Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Biyolojik determinizm, insan davranışlarının genler veya fizyolojik olaylar tarafından kontrol edildiğini savunan bir yaklaşımdır. Biyolojik determinizm, bilim ve toplumda öjenik, bilimsel ırkçılık, IQ'nun kalıtsallığı tartışmaları,cinsel yönelimin temeli ve sosyobiyolojide iş birliğinin evrimsel temelleri gibi akımlar ve konularla ilişkilendirilmiştir.
1892'de Alman evrim biyoloğu August Weismann, kalıtımsal bilginin yalnızca belirleyiciler (genler) içerdiğine inandığı üreme hücreleri aracılığıyla aktarıldığını öne süren "" teorisini ortaya koydu. İngiliz bilim insanı Francis Galton, çarpık ayak ve suç işlemek gibi istenmeyen özelliklerin kalıtsal olduğunu varsayarak, sözde kusurlu kişilerin üremesini engellemeyi amaçlayan öjeniği savundu. Amerikalı hekim ve Fransız hekim Paul Broca, kafatası kapasitesini (iç hacmini) cilt rengiyle ilişkilendirmeye çalışarak beyaz insanların üstün olduğunu göstermeyi amaçladılar. Amerikalı psikologlar ve Robert Yerkes gibi diğer araştırmacılar, insanların zekasını ölçmeye ve elde edilen puanların kalıtsal olduğunu göstermeye çalışarak, bir kez daha beyaz tenli insanların sözde üstünlüğünü kanıtlamayı amaçladılar.
Galton, daha sonra genlerin mi yoksa çevrenin mi insan davranışını belirlediği üzerine hararetli tartışmaları tanımlamak için sıkça kullanılan "doğaya karşı çevre" ifadesini popüler hale getirdi. Davranış genetikçileri gibi bilim insanları artık her iki faktörün de (genler ve çevre) önemli ve epigenetik mekanizmalar aracılığıyla iç içe geçmiş olduğunu açıkça kabul etmektedir. Amerikalı biyolog E. O. Wilson, sosyal böcekler gibi hayvanlar üzerindeki gözlemlerine dayanarak sosyobiyoloji disiplinini kurdu ve bu disiplinin sosyal davranışa dair açıklamalarının insanlar için de geçerli olabileceğini öne sürerek tartışmalara yol açtı.
Tarihçe
Öjenik
Biyolojik determinizmin erken dönem fikirleri, istenmeyen özelliklerin kalıtımına odaklanıyordu; çarpık ayak veya yarık damak gibi, psikolojik olarak ise alkolizm, bipolar bozukluk ve suç işleme gibi özelliklerdi. Bu tür özelliklerin kalıtımla geçtiğine inanılması, sorunları öjenik hareketiyle çözmeye yönelik bir çabaya yol açtı. Bu hareketin önderliğini Darwin'in öğrencisi Francis Galton üstlendi. Galton, bu tür özelliklere sahip kişilerin üremelerinin zorla sınırlandırılması gerektiğini savunuyordu. 1920'lere gelindiğinde, birçok ABD eyaleti, genetik olarak uygun olmayan kişiler olarak kabul edilenlerin, hapishane ve psikiyatri hastanesi mahkumları da dahil olmak üzere, zorla kısırlaştırılmalarını öngören yasalar çıkarmıştı.
Bilimsel ırkçılıkDeterminist fikirlerin etkisi altında, Amerikalı kraniyolog (1799–1851) ve daha sonra Fransız antropolog Paul Broca, farklı ten renklerine sahip insanların kafatası hacimlerini (iç kafatası hacimleri) ölçmeye çalışarak, beyazların diğerlerinden üstün olduğunu, daha büyük beyinlere sahip olduklarını göstermeyi amaçladılar. Bu tür çalışmalardan elde edilen tüm sözde kanıtlar, metodolojik hatalar nedeniyle geçersiz kılındı. Sonuçlar, köleliği savunmak ve kadınların oy hakkına karşı çıkmak için kullanıldı.
