Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ardıçdere, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Ardıçdere | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Ardıçdere Ardıçdere'nin Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1899 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 153 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
Ardıçdere ile Çimenkaya köylerinin ortak eski adı, Toroshevi'dir. 16. yüzyılda Toroshevi adının taşıyan üç köy bulunuyordu. Daha sonra bu adı taşıyan iki köy kalmıştı. Bunlardan Yukarı Toroshevi köyüne Ardıçdere, Aşağı Toroshevi köyüne ise Çimenkaya adı verilmiştir.
Gürcüce bir yer adı olan Toroshevi (თოროსხევი), farklı kaynaklarda Tarasis Hevi (ტარასის ხევი), Torashevi (ტორასხევი) olarak da geçer. Bir tamlama olan bu yer adında geçen ikinci kelime "hevi" (ხევი) dere anlamına gelir, ancak "Toro / Tora / Tara" konusunda kaynaklarda açıklama bulunmamaktadır.
Gürcüce farklı yazılışları olan bu yer adı Türkçeye Toroshev olarak girmiştir. Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Toroshev (تورسخو) ve Toroshav (تورسخاو) olmak üzere iki farklı biçimde yazılmıştır. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde ise, köyün adı Toroshev (تورسخو) olarak geçer.93 Harbi'nin ardından Ardahan bölgesine hakim olan Ruslar da köyü Toras-Hevi (Торас-Хеви) adıyla kaydetmiştir.
Toroshevi adlı yerleşmeler, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Artaani'de yer alır. Köyün sınırları içinde megalit kalenin varlığı, bu yörenin eski çağlardan beri yerleşme alanı olduğunu göstermektedir. Artaani, erken Orta Çağ'da, Cavaheti bölgesiyle birlikte Tsunda piskoposluğu sınırları içinde bulunuyordu. Birleşik Gürcistan Krallığı'nın parçalanmasından sonra, Samtshe Atabeyliği sınırları içinde kaldı. Osmanlılar bu bölgeyi ve Toroshevi adlı köyleri 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Bu yerleşmeler, Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Toroshev-i Küçük (تورسخو كوپك), Toroshav-i Büzürg (تورسخاو بزرك) ve Toroshav-i Vasat (تورسخاو وسط) adları altında kaydedilmiştir. Bu üç köy Gürcistan Vilayeti içinde, Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Toroshev-i Küçük'te (Küçük Toroshevi) 33 hane, Toroshav-i Büzürg'te (Büyük Toroshevi) 45 hane ve Toroshav-i Vasat'ta (Orta Toroshevi) 10 hane yaşıyordu. Üç köyün de hane reisleri, Osmanlı Devleti'nin Hristiyan köylülerden aldığı ispenç vergisi ödemekle yükümlü kılınmıştı. Hane reisleri Gogiça, Batata, Revaza, Demetre, Darispan, Maharebel, Elisa, İvane, Stepane, Manvel, Sultan, Muhtar, Şermazan, Sargis, Kirakos, Eliazar, Sunbat, Arakel, Abraham Laşkara, Samsona, Grigor, Bero, Abison gibi adlar taşıyordu. Bu yerleşmelerde buğday, arpa, yonca tarımı ve arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.
1694-1732 dönemini kapsayan Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır adlı Osmanlı cebe defterinde, Toroshevi ve Büyük Toroshevi adıyla sadece iki köy kaydedilmiştir.93 Harbi'nin ardından başlayan Rus idaresi sırasında da Yukarı Toras-Hevi (Верхний Торас-Хеви) ve Aşağı Toras-Hevi (Нижний Торас-Хеви) adıyla sadece iki köy bulunuyordu. 1595 yılındaki kayıtta geçen ve küçük bir köy olan Orta Toroshevi'nin (Toroshav-i Vasat) ortadan kalkmış olduğu bu kayıtlardan anlaşılmaktadır. Yukarı Toras-Hevi köyü Ardahan sancağının (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlı Şadevani nahiyesinin (маркяз: merkez) köylerinden biriydi. Köyde tamamı Türk olarak kaydedilmiş 108 kişi yaşıyordu. Rus idaresi sırasında köyün nüfusu artmış, 1896'da 140 kişiye, 1906'da 204 kişiye ulaşmıştır.
Yukarı Toroshevi, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından köy fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla Yukarı Toroshevi köyünü de kapsayan Ardahan ile Artvin bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı.
Yukarı Toroshevi köyü, 1928 yılında Kars vilayetinin Ardahan kazasının Yalnızçam nayihesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahip olan köyün nüfusu 145 kişiden oluşuyordu. Toroshevi / Toroshev "yabancı kökten geldiği" için Yukarı Toroshevi'nin adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Ardıçdere olarak değiştirilmiştir.
Ardıçdere köyü sınırları içinde, biri köyün merkezinde, diğer köyün aşağı yaylasında olmak üzere iki kilisenin kalıntıları bulunmaktadır. Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli, köyün merkezindeki kilisenin 1917 yılında da yıkık olduğunu yazmıştır. Ardıçdere'de ayrıca, köyün yaylasının yakınlarında büyük bir megalit kalenin yıkıntıları bulunmaktadır.
Coğrafya
Ardıçdere köyü, Ardahan il merkezine 21 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 153 |
| 2021 | 154 |
| 2020 | 158 |
| 2019 | 159 |
| 2018 | 145 |
| 2017 | 136 |
| 2016 | 149 |
| 2015 | 137 |
| 2014 | 144 |
| 2013 | 150 |
| 2012 | 167 |
| 2011 | 172 |
| 2010 | 170 |
| 2009 | 169 |
| 2008 | 180 |
| 2007 | 184 |
| 2000 | 214 |
| 1990 | 332 |
| 1985 | 368 |
Kaynakça
- ^ "Ardicdere, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Ardahan Merkez Ardıçdere Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde", Sakartvelo gazetesi (Gürcüce), 9 Ekim 1917, sayı 219" (PDF). 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 184 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ „ხევი", A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt 24 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .,
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 424, 437; III. cilt (1958) s. 510". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ a b ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 116 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Roland Topçişvili, Gürcülerin Etnik Tarihi ve Gürcistan'ın Tarihsel-Etnografik Bölgeleri (Gürcüce: ქართველთა ეთნიკური ისტორია და საქართველოს ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მხარეები), 2002, s. 68". 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 424, 437, 438; II. cilt (1941) s. 416, 428, 429; III. cilt (1958) s. 510-511". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 186, 419.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 112, .
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 558" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 784". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ a b c d "Ardıçdere Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ . www.nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
Dış bağlantılar
- Ardıçdere, Ardahan için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ardicdere Ardahan ilinin Merkez ilcesine bagli bir koydur ArdicdereKoyArdahan in konumuArdicdereArdicdere nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1899 mNufus 2022 Toplam153Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75110TarihceArdicdere ile Cimenkaya koylerinin ortak eski adi Toroshevi dir 16 yuzyilda Toroshevi adinin tasiyan uc koy bulunuyordu Daha sonra bu adi tasiyan iki koy kalmisti Bunlardan Yukari Toroshevi koyune Ardicdere Asagi Toroshevi koyune ise Cimenkaya adi verilmistir Gurcuce bir yer adi olan Toroshevi თოროსხევი farkli kaynaklarda Tarasis Hevi ტარასის ხევი Torashevi ტორასხევი olarak da gecer Bir tamlama olan bu yer adinda gecen ikinci kelime hevi ხევი dere anlamina gelir ancak Toro Tora Tara konusunda kaynaklarda aciklama bulunmamaktadir Gurcuce farkli yazilislari olan bu yer adi Turkceye Toroshev olarak girmistir Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli ve 1595 tarihli Osmanli mufassal defterinde Toroshev تورسخو ve Toroshav تورسخاو olmak uzere iki farkli bicimde yazilmistir 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde ise koyun adi Toroshev تورسخو olarak gecer 93 Harbi nin ardindan Ardahan bolgesine hakim olan Ruslar da koyu Toras Hevi Toras Hevi adiyla kaydetmistir Toroshevi adli yerlesmeler tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Artaani de yer alir Koyun sinirlari icinde megalit kalenin varligi bu yorenin eski caglardan beri yerlesme alani oldugunu gostermektedir Artaani erken Orta Cag da Cavaheti bolgesiyle birlikte Tsunda piskoposlugu sinirlari icinde bulunuyordu Birlesik Gurcistan Kralligi nin parcalanmasindan sonra Samtshe Atabeyligi sinirlari icinde kaldi Osmanlilar bu bolgeyi ve Toroshevi adli koyleri 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirdi Bu yerlesmeler Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli ve 1595 tarihli Osmanli mufassal defterinde Toroshev i Kucuk تورسخو كوپك Toroshav i Buzurg تورسخاو بزرك ve Toroshav i Vasat تورسخاو وسط adlari altinda kaydedilmistir Bu uc koy Gurcistan Vilayeti icinde Ardahan i Buzurg livasinin Guney nahiyesine bagliydi Toroshev i Kucuk te Kucuk Toroshevi 33 hane Toroshav i Buzurg te Buyuk Toroshevi 45 hane ve Toroshav i Vasat ta Orta Toroshevi 10 hane yasiyordu Uc koyun de hane reisleri Osmanli Devleti nin Hristiyan koylulerden aldigi ispenc vergisi odemekle yukumlu kilinmisti Hane reisleri Gogica Batata Revaza Demetre Darispan