Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sivaslı Mhitar veya Sebasteli Mhitar (Ermenice: Մխիթար Սեբաստացի Mkhitar Sebastatsi, İtalyanca: Mechitar di Sebaste, d. 17 Şubat 1676, Sivas - ö. 27 Nisan 1749, Venedik), Ermeni Katolik rahip, Mıhitaryan Tarikatını kuran önde gelen bilgin ve ilahiyatçı.
| Sivaslı Mhitar | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Մխիթար Սեբաստացի 17 Şubat 1676 Sivas, Rûm Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu Venedik Cumhuriyeti |
| Ölüm | 27 Nisan 1749 (73 yaşında) San Lazzaro degli Armeni, Venedik, Venedik Cumhuriyeti |
| Din | Katolik Hristiyan (Benedikten Tarikatı) |
| Milliyet | Ermeni |
İlk yılları ve eğitimi
Asıl adı Manuk olan Mhhitar, 17 Şubat 1676 tarihinde zengin bir tüccar olan Bedros [Peter] ve karısı Şaristan'ın oğlu olarak Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Rûm Eyaleti'nin merkezi Sivas'ta doğdu. Henüz beş yaşındayken okuma yazmayı öğrendi. Ebeveynleri, ileride aile işlerini üstlenmeye hazırlamak için Manuk'a iyi bir eğitim vermek istese de, Manuk küçük yaşlarından itibaren keşiş olmak istedi. Ailesinin keşiş olmasına izin vermemesi üzerine bir arkadaşı ile birlikte münvezi bir hayat yaşamak için dağlara çıktı fakat kısa süre sonra ailesi tarafından bulundu ve eve döndü. Uzun zamandır ailesinden istediği izni nihayet aldı ve dokuz yaşında Surp Nişan Manastırı'nda eğitimine başladı. Surp Nişan Manastırının (Kutsal Haç) başrahibi olan piskopos, Manuk'a manastırın ayin hizmetlerinde yardımcı olması için küçük görevler verdi. Manastıra daha sık gitme izni ailesi tarafından sık sık kesintiye uğrayınca, evlerinde manastır hayatı yaşayan bir anne ve iki kızından oluşan komşu bir aileyle görüşmeye başladı. 1691 yılında eğitimini tamamlayan Manuk, on beş yaşında önce diyakoz daha sonra keşiş, on dokuz yaşında ise rahip oldu. Manuk aynı yıl "rahatlatan, teselli eden" anlamına gelen "Mkhitar-Mığitar" adını aldı.
Rahipliği ve teolojik çalışmaları
Eçmiyazin'de bir manastıra kabul edilen Mhitar, burada önceki yüzyıllarda Ermeni manastırlarının yıkıcı yıkımından sonra dinî hayatının son derece düşük olduğunu gözlemledi. Geri kalmışlık içinde olduğunu düşündüğü Ermenilerin kültürel seviyesinin yükseltilmesi gerektiğini savundu. Manevi yaşam hakkında gerçek bir öğrenme kaynağı aramaya başlayan Mhitar, eğer onlara hizmet ederse ona ne aradığını öğreteceğine söz veren birkaç gezgin din alimi tarafından çeşitli manastırlara götürüldü. Bu dönemde, Ermenistan'da faaliyet gösteren Roma Katolik tarikatının üyeleriyle temasa geçti. Katolikliği öğrendikten sonra, uzun zamandır aradığı teolojik çalışmaları yapmak için Roma'nın en iyi yer olacağını anladı. Öncesinde Halep'e gitti ve kendisine Propaganda Cemaati'ne bir giriş mektubu veren Cizvit bir rahibinin manevi yönetimine girdi. Oraya gitmeye karar verdi, ancak hem sağlık hem de yol boyunca Batı doktrinlerini reddeden Ermeni rahip ve piskoposların reddedilmesinden kaynaklanan birçok aksilik yaşadı. Sonunda, sarılık hastası olmasına rağmen yalın ayak yürüyerek memleketine dönmek zorunda kaldı. Yavaş yavaş sağlığına kavuştu ve 1696'da Abbot Kutsal Haç Manastırı tarafından rahip olarak atandı.
Mıhitaryan Birliği ve Ermeni millî kimliğinine katkıları
1700 yılında İstanbul'a gelen Sivaslı Mhitar, 8 Eylül 1701'de Konstantinopolis'te yaklaşık on beş öğrencisi ile birlikte Ermeni milletinin fikrî ve dinî alanda aydınlanmasını misyon edinen ve Batı Kilisesi modellerine dayalı olarak, Ermeni halkının eğitim ve ruhani seviyesini yükseltmeye adanmış vaizler tarikatı yaratma fikrinden ilham alan, "Mkhitaryan Birliğinin" kuruluşunu ilan etti. Mhitar, İstanbul'da eğitim faaliyetlerini sürdürürken Gregoryen Ermenilerin baskısına maruz kaldı. Mehitar ve arkadaşları baskılardan uzaklaşmak ve faaliyetlerini daha verimli bir ortamda yürütmek maksadıyla 1703 yılında Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrıldılar ve Mora Yarımadası'nın güneybatı noktasında, o zamanlar Venedik Cumhuriyeti yönetimindeki Modon'da bir manastır kurdular. Mıhitar ve yanındakiler Benedikten Tarikatını benimsediler ve Papa XI. Clemens tarafından resmî olarak Benediktinler olarak onayladı. O vakitten sonra Mıhitaryanlara "Ermeni Benediktinleri" denmeye başlandı. Medon'un 1715-18 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda Osmanlılara karşı düşmesinin ardından keşişler geri çekilen Venediklileri takip etti ve sonunda dükten Venedik Lagününde yer alan Saint Lazarus Adasını aldılar. Adaya, bugüne kadar cemaatin malı olarak kalacak olan manastırlarını inşa ettiler. Adadaki hayatı hem kendisi hem de Ermeni Cemaati için dönüm noktası oldu. Mıhitar ve öğrencileri bu adada bir Ermeni Akademisi kurdular. 27 Nisan 1749'da manastırda 73 yaşında öldü ve manastır kilisesine defnedildi. San Lazzaro'daki mezarı binlerce ziyaretçi için bir türbe haline getirildi. Mhitar ölene kadar çalışmalarını burada sürdürdü ve ölümünden sonra öğrencileri Venedik ve Viyana'da faaliyetlerine ve çalışmalarına devam ettiler.
Mhitar'ın, 1715 yılında Venedik'in St. Lazarus adasında kurduğu birliğin Ermeni kültürü ve aydınlanmasına önemli katkıları oldu. Özellikle Ermeni millî kimliğinin oluşmasında kurulan akademin rolü büyük oldu. Mhitar'ın "Ne inancım için ulusumu, ne ulusum için inancımı feda ederim" sözü ile Ermenilik düşüncesini tarif etti ve bu düşüncesi ile Ermeni ulusal birliğine bağlılığını ve mezhepsel ayrımcılığa karşı olduğunu net bir şekilde ortaya koydu.
Yüceltilmesi ve azizlik süreci
Normalde ölümünden elli yıl sonra başlayacak olan Mehitar'ın taziz ilan edilme süreci, Napolyon Bonapart yönetimindeki Devrimci Fransa orduları tarafından İtalya'nın işgali edilmesiyle nedeniyle kesintiye uğradı ve bu süreçte neredeyse tüm manastırlar kapatıldı. Aziz ilan edilmesi süreci, 1895'te Giuseppe Sarto tarafından yeniden başlatıldı. 1914'te X. Pius'un papalığının son yılında Sivaslı Mhitar'ın tazizliği, Vatikan tarafından resmî olarak kabul edildi. Taziz ilan edilen Mhitar, Katolik Kilisesi'ne göre artık bir azizdir ve aynı zamanda "Tanrının hizmetkarı" unvanını aldı. 1984 yılında Ermenistan'ın başkenti Erivan'ın Malatia-Sebastia ilçesinde Mıhitar Sebastatsi Eğitim Kompleksi adında ilk-orta ve lise kademelerini kapsayan bir okul açıldı.
Kaynakça
- ^ a b Hayrapetean, Srbuhi Pōghosi (1995). A History of Armenian Literature: From Ancient Times to the Nineteenth Century (İngilizce). Caravan Books. s. 525. ISBN . 23 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2022.
- ^ a b Nurikhan, Minas (1915). The Life and Times (1660-1750) of the Servant of God, Abbot Mechitar: Founder of the Armenian Mechitarists of Venice (San Lazzaro)... Historical and Theological Oriental Questions (İngilizce). St. Lazarus' Island. ss. 30-40. 22 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2022.
- ^ a b Gürsoy Şahin. . Marmara Üniversitesi. 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2022.
- ^ a b c (İngilizce). 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2022.
- ^ Izabela Miszczak (2021). Edirne: Gateway to the Balkans (İngilizce). ASLAN Izabela Sobota-Miszczak. ISBN . 22 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2022.
- ^ a b Hacikyan, Agop Jack; Basmajian, Gabriel; Franchuk, Edward S.; Ouzounian, Nourhan (2000). The Heritage of Armenian Literature: From the eighteenth century to modern times (İngilizce). Wayne State University Press. s. 51. ISBN . 23 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2022.
- ^ Lamport, Mark A. (1 Haziran 2018). Encyclopedia of Christianity in the Global South (İngilizce). Rowman & Littlefield. s. 43. ISBN . 23 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2022.
- ^ . armenpress.am (İngilizce). Armenpress. 13 Haziran 2016. 15 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sivasli Mhitar veya Sebasteli Mhitar Ermenice Մխիթար Սեբաստացի Mkhitar Sebastatsi Italyanca Mechitar di Sebaste d 17 Subat 1676 Sivas o 27 Nisan 1749 Venedik Ermeni Katolik rahip Mihitaryan Tarikatini kuran onde gelen bilgin ve ilahiyatci Sivasli MhitarDogumՄխիթար Սեբաստացի 17 Subat 1676 1676 02 17 Sivas Rum Eyaleti Osmanli ImparatorluguVatandaslikOsmanli Imparatorlugu Venedik CumhuriyetiOlum27 Nisan 1749 73 yasinda San Lazzaro degli Armeni Venedik Venedik CumhuriyetiDinKatolik Hristiyan Benedikten Tarikati MilliyetErmeniIlk yillari ve egitimiAsil adi Manuk olan Mhhitar 17 Subat 1676 tarihinde zengin bir tuccar olan Bedros Peter ve karisi Saristan in oglu olarak Osmanli Imparatorlugu na bagli Rum Eyaleti nin merkezi Sivas ta dogdu Henuz bes yasindayken okuma yazmayi ogrendi Ebeveynleri ileride aile islerini ustlenmeye hazirlamak icin Manuk a iyi bir egitim vermek istese de Manuk kucuk yaslarindan itibaren kesis olmak istedi Ailesinin kesis olmasina izin vermemesi uzerine bir arkadasi ile birlikte munvezi bir hayat yasamak icin daglara cikti fakat kisa sure sonra ailesi tarafindan bulundu ve eve dondu Uzun zamandir ailesinden istedigi izni nihayet aldi ve dokuz yasinda Surp Nisan Manastiri nda egitimine basladi Surp Nisan Manastirinin Kutsal Hac basrahibi olan piskopos Manuk a manastirin ayin hizmetlerinde yardimci olmasi icin kucuk gorevler verdi Manastira daha sik gitme izni ailesi tarafindan sik sik kesintiye ugrayinca evlerinde manastir hayati yasayan bir anne ve iki kizindan olusan komsu bir aileyle gorusmeye basladi 1691 yilinda egitimini tamamlayan Manuk on bes yasinda once diyakoz daha sonra kesis on dokuz yasinda ise rahip oldu Manuk ayni yil rahatlatan teselli eden anlamina gelen Mkhitar Migitar adini aldi Rahipligi ve teolojik calismalariEcmiyazin de bir manastira kabul edilen Mhitar burada onceki yuzyillarda Ermeni manastirlarinin yikici yikimindan sonra dini hayatinin son derece dusuk oldugunu gozlemledi Geri kalmislik icinde oldugunu dusundugu Ermenilerin kulturel seviyesinin yukseltilmesi gerektigini savundu Manevi yasam hakkinda gercek bir ogrenme kaynagi aramaya baslayan Mhitar eger onlara hizmet ederse ona ne aradigini ogretecegine soz veren birkac gezgin din alimi tarafindan cesitli manastirlara goturuldu Bu donemde Ermenistan da faaliyet gosteren Roma Katolik tarikatinin uyeleriyle temasa gecti Katolikligi ogrendikten sonra uzun zamandir aradigi teolojik calismalari yapmak icin Roma nin en iyi yer olacagini anladi Oncesinde Halep e gitti ve kendisine Propaganda Cemaati ne bir giris mektubu veren Cizvit bir rahibinin manevi yonetimine girdi Oraya gitmeye karar verdi ancak hem saglik hem de yol boyunca Bati doktrinlerini reddeden Ermeni rahip ve piskoposlarin reddedilmesinden kaynaklanan bircok aksilik yasadi Sonunda sarilik hastasi olmasina ragmen yalin ayak yuruyerek memleketine donmek zorunda kaldi Yavas yavas sagligina kavustu ve 1696 da Abbot Kutsal Hac Manastiri tarafindan rahip olarak atandi Mihitaryan Birligi ve Ermeni milli kimliginine katkilari1700 yilinda Istanbul a gelen Sivasli Mhitar 8 Eylul 1701 de Konstantinopolis te yaklasik on bes ogrencisi ile birlikte Ermeni milletinin fikri ve dini alanda aydinlanmasini misyon edinen ve Bati Kilisesi modellerine dayali olarak Ermeni halkinin egitim ve ruhani seviyesini yukseltmeye adanmis vaizler tarikati yaratma fikrinden ilham alan Mkhitaryan Birliginin kurulusunu ilan etti Mhitar Istanbul da egitim faaliyetlerini surdururken Gregoryen Ermenilerin baskisina maruz kaldi Mehitar ve arkadaslari baskilardan uzaklasmak ve faaliyetlerini daha verimli bir ortamda yurutmek maksadiyla 1703 yilinda Osmanli Imparatorlugu ndan ayrildilar ve Mora Yarimadasi nin guneybati noktasinda o zamanlar Venedik Cumhuriyeti yonetimindeki Modon da bir manastir kurdular Mihitar ve yanindakiler Benedikten Tarikatini benimsediler ve Papa XI Clemens tarafindan resmi olarak Benediktinler olarak onayladi O vakitten sonra Mihitaryanlara Ermeni Benediktinleri denmeye baslandi Medon un 1715 18 Osmanli Venedik Savasi nda Osmanlilara karsi dusmesinin ardindan kesisler geri cekilen Venediklileri takip etti ve sonunda dukten Venedik Lagununde yer alan Saint Lazarus Adasini aldilar Adaya bugune kadar cemaatin mali olarak kalacak olan manastirlarini insa ettiler Adadaki hayati hem kendisi hem de Ermeni Cemaati icin donum noktasi oldu Mihitar ve ogrencileri bu adada bir Ermeni Akademisi kurdular 27 Nisan 1749 da manastirda 73 yasinda oldu ve manastir kilisesine defnedildi San Lazzaro daki mezari binlerce ziyaretci icin bir turbe haline getirildi Mhitar olene kadar calismalarini burada surdurdu ve olumunden sonra ogrencileri Venedik ve Viyana da faaliyetlerine ve calismalarina devam ettiler Mhitar in 1715 yilinda Venedik in St Lazarus adasinda kurdugu birligin Ermeni kulturu ve aydinlanmasina onemli katkilari oldu Ozellikle Ermeni milli kimliginin olusmasinda kurulan akademin rolu buyuk oldu Mhitar in Ne inancim icin ulusumu ne ulusum icin inancimi feda ederim sozu ile Ermenilik dusuncesini tarif etti ve bu dusuncesi ile Ermeni ulusal birligine bagliligini ve mezhepsel ayrimciliga karsi oldugunu net bir sekilde ortaya koydu Yuceltilmesi ve azizlik sureciNormalde olumunden elli yil sonra baslayacak olan Mehitar in taziz ilan edilme sureci Napolyon Bonapart yonetimindeki Devrimci Fransa ordulari tarafindan Italya nin isgali edilmesiyle nedeniyle kesintiye ugradi ve bu surecte neredeyse tum manastirlar kapatildi Aziz ilan edilmesi sureci 1895 te Giuseppe Sarto tarafindan yeniden baslatildi 1914 te X Pius un papaliginin son yilinda Sivasli Mhitar in tazizligi Vatikan tarafindan resmi olarak kabul edildi Taziz ilan edilen Mhitar Katolik Kilisesi ne gore artik bir azizdir ve ayni zamanda Tanrinin hizmetkari unvanini aldi 1984 yilinda Ermenistan in baskenti Erivan in Malatia Sebastia ilcesinde Mihitar Sebastatsi Egitim Kompleksi adinda ilk orta ve lise kademelerini kapsayan bir okul acildi Kaynakca a b Hayrapetean Srbuhi Pōghosi 1995 A History of Armenian Literature From Ancient Times to the Nineteenth Century Ingilizce Caravan Books s 525 ISBN 978 0 88206 059 0 23 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2022 a b Nurikhan Minas 1915 The Life and Times 1660 1750 of the Servant of God Abbot Mechitar Founder of the Armenian Mechitarists of Venice San Lazzaro Historical and Theological Oriental Questions Ingilizce St Lazarus Island ss 30 40 22 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2022 a b Gursoy Sahin Marmara Universitesi 9 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Haziran 2022 a b c Ingilizce 13 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Haziran 2022 Izabela Miszczak 2021 Edirne Gateway to the Balkans Ingilizce ASLAN Izabela Sobota Miszczak ISBN 9788395654060 22 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2022 a b Hacikyan Agop Jack Basmajian Gabriel Franchuk Edward S Ouzounian Nourhan 2000 The Heritage of Armenian Literature From the eighteenth century to modern times Ingilizce Wayne State University Press s 51 ISBN 978 0 8143 3221 4 23 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2022 Lamport Mark A 1 Haziran 2018 Encyclopedia of Christianity in the Global South Ingilizce Rowman amp Littlefield s 43 ISBN 978 1 4422 7157 9 23 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2022 armenpress am Ingilizce Armenpress 13 Haziran 2016 15 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Haziran 2022