IQ'nun kalıtsallığı
Alfred Binet (1857–1911), doğuştan gelen yetenekleri değil, performansı ölçmek amacıyla özel testler tasarlamıştır. 19.yüzyılın sonlarından itibaren, (1866–1957), (1877–1956) ve Robert Yerkes (1876–1956) gibi araştırmacıların önderliğindeki Amerikan ekolü, bu testleri kalıtsal zihinsel yeteneği ölçen araçlara dönüştürdü.
Kaynakça
- ^ a b c d e Allen, Garland E. (1984). "The Roots of Biological Determinism: review of The Mismeasure of Man by Stephen Jay Gould". . 17 (1). ss. 141-145. doi:10.1007/bf00397505. JSTOR 4330882. (PMID) 11611452.
- ^ Lewontin, Richard; Rose, Steven; Kamin, Leon (1984). Not in Our Genes: Biology, Ideology and Human Nature. . ss. 131-163.
- ^ a b May, Robert M. (1 Nisan 1976). "Sociobiology: a new synthesis and an old quarrel". Nature. 260 (5550). ss. 390-392. Bibcode:1976Natur.260..390M. doi:10.1038/260390a0. (PMID) 11643303. Geçersiz
|doi-access=free() - ^ Powledge, Tabitha M. (2011). "Behavioral Epigenetics: How Nurture Shapes Nature". . 61 (8). ss. 588-592. doi:10.1525/bio.2011.61.8.4. Geçersiz
|doi-access=free() - ^ Moore, David S. (2003). The Dependent Gene: The Fallacy of Nature Vs. Nurture. Henry Holt. ss. 207-215 When Cows Fly: The Full-Blown Demise of Genetic Determinism. ISBN .
- ^ Galton, Francis (1874). "On men of science, their nature and their nurture". . Cilt 7. ss. 227-236.
- ^ Allen, Garland Edward (9 Aralık 2015). "Biological determinism". Encyclopædia Britannica.
- ^ Gould, Stephen Jay (1981). The Mismeasure of Man. . ss. 188-203 H. H. GOddard and the menace of the feeble-minded. Geçersiz
|url-erişimi=registration()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu sayfanin herhangi bir incelenmis surumu bulunmuyor bu yuzden standartlara uygunluk acisindan kontrol edilmemis olabilir Biyolojik determinizm insan davranislarinin genler veya fizyolojik olaylar tarafindan kontrol edildigini savunan bir yaklasimdir Biyolojik determinizm bilim ve toplumda ojenik bilimsel irkcilik IQ nun kalitsalligi tartismalari cinsel yonelimin temeli ve sosyobiyolojide is birliginin evrimsel temelleri gibi akimlar ve konularla iliskilendirilmistir 1892 de Alman evrim biyologu August Weismann kalitimsal bilginin yalnizca belirleyiciler genler icerdigine inandigi ureme hucreleri araciligiyla aktarildigini one suren teorisini ortaya koydu Ingiliz bilim insani Francis Galton carpik ayak ve suc islemek gibi istenmeyen ozelliklerin kalitsal oldugunu varsayarak sozde kusurlu kisilerin uremesini engellemeyi amaclayan ojenigi savundu Amerikali hekim ve Fransiz hekim Paul Broca kafatasi kapasitesini ic hacmini cilt rengiyle iliskilendirmeye calisarak beyaz insanlarin ustun oldugunu gostermeyi amacladilar Amerikali psikologlar ve Robert Yerkes gibi diger arastirmacilar insanlarin zekasini olcmeye ve elde edilen puanlarin kalitsal oldugunu gostermeye calisarak bir kez daha beyaz tenli insanlarin sozde ustunlugunu kanitlamayi amacladilar Galton daha sonra genlerin mi yoksa cevrenin mi insan davranisini belirledigi uzerine hararetli tartismalari tanimlamak icin sikca kullanilan dogaya karsi cevre ifadesini populer hale getirdi Davranis genetikcileri gibi bilim insanlari artik her iki faktorun de genler ve cevre onemli ve epigenetik mekanizmalar araciligiyla ic ice gecmis oldugunu acikca kabul etmektedir Amerikali biyolog E O Wilson sosyal bocekler gibi hayvanlar uzerindeki gozlemlerine dayanarak sosyobiyoloji disiplinini kurdu ve bu disiplinin sosyal davranisa dair aciklamalarinin insanlar icin de gecerli olabilecegini one surerek tartismalara yol acti TarihceErken donem ojenisti Francis Galton ojeni terimini icat etti ve dogaya karsi cevre ifadesini populerlestirdi Ojenik Biyolojik determinizmin erken donem fikirleri istenmeyen ozelliklerin kalitimina odaklaniyordu carpik ayak veya yarik damak gibi psikolojik olarak ise alkolizm bipolar bozukluk ve suc isleme gibi ozelliklerdi Bu tur ozelliklerin kalitimla gectigine inanilmasi sorunlari ojenik hareketiyle cozmeye yonelik bir cabaya yol acti Bu hareketin onderligini Darwin in ogrencisi Francis Galton ustlendi Galton bu tur ozelliklere sahip kisilerin uremelerinin zorla sinirlandirilmasi gerektigini savunuyordu 1920 lere gelindiginde bircok ABD eyaleti genetik olarak uygun olmayan kisiler olarak kabul edilenlerin hapishane ve psikiyatri hastanesi mahkumlari da dahil olmak uzere zorla kisirlastirilmalarini ongoren yasalar cikarmisti Bilimsel irkcilikDeterminist fikirlerin etkisi altinda Amerikali kraniyolog 1799 1851 ve daha sonra Fransiz antropolog Paul Broca farkli ten renklerine sahip insanlarin kafatasi hacimlerini ic kafatasi hacimleri olcmeye calisarak beyazlarin digerlerinden ustun oldugunu daha buyuk beyinlere sahip olduklarini gostermeyi amacladilar Bu tur calismalardan elde edilen tum sozde kanitlar metodolojik hatalar nedeniyle gecersiz kilindi Sonuclar koleligi savunmak ve kadinlarin oy hakkina karsi cikmak icin kullanildi IQ nun kalitsalligi Alfred Binet 1857 1911 dogustan gelen yetenekleri degil performansi olcmek amaciyla ozel testler tasarlamistir 19 yuzyilin sonlarindan itibaren 1866 1957 1877 1956 ve Robert Yerkes 1876 1956 gibi arastirmacilarin onderligindeki Amerikan ekolu bu testleri kalitsal zihinsel yetenegi olcen araclara donusturdu Kaynakca a b c d e Allen Garland E 1984 The Roots of Biological Determinism review of The Mismeasure of Man by Stephen Jay Gould 17 1 ss 141 145 doi 10 1007 bf00397505 JSTOR 4330882 PMID 11611452 Lewontin Richard Rose Steven Kamin Leon 1984 Not in Our Genes Biology Ideology and Human Nature ss 131 163 a b May Robert M 1 Nisan 1976 Sociobiology a new synthesis and an old quarrel Nature 260 5550 ss 390 392 Bibcode 1976Natur 260 390M doi 10 1038 260390a0 PMID 11643303 Gecersiz doi access free yardim Powledge Tabitha M 2011 Behavioral Epigenetics How Nurture Shapes Nature 61 8 ss 588 592 doi 10 1525 bio 2011 61 8 4 Gecersiz doi access free yardim Moore David S 2003 The Dependent Gene The Fallacy of Nature Vs Nurture Henry Holt ss 207 215 When Cows Fly The Full Blown Demise of Genetic Determinism ISBN 978 0 8050 7280 8 Galton Francis 1874 On men of science their nature and their nurture Cilt 7 ss 227 236 Allen Garland Edward 9 Aralik 2015 Biological determinism Encyclopaedia Britannica Gould Stephen Jay 1981 The Mismeasure of Man ss 188 203 H H GOddard and the menace of the feeble minded Gecersiz url erisimi registration yardim