Maharebel Elisa Ivane Stepane Manvel Sultan Muhtar Sermazan Sargis Kirakos Eliazar Sunbat Arakel Abraham Laskara Samsona Grigor Bero Abison gibi adlar tasiyordu Bu yerlesmelerde bugday arpa yonca tarimi ve aricilik yapiliyor koyun ve domuz besleniyordu 1694 1732 donemini kapsayan Defter i Caba i Eyalet i Cildir adli Osmanli cebe defterinde Toroshevi ve Buyuk Toroshevi adiyla sadece iki koy kaydedilmistir 93 Harbi nin ardindan baslayan Rus idaresi sirasinda da Yukari Toras Hevi Verhnij Toras Hevi ve Asagi Toras Hevi Nizhnij Toras Hevi adiyla sadece iki koy bulunuyordu 1595 yilindaki kayitta gecen ve kucuk bir koy olan Orta Toroshevi nin Toroshav i Vasat ortadan kalkmis oldugu bu kayitlardan anlasilmaktadir Yukari Toras Hevi koyu Ardahan sancaginin okrug Ardahan kazasina ucastok bagli Sadevani nahiyesinin markyaz merkez koylerinden biriydi Koyde tamami Turk olarak kaydedilmis 108 kisi yasiyordu Rus idaresi sirasinda koyun nufusu artmis 1896 da 140 kisiye 1906 da 204 kisiye ulasmistir Yukari Toroshevi Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Rusya nin bolgeden cekilmesinden bir sure sonra Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin sinirlari icinde kaldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin Tiflis hukumetine verdigi ultimatom uzerine Gurcu idaresinin cekilmesinin ardindan koy fiilen Turkiye ye katildi Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin topraklarinin isgal edilmesinin ardindan Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Yukari Toroshevi koyunu de kapsayan Ardahan ile Artvin bolgeleri Turkiye ye birakildi Yukari Toroshevi koyu 1928 yilinda Kars vilayetinin Ardahan kazasinin Yalnizcam nayihesine bagliydi 1935 genel nufus sayiminda ayni idari konuma sahip olan koyun nufusu 145 kisiden olusuyordu Toroshevi Toroshev yabanci kokten geldigi icin Yukari Toroshevi nin adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Ardicdere olarak degistirilmistir Ardicdere koyu sinirlari icinde biri koyun merkezinde diger koyun asagi yaylasinda olmak uzere iki kilisenin kalintilari bulunmaktadir Gurcu arastirmaci Konstantine Martvileli koyun merkezindeki kilisenin 1917 yilinda da yikik oldugunu yazmistir Ardicdere de ayrica koyun yaylasinin yakinlarinda buyuk bir megalit kalenin yikintilari bulunmaktadir CografyaArdicdere koyu Ardahan il merkezine 21 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 1532021 1542020 1582019 1592018 1452017 1362016 1492015 1372014 1442013 1502012 1672011 1722010 1702009 1692008 1802007 1842000 2141990 3321985 368Kaynakca Ardicdere Turkey Page Ingilizce Fallingrain com 12 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p Ardahan Merkez Ardicdere Koy Nufusu Nufusune com 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b Konstantine Martvileli Ardahan Bolgesinde Sakartvelo gazetesi Gurcuce 9 Ekim 1917 sayi 219 PDF 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Ekim 2021 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 184 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 ხევი A Comprehensive Georgian English Dictionary 2006 2 cilt 24 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 424 437 III cilt 1958 s 510 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2021 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 760 5 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2021 a b Ardahan kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2021 a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 116 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Roland Topcisvili Gurculerin Etnik Tarihi ve Gurcistan in Tarihsel Etnografik Bolgeleri Gurcuce ქართველთა ეთნიკური ისტორია და საქართველოს ისტორიულ ეთნოგრაფიული მხარეები 2002 s 68 16 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2021 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 424 437 438 II cilt 1941 s 416 428 429 III cilt 1958 s 510 511 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2021 Defter i Caba i Eyalet i Cildir 1694 1732 Osmanlica ve Gurcuce Yayima hazirlayan Tsisana Abuladze Tiflis 1979 s 186 419 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 112 ISBN 9786052100271 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2021 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 760 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 558 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Ekim 2021 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 784 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2021 a b c d Ardicdere Koyu YerelNet org tr 5 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 www nufusune com 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 Dis baglantilarArdicdere Ardahan icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft