Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Serebral palsi (SP), gelişmekte olan beyinde intrauterin (rahim içindeki fetal ) dönemde veya yaşamın ilk aylarında oluşan lezyon ya da zedelenme sonucu gelişen, ilerleyici olmayan ancak yaşla birlikte değişebilen, hareketi kısıtlayıcı kalıcı motor fonksiyon kaybı, postür ve hareket bozukluğudur. Bu hastalarda epilepsi, zeka geriliği, davranış bozukluğu, yutma sorunları, kas-iskelet bozuklukları gibi ikincil tıbbi sorunlar görülebilir.
SP prevalansı toplumlara göre değişmekle birlikte, her 1000 canlı doğumda 1-5 olarak bildirilmektedir. Tanı; hikâye, fizik muayene ve destekleyici laboratuvar testleri ile konulmaktadır. SP gelişimine neden olan etiyolojik risk faktörleri; prematürite, anoksi, zor doğum ve düşük doğum ağırlığı başta olmak üzere çok çeşitlilik arz edebilir. Son yıllarda gelişmekte olan ülkelerdeki yenidoğan bakımındaki gelişmeler; SP’de doğum öncesi nedenlerin ağırlık kazanmasına; gelişmekte olan ülkelerde ise, neonatal bakımın yetersiz olmasına bağlı olarak, doğum komplikasyonları ve yenidoğan sorunlarının daha fazla görülmesine yol açmıştır.
Aslında SP, bir arada görülen birçok bozukluk ve semptomlar bütünüdür. Hareket ve postür bozukluklarına ilaveten; epilepsi, mental gerilik, konuşma ve işitme bozukluğu, iskelet deformiteleri, yutma ve beslenme bozuklukları, ağız ve diş sorunları gibi birçok problem görülebilmektedir.
Serebral Palsi Risk Faktörleri
Prenatal dönem gebelik boyunca ve doğum eylemi başlayana kadarki süreci kapsar, doğum gerçekleşene kadarki dönem perinatal dönemdir. Postnatal periyot ise doğumdan itibaren miyelinizasyonun meydana geldiği 2,5-3 yaşa kadarki beyin maturasyonu dönemini kapsar. Risk multifaktöriyeldir ve büyük bölümü açıklanamaz.
Prenatal Dönem
- Kalıtımsal hastalıklar (akraba evlilikleri sonucu oluşan gebelikler )
- Maternal (anneye ait) viral enfeksiyonların (Rubella, herpes, toksoplazmozis, sitomegalovirüs) intrauterin(rahim içinde bulunan) fetusa geçmesi
- Korioamnionit (rahimin, zarlarının ve amniotik sıvının başta bakteriyel etkenle) enfekte olması (kronik vajinal akıntı üzerine gebelik, rahim iltihabı üzerine gebelik oluşması, gebelikte enfeksiyon üretecek servikal ektropiyonun genişlemesi, ...)
- Annenin metabolik hastalıkları (Diyabet, hipo/hipertiroidi, gebelik toksemisi, preeklampsi)
- İntrauterin fetal beynin oksijensizliğe(anoksiye) maruz kalması ya da fetüsün kan akımının azalması (Plasenta yetmezliği, maternal hipertansiyon - hipotansiyon, anemi, hamilelik esnasında yapılan ameliyatlar,plasentanın hızlı ve fazla kalsifikasyonu, plasental anomaliler)
- Rh uyumsuzluğu: ABO ve Rh uyuşmazlığı sonucu kernikterus gelişmesi
- İlk trimesterde radyasyona, teratojenlere maruz kalma
- Kimyasal zehirlenme (Alkol, sigara, uyuşturucu maddeler )
- Komplikasyonlu gebelik (uzamış abortus imminens - düşük tehlikesi, plasenta dekomanı, plasenta previa, kordon sarkması, zor doğum, rahim içerisinde bebeğin gelişme geriliği IUGR, inatçı oligohidramnios, doğum öncesi mekonyum salınımı)
- Konjenital beyin malformasyonları (fetal beyinde AV Malformasyon oluşması, beyin parankimi(dokusu) ile ilgili defektler)
- Sosyoekonomik faktörler (fakirlik nedeniyle yeterli gebelik öncesi/gebelik esnasında jiekolojik ve obstetrik bakım alınmamış olması, Gebelik bakım - tedavi süreçleri ile ilgili ölçüsüz şekilde maddi tasarruf yaparak gebelik takiplerinden kaçınma veya minimalde tutmak)
- Reprodüktif yetersizlik (hipoplazik (küçük) rahim, belirgin anomalili rahim, maksimal gebelik performansında bile fetusun potansiyeline izin vermeyecek uterusa sahip olmak)
- Maternal mental retardasyon, konvülsiyonlar, annede şizofreni gibi ağır ruhsal bozukluklar
- Çoğul gebelik
- İleri anne yaşı (35 ve üzeri) oluşan gebelikler
- Başarısız çocuk düşürme denemeleri (Mekanik veya toksik, teratojenik ajanlar ile)
- Amniyon sıvı azlığı nedeni ile yeterli (gevşememiş uterus parankimi nedeniyle) kan dolaşımının sağlanamaması ve kronik fetal hipoksi
- Rahimi içerecek şekilde abdominal travma
- Prenatal fetal beyin kanaması
- Çoklu jinekolojik hastalık ile gebeliğin birleşmesi (rahim iltihabı + miyom+gebelik, rahim ağzında yırtık + kansızlık + gebelik, uyumsuz karakterli gebe + şeker hastalığı + guatr + gebelik, uzamış düşük riski oluşmuş gebelik + anomalili uterus + GDM + fakirlik, ...)
Perinatal Dönem
- Prematurite (<36 hafta )
- Düşük doğum ağırlığı (<2500gr)
- Zor/müdahaleli doğum
- Hastane dışında Doğumlar (evde, otobüste, uçakta, trende, takside doğum yapılarak yetersiz obstetrik bakım - müdahale alınması )
- Anormal geliş (makat, transvers şekilde doğuma başlamış uterus)
- İntrakranial kanama
- Travma
- Enfeksiyon
- Bradikardi ve hipoksi
- Düşük APGAR skoru
- Anoksi (Respiratuar distres sendromu, mekanik obstrüksiyon, doğum eyleminin uzun sürmesi, kordon dolanması, plasenta previa, yenidoğan anemisi)
Postnatal Dönem
- Travma
- Enfeksiyon (Ensefalit, menenjit, sepsis, apse)
- İntrakranial kanama
- Koagulopatiler (Pıhtılaşma bozuklukları)
- Konvülsiyonlar
- Hiperbiluribinemi
- Arteriovenöz malformasyonlar
- Anoksi (Karbonmonoksit zehirlenmesi, suda boğulma, yiyecek aspirasyonu)
- İnflamatuar-immünolojik nedenler (Sistemik lupus eritematozus, Reye sendromu)
- İntrakranial patoloji
SP'de Sınıflandırma
- Spastik tip: Monopleji, dipleji, hemipleji, tripleji, tetrapleji
- Diskinetik tip: Atetoid, koreik, koreatetoid, distonik
- Ataksik tip
- Hipotonik tip
- Karma tip
SP'ye Eşlik Eden Problemler
- Mental retardasyon
- Epileptik nöbetler
- Oromotor problemler (Emme ve yutma problemleri)
- Salya akması
- Konuşma problemleri
- Kas iskelet sistemi bozuklukları
- Gastrointestinal problemler
- Görme problemleri
- Diş problemleri
- Solunum problemleri
- İşitme problemleri
- Üriner problemler
- Ağrı
- Osteopeni (Kemik dokunun normale göre herhangi bir nedenle azalması)
- Uyku bozuklukları
SP'de Tedavi Yöntemleri
En etkin tedavi engellemektir. Gebeliklerden önce jinekolojik rehabilitasyon ile sorunlar ortadan kaldırılmalıdır.Yeterli jinekolojik ve obstetrik bakım alınması teşvik edilmelidir. Risk grubunda çıkan kişiler için standart üstü yaklaşımlar sergilenmelidir.
SP tedavisinde ise birçok branşın birlikte, koordineli ve multidispliner bir yaklaşımla çalışması gerekmektedir. Ayrıca hasta ile birlikte ailenin de tedaviye dahil edilmesi daha başarılı sonuçlar vermektedir. Sıklıkla tedavide, fiziksel tıp ve rehabilitasyon, ortopedi, çocuk nörolojisi, fizyoterapi ve iş uğraşı terapisi gibi meslek mensupları aktif rol oynamaktadır.
- Medikal tedavi:
- Beslenmeyi düzenlemek
- Nöbetleri durdurmak
- Genel sağlık önlemleri (aşılama)
- Spastisite ve hareket bozukluğunu azaltmak
- Oral medikasyonlar
- İntratekal medikasyonlar
- Kemonöroliz (fenol, botulinum toksini)
- Psikolojik tedavi
- Botoks
- Özel eğitim
- Fizyoterapi
- Ergoterapi (İş-uğraşı terapisi)
- Ortezler
- Ortopedik tedavi
- Düzeltici alçılama
- Cerrahi tedavi
- Nöroşirurjik girişimler
- Talamotomi
- Derin beyin stimulasyonu
- Selektif dorsal rizotomi
- Elektrostimulasyon
- Fonksiyonel elektrik stimulasyon yöntemleri
- Repetatif manyetik stimulasyon
Kaynakça
- ^ https://www.journalagent.com/hnhjournal/pdfs/HNHJ_57_1_6_10.pdf []
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Ocak 2020.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:0isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b c d "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Ocak 2020.
| Wikimedia Commons'ta Serebral palsi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
 | Hastalık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Serebral palsi SP gelismekte olan beyinde intrauterin rahim icindeki fetal donemde veya yasamin ilk aylarinda olusan lezyon ya da zedelenme sonucu gelisen ilerleyici olmayan ancak yasla birlikte degisebilen hareketi kisitlayici kalici motor fonksiyon kaybi postur ve hareket bozuklugudur Bu hastalarda epilepsi zeka geriligi davranis bozuklugu yutma sorunlari kas iskelet bozukluklari gibi ikincil tibbi sorunlar gorulebilir SP prevalansi toplumlara gore degismekle birlikte her 1000 canli dogumda 1 5 olarak bildirilmektedir Tani hikaye fizik muayene ve destekleyici laboratuvar testleri ile konulmaktadir SP gelisimine neden olan etiyolojik risk faktorleri prematurite anoksi zor dogum ve dusuk dogum agirligi basta olmak uzere cok cesitlilik arz edebilir Son yillarda gelismekte olan ulkelerdeki yenidogan bakimindaki gelismeler SP de dogum oncesi nedenlerin agirlik kazanmasina gelismekte olan ulkelerde ise neonatal bakimin yetersiz olmasina bagli olarak dogum komplikasyonlari ve yenidogan sorunlarinin daha fazla gorulmesine yol acmistir Aslinda SP bir arada gorulen bircok bozukluk ve semptomlar butunudur Hareket ve postur bozukluklarina ilaveten epilepsi mental gerilik konusma ve isitme bozuklugu iskelet deformiteleri yutma ve beslenme bozukluklari agiz ve dis sorunlari gibi bircok problem gorulebilmektedir Serebral Palsi Risk FaktorleriPrenatal donem gebelik boyunca ve dogum eylemi baslayana kadarki sureci kapsar dogum gerceklesene kadarki donem perinatal donemdir Postnatal periyot ise dogumdan itibaren miyelinizasyonun meydana geldigi 2 5 3 yasa kadarki beyin maturasyonu donemini kapsar Risk multifaktoriyeldir ve buyuk bolumu aciklanamaz Prenatal Donem Kalitimsal hastaliklar akraba evlilikleri sonucu olusan gebelikler Maternal anneye ait viral enfeksiyonlarin Rubella herpes toksoplazmozis sitomegalovirus intrauterin rahim icinde bulunan fetusa gecmesi Korioamnionit rahimin zarlarinin ve amniotik sivinin basta bakteriyel etkenle enfekte olmasi kronik vajinal akinti uzerine gebelik rahim iltihabi uzerine gebelik olusmasi gebelikte enfeksiyon uretecek servikal ektropiyonun genislemesi Annenin metabolik hastaliklari Diyabet hipo hipertiroidi gebelik toksemisi preeklampsi Intrauterin fetal beynin oksijensizlige anoksiye maruz kalmasi ya da fetusun kan akiminin azalmasi Plasenta yetmezligi maternal hipertansiyon hipotansiyon anemi hamilelik esnasinda yapilan ameliyatlar plasentanin hizli ve fazla kalsifikasyonu plasental anomaliler Rh uyumsuzlugu ABO ve Rh uyusmazligi sonucu kernikterus gelismesi Ilk trimesterde radyasyona teratojenlere maruz kalma Kimyasal zehirlenme Alkol sigara uyusturucu maddeler Komplikasyonlu gebelik uzamis abortus imminens dusuk tehlikesi plasenta dekomani plasenta previa kordon sarkmasi zor dogum rahim icerisinde bebegin gelisme geriligi IUGR inatci oligohidramnios dogum oncesi mekonyum salinimi Konjenital beyin malformasyonlari fetal beyinde AV Malformasyon olusmasi beyin parankimi dokusu ile ilgili defektler Sosyoekonomik faktorler fakirlik nedeniyle yeterli gebelik oncesi gebelik esnasinda jiekolojik ve obstetrik bakim alinmamis olmasi Gebelik bakim tedavi surecleri ile ilgili olcusuz sekilde maddi tasarruf yaparak gebelik takiplerinden kacinma veya minimalde tutmak Reproduktif yetersizlik hipoplazik kucuk rahim belirgin anomalili rahim maksimal gebelik performansinda bile fetusun potansiyeline izin vermeyecek uterusa sahip olmak Maternal mental retardasyon konvulsiyonlar annede sizofreni gibi agir ruhsal bozukluklar Cogul gebelik Ileri anne yasi 35 ve uzeri olusan gebelikler Basarisiz cocuk dusurme denemeleri Mekanik veya toksik teratojenik ajanlar ile Amniyon sivi azligi nedeni ile yeterli gevsememis uterus parankimi nedeniyle kan dolasiminin saglanamamasi ve kronik fetal hipoksi Rahimi icerecek sekilde abdominal travma Prenatal fetal beyin kanamasi Coklu jinekolojik hastalik ile gebeligin birlesmesi rahim iltihabi miyom gebelik rahim agzinda yirtik kansizlik gebelik uyumsuz karakterli gebe seker hastaligi guatr gebelik uzamis dusuk riski olusmus gebelik anomalili uterus GDM fakirlik Perinatal Donem Prematurite lt 36 hafta Dusuk dogum agirligi lt 2500gr Zor mudahaleli dogum Hastane disinda Dogumlar evde otobuste ucakta trende takside dogum yapilarak yetersiz obstetrik bakim mudahale alinmasi Anormal gelis makat transvers sekilde doguma baslamis uterus Intrakranial kanama Travma Enfeksiyon Bradikardi ve hipoksi Dusuk APGAR skoru Anoksi Respiratuar distres sendromu mekanik obstruksiyon dogum eyleminin uzun surmesi kordon dolanmasi plasenta previa yenidogan anemisi Postnatal Donem Travma Enfeksiyon Ensefalit menenjit sepsis apse Intrakranial kanama Koagulopatiler Pihtilasma bozukluklari Konvulsiyonlar Hiperbiluribinemi Arteriovenoz malformasyonlar Anoksi Karbonmonoksit zehirlenmesi suda bogulma yiyecek aspirasyonu Inflamatuar immunolojik nedenler Sistemik lupus eritematozus Reye sendromu Intrakranial patolojiSP de SiniflandirmaSpastik tip Monopleji dipleji hemipleji tripleji tetrapleji Diskinetik tip Atetoid koreik koreatetoid distonik Ataksik tip Hipotonik tip Karma tipSP ye Eslik Eden ProblemlerMental retardasyon Epileptik nobetler Oromotor problemler Emme ve yutma problemleri Salya akmasi Konusma problemleri Kas iskelet sistemi bozukluklari Gastrointestinal problemler Gorme problemleri Dis problemleri Solunum problemleri Isitme problemleri Uriner problemler Agri Osteopeni Kemik dokunun normale gore herhangi bir nedenle azalmasi Uyku bozukluklariSP de Tedavi YontemleriEn etkin tedavi engellemektir Gebeliklerden once jinekolojik rehabilitasyon ile sorunlar ortadan kaldirilmalidir Yeterli jinekolojik ve obstetrik bakim alinmasi tesvik edilmelidir Risk grubunda cikan kisiler icin standart ustu yaklasimlar sergilenmelidir SP tedavisinde ise bircok bransin birlikte koordineli ve multidispliner bir yaklasimla calismasi gerekmektedir Ayrica hasta ile birlikte ailenin de tedaviye dahil edilmesi daha basarili sonuclar vermektedir Siklikla tedavide fiziksel tip ve rehabilitasyon ortopedi cocuk norolojisi fizyoterapi ve is ugrasi terapisi gibi meslek mensuplari aktif rol oynamaktadir Medikal tedavi Beslenmeyi duzenlemek Nobetleri durdurmak Genel saglik onlemleri asilama Spastisite ve hareket bozuklugunu azaltmak Oral medikasyonlar Intratekal medikasyonlar Kemonoroliz fenol botulinum toksini Psikolojik tedavi Botoks Ozel egitim Fizyoterapi Ergoterapi Is ugrasi terapisi Ortezler Ortopedik tedavi Duzeltici alcilama Cerrahi tedavi Norosirurjik girisimler Talamotomi Derin beyin stimulasyonu Selektif dorsal rizotomi Elektrostimulasyon Fonksiyonel elektrik stimulasyon yontemleri Repetatif manyetik stimulasyonKaynakca https www journalagent com hnhjournal pdfs HNHJ 57 1 6 10 pdf yalin URL a b c Arsivlenmis kopya PDF 5 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Ocak 2020 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 0 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b c d Arsivlenmis kopya PDF 26 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Ocak 2020 Wikimedia Commons ta Serebral palsi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Hastalik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz