bingöl, Elâzığ, Malatya, Mardin, Diyarbakır, Hatay, Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman ve Yozgat yörelerinde yapılmaktadır. Haşlanmış köfteler eritilmiş tereyağı veya salçalı sos ile servis edilebilir.
Çeşitleri
Adana içli köfte
Adana içli köfte; esmer ince bulgur veya setik, irmik, beyaz un, dövülmüş yağsız dana eti, tuz, kimyon, karabiber, yumurta, su ve biber salçası ile hazırlanan hamurdan ceviz büyüklüğünde parçalar alınarak bunların oyulması, bu parçaların içinin yağsız erkek koyun eti kıyması, biber salçası, mor kuru soğan, karabiber, tuz, bitkisel margarin ve maydanoz ile hazırlanan bir iç malzeme ile doldurulması ve ağzı kapatılarak limonlu suda haşlanması suretiyle yapılan içli köftedir. Binlerce yıllık Adana mutfak kültürünün en bilinen yemeklerinden biridir. Bulgurlu dış hamurdan alınan parçaların oyulması ustalık isteyen bir işlemdir. Özel bir el hareketi ile elde defalarca döndürülerek elde edilen köfteler 5–6 cm genişliğinde, yaklaşık 60 g ağırlığında, altından ve üstünden basık küre şeklindedir. Dış hamur cidarının hem dağılmayacak kadar dayanıklı hem de incecik oluşu, yuvarlak basık küre şekli, dış hamurunda dövülmüş dana eti olması, iç harcında maydanoz kullanılması, yağsız erkek koyun eti ve yağ olarak bitkisel margarin tercih edilmesi, dış hamur ve iç harç malzemelerinin miktarlarının ayarlanması, köftenin doldurulması ve sonrasında ağzının kapatılması sürecinde gereken yöresel ustalık becerisi Adana içli köfteye ayırt edici özellik ve lezzet katmaktadır. Adana içli köfte Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Urfa içli köftesi
Urfa içli köftesi / Şanlıurfa içli köftesi; bulgurlu dış harcın içine önceden hazırlanan kıyma etli iç harç doldurulduktan sonra kızartılması suretiyle üretilen yöresel bir lezzettir. Yapımı el becerisi ve ustalık gerektirmektedir. Şanlıurfa’da içli köftenin çiğ köfteden türediği rivayet edilir. Şanlıurfa’da yoğrulan etli çiğ köftenin hemen tüketilmesi gerekmektedir. Ancak rivayete göre Ramazan ayında yanlışlıkla iftardan uzun süre önce hazırlanan çiğ köftenin kullanılmasıyla bu yemek oluşmuş ve Şanlıurfa mutfağına yayılmıştır. Urfa İçli Köftesi Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Harput köftesi
Arefe köftesi
İrok
Mardin'de kızartılarak yapılan içli köftedir. Mardin Irok 25.09.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
İkbebet
Mardin'de haşlanarak yapılan içli köftedir. Mardin İkbebet 23.12.2009 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Kitel Raha
Mardin'de Süryaniler tarafından yapılan içli köftedir.
Diyarbakır İçli Köftesi
Diyarbakır İçli Köftesi üretiminde ince bulgur, kuzu eti, biber salçası ve dövme ufağı (simindirik) kullanılır.Diyarbakır İçli Köftesi 20.08.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Gaziantep İçli Köftesi / Antep İçli Köftesi
Gaziantep İçli Köftesi / Antep İçli Köftesi 12.07.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Emirdağ Dolgulu Köftesi
Afyonkarahisar Emirdağ Dolgulu Köftesinin dış kaplaması kıyma (orta yağlı dana/koyun kıyması), bulgur (düğür), kuru soğan, yumurta, tuz, karabiber, kırmızı toz biber, su, pul biber (isteğe bağlı), maydanoz (isteğe bağlı) ile hazırlanır. İç harcı ise kuyruk yağı, tuz, karabiber, kırmızı toz biber, pul biber (isteğe bağlı), kuru soğan, maydanoz (isteğe bağlı) ile hazırlanır. Suda haşlanır. Yuvarlak şekilli köftedir. Emirdağ Dolgulu Köftesi 26.05.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Malatya İçli Köftesi
Malatya İçli Köftesi 10.08.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Kübbülmişviyye
Kilis'te yapılan bir çeşit içli köftedir. Kübbülmişviyye 16.02.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumuna tescillenmesi ve coğrafi işaret alması için başvuru yapılmıştır. Kübbülmişviyye 08.12.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Sini köftesi
Sac köftesi
Hatay oruğu
Hatay Oruğu 18.04.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Polat İçli Köftesi / Polat Köftesi
Polat İçli Köftesi / Polat Köftesi 06.12.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Bulgur köftesi
Kıbrıs Türk mutfağındandır. Malzemeleri; bulgur, kıyma, soğan, maydanoz ve çeşitli baharatlardır.
Gayle zengil
Siirt içli köftesi / Siirt kiteli
Siirt içli köftesi / Siirt kiteli 17.04.2024 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Siirt adına coğrafi işaret almıştır.
Hatay tepsi oruğu
Hatay tepsi oruğu 17.04.2024 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Hatay adına coğrafi işaret almıştır.
Kaynakça
- ^ Marks, Gil (17 Kasım 2010). Encyclopedia of Jewish Food. HMH. ISBN – Google Books vasıtasıyla.
- ^ (2014). Davidson, Alan (Ed.). The Oxford Companion to Food. Oxford: Oxford University Press. ss. 244, 444-445. ISBN .
- ^ Howell, Sally (2000). Arab Detroit: From Margin to Mainstream. Wayne State University Press. ISBN . 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Helou, Anissa (4 Ekim 2018). Feast: Food of the Islamic World. Bloomsbury Publishing. ISBN . 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ owadmin (14 Nisan 2022). . 9 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2022.
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/1216[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/d63781fb-bd94-49a0-b7fa-9701e2b9621e.pdf[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38337[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ "Mardin Irok". Türk Patent ve Marka Kurumu.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Aralık 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Aralık 2021.
- ^ "Coğrafi İşaret Platformu". Coğrafi İşaret Platformu. 25 Ocak 1999 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ocak 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2022.
- ^ "https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kilis/neyenir/kubbulmusviyye#:~:text=K%C3%BCbb%C3%BClm%C3%BC%C5%9Fviyye%20Yap%C4%B1l%C4%B1%C5%9F%C4%B1%3A,gelinceye%20kadar%20yo%C4%9Frulmaya%20devam%20edilir". 2 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
|başlık=
dış bağlantı () - ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ "Kübbülmişviyye". Türk Patent ve Marka Kurumu. 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ "Hatay Oruğu". Türk Patent ve Marka Kurumu. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022.
- ^ "Polat İçli Köftesi / Polat Köftesi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2022.
- ^ "GASTRONOMİ TURİZMİ VE KIBRIS SOKAK LEZZETLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi Cilt: 2, Sayı: Ek.1, Bahar: 637-651, 2018 e-ISSN: 2602-3008.
- ^ "Siirt İçli Köftesi / Siirt Kiteli". Türk Patent ve Marka Kurumu.
- ^ "Hatay Tepsi Oruğu". Türk Patent ve Marka Kurumu.
Yiyecek ya da içecek ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Icli kofte ya da oruk bulgurun hamur haline getirilerek icinin doldurulmasi suretiyle yapilan Orta Dogu mutfaginda bir yemektir Kizarmis icli kofte Aslen Levant mutfagina ait olan bu yemege kibbe ve bazi yorelerde dolgulu kofte de deniliyor Icli kofte iki turlu hazirlanir Bunlardan birincisi haslama usuludur Bayram soz nisan gibi ozel gunler ile misafir agirlamada mutlaka sofradaki yerini alir Ikincisi ise kizartmadir Turkiye nin belli bolgelerinin geleneksel yemekleri arasinda olan icli kofte yapimi zor ve uzun oldugu icin gundelik yemek olmaktan cikip ozel gun yemegi sinifina girmistir Ic harci kiyma sogan ve istege gore ceviz maydanoz biber salcasi ve baharatlardan olusuyor Tereyagi veya icinde kavruluyor Sonra hazirlanmis ic harci dolapta soguyana kadar dinleniyor Ince koftelik bulgur irmik un yumurta biber salcasi baharatlar ve tuz karisimindan hamur hazirlaniyor ancak haslanmis icli kofte yapiminda ise irmik yerine yarma da kullaniliyor Soguk ic harci kuru kofte seklinde hazirlanir ve hamur doldurulur Ayran ile servis edilmesi yaygin bir uygulamadir Turkiye de Adana Bitlis Osmaniye Sivas Kayseri Kahramanmaras Tunceli Bingol Elazig Malatya Mardin Diyarbakir Hatay Kilis Gaziantep Sanliurfa Adiyaman ve Yozgat yorelerinde yapilmaktadir Haslanmis kofteler eritilmis tereyagi veya salcali sos ile servis edilebilir CesitleriAdana icli kofte Adana icli kofte esmer ince bulgur veya setik irmik beyaz un dovulmus yagsiz dana eti tuz kimyon karabiber yumurta su ve biber salcasi ile hazirlanan hamurdan ceviz buyuklugunde parcalar alinarak bunlarin oyulmasi bu parcalarin icinin yagsiz erkek koyun eti kiymasi biber salcasi mor kuru sogan karabiber tuz bitkisel margarin ve maydanoz ile hazirlanan bir ic malzeme ile doldurulmasi ve agzi kapatilarak limonlu suda haslanmasi suretiyle yapilan icli koftedir Binlerce yillik Adana mutfak kulturunun en bilinen yemeklerinden biridir Bulgurlu dis hamurdan alinan parcalarin oyulmasi ustalik isteyen bir islemdir Ozel bir el hareketi ile elde defalarca dondurulerek elde edilen kofteler 5 6 cm genisliginde yaklasik 60 g agirliginda altindan ve ustunden basik kure seklindedir Dis hamur cidarinin hem dagilmayacak kadar dayanikli hem de incecik olusu yuvarlak basik kure sekli dis hamurunda dovulmus dana eti olmasi ic harcinda maydanoz kullanilmasi yagsiz erkek koyun eti ve yag olarak bitkisel margarin tercih edilmesi dis hamur ve ic harc malzemelerinin miktarlarinin ayarlanmasi koftenin doldurulmasi ve sonrasinda agzinin kapatilmasi surecinde gereken yoresel ustalik becerisi Adana icli kofteye ayirt edici ozellik ve lezzet katmaktadir Adana icli kofte Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Urfa icli koftesi Urfa icli koftesi Sanliurfa icli koftesi bulgurlu dis harcin icine onceden hazirlanan kiyma etli ic harc doldurulduktan sonra kizartilmasi suretiyle uretilen yoresel bir lezzettir Yapimi el becerisi ve ustalik gerektirmektedir Sanliurfa da icli koftenin cig kofteden turedigi rivayet edilir Sanliurfa da yogrulan etli cig koftenin hemen tuketilmesi gerekmektedir Ancak rivayete gore Ramazan ayinda yanlislikla iftardan uzun sure once hazirlanan cig koftenin kullanilmasiyla bu yemek olusmus ve Sanliurfa mutfagina yayilmistir Urfa Icli Koftesi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Harput koftesi Arefe koftesi Irok Mardin de kizartilarak yapilan icli koftedir Mardin Irok 25 09 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Ikbebet Mardin de haslanarak yapilan icli koftedir Mardin Ikbebet 23 12 2009 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Kitel Raha Mardin de Suryaniler tarafindan yapilan icli koftedir Diyarbakir Icli Koftesi Diyarbakir Icli Koftesi uretiminde ince bulgur kuzu eti biber salcasi ve dovme ufagi simindirik kullanilir Diyarbakir Icli Koftesi 20 08 2021 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Gaziantep Icli Koftesi Antep Icli Koftesi Gaziantep Icli Koftesi Antep Icli Koftesi 12 07 2021 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Emirdag Dolgulu Koftesi Afyonkarahisar Emirdag Dolgulu Koftesinin dis kaplamasi kiyma orta yagli dana koyun kiymasi bulgur dugur kuru sogan yumurta tuz karabiber kirmizi toz biber su pul biber istege bagli maydanoz istege bagli ile hazirlanir Ic harci ise kuyruk yagi tuz karabiber kirmizi toz biber pul biber istege bagli kuru sogan maydanoz istege bagli ile hazirlanir Suda haslanir Yuvarlak sekilli koftedir Emirdag Dolgulu Koftesi 26 05 2021 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Malatya Icli Koftesi Malatya Icli Koftesi 10 08 2021 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Kubbulmisviyye Kilis te yapilan bir cesit icli koftedir Kubbulmisviyye 16 02 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumuna tescillenmesi ve cografi isaret almasi icin basvuru yapilmistir Kubbulmisviyye 08 12 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Sini koftesi Sac koftesi Hatay orugu Hatay Orugu 18 04 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Polat Icli Koftesi Polat Koftesi Polat Icli Koftesi Polat Koftesi 06 12 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Bulgur koftesi Kibris Turk mutfagindandir Malzemeleri bulgur kiyma sogan maydanoz ve cesitli baharatlardir Gayle zengil Siirt icli koftesi Siirt kiteli Siirt icli koftesi Siirt kiteli 17 04 2024 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Siirt adina cografi isaret almistir Hatay tepsi orugu Hatay tepsi orugu 17 04 2024 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Hatay adina cografi isaret almistir Kaynakca Marks Gil 17 Kasim 2010 Encyclopedia of Jewish Food HMH ISBN 978 0 544 18631 6 Google Books vasitasiyla 2014 Davidson Alan Ed The Oxford Companion to Food Oxford Oxford University Press ss 244 444 445 ISBN 978 0191040726 Howell Sally 2000 Arab Detroit From Margin to Mainstream Wayne State University Press ISBN 9780814328125 15 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2021 Google Books vasitasiyla Helou Anissa 4 Ekim 2018 Feast Food of the Islamic World Bloomsbury Publishing ISBN 9781526605566 15 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2021 Google Books vasitasiyla owadmin 14 Nisan 2022 9 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2022 https www ci gov tr cografi isaretler detay 1216 olu kirik baglanti https www ci gov tr Files GeographicalSigns d63781fb bd94 49a0 b7fa 9701e2b9621e pdf olu kirik baglanti https www ci gov tr cografi isaretler detay 38337 olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya PDF 20 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Mart 2021 Mardin Irok Turk Patent ve Marka Kurumu Arsivlenmis kopya 3 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2022 Arsivlenmis kopya PDF 19 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Aralik 2021 Cografi Isaret Platformu Cografi Isaret Platformu 25 Ocak 1999 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2022 Arsivlenmis kopya 26 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ocak 2022 Arsivlenmis kopya 1 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2022 Arsivlenmis kopya 3 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2022 https www kulturportali gov tr turkiye kilis neyenir kubbulmusviyye text K C3 BCbb C3 BClm C3 BC C5 9Fviyye 20Yap C4 B1l C4 B1 C5 9F C4 B1 3A gelinceye 20kadar 20yo C4 9Frulmaya 20devam 20edilir 2 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2022 baslik dis baglanti yardim Arsivlenmis kopya 13 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2022 Kubbulmisviyye Turk Patent ve Marka Kurumu 13 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2022 Hatay Orugu Turk Patent ve Marka Kurumu 12 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2022 Polat Icli Koftesi Polat Koftesi Turk Patent ve Marka Kurumu 20 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2022 GASTRONOMI TURIZMI VE KIBRIS SOKAK LEZZETLERI UZERINE BIR ARASTIRMA Guncel Turizm Arastirmalari Dergisi Cilt 2 Sayi Ek 1 Bahar 637 651 2018 e ISSN 2602 3008 Siirt Icli Koftesi Siirt Kiteli Turk Patent ve Marka Kurumu Hatay Tepsi Orugu Turk Patent ve Marka Kurumu Yiyecek ya da icecek ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz